65

70

75

Sed Veneris menfem Graio sermone notatum

Auguror: a lipumis est dea dicta maris. Nec tibi fit mirum Graio rem nomine dici :

Itala nam tellus Graecia maior erat. Venerat Euauider plena cum classe suorum:

Venerac Alcides, Graius vterque genus.
Hofpes Auentinis armentum pauit in herbis

Clauiger : ' et tanto est Albula pota Deo.
Dux quoque Neritius. teltes Laestrygones exstant :

Et quod adhuc Circes nomina litus habet.
Et iam Telegoni, iam moenia Tiburis vdi

Stabant: Argolicae quod posuere manus. Venerat Atrides fatis agitatus Halelus;

A quo se dictam terra Falisca putat. Adiice Troianae fuasorem Antenora pacis,

Et generum Oeniden, Appule Daune, tuum.
Serus ab Iliacis, et post Antenora, flammis

Attulit Aeneas in loca noftra deos.
Huius erat Solimus, Phrygia comes exsul ab Ida :

A quo Sulmonis moenia nomen habent.
Sulmonis gelidi, patriae, Germanice, nostrae.

Me miserum, Scythico quam procul illa folo est !
Ergo ego? tam longas sed supprime, Musa, querelas :

Non tibi suut maesta sacra canenda lyra.
Quo non Linor abit ? funt, qui tibi mensis honorem

Eripuifle velint, inuideantque, Venus.
Nam, quia Ver aperit tunc omnia, densaque cedit

Frigoris afperitas, foetaque terra patet;
Aprilem memorant ab aperto tempore di&tum:

Quem Venus iniecta vindicat alma manu. Illa quidem totum dignissima temperat orbem :

Hla tenet nullo regua minora Deo : luraque dat coelo , terrae , natalibus vndis ;

Perque fuos initus continet omne genus.
Illa deos omnes (longum enumerare) creauit :

Illa fatis cauffas arboribusque dedit :
Illa rudes animos hominum contraxit in vnum;

Et docuit iungi cum pare quemque sua.
Quid genus omne creat volucrum , nisi blanda voluptas ?
Nec coëant pecudes, fi leuis absit amor.

100 Cum mare trux aries cornu decertat: at idem

Frontem dilectae laedere parcit ouis.
Deposita taurus fequitur feritate iuuencam,

Quem toti saltus, quem nemus omne , tremunt.
Vis eadem, lato quodcumque sub aequore viuit,

IOS
Seruat; et innumeris piscibus implet aquas.
Prima feros habitus homini detraxit: ab illa

Venerunt cultus mundaque cura fui.
Primus amans carmen vigilatum nocte negata
Dicitur ad claufas concinuisse fores.

IIO
Eloquiumque fuit duram exorare puellam :

Proque sua caussa quisque disertus erat.
Mille per hanc artes motae : ftudioque placendi,

Quae latuere prius, multa reperta ferunt.
Hanc quisquam titulo mensis fpoliare fecundi

IIS
Audeat ? a nobis fit procul iste furor.
Quid, quod vbique potens, templisque frequentibus aucta,

Vrbe tamen nostra ius dea maius habet ?
Pro Troia, Romane, tua Venus arma ferebat ;
Cum gemuit teneram cuspide laesa manum,

120 Coelestesque duas Troiano iudice vicit.

Ah nolim viētas hoc meminiffe deas !
Affaracique nurus dicta est : vt fcilicet olim

Magnus lüleos Caesar liaberet auos.
Nec Veneri tempus , quam ver, erat aptius vllum.

125
Vere nitent terrae : vere remissus ager.
Nunc herbae rupta tellure cacumina tollunt;

Nunc tumido gemmas cortice palmes agit.
Et formosa Venus formoso tempore digna est :
Vtque folet, Marti continuata fuo.

130
Vere monet curuas materna per aequora puppes
Ire :

nec hibernas iam timuiffe minas. Rite deam Latiae colitis matresque nurusque; Et vos, quis vittae longaque vestis abeft.

Aurea

F 3

135

140

145

Aurea marmoreo redimicula foluite collo :

Demite diuitias : tota lauanda dea este Aurea ficcato redimicula reddite collo:

Nunc alii flores, nunc noua danda rosa est.
Vos quoque sub viridi Myrto iubet illa lauari:

Cauffaque, cur iubeat, (discite) certa subest.
Litore ficcabat rorantes nuda capillos.
Viderunt. Satyri , turba pro

ua, deam. Sensit, et adposita texit sua corpora myrto.

Tuta fuit facto : vosque referre iubet. Discite nunc, quare Fortunae tura Virili

Detis eo, calida qui locus humet aqua.
Accipit ille locus pofito velamine cunctas;

Et vitium nudi corporis omne videt.
Vt tegat hoc, celetque viros, Fortuna Virilis

Praestat ; et hoc paruo ture rogata facit.
Nec pigeat niueo tritum cum latte papauer

Sumere, et expreffis mella liquata fauis. Cum primum cupido Venus est deducta marito;

Hoc bibit. ex illo tempore nupta fuit. Supplicibus verbis illam placate : sub illa

Et forma, et mores, et bona fama manent. Roma pudicitia proauorum tempore lapsa eft :

Cumaeam, veteres confuluiftis anum.
Templa iubet Veneri fieri : quibus ordine factis,

Inde Venus verso nomina corde tenet.
Semper ad Aeneadas placido, pnlcherrima, vultu

Respice : totque tuas , diua , tuere nurus.
Dum loquor, elatae metuendus acumine caudae

Scorpios in virides praecipitatur aquas.

Nox vbi transierit, coelumque rubescere primo

Coeperit, et tactae rore querentur aues ; Semustamque facem vigilata nocte viator

Ponet, et ad folitum 'rusticus ibit opus ; Pliades incipiunt humeros releuare paternos :

Quae septem dici , fex tamen effe folent.

170

Seu

Seu quod in amplexum sex hinc venere Deorum :

Nam Steropen Marti concubuisse ferunt :
Neptuno Halcyonen, et te, formosa Celaeno:

Maian, et Electran, Taygetenque Ioui :
Septima mortali Merope tibi , Sisyphe, nupsite

Poenitet; et facti sola pudore latet.
Siue quod Electra Troiae fpectare ruinas

Non tulit: ante oculos opposuitque manum.

175

180

185

190

Ter fine perpetuo coelum versetur in axe,

Ter iungat Titan, terque resoluat equos;
Protinus inflexo Berecynthia tibia cornu

Flabit , 'et Idaeae festa Parentis erunt.
Ibunt semimares, et inania tympana tundent;

Aeraque tinnitus aere repulsa dabunt.
Ipsa sedens molli comitum ceruice feretur,

Vrbis per medias exululata vias.
Scena sonat, Ludique vocant. spectate, Quirites;

Et Fora Marte suo litigiosa vacent.
Quaerere multa libet : fed me fonus aeris acuti

Terret, et horrendo locos adunca fono.
Da, dea, quas sciter , doctas , Cybeleïa , neptes

Audit; et has curae iuffit adeffe meae.
Pandite mandati memores ,

Heliconis alumnae,
Gaudeat adsiduo cur dea Magna sono.
Sic ego, fic Erato (mensis Cythereïus illi

Cellit; quod teneri nomen Amoris habet :)
Reddita Saturno sors haec erat; Optime regum,

A nato sceptris excutiere tuis.
Ille fiam metuens, vt quaeque erat edita, prolem

Deuorat ; immersam visceribusque tenet.
Saepe Rhea questa est toties fecunda , nec vmquam

Mater ; et indoluit fertilitate fua.
Iuppiter ortus erat. pro magna teste vetustas
Creditur.

acceptam parce mouere fidem.
Velte latens faxum coelefti viscere sedit.
Siç genitor fatis decipiendus erat.

F4

195

205

11

Ardua

220

Ardua iam dudum resonat tinnitibus Ide;

Tutus ut infanti vagiat ore puer.
Pars clypeos fudibus, galeas pars tundit inanes:
Hoc Curetes habent, hoc Corybantes opus.

I
Res latuit patrem prifcique imitamina facti,

Aera deae comites raucaque terga mouent. Cymbala pro galeis, pro' scutis tympana pulfant:

Tibia dat Phrygios, vt dedit ante, modos. Desierat. coepi : Cur huic, genus acre, leones

215 Praebent infolitas ad iuga curua iubas? Desieram. coepit: Feritas mollita per illam

Creditur. id curru testificata suo eft.
At cur turrita caput eft ornata corona ?

An Phrygiis turres vrbibus illa dedit ?
Adnuit. Vnde venit, dixit, sua membra fecandi

Impetus ? vc tacui, Piëris orsa loqui:
Phryx puer in filuis, facie spectabilis, Attis

Turrigeram casto vinxit amore Deam. Hunc fibi feruari voluit, sua templa tueri :

225 Et dixit , Semper fac puer esse velis. Ille fidem iussis dedit, et, Si mentiar , inquit,

Vltima, quam fallam , fit Venus illa mihi. Fallit: et in Nympha Sagaritide desinit esse, Quod fuit. huic poenas exigit ira deae.

230 Naïda vulneribus fuccidit in arbore factis.

Illa perit. fatum Naïdos arbor erat.
Hic furit : et, credens thalami procumbere tectum,

Effugit, et cursu Dindyma summa 'petit.
Et modo, Tolle faces; Remoue, modo, verbera, clamat. 235

Saepe Palaeftinas iurat adeffe Deas.
Ille etiam saxo corpus laniauit acuto ;

Longaque in immundo puluere tracta coma est. Voxque fuit, Merui : meritas dem sanguine poenas. Ah pereant partes, quae nocuere mihi!

240 Ah pereant! dicebat adhuc. onus inguinis aufert ;

Nullaque sunt subito signa reli&ta viri.
Venit in exemplum furor hinc, mollesque ministri

Caedunt