295

nimium valens, & interitura obfequio amantis, Prabe te, inquit, mihi talem qualem filia Saturni confuevit te complecti, cum venivoluit occludere os loquenis ad gaudia Veneris, Deus

tis: fed jam vox expedita exierat in aerem. Suspiravit: neque enim illa poteft non voviße ista, neque ille non jurejurando confirmaffe. Igitur triftiffimus petit fupremum cœlum, & corripuit nutu fequaces nu305&fulgura immixta ventis bes, quibus adjecit nimbos,

Læta malo, nimiumque potens, perituraq; amantis | Semele geftiens damno, &
Obfequio Semele, qualem Saturnia, dixit,
Te folet amplecti, Veneris cum foedus initis;
Da mihi te talem. Voluit Deus ora loquentis
Opprimere. Exierat jam vox properáta fub auras.
Ingemuit: neque enim non hæc optaffe, neque ille
Non juraffe poteft. Ergo moeftiffimus altum:
Æthera confcendit; nutuque fequentia traxit
Nubila: queis nimbos,immiftaq; fulgura ventis 300
Addidit, & tonitrus, & inevitabile fulmen.
Qua tamen ufque poteft, vires fibi demere tentat.
Nec, quo centimanum dejecerat igne Typhoea,
Nunc armatur eo: nimium feritatis in illo.
Eft aliud levius fulmen; cui dextra Cyclopum
Sævitiæ flammæque minus, minus addidit iræ :
Tela fecunda vocant Superi. Capit illa; domumq;
Intrat Agenoream. Corpus mortale tumultus
Non tulit æthereos; donifque jugalibus arfit.
Imperfectus adhuc infans genitricis ab alvo
Eripitur, patrioque tener (fi credere dignum)
Infuitur femori; maternaque tempora complet.
Furtim illum primis Ino matertera cunis
Educat. Inde datum Nymphæ Nyseïdes antris

310

Occaluere

ni

&tonitrua, & fulmen ineluctabile. Nititur tamen vires fuas minuere quantum poteft: neque inftruitur ea flamma, qua deturbaverat centimanum Typhæum ; mia erat favitia in illa. Eft aliud fulmen mitius, cui dextra Cyclopum minus appofuit feritatis & ignis & minus excandefcentia: Dii appellant, Secunda fulmina. Sumit illa; & fubis

domum Agenoris. Corpus morti obnoxium non potuit pati tempeftatem atheream, & flagravit muneribus nuptialibus. Fetus adhuc immaturus extrahitur ab utero matris, &, fi credere fas eft, tener infuitur femori patris, & ibi abfolvit tempora quæ in matris utero complenda erant. Ino matertera clam Junone illum educat primis cunis: deinde Nympha Nifeïdes fibi traditum fuis antris

NOTA.

292. Malo Quod quidem boni sub fpecie intuebatur, fefe ideo efferens quod votis fuis quibufcumque Jupiter indulgeret.

297. Neque enim] præterita est jam & Semeles petitio, & Jovis promiffio; adeoque nutra poteft revocari.

303. Typhœa] Fuit Typhoeus gigas immanis, vertice cœlum pertingens, centum draconum capitibus ex humeris pullulantibus, luminibus igneis, ore flammas eructante, aliifque rebus terribilis ; quem bello adverfus fuperos congredi aufum Jupiter tandem proftravit, infula que Sicilia obruit.

305. Aliud] Varia de fulmine fcripferunt Phyfici, quorum nonnulla refert Plinius naturalis hiftoriæ lib. 2. cap. 51. quæ, fi lubet, apud illum legere poteris. 305. Cyclopum] Cyclopes funt Vulcani

in fabricandis fulminibus miniftri..

308. Agenoream ] Semeles, cui avus fuit Agenor.

308. Tumultus] Ex fulmine & reliquo Jovis apparatu.

309. Donis jugal.] Fulmine aliifque fuprà recenfitis, quæ amoris teftimonia Semelé à Jove cxpetierat.

310 Infans] Bacchus.

312. Materna] Decem menfès Lunares; quam diu in utero materno, ut plu rimum, fœtus fovetur.

313.no] Quam antè Semeles fororem, Cadmi filiam videmus.

314. Nyfeides] Plures Bacchi, plures Nyfæ urbes fuerunt; ex quo in unum congeftas Græcorum fictiones ad aliquam veritatis fpeciem difficile fit reducere. Plinius Nyfam India montem indicat, quem Strabo & Elianus Meron, id eft,

femur

Occuluere fuis; lactifque alimenta dedere.

abdiderunt, & prabuerunt

Lac in alimentum,

IV. Et dum ea fatorum

decreto fiunt per terras, & Incunabula Bacchi bis geniti funt fecura; Jovem dicunt delibutum nectare dimififfe curas afperas, & otiosè lu fiffe cum otiofa Funone, & dixiffe, fanè veftra gaudia funt majora, quam qua eve niunt maribus. Illa diffitetur. Utrique placuit petere quodnam fit judicium experti Tirefia. Utraque voUtraque voLuptas erat ei perfpecta. Nam

vulneraverat virente baculo

duo corpora coeuntia magnorum anguium, & mutatus in faminam de mafculo

(quod mirandum eft) tradu xerat feptem Autumnos.

Rurfus octave intuitus eft eofdem ferpentes: &, inquit, fi tanta eft vis veftri vulneris, ut vertat fexum vulnerantis in oppofitam, Serpentibus iifdem verbera zis, forma priftina rediit, species nativa fucceffit.

nunc iterum vos percutiam.

315

325

IV. Dumque ea per terras fatali lege geruntur;
Tutaque bis geniti funt incunabula Bacchi:
Fortè Jovem memorant diffusum nectare curas
Sepofuiffe graves, vacuaque agitaffe remiffos
Cum Junone jocos: &,Major veftra profecto eft, 320
Quam quæ contingit maribus, dixiffe, voluptas.
Illa negat. Placuit quæ fit fententia docti
Quærere Tirefiæ. Venus huic erat utraque nota.
Nam duo magnorum viridi coëuntia filva
Corpora ferpentum baculi violaverat ictu :
Deque viro factus (inirabile) foemina, feptem
Egerat autumnos. Octavo rurfus eofdem
Vidit: &; Eft veftræ fi tanta potentia plagæ,
Dixit, ut auctoris fortem in contraria mutet:
Nunc quoque vos feriam. Percuffis anguibus 330
ifdem
Forma prior rediit, genitivaque venit imago.
Arbiter hic igitur fumtus de lite jocofa,
Dicta Jovis firmat. Gravius Saturnia jufto,
Nec pro materia fertur doluiffe: fuique
Judicis æterna damnavit lumina nocte.

335

At pater omnipotens (neq; enim licet irrita cuiqua Facta Dei feciffe Deo) pro lumine ademto Scire futura dedit: poenamque levavit honore. V. Ille per Aonias fama celeberrimus urbes tentiam Jovis. Filia Sa-Irreprehenfa dabat populo refponfa petenti. 340 turni dicitur tulisse iniquius Prima fidem vocifque ratæ tentamina fumfit nec pro tam levi cauffa :

Hic ergo judex lectus de jurgio jocofe; confirmat fen

addixit oculos fui arbitri tenebris aternis. At pater omnipotens (nam nefas eft cuiquam Deo refcindere facta Dei alterius) dedit nosse futura pro oculis fublatis, & minuit Suppli

cium honore.

V. Ille notiffimus fama per urbes Aonias reddebat certa oracula populo petenti. Carulea Liriope prima tentavit fidem vocis certa';

356

Carula Liriope: quam quondam flumine curvo
Implicuit; claufæque fuis Cephifos in undis
Vim tulit. Enixa eft utero pulcherrima pleno
Infantem,Nymphis jam tunc qui poffet amari; 345
Narciffumque vocat. De quo confultus, an effet,
Tempora maturæ vifurus longa fenectæ :
Fatidicus vates, Si fe non noverit, inquit.
Vana diu vifa eft vox auguris. Exitus illam,
Refque probat, letiq; genus, novitafq; furoris.
Jamque ter ad quinos unum Cephifius annum
Addiderat: poteratque puer, juvenifque videri.
Multi illum juvenes, multæ cupiere puellæ.
Sed fuit in tenera tam dira fuperbia forma;
Nulli illum juvenes, nullæ tetigere puellæ.
Afpicit hunc, trepidos agitantem in retia cervos,
Vocalis Nymphe; quæ nec reticere loquenti,
Nec prior ipfa loqui didicit, refonabilis Echo.
Corpus adhuc Echo, non vox erat: & tamen ufum
Garrula non alium, quàm nunc habet, oris
hahebat;

355

is }
$300

Reddere de multis ut verba noviffima poffet.
Fecerat hoc Juno. Quia, cùm deprendere poffet
Sub Jove fæpe fuo Nymphas in monte jacentes,
Illa Deam longo prudens fermone tenebat,
Dum fugerent Nymphæ. Poftquam Saturnia

fenfit;

Hujus, ait, linguæ, qua fum delufa, poteftas
Parva tibi dabitur, vocifque breviffimus ufus.

365

| quam Liriopen Cephifus olim claufit amne oblique,

vitiavit implicitam in fuis aquis. Formofiffima emifit ventre gravido pue, qui jam tum poffet amari a Nymphis, & appelLat Narciffum: de tes fatidicus interrogatus an effet venturus ad tempora

que va

Longa matura fenectutis, refpondit, Si fe non viderit, Refponfum vatis diu creditum eft inane: eventus & res illud confirmat, itemque genus mortis, & novitas amoris. Jamque filius Cephifi adjecerat unum annum ad decimum quintum, & poterat videri puer & addlefcens. Multi adolefcentes, multa virgines illum exoptarunt. Verum faftus fuit ufque adeò crudelu in tenéra pulcritudine, ut nulli adolefcentes, nulla virgines it lum moverint. Echo Sonora Nympha garrula qua neg didicit filere ad loquentem. neque prior loqui, hunc vidit agentem pavidos cervos

in plagas. Eche erat adhuc

corpus, non fonus tantum, tamen loquax nullum alium habebat ufum oris quam nunc obtinet, ut poffet repetére

ultimas voces de multis. Juno iftud fecerat; quia cum poffet fape prehendere Nymphas cum Jove fuo verfatas in collibus, illa de industria remorabatur Deam prolixa oratione, donec Nympha fefe fubducerent. Poftquam Saturnia advertit, Poteftas, inquit, hujus lingua, qua ego fum decepta, exigua tibi concedetur, & ufus vocis breviffimus.

NOTA.

342. Liriope Nympha fuit Oceani & Tethyos filia, à Cephiffo Bootie fluvio compreffa, unde & Narciffi Cephifii mater facta eft. At Tỷ xuply Lilio Nardith matri congruum nomen habuit.

352. Poteratque 1 Et puer & juvenis erat; neuter, fed utriufque particeps.

359. Corpus Quia illi non Corpus fed vocis ufus à Junone ademtus; quod jam narrabit Poeta.

342. Curvo] Sinuofus verò admodum 359. Non vex Echo dicitur Sonus rein tabulis noftris pingitur Cephisus, cu- percufius, aut Vox quam reddunt loca jus curfus modo in Orientem, deinde Sep-quædam concava. In ejufmodi Vocem tentrionem, omnes denique mundi par- nondum tranfmutatam fuifle dicit Echo tes flectitur. nympham, cum tamen oris non alium ufum haberet, quam haber nunc, nec prior loqui, fed ultima verba sanpur referre poffet.

346. Narciffum ] Ano T per quod citò marcefcat; verum & de flore, & de juvene Narciffo, quod citò marcefcant.

348. Si fe noverit ] Quia poftquam fe vidit, fui ipfius cæco amore comabuit.

363. Monte Sæpiffime verò in mentibus Echo refonat.

M

Reque

Et certas facit minas reapfa.

Hac tamen sterat verba in fine fermonis & reddit voees acceptas. Cum vidit igitur Narciffum errantem per filvas invias, & amore correpta eft, furtim legit greßus. Et quò magis fequitur, amoris igne arden

375

Reque minas firmat. Tamen hæc in fine loquendi Ingeminat voces: auditaque verba reportat. Ergo ubi Narciffum per devia luftra vagantem 370 Vidit, & incaluit; fequitur veftigia furtim. Quoque magis fequitur; flamma propiore calefcit. Non aliter, quàm cùm fummis circumlita tædis Admotam rapiunt vivacia fulfura flammam. tiore uritur ; non fecus ac quoties voluit blandis accedere dictis, cum viva fulfura circum- Et molles adhibere preces! natura repugnat; dufta lignis corripiunt ignem Nec finit incipiat. Sed quod finit, illa parata eft appofitum. O quoties voluit admovere fe fuavibus verbis, Exfpectare fonos, ad quos fua verba remittat. Forte puer, comitum feductus ab agmine fido, Dixerat, Ecquis adeft ? &, Adeft, responderat? 380 Hic ftupet: utque aciem partes divifit in omnes; fonos. Forte adolefcens di- Voce, Veni, clamat magna. Vocat illa vocantem. greffus à turba fideli comi- Refpicit: & nullo rurfus veniente, Quid, inquit, tum dixerat, Ecquis hicest? Me fugis? & totidem, quot dixit, verba recepit.

addere blandas preces ;

Natura negat, nec patitur

ut incipiat loqui: fed quod fert, illa inftituit exspecta te voces, ad quas reddat fuos

Echo retulerat, Hic eft.

Echo.

Hic miratur; & poftquam Peritat; & alternæ deceptus imagine vocis; 385 oculos vertit in omnes par-Huc coëamus, ait: nullique libentius unquam tes, vociferatur voce elata, Refponfura fono, Coëamus rettulit Echo: Veni: illa arceffit arceffen- Et verbis favet ipfa fuis; egreffaque filvis tem. Refpicit; & cnm nul

lus adeffet, Quamobrem,ait, Ibat, ut injicerct fperato brachia collo.

me visas } 390

me vitas & remiffas accepit Ille fugit: fugienfque, Manus complexibus tot voces quot protulit. Per- aufer:

git; & delufus fimilitudine Ante, ait, emoriar, quàm fit tibi copia noftri. Toni reciproci, Huc, inquit, Rettulit illa nihil; nifi, Sit tibi copia noftri. jungamur: & Echo, nulli un

quam voci libentius refpon- Spreta latet filvis: pudibundaque frondibus ora fura, refpondit jungamur: Protegit: & folis ex illo vivit in antris.

E pre te fequi fam. Sed tamen hæret amor; crefcitque dolore re- 395

& egreffa ibat, ut im

mitteret lacertos collo optato.

Ille exfilit &fugiens,

,

Attenuant vigiles corpus miferabile curæ :

Tolle, inquit manus ab Adducirque cutem macies; & in aëra fuccus amplexu, priùs peream Corporis omnis abit. Vox tantum, atque offa quam me potiaris. Illa ni hil refpondit, nifi, Me pofuperfunt. tiaris. Contemta fe abdit filvis, & verecunda occulit

Vox manet. Offa ferunt lapidis traxiffe figuram.

ora foliis, & ab eo tempore atatem agit in fpeluncis. Sed tamen amor reftat, & augetur indignatione repulfa. Solicitudo affidua minuit luctuofum corpus; & macies contrahit cutem, &omnis humor corporis vanefcit in auras: Sonus tantum atque offa funt reliqua. Sonus reftat; dicunt offa induife formam faxi.

NOTA.

379. Puer] Narciffus quem potiùs pue

rum amatoriè nominat.
382. Vocat illa] Quia Narciffi verbum
repetit Veni.

384. Et totidem] Echo illi remifit eadem verbat qua ipfe protulerat, nempe Quid me fugis.

399. Offa ferunt lapidis &c.] Nempe inter faxa, & rupes vox repercuffa fortiùs reflit.

7

400

405

Inde latitat in nemoribus, nec confpicitur in ullo monte. Auditur ab omnibus, fola vox illi fupereft.

VI. Ifte fic fefellerat hanc nympham, fic fefellerat alias ortas ex aquis aut collibus; fic fefellerat antea turbas mafculas. Quamobrem aliquis contemtus tol

Inde latet filvis: nulloque in monte videtur;
Omnibus auditur. Sonus eft, qui vivit in illa.
VI. Sic hanc, fic alias undis aut montibus ortas
Luferat hic Nymphas ; fic coetus antè viriles.
Inde manus aliquis defpectus ad ethera tollens
Sic, amet ifte licet, fic non potiatur amato,
Dixerat. Affenfit precibus Rhamnufia justis.
Fons erat illimis, nitidis argenteus undis,
Quem neque paftores, neque pafte monte capella lens manus ad aftra, dixe-
Contigerant, aliudve pecus: quem nulla volucris,
Nec fera turbarat, nec lapfus ab arbore ramus.
Gramen erat circa, quod proximus humor alebat:
Silvaque, fole lacum paffura tepefcere nullo.
Hic puer, & ftudio venandi laffus & æftu,
Procubuit; faciemque loci, fontemque fecutus.
Dumque fitim fedare cupit; fitis altera crevit. 415
Dumque bibit, vifæ correptus imagine formæ,
Rem fine corpore amat: corpus putat effe, quod

umbra eft.

Adftupet ipfe fibi: vultuque immotus eodem
Hæret, ut è Pario formatum marmore fignum.
Spectat humi pofitus geminum, fua lumina,
fidus,

rat, Pari modo iste, quan41cm diligat, pari modo non

potiatur dilecto. Rhamnua annuit petitionibus. Fons erat fine luto, clariffimus lymphis, quem neque paftores, neque capra pasta in collibus, aut aliud pecus tetigerant, quem nulla avis nec fera turbaverat, neque ramus ab arbore decidens. Cinctus erat herba quam vicina aqua nutriebat; atque nemore quod non finebat ftagnum ullo fole calefcere. Juvenis defeffus & ftudio

} 420 venandi, & vehementi ca

Et dignos Baccho, dignos & Apolline crines;
Impubefque genas, & eburnea colla, decusque
Oris, & in niveo mistum candore ruborem:
Cunctaque miratur; quibus eft mirabilis ipfe.
Se cupit imprudens. Et, qui probat, ipfe

probatur.
Dumque petit, petitur, pariterq; incendit, &
Irrita fallaci quoties dedit ofcula fonti !
In mediis quoties vifum captantia collum

425

ardet.

lore hic fe in terram projecit, fequutus fpeciem amœnam loci & fontem. Et dum optat levare fitim, alia fitis aucta eft, & dum potat, taElus fimulacro pulcritudinis confpecta diligit rem fine cor

pore, arbitratur effe corpus quod eft umbra. Ipfemet

feipfum admiratur, & torpet defixus in eadem facie, tanquam ftatua efficta ex marmore Pario. Stratus

humi contemplatur fuos oculos quafi duo aftra, & comam dignam Baccho, dignam etians Phabo, malas imberbes, & colla nivea, & os pulcrum, & ruborem fuffufum niveo candore; & omnia fufpicit, ob qua ipfe est admirandus. Infcius fe exoptat; & ipfe qui laudar, laudatur: Et, dum pofcit, pofcitur; pariterque inflammat & flagrat: Quoties obtulit vana fuavia fonti dolofo Quoties tinxit lacertos captantes collum conspectum

NOTÆ.

403. Hic] Narciffus, Nympharum amoribus parum propitius.

406. Rhamnufia] Nemefin dicit, potentem deam, fcelerum & fuperbiæ ultricem, Jovis & Neceffitatis filiam, quæ Rhamnunte Attica pago templum habuit, unde Rhamnufia dicta..

407. Fons erat] Ad Narciffi pœnam fefinat Poëta, fonte defcripto, ubi in fui amorem incidit.

412. Lacum] Quem fons efficiebat. 414. Secutus] Oculis, Admirando, amœnitate captus.

415. Altera] Amor fui.

419. Pario Pro quovis marmore candido, quale ex Paro Egai maris infula exportabatur..

420. Geminum fydus ] Ut hinc pulcherrimos fuiffe oculos inrelligatur. M 2 Brachia