In deforme viros animal mutavit, ut idem
Dissimiles homini possent, similesque videri: 94
Membraque contraxit, naresque a fronte resimas
Contudit, et rugis peraravit anilibus ora:
Totaque velatos flaventi corpora villo
Misit in has sedes: nec non prius abstulit usum
Verborum, et natæ dira in perjuria linguæ;
Posse queri tantum rauco stridore relinquit. 100

Has ubi præteriit, et Parthenopeïa dextra
Mænia deseruit, læva de parte canori

93. In deforme animal, in simias lulisset, ante condendum esse corpus mutavit. Sed more suo formam si amici ipsepultum, quam oracula conmiarum jucunde describit. Viros, ho sulat, rediens ad litus reperit Mise. mines, ut sæpe apud Nostrum. Mem num, a Tritone, quocum cantu certa. bra contrarit. Amm. Marc. xxii, 14. verat, interemptum. Tum corpus ejus de Juliano, Videbatur, ut Cercops, comburit, reliquiasque sub proximo homo brevis. Sima nares, id est con monte sepelit; Æn. vi. 163 sqq. ln tractæ, simiis dantur. Etiam qui fas illo litore speluncæ erant, fontes calidi, tidiunt aliquid retortis naribus, simare loca sulfure fumantia, paludes ferruginares dicuntur. Sed Noster maluit, neis aquis et ulvis obsitæ, hinc loca ex emendatione quidem Salmasii ad feta palustribus ulvis. Ibi etiam an. Solin. pag. 68. resimus, aváciuoc, trum immane, secretum horrendum quo et Varro, Columella et alii usi Sibyllæ, cujus responsa, a Phæbo in. sunt; vide Heinsium. Ita contudit re spirata, per centum ostia antri remea. simas erit, contudit, ut essent resimæ, hant. Æn. vi. ver. 43. Sibyllam adit et a fronte, sub fronte. Jam vulg. Æneas olim ab Heleno (Æn. iii. 441 remissas sensum mihi fundere videtur --59.) postea ab Anchisa patre in satis bonum: Nares hominum elatio somnis monitus (v. 731–37.) ut ea res et cum fronte coeuntes a fronte duce in campos Elysios descendat, remisit et contudit. Regii codices fataque instantia cognoscat. Fundus habent vulgatam. Exquisite perura

fabulæ est hic: Æveas antequam es vit (ut Art. Am. ii. 218 ; Horat. Epod. Troade discederet, adierat Sibyllam viii. 3.) quia rugæ veluti sulci sunt. Erythræam, h. vatem quandam EryHinc supra iii. 276. Sulcavit cutem thris in Æolide; Dionys. Halic. i. 55. rugis. Posse queri, ut posse loqui ii. 483. Jam quum Cumæ in Italia ex Cuma

101. Parthenopeia mænia, Neapo Eolidis colonos accepisse crederentur, lis, ab una Sirenum sic dicta ; Sil. xii. in Italia autem non minus Sibyllæ ali32. Æolida tumulus, h. promonto cujus priscæ memoria circumferretur, rium, quod paulo post a Miseno, Æoli Cumana illa et Erythræa pro eadem a filio, tubicine classis, nomen accepit ; nonnullis haberi cæpit; vide Heynium Dionys. Ilalic. i. 53. Æneas enim ad Tibullum, II. v. 19. Piracis; vide infra Cumas egressus statim antrum mox ver. 132 sqq. De Avernis vide Sibyllæ intrat. Ibi quum responsum

ad x. 51.

Æolidæ tumulum, et loca feta palustribus ulvis
Litora Cumarum, vivacisque antra Sibyllæ
Intrat; et, ut manes adeat per Averna paternos, 105
Orat: at illa diu vultus tellure moratos
Erexit; tandemque Deo furibunda recepto,

Magna petis,” dixit, “ vir factis maxime, cujus
Dextera per ferrum, pietas spectata per ignes.
Pone tamen, Trojane, metum: potiere petitis; 110
Elysiasque domos, et regna novissima mundi,
Me duce, cognosces, simulacraque cara parentis.
Invia virtuti nulla est via.” Dixit; et auro
Fulgentem ramum silva Junonis Avernæ
Monstravit, jussitque suo divellere trunco. 115
Paruit Æneas : et formidabilis Orci
Vidit opes, atavosque suos, umbramque senilem
Magnanimi Anchisæ: didicit quoque jura locorum,
Quæque novis essent adeunda pericula bellis.
Inde ferens lassos averso tramite passus, 120

109. De pietate Æneæ ad xiji. 6:23. Novissima regnu v. 368.

114. Fulgentem ramum, etc.) E Virgilio, Æn. vi. 137 sqq. 204—211. Ramo aureo instructum Æneam voluit Sibylla, vel ut supplex ad Proserpinam accederet, vel quia Mercurius virga aurea animas deducit ad inferos, vel denique propter mali punici comestionem, de qua supra v. 535. Et quum omnia Deorum aurea essent, etiam in lucis eorum arbores et rami aurei esse fingebantur; vide Heynii Excurs. vi. ad Æneid. vi. Juno Ave) na, Proserpina ; Virgilius, ver. 138. Juno inferna. Divellere trunco. Multi devellere; sed Burmannus prætulit divellere, quia ab arbore discerpitur, et dilaceratur ramus: devellere autem est, depilare, vellere.

116. Formidabilis, etc.] ScheppeVOL. IV.

rus corrigit, formidabilis Orco Cernit avos; temere. Opes, multitudo animarum, et quidquid potentiam Orci, omnia ad se rapientis, declarat. Atavos, omnino majores. Jura locorum dictum e formula, qua peregrinantes cultus, habitus et jura locorum discere dicuntur; iv. 765. Novis bellis. Se. cundum nostri Reg. codicis B. glossatorem, bella nova sunt ea, quæ cum Turno gessit Æneas propter Laviniam Latini regis filiam, quæ sibi desponsata erat, quamque Turnus auferre voluit.

120. Aversus proprie ipse Æneas rediens; hinc etiam trames reducens ad superas auras. Fullit laborem eleganter quidem, ut vi. 60: sed æque eleganter multi MSS. (ut noster Regius B.) mollit laborem, idque parum abest, quin h. I. præferam ; vix enim

3C

Cum duce Cumæa fallit sermone laborem. [pit;
Dumque iter horrendum per opaca crepuscula car-
“ Seu Dea tu præsens, seu Dis gratissima,” dixit;
“ Numinis instar eris semper mihi: meque fatebor
Muneris esse tui, quæ me loca mortis adire, 125
Quæ loca me visæ voluisti evadere mortis.
Pro quibus aerias meritis evectus ad auras
Templa tibi statuam, tribuam tibi turis honorem."
Respicit hunc vates, et suspiratibus haustis,
“Nec Dea sum," dixit, “nec sacri turis honore 130
Humanum dignare caput: neu nescius erres,
Lux æterna mihi, carituraque fine dabatur,
Si mea virginitas Phæbo patuisset amanti.
Dum tamen hanc sperat, dum præcorrumpere donis
Me cupit; • Elige, ait, virgo Cumæa, quid optes:
Optatis potiere tuis :' ego pulveris hausti 136
Ostendens cumulum, quot haberet corpora pulvis,
Tot mihi natales contingere vana rogavi.
Excidit optarem juvenes quoque protinus annos :
Hos tamen ille mihi dabat, æternamque juventam,

a librariis profectum videtur, quum fallit facile potuerit repeti ex vi. 60.

122. Opaca crepuscula, lux maligna et similis crepusculo, quale apud inferos esse solet : sic obscura crepuscula de vespera in noctem inclinante, Fast. v. 163; inferos vero opacum mundum dicit Metam. v. 507 ; Burm.

125. Muneris esse tui, fatebor, me debere me meaque cuncta tibi; v. 343. Cereris sumus omnia munus. Aerius auras ix. 219.

128. Templa tibi statuam, etc.) Cf. Virgil. d. 1. 71--74. ubi libris Sibyllinis honorem habendum promittit. De libris illis etiam hæc nostra verba capienda esse censet Jleynius ad d. 1.

sed reclamat loci series. Numinis mibi instar eris, templa tibi statuam, et turis honorem tribuam. Nec Dea sum, nec ture dignum humanum caput.

134. Præcorrumpere donis, ante corrumpere donis, quam concubitu. Dupliciter corrumpitur virgo patens, quæ sui facile copiam facit. Precor. rupta etiam ix. 296 ; vide ad ver. 55.

137. Quot haberet, etc.) Unus Me. diceus quot haberent. Eacidit optaram ex altero Hamburgensi, uno Leidensi et uno suo dedit Heinsius; cæteri, ercidit ut peterem. Hanc postremam lectionem habent codices Regii: et in codice A. legitur interlinearis hæc glossa : excidit a mente.

Si Venerem paterer: contempto munere Phæbi 141
Innuba permaneo: sed jam felicior ætas
Terga dedit, tremuloque gradu venit ægra senectus,
Quæ patienda diu est; nam jam mihi sæcula septem
Acta vides: superest, numeros ut pulveris æquem,
Tercentum messes, tercentum musta videre. 146
Tempus erit, quum me de tanto corpore parvam
Longa dies faciat, consumptaque membra senecta
Ad minimum redigantur onus: nec amata videbor,
Nec placuisse Deo: Phæbus quoque forsitan ipse
Vel non agnoscet, vel dilexisse negabit. 151
Usque adeo mutata ferar! nullique videnda,
Voce tamen noscar; vocem mihi fata relinquent.”

III. Talia convexum per iter memorante Sibylla,

142. Innuba permaneo.] Eadem Sibylla apud Tibullum, II. v. 64. Vera cano sic-£ternum sit mihi virginitas.

143. Ægra, quia senectus ipsa morbus; Terent. Phorm. IV. i. 9. ubi vid. Lindenbr. Hausta hac de vivacitate Sibyllæ ex ipsis libris Sibyllinis censet Heinsius, quem vide.

Musta pro vindemiis, et hæ, ut messes, pro annis.

149. Onus, molecula.

152. Mutata ferar plenius et elegantius, quam, mutabor. Voce tamen

Vocis nomine accipiendum non sonus tantummodo vocis, seu inanis vox; sed fatidica vox, ut indicetur Sibyllam facultatem vaticinandi cum corporea mole non amissuram.

154–440. In litore Caietano Macareum,

Græcum, reperiunt, cui Achamenides, Græcus et ipse, et ab Ulysse in Æına relictus, sed jam Æneæ comes adhærens, narrat, quantopere Polyphemus post Græcorum discessum sævierit, et quomodo ipse servatus sit a Trojanis 157—222. Tum, 223440. Achæmenidi vicissim Macareus

refert, quid Ulyssi et sociis, relicta Sicilia acciderit, imprimis in Circes ædibus. In his transformatio sociorum in sues, et inde rursus in homines, 273307. Tum Macareus, Circes artem amplius comprobaturus, Pici mutationem subjungit, 308—440. Totus in his pendet ab Homero et Virgilio. Converum, acclive, ut xui. 911. conveius upei, declivis. Lenzius contra excavatam viam interpretatur. At etiam iv. 432. ubi descensus ad inferos describitur, est via declivis, et x. 53. Orpheus cum conjuge inde rediens, carpit acclivum truiritem. Euboica urbs, Cumæ, originem trahentes a Chalcide Euboïca; Liv. viii. 22: etiam Virg. vi. 2. Euboicis Cumarum allabitur oris. Emergit accommodatius inferis, quam, erit. Sacris litatis ex Virg. Æn. iv. 50. qui hoc novavit, unde Servius: “ Diis litatis dicere debuit; non enim sacra, sed Deo sacris litamus, id est placamus.” Nutricis habentia nomen. Caietam intelligit, urbem et promontorium in finibus Latii et Campaniæ, quibus nomen

noscar.

Sedibus Euboicam Stygiis emergit in urbem 155
Troïus Æneas; sacrisque ex more litatis,
Litora adit nondum nutricis habentia nomen.
Hic quoque substiterat post tædia longa laborum
Neritius Macareus, comes experientis Ulixei.
Desertum quondam mediis qui rupibus Ætnæ 160
Noscit Achæmeniden, improvisoque repertum
Vivere miratus; “ Qui te casusve, Deusve
Servat, Achæmenide? cur,"inquit,“ barbara Graium
Prora vehit? petitur vestræ quæ terra carinæ ?"
Talia quærenti jam non hirsutus amictu, 165
Jam suus, et spinis conserto tegmine nullis,
Fatur Achæmenides: Iterum Polyphemon, et illos
Aspiciam fluidos humano sanguine rictus;
Hac mihi si potior domus est Ithaceque carina:
Si minus Ænean veneror genitore, nec unquam 170

mus.

dedit Caieta Æneæ nutrix ; Virg. vii. init.

158. Hic quoque substiterat, etc.) In Sicilia desertus erat unus ex sociis Ulyssis, Achæmenides; Virg. Æn. jü. 590 sqq; sed hic quoque alius sub. stiterat : cujus rei causa ver. 440. narratur. Et hoc finxit haud dubie Ovidius ipse ad exemplum Virgilii. Nec male. Ita enim cognoscimus reliqua de Polyphemo, et de erroribus Ulyssis. Subsistunt, qui cessant ab itinere et hærent aliquo. Neritius forte a Nerito, patre, Ithacæ conditore et genus a Jove ducente, a quo et Nerito, Ithacæ monti, nomen inditum; Homer. Od. P. 207. ibique Schol. ex Acusilao. Experiens, expertus multa, multa subiens. Mediis rupibus, in aptro Polyphemi socii trepidi eum deseruerant; Virg. 616 sqq. Pro mediis qui rupibus vulgo in rupibrıs, et mox, Quis te. Vide Burmannum ad Phædurm, I. fab. xiii. 6. ubi existimat, ve

teres certos fuisse elegantiæ suæ, et ubi qui, ubi quis præstaret, usu fuisse doctos, licet nos sæpe in his fluctue

Barbara, Phrygia (xi. 162.) Trojana. Et mirum erat, in ea classe esse Graium. Itaque ipse Achæmenides hoc ver. 220. repetit.

166. Suus, qui jam ad pristinum cultum redierat, ut agnosci posset. Spinis consertum, consulum, tegment, ne panni dilaberentur. Hæc quoque Virgilii verba, ver. 593. de hoc Achæmenide : Dira illuvies, immissaque barba, Consertum tegumen spinis: at cætera Graius.

167. Fatur Achæmenides.] Sequitur oratio animi commotissimi, nec sine horrore reminiscentis gravissimi periculi, ex quo inexspectato servatus est. Etiam gravis illa obtestatio, iterum Polyphemon, etc. perquam accommodata Achæmenidis sorti. Fluidos sanguine, unde fluebat sanguis; etiam Virg. 626. atro membru fluentia tabo.