Colla canis vidit: quem non pavor ante reliquit,
Quam natura prior, faxo per corpus oborto:
Quique in fe crimen traxit; voluitque videri
Olenos effe nocens: tuque o confifa figuræ,

eft ligatum ; quem timer non prius omifit quam natura prior, filice per membra exorta: vel Olenus, qui in fe derivavit culpam, & voluit videri reus

ma tua, olim junctissima peEtora, nune faxa, que Ide aquafa fuftinet. Portiter probibuerat precantem, &

Infelix Lethæa, tuæ; junctiffima quondam 70 mifer Lethas confifa for-
Pectora, nunc lapides, quos humida fuftinet Ide.
Orantem, fruftraque iterum tranfire volentem,
Portitor arcuerat. Septem tamen ille diebus
Squallidus in ripa Cereris fine munere fedit.
Cura dolorg, animi, lachrymæq; alimenta fuere. 75
Effe Deos Erebi crudeles queftus, in altam
Se recipit Rhodopen, pulfumque Aquilonibus
Hæmon.

Tertius æquoreis inclufum Pifcibus annum
Finierat Titan: omnemque refugerat Orpheus
Fœmincam Venere; feu quod male cefferat illi; 80
Sive fidem dederat. Multas tamen ardor habebat
Jungere fe vati: multæ doluere repulfæ.
Ille etiam Thracum populis fuit auctor, amorem
In teneros transferre mares: citraque juventam
Ætatis breve ver, & primos carpere flores.
II. Collis erat, collemque fuper planiffima

85

campi
Area: quam viridem faciebant graminis herbæ.
Umbra loco deerat. Qua poftquam parte refedit
Diis genitus vates, & fila fonantia movit;

fruftra denuo tranfire niten

tem. Ille tamen fedit feptem diebus ad ripam, fordidus, fine pane. Solicitu do, & mæror animi, atý, lachryma fuerant illi in efcam. Poftquam queftus effet Deos Inferorum effe favos, ferecipit in excelfam Rhodepen, & Hamum agitatum Borea. Sol tertio abfolverat annum comprehenfum pifcibus aquoreis & Orpheus fibi temperaverat ab omni fæminea Venere, five

quod male illi verterar, fi

ve quod fidem obftrinxerat. Multa tamen maximopere supiebant copulari cum vate; multa ab illo neglecta agrè illud paffa funt. Ille etiam fuafit Thracibus populis a morem tranfmittere in mol

les pueros, & deripere primos flores citra juventutem & breve ver atatis.

II. Mons erat, & super montem fpatium campi planiffimum, quod graminibus virefUmbra ibi erat nulla: ubi poftquam Diis ortus vates confedit. & pulfavit ner

cebat.

vos fonoros,

umbra adfuit loco. Non arbor Chaonia defuit, non filva Heliadum, non efculus excelfis foliis, nec lia laves, nec fagus, &

ti..

Umbra loco venit. Non Chaonis abfuit arbos, 90 Non nemus Heliadum, non frondibus efculus altis, Nec tiliæ molles, nec fagus, & innuba laurus. Et coryli fragiles, & fraxinus utilis haftis, cafta laurus, & corli fra- Enodifque abies, curvataque glandibus ilex, giles, & fraxinus idoneus Et platanus genialis, acerque coloribus impar,95 Jaculis, & abies enodis, & ilex finuata glandibus, & Amnicolæque fimul falices, & aquatica lotos, platanus genialis acer Perpetuoque virens buxus, tenuefque myricæ, discolor, & fimul falices Et bicolor myrtus, & baccis cærula tinus: juxta fluvios, & iotos juxta Vos quoque flexipedes hederæ veniftis, & una aquas florens, & Buxus femper virens, & exiles my- Pampineæ vites, & amictæ vitibus ulmi: rica, & myrtus bicolor, & Ornique, & picea, pomoque onerata rubenti tinus carulea baccis. Vos Arbutus, & lentæ victoris præmia palmæ: etiam hedera flexipedes ad- Et fuccincta comas, hirfutaque vertice pinus; fuiftis, & una vires pam-Grata Deum matri. Siquidem Cybeleïus Attis pinea, & ulmi maritata vitibus, & Orni, & picea, Exuit hac hominem, truncoque induruit illo. & arbutus onufta pomo ru- III. Adfuit huic turbæ metas imitata cupreffus, benti. & palma flexiles pra

ICO

105

mia victoris, & pinus fuccinita comas, atque hispida in faftigio, placens matri Deorum; fiquidem Attis Cybeleius fpoliatus hominis figura, in hanc mutatus erat, & diriguit illo stipite. III. Cupreßus fpeciem exhibens pyramidum

91. Nemus Heliadum] Populos dicit in quas Heliades feu Solis filias Phaetontis forores mutatas fuiffe fupra lib. 2. vidimus.

91. Efculus] Arbor eft glandifera, Jovi facra, cujus glandibus, nondum inventis frugibus, primi mortales pro efca utebantur.

92. Innuba] Quia, ut fuperioribus legimus, Daphne, quæ in laurum mutata eft, nunquam Apollinis amoribus aurem præbere voluit.

95. Genialis] Genio ac voluptati dicara: quo genere arborum hodie etiam ambulacra opacata habemus.

95. Coloribus impar ] Quapropter etiamnum hodie in pretio.

95. Lotos] Arbor eft Africæ familiaris fructum ferens adeo gratum, ut hofpitibus patriæ oblivionem inducere dicatur.

98. Myrtus] Arbufcula eft Veneri dicata, cujus altera parte folia paulo ad nigritiem vergunt.

98. Tinus

Laurus eft fylveftris, cærulea bacca, ut refert Plinius."

99. Flexipedes] Hedera verò, quæ Baccho facra, nodofis & errabundis flagellis tanquam flexis & curvis pedibus ferpit.

100. Amicta] Quia vites ulmis fulcire confueverant.

101. Orni] Eo nomine montana arbores quælibet intelliguntur, in fpecie tamen fraxinus fylveftris.

102. Lenta] Flexiles equidem Palma rami, attamen oneri cedere nefcii: unde & victoribus, honoris caufa, tribue

من

nunc arbor, prius puer amatus ab illo Deo qui modum facit cithara nervis modum facit arcui nervis, IIO fuit ex eo numero. Namque vaftus cervus erat dicatus Nymphis tenentibus agros (arthaos; atque ipfe prafiabat excelfas umbras fuo capiti vafu cornibus. Cornua radiabant auro, atque torques gemmati pendebant ex collo tereti defluentes in armos. Васса argentea alligata fronti tenuibus laris agitabatur; atque bulla ex eodem are ful

120

gebant in ambabus auribus

Nunc arbor, puer ante Deo dilectus ab illo,
Qui citharam nervis, & nervis temperat arcus.
Namque facer Nymphis Carthæa tenentibus arva
Ingens cervus erat: lateque patentibus altas
Iple fuo capiti præbebat cornibus umbras:
Cornua fulgebant auro: demiffaque in armos
Pendebant tereti gemmata monilia collo.
Bulla fuper frontem parvis argentea loris
Vincta movebatur: parilique ex ære nitebant 115
Auribus in geminis circum cava tempora bacca.
Ifque metu vacuus, naturalique pavore
Depofito, cclebrare domos, mulcendaque colla
Quamlibet ignotis manibus præbere folebat.
Sed tamen ante alios, Cea pulcherrime gentis,
Gratus erat, Cypariffe, tibi. Tu pabula cervum
Ad nova, tu liquidi ducebas fontis ad undam:
Tu modo texebas varios per cornua flores:
Nunc, eques in tergo refidens, huc latus & illuc
Mollia purpureis frænabas ora capiftris.
Aftus erat, mediufque dies: Solifque vapore
Concava littorci fervebant brachia Cancri.
Feffus in herbola pofuit fua corpora terra
Cervus: & arborea ducebat frigus ab umbra.
Hunc puer imprudens jaculo Cypariffus acuto
Fixit: &, ut fævo morientem vulnere vidit,
Velle mori ftatuit. Quæ non folatia Phoebus
Dixit & ut leviter, pro materiaque doleret,
Admonuit. Gemit ille tamen: munufq; fupremu
Hoc petit Superis; ut tempore lugeat omni. 135
nuofa Cancri littorei astua-
Jamque, per immenfos egefto fanguine fletus.
bant. Cervus Lafus demi-
In viridem verti coeperunt membra colorem; fie corpus fuum in terram
gramineam : & cuftabat frigu: ab umbra arburea. Puer Cypariffus nefcius hunc transfixit
relo acuto; atque ut vides obeuntem crudeli plaga, decrevit velle obire. Quam con-
folationem Apollo non infinuavit ? & hortatus eft ut parce Lugeret, & prout tam levis caufa pofcit.
Tamen fufpirat, & pofcit hoc ultimum donum à Diis, ut femper fleat. Famque fangui-
ne exhaufto per immoderatas lachrymas, artus cœperunt mutari in viridem calorem;

NOTÆ.

107. Nunc arbor] Fuit Cypariffus puer formofiffimus, Apollini gratus, qui cervum quem in deliciis habebat cum imprudens occidiffet, tanto eft affe&us dolore ut mori oranino vellet; quamobrem in Cupreffum ab Apolline mutatus.

109. Carthaa] Id eft, quæ ad Carthaam urhem spectarent. Fuit autem Carthea una ex quatuor Ceæ infulæ urbibus, Cypariffi patria.

125

130

circum depreffa tempora. Atque is expers timoris, &imiffo naturali metu confueverat colere domos, exhibere collum palpandum etiam manibus ignotus. Sed tamen tibi placebat pra cateru, Cypariße formofiffime Tu agebas

ex natiane Cea.
cervum ad intacta pabula,
& ad aquas puri fontis. Tu
modo inferebas varios flores

cornibus: modo eques fe-
dens in dorfo, huc & illuc
vectus frana adhibebas ori
facili capistris purpureis.
Calor erat intenfus, & dies
medius, atque brachia fi-

crines qui modo pendebant ex fronte candida, mutari in comam hispidam, atque duritie induta ferri verfus cælum fidereum tenui faftigio. Deus maftus indoluit, atque, inquit, Deploraberis à nobis,& deplorabis alios,&aderis lugen

ribus.

IV. Poëta allexerat ejufmodi filvam; fedebat turba avium.

medius in confeffu fera

rum

nire,

Poftquam fatis tentavit nervos motos pollice, atque cognovit fonos diverfos convequanquam variè fonarent, hoc carmen voce modulatus eft; Mufa mater fac initium noftris verfibus

140

145

Et modo, qui nivca pendebant fronte capilli,
Horrida claries fieri: fumtoque rigore
Sidereum gracili fpectare cacumine cælum.
Ingemuit, triftifque Deus, Lugebere nobis,
Lugebifque alios, aderifque dolentibus, inquit.
IV. Tale nemus vates attraxerat: inq; ferarum
Concilio medius, turbæ volucrumque fedebat.
Ut fatis impulfas tentavit pollice chordas;
Et fenfit varios, quamvis diverfa fonarent,
Concordare modos; hoc vocem carmine movit :
Ab Jove, Mufa parens (cedunt Jovis omnia regno),
Carmina noftra move. Jovis eft mihi fæpe poteftas
Dicta prius. Cecini plectro graviore Gigantas, 150
Sparfaque Phlegræis vićtricia fulmina campis.
Nunc opus eft leviore lyra: puerofque canamus
Dilectos Superis: inconceffifque puellas
Ignibus attonitas meruiffe libidine poenam.

ab fove: omnia cedunt Jo-Rex Superum Phrygii quonda Ganymedis 2155

vis imperio. Jovis nurnen fape cantatum eft à me antebae. Cantavi plectro feveriore Gigantas, & fulmina victricia disjecta per campos Phlegraos. Nunc opus eft lyra molliore; atque dicamus pueros amatos à Diis: atque puellas correptas amoribus nefandis me

amore

Arfit: & inventum eft aliquid, quod Jupiter effe,
Quam quod erat, mallet. Nulla tamen alite verti
Dignatur; nifi quæ poffit fua fulmina ferre.
Nec mora: percuffo mendacibus aëre pennis
Abripit Iliaden. Qui nunc quoq; pocula miscet, 160
Invitaque Jovi nectar Junone ministrat.

ruiffe pænam libidine. Rex Decrum olim flagravit defiderio Ganymedis Phrygii: atque aliquid est repertum quod Jupiter mallet fe effe, quam id quod erat. In nullam tamen avem vult mutari, nifi qua poffit geftare fua fulmiua. Nec mora, aëre acto fimulatis aquile pennis aufert Iliaden: qui nunc etiam temperat pocula, atque offert nectar Jovi, nolente Junone,

NOTÆ.

153. Puellas] Qualis fuit Myrrha, de qua in fequentibus. Plurima verò fœminarum odio ab Orpheo facta Poëta memorat, ut poftea commodius ad ejus fata defcendat.

155. Ganymedis ] Qui Trois Phrygiæ regis fuit filius.

158. Qua poffit ] Aquila eft, quæ in volucrum divifione Jovi ceflit, altius quam cætera aves volat; Solem fixis oculis audet intueri, fulmine non tangitur; imo Jovi fulmina miniftraffe dicitur cum adverfus Titanas proficifceretur; quæ dein cœlum relata fulmen unguibus tenere fingitur. 160. Iliaden Ganymedem dicit Ili fratrem, Ilio oriundum.

151. Phlegrais] Quos alii in ea Mace-nique donix parte que Pallene poftea dicta eft, in peninfula ad finum Thermaïcum; alii in Theffalia, in Thracia, in Campania denique collocant.

152. Leviore] Amoribus convenienti fono molliore.

161. Invita] Tum propter filiam Heben à Jovis poculis, Ganymedis causa remotam; tum propter Amores.

V. Te quoque, Amyclide, pofuiffet in æthere
Phoebus;

165

Triftia fi fpatium ponendi fata dediffent.
Qua licet, æternus tamen es: quotiesque repellit
Ver hiemem, Pifcique Aries fuccedit aquofo;
Tu toties oreris viridique in cefpite flores.
Te meus ante alios genitor dilexit : & orbis
Ia medio pofiti caruerunt præfide Delphi;
Dum Deus Eurotan, immunitamque frequentat

V. Apollo te etiam ftatuiffet in cælo, Amyclide, fi fata triftia tempus indulfiffeat ftatuendi. Tamen immortalis es, quantum licet; & quoties Ver fugat byemem, atque Aries fubfequitur pifcem aquofum, tu toties appares, & flores in viridi gleba. Meus pater Apollo te amavit pra cateru, & Delphi fiti in medio

Sparten ; nec citharæ, nec funt in honore 170 erbe deftituti funt restore, fagittæ.

175

dum Deus celebrat Eurotan, & Spartam nullis muris cinctam, neque cithara, neque fagitta illi cura funt. Ipfe fua divinitatis oblitus non renuit portare plagas, aut tenere canes, aut ire comes per cacumina montis afperi: atque fovet amorem longa confuetudine. Jamque Sol erat ferè medius notis præterita & fubfequentis, & diftabat utrimque aquali intervallo. Tollunt amitum à corpore, fulgent humore pinguis olei, at

Immemor ipfe fui non retia ferre recufat;
Non tenuiffe canes; non per juga montis iniqui
Iffe comes: longaque alit affuetudine flammas.
Jamque ferè medius Titan venientis & actæ
Noctis erat, fpatioque pari diftabat utrimque;
Corpora vefte levant, & fucco pinguis olivi
Splendefcunt, latique ineunt certamina difci.
Quem priùs aërias libratum Phoebus in auras
Mifit, & oppofitas disjecit pondere nubes.
Recidit in folidam longo poft tempore terram 180
Pondus: & exhibuit junctam cum viribus artem.
Protinus imprudens, actufque cupidine ludi,
Tollere Tænarides orbem properabat: at illum
Dura repercuffum fubjecit in aëra tellus
In vultus Hyacinthe, tuos. Expalluit æque,
ject as pondere. Pondus recidit in duram terram longo poft tempore, & oftendit illius peritiam
fimul & vires. Continuo temerarius Tanarides, impulfus defiderio ludi feftinabar tollere dif-
cum at folida terra remifit fublatum in aërem fuper faciem tuam, Hyacinthe. Ipfe Deus
aque expalluit

NOTA.

162. Amyclide] Hyacinthus eft Amyclæ, Amyclarum in Laconia conditoris, filius.

165. Aries] Qui fydus eft in Zodiaco quod, relictis pifcibus, poftquam Sol eft ingreffus, benignius radios fuos ad nos, tranfmittit, vernalemque tempeftatem' inchoat.

166. Flores] Quia in florem mutatus Hiacynthus.

168. Delphi ] Urbs fuit Phocidis in Achaia ad Parnaflum montem, Apollinis oraculo clariffima, quam umbilicum terræ, & commune quondam humani generis oraculum antiqui vocitarunt.

169. Eurotan] Qui fluvius eft Laconix, Amyclas Hyacinthi patriam præterЯuens.

185

que veniunt in certamen vafti difci. Quem antè libratum Apollo fuftulit in derem & difcuffit nubes ob

169. Immunitam] Quippe quam fatis civium virtute cuftoditam Lacedæmonil diu arbitrati funt.

170. Cithara & fagitta] Quæ funt Apollinis infignia.

174. Medius Titan ] Meridies erat.

177. Difci] Qui Orbis fuit ex ferro, ære, lapide, ligno etiam; quem medium loro, amenti vice trajectum ita in fublimae jaci oportebat, ut intra præfcriptos fines decideret.

181. Artem] Quia ad fcopum, utcunque in altum & in gyrum actus, difcus pervenit.

183. Tanarides ] Hyacinthus Lacon, à Tanaro Laconia promontorio `fic dictus.