Imatges de pàgina
PDF
EPUB

171

Clausit, et Actæo bis pastum sanguine monstrum
Tertia sors annis domuit repetita novenis;
Utque ope virginea, nullis iterata priorum,
Janua difficilis filo est inventa relecto;
Protinus Ægides, rapta Minoïde, Dian

Vela dedit; comitemque suam crudelis in illo 175
Litore deseruit: desertæ, et multa querenti,
Amplexus et opem Liber tulit: utque perenni
Sidere clara foret, sumptam de fronte coronam
Immisit cœlo: tenues volat illa per auras;
Dumque volat, gemmæ subitos vertuntur in ignes;
Consistuntque loco, specie remanente Coronæ, 181
Qui medius nixique genu est, anguemque tenentis.
III. Dædalus interea Creten, longumque perosus

foras est egressus; a Plinio, xxxvi. 19. glomus lini vocatur.

174. De Dia, vide ad iii. 597. Apud Homerum, dicto loco, Diana detinet Ariadnen in insula Dia, Baccho sic volente, qui eam duxit uxorem. Confer. Hesiodus, Theog. 947; Noster, Heroid. ii. 79; iv. 59; Plutarchus, Thes. cap. 20. Nimis rursus festinat, omittitque, me judice, non omittenda. Par enim erat, Ariadnen, ut partem fabulæ præcipuam, pluribus notare.

178. Sumptam de fronte coronam.] De Ariadnæ corona vide Hyginum, Poet. Astron. ii. 5. Corona est sidus novem stellarum in orbe dispositarum, inter Engonasin et Ophiuchum, qui anguem tenet ambabus manibus. Dotalem illam coronam vocat Claudianus, x. 272; id est, a Baccho illi in dotem datam. Secundum alios ipsa Ariadne in cœlum relata. Propertius, III. xv. 8. Lyncibus in cœlum vecta Ariadna. Ita et Noster, III. Fast. 507 sqq. Vide Brouckusium ad Propertii dictum locum.

183-259. Dædalus, Icarus et Perdix. Dedalus Athenis ex regia stirpe ortus, occiso Perdice, sororis filio, in Cretam fugit ad Minoa. Sed et ibi capitis damnatus, e custodia aufugit cum Icaro filio, seque ad Cocalum, Siciliæ regem, contulit, cui eam ob causam bellum fecit Minos: Pausanias, Ach. p. 531. Sed Servius, ad Virgilii Æneid. vi. 14. e Sallustii libro II Historiarum, memorat, eum primum Sardiniam, post Cumas petiisse, ibique Apollini templum condidisse, sacratis ei alis. In foribus templi istius omnia ista argumenta, quæ hic legimus, expressa erant, quæ describit Virgilius dicto loco, quocum confer Silium, xii. 89-103. Totam fabulam Noster narrat etiam Art. Amat. ii. 21 sqq. Confer. et Hyginus, 40; Apollodorus, III. xv. 8, 9; et præ cæteris Diodorus, iv. 76. 79. Quod de alis Dædali traditur, id de velis intelligendum est, quæ primus invenit, et quibus adjutus secure per mediam Minois classem aufugit. Velorum alas dixit Virg. Æn. iii. 520.

Exilium, tractusque soli natalis amore, [das
Clausus erat pelago: "Terras licet," inquit, "et un-
Obstruat; at cœlum certe patet; ibimus illac :
Omnia possideat, non possidet aera Minos." 187
Dixit; et ignotas animum dimittit in artes;
Naturamque novat: nam ponit in ordine pennas,
A minima cœptas, longam breviore sequenti; 190
Ut clivo crevisse putes: sic rustica quondam
Fistula disparibus paulatim surgit avenis.
Tum lino medias, et ceris alligat imas,
Atque ita compositas parvo curvamine flectit,
Ut veras imitentur aves: puer Icarus una
Stabat; et, ignarus sua se tractare pericla,

184. Exilium, nempe damnatus erat ab Areopagitis propter cædem commissam. Trahebatur non a solo natali, ut Lenzius putabat, sed amore, quæ formula obvia. Neque tamen Dædalus in patriam rediit, sed in Siciliam se contulit. Terras-Minos. Similia fere verba, iu Art. Amat. libro ii. ver. 35 sqq.

188. Animum dimittit, varia consilia agitat, ut ignotam effugiendi artem inveniat. Supra iii. 381. aciem partes dimisit in omnes; Æneid. vi. 285: animum nunc huc celerem, nunc dividit illuc, In partesque rapit varias; Senec. Ep. 24: In quamcunque partem rerum memoriam miseris; Heroid. iv. 37: ignotas nitor in artes. Naturam novat, novas naturæ leges præscribit; fugam enim parabat pennis non homini datis, Horat. I. Od. iii. 35; supra, iv. 279. naturæ jure novato; Amor. 42: Sint mihi naturæ jura novanda meæ. Commode hoc de miraculorum auctoribus dici potest.

190. A minima captas, etc.] Rem tenuem ornate expressit. Quoniam a minima incepit, sequi debebat breviorem longa sequente, sed invertit

195

hunc ordinem. Ut clivo, etc. His verbis frustra offendebatur Ciofanus: nempe in iis, quæ in clivo crescunt, sequentia eminent super inferiora. De rustica fistula vide ad i. 711. Tibullus, II. v. 30: Fistula, cui semper decrescit arundinis ordo; Nam calamus cera jungitur usque minor. Quondam in similitudinibus idem quod, fere. Surgit, fit altior. Media et imæ sunt mediæ et imæ partes earundem pennarum. Sic enim illa vocabula frequentantur apud Phædrum, II. fab. iv. feles in media quercu parit, sus ad imam fœtum ponit; et Noster, Art. Am. 46 sqq.: leve per lini vincula nectit opus: Imaque pars ceris astringitur igne solutis. Ut veras, etc. ut similes sint alis verarum avium. Imitentur, exquisitius, quam, quod olim edebatur, imitetur.

196. Stabat; et, ignarus, etc.] Lusus pueriles Icari jucunde notantur. Tractare, manibus contingere, sua pericula, pennas et ceras, unde pater alas faciebat, mox filio perniciem allaturas. Similiter pericula, versu 331. Vaga, mobilis aut mota. Mollire ceram, ut mollire lanam, eam

199

Ore renidenti, modo quas vaga moverat aura,
Captabat plumas; flavam modo pollice ceram
Mollibat, lusuque suo mirabile patris
Impediebat opus: postquam manus ultima cœptis
Imposita est, geminas opifex libravit in alas
Ipse suum corpus; motaque pependit in aura.
Instruit et natum; " Medioque ut limite curras,
Icare," ait, "moneo; ne, si demissior ibis.
Unda gravet pennas; si celsior, ignis adurat. 205
Inter utrumque vola: nec te spectare Booten,
Aut Helicen jubeo, strictumve Orionis ensem.
Me duce carpe viam." Pariter præcepta volandi
Tradit; et ignotas humeris accommodat alas.
Inter opus monitusque genæ maduere seniles; 210
Et patriæ tremuere manus: dedit oscula nato

reddere tenuem. Art. Amat. 49 sqq.: Tractabat ceramque puer pennasque renidens, Nescius, hæc humeris arma parata suis.

201. Libravit, suspendit ita, ut æquilibrium servaretur. Vide ad i. 13. Quanquam librare et eleganter de volantibus dicitur, qui corpus ita vel in aera tollunt, vel in alto sustinent. Virgilius, Georg. iv. 196. de apibus, sese per inania nubila librant : Noster, Art. Amat. 68. Inque novum timide corpora librat iter; Amor. II. vi. 11. de avibus, quæ liquido libratis in aere cursus; Silius, xii. 194. ex imitatione Nostri de Dædalo, Suspensum hic librans media inter nubila corpus.

203. Currere quum proprie dicatur navis, bene ad volatum translatum est. Volatus enim et navigatio solent a poetis inter se comparari. Virgilius, dicto loco, enavit de Dædalo volante. Instruit. Art. Amat. ii. 64. Erudit infirmas ut sua mater aves. Instruit autem fere, ut Phaethontem VOL. IV.

Phoebus, ii. 126 sqq. ubi nonnulla his similia.

206. Nec te spectare, etc.] Fugiebat versus septemtriones, et spectabat sidera, tanquam nautæ. Bootes, Helice et Orion jam antiquissimis temporibus nota erant sidera, et diligenter observabantur a nautis. Non hoc urgendum in poeta, quod Bootæ apposuit, tanquam vicinum, Oriona. Etiam Art. Amat. 55: Sed tibi nec virgo Tegeaa, comesque Bootæ, Ensiger Orion aspiciendus erit. Accommodat, ut accommodare lateri ensem. Art. Am. 65. aptat opus puero.

210. Opus; accommodatio alarum. Præclare ad commiserationem faciendam et seni et patri. Sic præmonet rursus lectorem de exitu rei. Expressit autem Virgilius, Æneid. vi. 32: Bis conatus erat casus effingere in auro, Bis patriæ cecidere manus. Velut ales, etc. Præclara similitudo. Expressit Nostrum Valerius Flaccus, vii. 374. Producere verbum delectum, sumptum ab iis, qui suos e domo ducunt

220

[ne:

Non iterum repetenda suo; pennisque levatus
Antevolat; comitique timet, velut ales, ab alto
Quæ teneram prolem produxit in aera nido,
Hortaturque sequi, damnosasque erudit artes, 215
Et movet ipse suas, et nati respicit alas.
Hos aliquis, tremula dum captat arundine pisces,
Aut pastor baculo, stivave innixus arator,
Vidit, et obstupuit; quique æthera carpere possent,
Credidit esse Deos: et jam Junonia læva
Parte Samos fuerant, Delosque, Parosque relictæ ;
Dextra Lebynthos erant, fœcundaque melle Calym-
Quum puer audaci cœpit gaudere volatu,
Deseruitque ducem, cœlique cupidine tractus
Altius egit iter: rapidi vicinia Solis
Mollit odoratas, pennarum vincula, ceras.
Tabuerant cera: nudos quatit ille lacertos;
Remigioque carens non ullas percipit auras;
Oraque cærulea, patrium clamantia nomen,
Excipiuntur aqua, quæ nomen traxit ab illo. 230
At pater infelix, nec jam pater, " Icare," dixit,
"Icare," dixit, "ubi es? qua te regione requiram?
Icare!" dicebat: pennas conspexit in undis,
Devovitque suas artes, corpusque sepulcro

in publicum. Burmannus e Leidensi et duobus aliis dedit producit.

218. Stiva, lignum illud, qua arator apud Veteres aratrum flectebat.

219. Obstupuit fere, ut apud Attium pastor, qui primam navem videt. Cic. Nat. Deor. ii. 35. Versus sunt præclari, sed apparet, eos studio esse arcessitos, et, tanquam peculiarem sententiam, interpositos.

221. Samos, etc.] Eædem fere insulæ, Art. Amat. 79-82. Samos in

225

litore Asiæ minoris non potuit ei ad lævam esse. Ibi Junonis templum summa religione colebatur. Vide Heroid. iii. 60. Calymnium mel laudatur a Strabone, x. p. 749. Cæli, volandi per latum et profundum cœlum.

226. Odoratus ornat tantum, neque adeo Burmannum offendere debebat. In nudos quatit lacertos Nasonismus est; jocatur enim rursus in re seria. Auræ et percipi dicuntur et concipi. Vide ad xii. 569.

Condidit, et tellus a nomine dicta sepulti.

235

Hunc miseri tumulo ponentem corpora nati Garrula ramosa prospexit ab ilice perdix; Et plausit pennis, testataque gaudia cantu est: Unica tunc volucris, nec visa prioribus annis, 239 Factaque nuper avis, longum tibi, Dædale, crimen : Namque huic tradiderat, fatorum ignara, docendam Progeniem germana suam, natalibus actis Bis puerum senis, animi ad præcepta capacis. Ille etiam medio spinas in pisce notatas

236. Hunc miseri, etc.] Quæ inde a versu 183 præcedunt, nullam habent metamorphosin, sed quia aliam ob causam memorabilia reperiuntur, tanquam nexus causa intexta sunt. Metamorphosin, quæ Icari casum antecessit, nunc commode subjicit. Conferantur Diodorus, iv. 76; Apollodorus, III. xv. 9; Hyginus, fab. 39. 274; Servius, ad Virgilium, Georg. i. 143; Æneid. v. 14. Ponentem, cineres condentem, quibus postea tumulus impositus. Reprehendit Burmannus poetam, quod perdicem ex arbore prospicientem fingat, quum hæc avis semper humi versetur, et in terra faciat cubilia. Neque hoc latuit Ovidium qui, versu 256, hanc avis indolem e Perdicis casu explicat. Plausus, signum lætitiæ et approbationis, et bene hoc loco perdici tribuitur; nam etiam aves plaudere dicuntur, quum strepitum volando faciunt. xiv. 507. Perdicis cantus similis fere sono serræ lignum secantis. Hinc mythici scriptores serræ inventorem non temere in hanc avem mutasse videntur doct. Buffon, in Hist. Avium, tom. vi. n. 25. Potius Perdicis nomen fabulæ originem dedisse videtur. Vide ver. 255.

240. Longum crimen, quæ semper

tibi cædem perpetratam objicit. Germana ab Apollodoro Perdix et progenies Talus vocatur: sic et Diodorus; sed e versu 255 apparet, Nostrum cum Hygino, Fulgentio et Servio secutum esse eos, qui Perdicis nomen filio tribuerent. Vide Munkerum ad Hygini fabul. 39. Eum Dædali paOŋrǹv vocat etiam Apollodorus, eique dat vpviav, præclarum ingenium. Ad præcepta capacis; multi, rapacis, quod adblanditur Heinsio, quia mox ingenium velox ei tribuitur. Dubitat Burmannus an rapax ad recte dicatur, quum capar sæpe ita construi soleat, Male. Ad tunc est, quoad.

244. Spinas in pisce.] Sic et Hyginus; sed secundum Diodorum et Hyginum, mandibula serpentis dentibus aspera ei causa fuit serram inveniendi. Herbam serratam originem serræ dedisse, alii tradebant. Plinius, xxiv. 15. Eodem auctore ilia laus debetur ipsi Dædalo; vii. 56 s. 57. Traxit in exemplum, imitatus est Claudian. Stilich. ii. 117: corruptum ævum te non traxit ad exemplum. Perpetuos, una serie procurrentes. Serræ usus, ipsa serra. Vide ad i. 408. Ferrea brachia, etc. circini descriptio egregia. Nodus, id, quo cohærent res scissæ.

« AnteriorContinua »