Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Reddidit. Eft illic agreftis imagine Phoebus.
Utque modo accipitris pennas, modo terga leonis
Gefferit: ut paftor Macareïda luferit Iffen.
Liber ut Erigonen falfa deceperit uva
Ut Saturnus equo geminum Chirona crearit.
Ultima pars tele, tenui circumdata limbo;
Nexilibus flores hederis habet intertextos.

125

130

135

III. Non illud Pallas, non illud carpere Livor
Poffit opus Doluit fucceffu flava virago':
Et rupit pictas cæleftia crimina veftes.
Utque Cytoriaco radium de monte tenebat;
Ter quater Idmoniæ frontem percuffit Arachnes.
Non tulit infelix: laqueoque animofa ligavit
Guttura. Pendentem Pallas miferata levavit:
Atq; ita, Vive quidé, pende tamen, improba, dixit:
Lexque eadem pœnæ, ne fis fecura futuri,
Dicta tuo generi, ferifque nepotibus efto.
Poft ea difcedens fuccis Hecateïdos herbæ
Spargit. Et exemplo trifti medicamine tacte 140
Defluxere come: cumque his & naris & aurís.
Fitque caput minimum toto quoq; corpore parvæ.
In latere exiles digiti pro cruribus hærent.
Cætera venter habet. De quo tamen illa remittit
Stamen; & antiquas exercet aranea telas.
IV. Lydia tota fremit: Phrygiæque per oppida
facti

[ocr errors]

145

Rumor it, & magnum fermonibus occupat orbem.

Ibi eft Apollo fpecie rufticus: atque fictus eft ut habuerit modo pennas accipitrus, modo dorfum leonis; ut paftor fefellerit Iffen Macarei filiam. Ut Bacchus luferit Erigonen ficta uva: ut Saturnus genuerit Chironem duplicem fub equi forma. Extrema pars tela cincta fubtili fafcia continet flores infertos hederis flexilibus.

III. Neque Minerva, neque Invidia poffit improbare illud opus. Flava virago ingemuit ob fucceffum, & la

ceravit telam pictam que caleftia crimina continuit.

Atg, ut tractabat radium de monte Cytoriaco petitum, percuffit ter & quater frontem Arachnes Idmonia, Ea paffa eft; & fuperba preffit fuum jugulum la

mifera non

queo. Minerva miferata

fubleuauit pendentem; atque, inquit, Vita fruere quidem, attamen pende: 6 ne fis fecura futuri, lex fit eadem tua progeniei, & ultimis nepotibus. Den proficifcens inficit eam fucco her

ba Hecateidos: ftatim capilli infecti noxio veneno,

cumque his nafus & auris deciderunt: atque caput fit nimium, licet etiam ipfa valde parva fit toto corpore. Digiti tenues manent in latere pro pedibus, Alvus habet reliqua: ex qua tamen illa educit ftamen, &in araneam mutata texit veteres telas.

IV. Tota Lydia tremit, & fama rei currit per urbes Phrygia, & invadit magnum orbem rumoribus.

[blocks in formation]

Niobe cognoverat illam ante | Ante fuos Niobe thalamos cognoverat illam, nuptias fuas, tum cum virTum cum Mæoniam virgo Sipylumque colebat.

go habitabat Sipyli & in

Manija. Neque tamen eft Nec tamen admonita eft poena popularis 150

docta poena popularis fuæ

Arachnes

Arachnes cedere Diis, Cedere cælitibus, verbifque minoribus uti. loqui modeftius. Multa auMulta dabant animos. Sed enim nec conjugis artes, gebant faftus. Verum neNec genus amborum, magnique potentia regni, que artes mariti, neque ftirps utriufque, & vires Sic placuere illi, quamvis ca cuncta placebant,

runt illi, quamvis ea omnia placebant, quam fua foboles: & Niobe dicta fuiffet beatiffima matrum, nifi fic

155

160

magni regni tam placue-Ut fua progenies : & feliciffima matrum Dicta foret Niobe, fi non fibi vifa fuiffet. Nam fata Tirefia venturi præfcia Manto Per medias fuerat, divino concita motu, vifa fuiffet fibi. Manto Vaticinata vias: Ifmenides, ite frequentes: enim filia Tirefia fatidi-Et date Latona, Latonigenifque duobus, ca, impulfa afflatu divino pradixerat per medias vias, Cum prece thura pia; lauroque innectite crinem. Ore meo Latona jubet. Paretur: & omnes Thebaïdes juffis fua tempora frondibus ornant: Thuraq; dant fanctis, & verba precantia, flammis, Ecce venit comitum Niobe celeberrima turba, 165 Veftibus intexto Phrygiis fpectabilis auro:

ma.

Ifmenides, ite omnes, & offerte pia thura Latona, & duplici ejus proli cum prece, atg, inferite laurum coLatona hoc imperat meo ore. Obfequuntur omnes Thebaides & decorant fua tempora ramis,& thura imponunt facris focis, & preces fundunt. En Niobe

Et, quantum ira finit, formofa: movenfque decoro Cum capite immiffos humeru per utrumq; capillos. Conftitit: utque oculos circumtulit alta fuperbos; Quis furor auditos, inquit, præponere visis terva, infignis auro inferto Cæleftes? aut cur colitur Latona per aras; veftibus Phrygiis, & pul- Numen adhuc fine thure meum eft? mihi Tantalus chra quantum ira patitur,

adeft ftipata comitum ca

agitans cum fpeciofo ca

auctor;

pite comam fparfam per Cui licuit foli Superorum tangere mensas.

utrumque humerum. Con

170

ftitit,& poftquam excelsa circumjecit oculos fuperbia elatos, qua vefania, inquit, præferre Deos rumore tantum cognitos iis quos quotidie videtis ? aut quamobrem Latona honoratur per altaria; numen meum eft adhuc fine thure? Tantalus eft mihi pater, cui foli conceffum fuit accedere ad epulas Deorum:

хотя.

148. Illam] Arachnen popularem fuam, quandoquidem Phrygia & Lydia imperitabat Tantalus Niobes pater.

149: Sipylumque] Fuit Sipylus montis & urbis nomen in Lydia.

152. Conjugis] Amphionis; cujus muficam & virtutem politicam fic celebravit Horatius,

Dicitur Amphion, Thebana conditor.arcis, Saxa movere fono teftudinis, &c. 153. Genus] Quod ad Jovem uterque referebant, fiquidem ille Tantalum Niobes patrem ex Plote, Amphionem ex Antiopa fufceperat.

157. Tirefia] Qui infignis vates fuit Thebanus, Everi filius.

159. Ifmenides] Thebanæ fœminæ, ab Ifmeno Bootie fluvio fic dicta.

160. Latona ] Que Cœei Titanis fuit filia, ex qua Apollinem & Dianam Jupiter fufcepit.

173. Superorum ] Illos verò hofpitio acceptos ad convivium invitavit, in quo Pelopem filium membratim discerptum, eorum divinitatem exploraturus, admovit: qua re ad Tartara detrufus eft, ubi æterna fame & fiti in mediis aquis & epulis torquetur. Pleïadem

| Soror Pleiadum eft mea mater: maximus Atlas eft avus, qui fulcit collo axem cali: Jupiter alius avus. Glorior etiam quod ille meus focer fit. Nationes Phrygia me timent: regia Cadmi eft fub me domina:

180&muri constructi Lyra mei conjugis reguntur à me conjuge cum populis. In

185

conjicio oculos, infinita di

Pleiadum foror eft genitrix mihi: maximus Atlas
Eft avus, ætherium qui fert cervicibus axem; 175
Jupiter alter avus. Socero quoque glorior illo.
Me gentes metuunt Phrygiæ: me regia Cadmi
Sub domina eft: fidibufque mei commiffa mariti
Moenia cum populis à meque viroque reguntur.
In quamcumq; domus adverto lumina partem,
Immenfæ fpectantur opes. Accedit eodem
Digna Dea facies. Huc natas adjice feptem,
Et totidem juvenes, & mox generofque nutufque.
Quærite nunc, habeat qua noftra fuperbia caufam
Nefcio quoque audete fatam Titanida Cao
Latonam præferre mihi; cui maxima quondam
Exiguam fedem parituræ terra negavit.
Neccælo,nec humo, necaquis Dea veftra recepta eft.
Exul erat mundi; donec miferata vagantem,
Hofpita tu terris erras, ego, dixit, in undis,
Inftabilemque locum Delos dedit. Illa duobus
Facta parens: uteri pars eft hæc feptima noftri.
Sum felix. Quis enim neget hoc ? felixq; manebo
Hoc quoque quis dubitet? tutam me copia fecit.
Major fum, quam cui poffit Fortuna nocere,
Multaque ut eripiat; multo mihi plura relinquet.
miferata errantem dixit, Turvagaris per terras, ego per aquas, & obtulit fedem fluctuantem. Illa
facta eft mater duorum hac eft pars feptima noftra ftirpis. Sum beata quis enim iftud diffitea-
tur? & perftabo beata. Quis etiam iftud inficiatur? Numerus me fecit fecuram. Major fum,
quam cui fortuna queat obeffe: & tametfi multa auferat, relinquet mihi multo plura.

[ocr errors]

174. Pleiadum foror] Taygete, una ex Pleiadibus, Atlantis filia. Pleiades verò dicta funt Græcis à navigando, Atlantis & Pleiones filiæ in cœlum relatæ, quas ftellas Latini Vergilias, à verni temporis indicatione, appellaverunt.

190

195

quamcumque partem domûs
vitia confpiciuntur. Eft mi-
hi quoque forma digna Dea.
Huc adde feptem filias, &.
totidem adolefcentes; &
Te
tite jam quam rationem ha
mox generos & nurus.
beat noftra gloria: & vere-
amini preponere Latinam
Titanidem, filiam nefcia"
cujus Cai, cui quidem La-
tonæ paritura vaftiffima
Tellus olim denegavit par

yum locum. Veftra Dea

neque recepta eft calo, neg

terra, neg, aqui. A toto exulabat mundo, donec Delos

185. Nefcio Cao] Per contemptum loquitur: quanquam tamen Coeus ille gigas fuit Cœli & Terræ filius, ex Titanibus unus,

187. Negavit] Quippe terras omnes jurejurando Juno obftrinxerat ne parturien174. Atlas Mauritania rex fuit, Pro-ti Latona locum concederent. methei frater, quem à Perfeo in faxum & montem Gorgonei capitis ope tranfmu-190. Hospita] Confimilis fortis ratione tatum fuprà lib. 4. vidimus. mota infula Delos, quæ fub aquis jacta175. Ætherium ] Dictus eft cœlum batur, emerfit, ut Latone fedem præbehumeris fuftentare Atlas, ideo quod re-set; quam quidem inftabilem Jupiter feu rum cœleftium peritiffimus fuerit fcru- Neptunus juffit confiftere. Dicta verò eft Delos feu Manifefta, quod Græcis ortum verfus refpicientibus maxime appareat ; ex quo & tracta fabula quod in ea Sol & Luna cunabula habuerint, cum inde oriri quotidie viderentur; vario eorum per Zodiacum motu ad infulæ fluctuationem attributo.

tator.

176. Alter] Jupiter enim Tantali pater.

[ocr errors]

T

176. Socero] Quippe patrem habuit Jovem Amphion Niobes maritus. 177. CadmiQuem antè Thebarum conditorem legimus.

185. Quaque Ordo eft & audete praferres mihi Laseman genitum vefcio que a

| 192, Pars septima ] Niobe nimirum hae buit feptem filios & totidem filias, Y Exceffere

lum diftat ab iis

que

orba

205

Med bona jam fuperaverunt Exceffere metum mea jam bona. Fingite demi timorem. Ponite aliquid pof- Huic aliquid populo natorum poffe meorum; fe fubtrahi huic numero meorum filiorum ; nihilominus Non tamen ad numerum redigar fpoliata duorum destituta non reducar ad nu- Latone Turba qua quantum distat ab orba! 2co merum duorum Latona; quo Ite facris, properate facris; laurumque capillis exiguo numero quantu- Ponite. Deponunt; infectaque facra relinquunt : funt! Difcedite a facris, Quodque licet, tacito venerantur murmure numen. feftinate; & avellite lau Indignata Dea eft: fummoque in vertice Cynthi rum à comu. Deripiunt, Talibus eft dictis gemina cum prole locuta: & omittunt facra imperfe- En ego veftra parens, vobis animosa creatis, a: &, quod folum conEt nifi Junoni, nulli ceffura Dearum, ceditur, colunt numen murmure fecreto. Des inique An Dea fim, dubitor: perque omnia fæcula cultis tulit; & fic affata eft du- Arceor, ô nati, nifi vos fuccurritis, aris. plicem fuam fobolem in ca- Nec dolor hic folus. Diro convicia facto cumine Cynthi. Ecce ego Tantalis adjecit: vofque eft poftponere natis mater veftra magnifica vobis genitis, neque ceffura Aufa fuis: & me (quod in ipfam recidat) orbam cuiquam Dearum nifi fu- Dixit; & exhibuit linguam fcelerata paternam. noni, arguor an fim Dea; Adjectura preces erat his Latona relatis: Define, Phoebus ait (poenæ mora longa)

proterreór ab altaribus honoratis per omne avum, nifi vos opem fertis, & filii. Neque hic folus eft dolor, Tantalus addidit probra favis factis neque verita eft vobis praferre fuos filios:

querelas.

[ocr errors]

210

a) } 215

Dixit idem Phoebe. Celerique per aëra lapfu co
Contigerant tecti Cadmeida nubibus arcem.
Planus erat lateque patens prope moenia campus,

meque infuper, quod in ip- Affiduis pulfatus equis; ubi turba rotarum,
fam redundet, appellavit Duraque mollierant fubjectas ungula glebas. 220
prole deftitutam;& fce- Pars ibi de feptem genitis Amphione fortes
lefta fpecimen dedit lingua Confcendunt in equos, Tyrioque rubentia fuco
paterna. Latona parabat

addere preces cum hac retu- Terga premunt; auroque graves moderantur

liffet: Omitte, inquit A

habenas.

pollo, conqueri, fupplicii E quibus Ifmenos, qui matri farcina quondam Spatium longum) Thabe idem dixit: & obducti nuPrima fuæ fuerat, dum certum flectit in orbem 225 bibus pervenerant ad arcem Quadrupedes curfus, fpumantiaque ora coërcet; Cadmeida celeri defcenfu per Hei mihi! conclamat; medioque in pectore fixus atrem. Erat planities va- Tela gerit; frænifque manu moriente remiffis fta non longe à manibus

[ocr errors]

proculcata equis frequentibus, ubi numèrus rotarum, & rigida ungula fubegerant glebas fuppofitas, 1bi pars filiorum Amphionis fatigant equos, & urgent terga rubentia purpura Tyria; & tractant habenas auro intextas, E quibus Ifmenus, qui olim primum uteri onus fuerat fua matri, dum agit in certum gyrum curfus equi fui, reprimit ora fpumantia, Hei mihi! vociferatur, & trajectus per medium pectus fert fagittas, & habenis elapfis manu moriente,

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

217. Cadmeida] Thebanam à Cadmo extructam.

220. Mollierant] In pulverem refol

verant.

·2 222. Rubentia ] Quia purpureis ephippiis & phaleris equi inftructi & inftrati.

decidit paulatim in latus à dextro humero. Sipylus proximus relaxabat habenas,audito ftrepitu pharetra per aerem; veluti cum nauclerus pracognofcens tempeftatem fugit nube confpecta & explicat vela pendentia undique, ne quis levis ventus elabatur. Laxabat hibenas. Sagitta ineluctabilis pertingit laxan

tem,

tremens adhafit

fummitati cervicis: & ferrum nudum prominebat ex 240 gutture. Ille, ut erat pronus, defluit per colla equi concitati, jubas; & inficit terram cruore tepide, Mifer Phadimus, & Tantalus heres nominis avi, postquam defiillent à labore falito, tranfierant ad opus już venile fplendida palaftra:

245

In latus à dextro paulatim defluit armo. Proximus, audito fonitu per inane pharetræ, 230 Fræna dabat Sipylus: veluti cum præfcius imbris Nube fugit vifa, pendentiaque undique rector Carbafa deducit, ne qua levis effluat aura. Fræna dabat. Dantem non evitabile telum Confequitur: fummaq; tremens cervice fagitta 235 Hæfit; & exftabat nudum de gutture ferrum. -Ille, ut erat pronus, per colla admifla jubasque Volvitur; & calido tellurem fanguine foedat. Phædimus infelix, & aviti nominis hæres Tantalus, ut folito finem impofuere labori; Tranfierant ad opus nitida juvenile palæstræ: Et jam contulerant arcto luctantia nexu Pectora pectoribus; cum tento concita cornu, Sicut erant juncti, trajecit utrumque fagitta. Ingemuere fimul; fimul incurvata dolore Membra folo pofuere; fimul fuprema jacentes Lumina verfarunt; animam fimul exhalarunt. Afpicit Alphenor, laniataque pectora plangens Advolat, ut gelidos complexibus allevet artus: Inque pío cadit officio. Nam Delius illi Intima fatifero rumpit præcordia ferro. Quod fimul eductum, pars eft pulmonis in hamis Eruta: cumque anima cruor eft effufus in auras. At non intonfum fimplex Damafichthona vulnus Afficit. Ictus erat, qua crus effe incipit, & qua 255 Mollia nervofus facit internodia poples.. Dumque manu tentat trahere exitiabile telum; Altera per jugulum pennis tenus acta fagitta eft. Expulit hanc fanguis: feque ejaculatus in altum Emicat, & longe terebrata profilit aura. Ultimus Ilioneus non profectura precando. Brachia fuftulerat : Dîque ô communiter omnes, Dixerat (ignarus non omnes effe rogandos); Яus in aërem cum fpiritu. At una plaga non conficit juvenem Damafichthonem. Tercuffus fuerat qua parte tibia incipit effe, & qua poples nervofus nectit mollia internodia. Et dum conatur eripere fatale telum manu, alia fagitta eft impacta per jugulum ufque ad pennas. Cruor hane ejecit: cumque in altum prorumperet, exilit & longe fertur aëre divifo. Ultimus Ilioneus tetenderat in cælum lacertos nihil promotures orando, & dixerat, ô Dii omnes, communiter (nefcius non omnes esse orandos, ) ignofcite.

[merged small][ocr errors][merged small]

250

260

jam commiferant pectora luctantia pectoribus ftricto amplexu, cum fagitta impulfa arcu adducto transfixit utrumque, ficut erant connexi. Una couquefti funt; una demiferunt in terram artus protritos dolore; una proftrati torferunt oculos ultimos una fpiritum efflaverunt. Alphenor intuepercutiens pectus apertum accurrit, ut foletur membra frigida complexibus ; &fternitur in pia fedulita

tur

te

[ocr errors]

nam Delius perrumpit illi intima vifcera ferro mortifero. Quod cum extractum eft, pars pulmonis eft abftracta una cum telo hamato, & fanguis est eje

255. Qua crus] Adeoque in genu, abeo enim crus incipit & protenditur ufque ad talos, è fura & tibia conftans.

263. Non omnes Sola enim Latona cum Apolline & Diana placanda erat.

Y 2

Parcite.

« AnteriorContinua »