Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Nudaque Phyllei juvenis ferit ora fariffa.

arque
vibrat hastam in fa-
ciem apertam juvenis Phyllei.

Non fecus hæc refilit, quam tecti à culmine 480 Hafta non aliter es recupe

imine}

grando : Aut fi quis parvo feriat cava tympana faxo. Cominus aggreditur : laterique recondere duro Luctatur gladium. Gladio loca pervia non funt. Haud tamen effugies: medio jugulaberis ense, Quandoquidem mucro eft hebes, inquit; & in latus ensem

485

Obliquat: longaque amplectitur ilia dextra.
Plaga facit gemitus, ceu corpore marmoris icti:
Fractaque diffiluit percuffo lamina collo.
Ut fatis illæfos miranti præbuit artus;

495

Nunc age, ait Cæneus, noftro tua corpora ferro 490
Tentemus Capuloque tenus dimifit in armos
Enfem fatiferum, cæcamque in vifcera moit,
Verfavitque manum: vulnufque in vulnere fecit.
Ecce ruunt vafto rabidi de more bimembres:
Telaq; in hunc omnes unú mittuntq; feruntq;
Tela retufa cadunt. Manet imperfoffus ab omni,
Inque cruentatus Cæneus Elateius ictu.
Fecerat attonitos nova res. Heu dedecus ingens !
Monychus exclamat: populus fuperamur ab uno,
Vixque viro. Quanquam ille vir eft; nos 500
fegnibus actis, dis

Quod fuit ille, fumus. Quid membra immania
profunt?

Quid geminæ vires? quid, quod fortiffima rerum
In nobis natura duplex animalia junxit?
Nec nos matre Dea, nec nos Ixione natos [7
Effe reor; qui tantus erat, Junonis ut altæ
Spem caperet. Nos femimari fuperamur ab hofte.
Saxa, trabefque fuper, totofque involvite montes:
Vivacemque animam miffis elidite filvis.

505

3

adi

ea est, quam grando à faftigio tecti; vel fi quis percutiat cava tympana exiguo lapide. Cominus invadit, atque nititur abdere enfem in rigido latere. Loca non funt penetrabilia enfi. Non tamen evades, ait, mactaberu medio gladio, fiquidem capis eft retufa atque git tranfverfum gladium in caftas, & amplectitur ilia longa dextra. Ictus ftrepitum facit, tanquam à corpore marmoris percuffi; & lamina frata eft percuffo calla. Poftquam fatis corpus fuum Latreo percutiendum exhibuerat, qui miratur illud non vulnerari, Nunc age, inquit Caneus tentemus tuum corpus noftro enfe; arque abdidit gladium letiferum capula tenus in humeros; & agitavit & verfavit manum cacam per

[ocr errors]

pracordia, & fecit plagam in plaga. Ecce Centauri biformes cum impetu ferun

tur fuo impetuofo more, atg omnes jaciunt & ferunt arma in hunc unum. Jacula obtufa cadunt. Caneus Elateius ftat illafus atque in cruentatus ab omni itu. No

vares rapuerat illos in admirationem. Heu ingens opprobrium ! exclamat Mony

chus, nos tota gens vincimur ab uno viro, qui vix vir aft. Tamerfs ille eft vir, nos fumus inertibus factis quod ille fuit. Quid juvant artus ingentes? Quid profunt duplices vires hominis & equi? Quid quod natura duplex commifit in nobis vali diffima animalia omnium? Neque arbitror nos natos matre Dea, nec Ixione, qui tantus erat, ut fpem conciperet Junonis excelfa. Nos vincimur ab hofte femiviro. Dejicite fuper illum lapides, arbores, & montes integros, atque opprimite animam vivacem immiffis filvis.

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
[ocr errors]

510

Selva opprimat jugulum, & Silva premat fauces: & crit pro vulnere pondus.
onus erit pro vulnere. Di Dixit: & infani dejectam viribus Auftri
xit; & cafu nactus arborem
Fortè trabem nactus, validum conjecit in hostem.
Exemplumque fuit: parvoque in tempore nudus
Arboris Othrys erat ; nec habebat Pelion umbras.
Obrutus immani cumulo, fub pondere Cæneus
Eftuat arboreo; congeftaque robora duris
Fert humeris. Sed enim poftquam fuper ora caputq;
Crevit onus; neq; habet, quas ducat, fpiritus auras;
Deficit interdum: modo fe fuper aëra frustra
Tollere conatur, jactafque evolvere filvas.
Interdumq; movet. Veluti, quá cernimus ecce, 520

proftratam impetu furentis Auftri, mifit in ftrenuum bostem; atque fociis exenplo fuit:& ftatim Othrys erat fpoliatus arboribus; neque Pelion habebat umbras. Caneus oppreffus vafta congerie aftuar fub onere arborea, & fert fortibus humeris ligna congefta. Verum enimvero poftquam pondus additum est fuper os atque caput.

neque anima habet aerem Ardua fi terræ quatiatur motibus Ide. quem hauriat, nonnunquam Exitus in dubio eft. Alii fub inania corpus deliquium patitur, interdum incaffum tentat fefe erigere Tartara detrufum filvarum mole ferebant. in aerem, atque excutere Abnuit Ampycides; medioque ex aggere fulvis immillas arbores. Atque Vidit avem pennis liquidas exire fub auras: interdum movet fe; tanQuæ mihi tunc primum, fupremum.

quam Ide illa, quam en vi

demus, fi agitetur motibus Eventus incertus eft.

terra.

515

525

tunc eft confpecta

Hanc ubi luftrantem leni fua caftra volatu Nonnulli dicebant corpus co- Mopfus, & ingenti circum clangore sonantem actum ad Inferos exiles pon- Adfpexit, pariterque oculis animoque fecutus; diffitetur ; atque vidit il-O falve, dixit; Lapithææ gloria gentis,

dere arborum. Ampycides

530

Jum mutatum in alitem Maxime vir quondam, fed nunc avis unica, Cæneu. pennis fubflavis mittere fe Credita res auctore fuo eft. Dolor addidit iram : in aerem fluidum ex medio Oppreffumque ægrè tulimus tot ab hoftibus unum. rum ultimo eft vifa. Nec priùs abftitimus ferrum exercere cruore ; Quam data pars leto, partem fuga noxque diremit.

cumuto, qua à me tum priCum Mopfus eam vidit obeuntem fua agmina lento volatu, & circum ftrepentem magna voce, profequutus fimul oculis & mente, ô, in

[ocr errors]

535

VI. Hæc inter Lapithas, & femihomines
Centauros

quit, falve Ceneu, gloria Prælia Tlepolemus Pylio referente dolorem
nationis Lapithaa, olim vir Præteriti Alcidæ tacito non pertulit ore:
maxime, fed nunc avis uni-

ca.

Res fidem invenit ab illo qui illius author erat. Dolor adjecit iram, atque iniquo animo paffi fumus unum obrutum à tot hoffibus. Neque antè omifimus ferro fanguinem profundere, quam pars interfecta erat, & nox & fuga dissipavit aliam partem.

VI. Tylio narrante hac certamina inter Lapithas & femiferos Centauros, Tlepolemus non tacitè, quem concepit, passus est dolorem quoniam Hèrcules non erat memoratus :

[blocks in formation]

540

atque inquit, Mirum eft fenex te oblivioni tradidiffe gloriam Herculeam. Sane pater confueverat mihi dicere nube genitos à se fuisse viEtos. Ad hac Pylius ma

recordari malorum, & re

Atque ait; Herculeæ mirum eft oblivia laudis
Acta tibi, fenior. Certè mihi fæpe referre
Nubigenas domitos à fe pater ipfe folebat.
Triftis ad hæc Pylius: Quid me meminiffe maloru
Cogis; & obductos annis refcindere luctus ?
Inque tuum genitorem odium, offenlafque fateri?tus Quamobrem cogis me
Ille quidem majora fide ( Dî) geffit; & orbem 545
Implevit meritis; quod mallem poffe negari :
Sed neque Deiphobum, nec Pulydamanta, nec
ipsum
Hectora laudamus. Quis enim laudaverit hoftem?
Ille tuus genitor Meffenia moenia quondam

Stravit; & immeritas urbes Elinque Pylonque 550
Diruit: inque meos ferrum flammamque penates
Impulit. Utque alios taceam, quos ille peremit;
Bis fex Nelidæ fuimus confpecta juventus:
Bis fex Herculeis ceciderunt, me minus uno,
Viribus. Atq; alios vinci potuiffe ferendum eft. 555
Mira Periclymeni mors eft: cui poffe figuras
Sumere quas vellet, rurfufque reponere fumtas
Neptunus dederat, Nelei fanguinis auctor.
Hic, ubi nequicquá eft formas variatus in omnes,
Vertitur in faciem volucris : quæ fulmina curvis 560
Ferre folet pedibus, divum gratiffima Regi.
Viribus ufus avis, pennis roftroque redunco,
Hamatifque viri laniaverat unguibus ora.
Tendit in hunc nimium certos Tirynthius arcus:
Atque inter nubes fublimia membra ferentem, 565
Pendentemque ferit, lateri qua jungitur ala.
Nec grave vulnus erat : fed rupti vulnere nervi

fricare dolores definitos tem

pore? atque agnofcere odium in tuum patrem, & ejus injurias? Ille quidem (Dii) patravit facinora que exfu

perant fidem; atque cumulavit mundum beneficiis ; quod mallem poffe diffimuLari: fed neque laudibus extollimus Deiphobum, nec Polydamantem, nec ipfum Hectorem: quis enim laudaverit hoftem? Ille tuus pater olim diruit muros Mef

fenios, atque delevit urbes

immeritas & Elin, & Fylon: atque immifit ferrum & ignem in meam domum. Atque ut filentio pratermit

tam cateros, quos ille leto de

dit, duodecim fuimus Nelei filii, juventute confpicui; duodecim occubuerunt viribus Herculeis, me excepto. Atque tolerandum est cateros potuiffe fuperari. Mors Tericlymeni eft admiranda, cui Neptunus auctor Neles fanguinis concefferat poffe induere quas formas vellet rurfufque exuere indutas. Hic, poftquam fruftra eft immutatus in omnes figuras, induit vultum avis, qua dilectiffima confuevit gerere aduncis unguibus fulmina regis Deorum. Ufus viribus avis, pennis, & roftro curvo2 & unguibus uncinatis discerpferat vultum viri. Tirynthius in hunc dirigit arcus nimium certos, atque attingit agentem excelfa membra inter nubes, & libratum, qua ala committitur lateri, Neque plaga erat alta; fed nervi fracti vulnere illum

[blocks in formation]

deftituunt, atque fubtrahunt motum & vires volandi. Decidit in terram, pennis debilibus non capientibus aerem; & calamus qui leviter infixus fuerat a'a, impactus eft pondere corporis afflicti, & eductus eft juguli finiftra parte per Jupremum latus. Num videor debere laudes factis tui Herculis, ô dux Spectatiffime claffis Rhodia? Ne tamen ulcifcar fratres amplius quam tacendo pulchra facinora, gratia eft mihi integra tecum. Poftquam Neleius hac protulit fuavi lingua, dono Bacchi reperito ab oratione fenioris, à menfa recefferunt. Reliqua nox eft conceffa fopori.

VII At Deus qui moderatur tridente fluctus marinos, dolet animo paterno

570

Deficiunt, motumque negant virefque volandi.
Decidit in terram, non concipientibus auras
Infirmis pennis: & qua levis hæferat alæ,
Corporis affixi preffa eft gravitate sagitta;
Perque latus fummum jugulo eft exacta finiftro.
Num videor debere tui præconia rebus
Herculis, ô Rhodiæ ductor pulcherrime claffis?
Ne tamen ulterius, quam fortia facta filendo, 575
Ulcifcar fratres, folida eft mihi gratia tecum.
Hæc poftquam dulci Neleïus edidit ore;
A fermone fenis repetito munere Bacchi,
Surrexere toris. Nox est data cætera fomno.

VII. At Deus æquoreas qui cufpide tem-580

perat undas,

In volucrem corpus nati Stheneleïda versum Mente dolet patria: fævumque perofus Achillem Exercet memores, plus quam civiliter, iras. Jamque ferè tracto duo per quinquennia bello, Talibus intonfum compellat Sminthea dictis: 585 corpus filii mutatum in a-O mihi de fratris longe gratiffime natis, vem Steneleiam; atg, exo-Irrita qui mecum pofuifti moenia Troja; fus crudelem Achillem ex- Ecquid, ut has jam jam cafuras afpicis arces, res. Famque bello ferè pro- Ingemis ? aut ecquid tot defendentia muros ducto per decem annos, af- Millia cæfa doles? ecquid (ne perfequar omnes) 590 fatur Smintheum intonfum Hectoris umbra fubit circum fua Pergama traćti? hujufmodi verbis, O mihi Cum tamen ille ferox, belloque cruentior ipfo,

ercet hoftiliter iras memo

cariffime omnium fratrum

meorum,

qui mecum fta- Vivit adhuc operis noftri populator Achilles. tuifti muros inutiles Troja; Det mihi fe: faxo, triplici quid cufpide poffim, Ecquid doles, cum vides has Sentiat. At quoniam concurrere cominus hofti 595 arces jam jam ruituras ?

vel ecquid luges tot mille homines matatos qui tuebantur muros? Ecquid ( ne omnes recenfeam) umbra Hectoris raptati circum muros patrios in mentem recurrit ? cum tamen ille favus Achilles, & truculentior ipfo bello vaftator noftri operis adhuc fruitur vita. Occurrat mihi faxo fentiat, quid valeam tridente. At fiquidem non licet congredi cominus cum hofte,

[ocr errors]

NOTA.

[ocr errors]

574. Rhodia] In Rhodum infulam, in- 585. Sminthea] Apollinem dicit, cui terfecto Licymnio matris germano, Tle- à muribus qui Cretenfium lingua polemus una cum multis comitibus pro-i appellantur, illud nomen imfugerat, ubi imperium adeptus eft: At- pofitum. Nugaciffimas ejus cognomique adeo inde cum novem navibus ad nis rationes feu fabulas, quas piget exbellum Trojanum eft profectus, à Sarpe- fcribere apud Lil. Gyraldum Syntagm. 7. done interficiendus. habes.

589. Cupide] Tridente, qui Neptuni erat fceptrum.

581. Valuerem Stheneleida] Cygnum dicit. in quem mutatus Cygnus Stheneli filius; cujus etiam volucris Cycnum Neptuni filium formam indui fe fupra vidimus.

586. Fratris Jovis.

591. Tracti] Bigis raptatum, & circum muros Iliacos ab Achille tractum Hectorem in fuperioribus vidimus.

593. Operis Murorum, Trojanorum; de quibus lib. fuperiore.

Non

600

[blocks in formation]

Non datur; occulta nec opinum perde fagitta.
Annuit: atque animo pariter patruoque fuoque
Delius indulgens, nebula velatus in agmen
Pervenit Iliacum; mediaque in cæde virorum
Rara per ignotos fpargentem cernit Achivos
Tela Parin: faffufque Deum, Quid fpicula perdis
Sanguine plebis? ait. Si qua eft tibi cura tuorum;
Vertere in aciden, cæfofque ulcifcere fratres.
Dixit: & oftendens fternentem Troïa ferro
Corpora Peliden, arcus obvertit in illum :
Certaque letifera direxit fpicula dextra.
Quo Priamus gaudere fenex poft Hectora poffet,
Hoc fuit. Ille igitur tantorum victor Achille,
Vinceris à timido Graje raptore maritæ ?

605

videt Paridem in media d ftrage virorum plebeios ac viles Gracos interficientem : atque indicans fe Deum, Quamobrem, inquit, tela fpargis in funera plebis? Si follicitus es pro tuis, converte te in aciden, atque ulcifcere fratres peremtos. Dixit:

monfrans Teliden proterentem ferro viros Trojanos, intendit arcum in illum, & direxit certam fagittam manu fatifera. Hoc fuit, qua Priamus fenex

At fi foemineo fuerat tibi Marte cadendum; 610 Thermodontiaca malles cecidiffe bipenni. Jam timor ille Phrygum, decus & tutela Pelafgi Nominis acides, caput infuperabile bello, poffet latari poft Hectorem Arferat; armarat Deus idem, idemque cremarat. cæfum. Tu igitur Achil Jam cinis eft ; & de tam magno reftat Achille 615 les domitor tantorum heNefcio quid, parvã quod non bene compleat urna. roum. cadis per timidum At vivit, totum quæ gloria compleat orbem. pradonem puella Graca ? At fi tibi fuerat occumbenHæc illi menfura viro refpondet: & hac eft dum manu fœminea, malPar fibi Pelides: nec inania Tartara fentit. les occubuiffe fecuri TherIpfe etiam, ut cujus fuerit cognofcere poffis, 620 modontiaca. Jam ille terror Trojanorum acides, honor & prafidinm gloria Graca, vir bello invictus, crematus erat: idem Deus armis inftruxerat, atque idem ufferat. Jam cinis eft de tanto Achille fupereft nefcio quid, quod non fatis impleat parvam urnam. At laus permanet, que impleat totum mundum. Hac menfura convenit gloria illius viri; atque ea Achilles eft fibi aqualis, neque damnatur exilibus Inferis. Ipfe etiam, clypeus, ut pronum fit cognofcere cujus fuerit,

[ocr errors]
[blocks in formation]
« AnteriorContinua »