lam prope lux aderat, qua me difcedere Caefar

Finibus extremae iufferat Aufoniae.

Nec mens, nec fpatium fuerant fatis apta paranti:

Torpuerant longa pectora nostra mora.

Non mihi feruorum, comitis non cura legendi:
Non aptae profugo veftis opisue fuit.

10

Non aliter ftupui, quam qui Iouis ignibus ictus
Viuit; et eft vitae nefcius ipfe fuae.

Vt tamen hanc animo nubem dolor ipfe remouit,
Et tandem fenfus conualuere mei;
Adloquor cxtremum maeftos abiturus amicos,

Qui modo de multis vnus et alter erant.
Vxor amans flentem flens acrius ipfa tenebat;
Imbre per indignas vsque cadente genas.

Nec poterat fati certior effe mei.

Nata procul Libycis aberat diuerfa fub oris :

20

Quocumque adfpiceres, luctus gemitusque fonabant :

Formaque non taciti funeris intus erat.

Femina, virque, meo pueri quoque funere maerent:

Inque domo lacrimas angulus omnis habet.

Si licet exemplis in paruo grandibus vti:

25

Numina vicinis habitantia fedibus, inquam,

Dîque relinquendi, quos Vrbs habet alta Quirini;

Haec facies Troiae, cum caperetur, erat.

Iamque quiefcebant voces hominumque canumque,
Lunaque nocturnos alta regebat equos.

Hanc ego fufpiciens, et ab hac Capitolia cernens,
Quae noftro fruftra iuncta fuere Lari;

Iamque oculis numquam templa videnda meis,

Efte falutati tempus in omne mihi.

30

Et quanquam fero clypeum poft vulnera fumo;

35

Attamen hanc odiis exonerate fugam;

Coeleftique viro, quis me deceperit error,

Dicite; pro culpa ne fcelus effe putet,

Vt, quod vos fcitis, poenae quoque fentiat auctor.
Placato poffum non mifer effe Deo.

Hac prece adoraui Superos ego: pluribus vxor;

40

Singultu

Singultu medios praepediente fonos.
Illa etiam ante Lares paffis proftrata capillis

Contingit exftinctos ore tremente focos:
Multaque in auerfos effudit verba Penates,

Pro deplorato non valitura viro.

Iamque morae fpatium nox praecipitata negabat,
Verfaque ab axe fuo Parrhafis Arctos erat. 1
Quid facerem? blando patriae retinebar amore :
Vltima fed iuffae nox erat illa fugae.
Ah quoties aliquo dixi properante, Quid vrgues?
Vel quo feftines ire, vel vnde, vide.
Ah quoties certam me fum mentitus habere

Horam, propofitae quae foret apta viae.
Ter limen tetigi; ter fum reuocatus: et ipfe
Indulgens animo pes mihi tardus erat.

Saepe, Vale dicto, rurfus fum multa locutus;
Et quafi difcedens ofcula fumma dedi.

Saepe eadem mandata dedi: meque ipfe fefelli,

Refpiciens oculis pignora cara meis,

Roma relinquenda eft. vtraque iufta mora eft.

Denique, quid propero? Scythia eft, quo mittimur, inquam:

Vxor in aeternum viuo mihi viua negatur :

Et domus, et fidae dulcia membra domus. Quosque ego fraterno dilexi more fodales.

O mihi Thefea pectora iuncta fide!

Dum licet, amplectar: numquam fortaffe licebit
Amplius. in lucro, quae datur hora, mihi eft.
Nec mora; fermonis verba imperfecta relinquo,

Complectens animo proxima quaeque meo.

Dum loquor, et flemus; coelo nitidiffimus alto,

Stella: grauis nobis, Lucifer ortus erat.

Diuidor haud aliter, quam fi mea membra relinquam :

Et pars abrumpi corpore vifa fuo eft.

[Sic Priamus doluit, tunc cum in contraria verfus

Vltores habuit proditionis equus.]

Tum vero exoritur clamor gemitusque meorum;

Et feriunt maeftae pectora nuda manus.

45

55

60

65

70

75

Tum

Tum vero coniux, humeris abeuntis inhaerens,

Mifcuit haec lacrimis triftia dicta fuis.

Non potes auelli. fimul ah, fimul ibimus, inquit !

Te fequar et coniux exfulis exful ero.

Et mihi facta via eft: et me capit vltima tellus.

Accedam profugae farcina parua rati.

Te iubet e patria difcedere Caefaris ira;

Me pietas. pietas haec mihi Caefar erit. Talia tentabat: fic et tentauerat ante :

Vixque dedit victas vtilitate manus. Egredior (fiue illud erat fine funere ferri) Squalidus immiffis hirta per ora comis. Illa dolore grauis, tenebris narratur obortis. Senianimis media procubuiffe domo Vtque refurrexit, foedatis puluere turpi

Crinibus, et gelida membra leuauit humo,

Se modo, defertos modo comploraffe Penates;
Nomen et erepti faepe vocaffe viri:

Nec gemuiffe minus, quam fi nataeue meumue
Vidiffet ftructos corpus habere rogos :

Et voluiffe mori; et moriendo ponere fenfus:

Refpectuque tamen non pofuiffe mei.
Viuat et abfentem, quoniam fic fata tulerunt,
Viuat, et auxilio fubleuet vsque fuo.
Tinguitur Oceano cuftos Erymanthidos Vrfae,
Aequoreasque fuo fidere turbat aquas:
Nos tamen Ionium non noftra findimus aequor
Sponte fed audaces cogimur effe metu.

Me miferum, quantis increfcunt aequora ventis ;

Erutaque ex imis feruet arena vadis!

Monte nec inferior prorae puppique recuruae

Infilit, et pictos verberat vnda Deos.

Adgemit et noftris ipfa carina malis.

100

105

110

Pinea texta fonant: pulfi ftridore rudentes:

Nauita, confeffus gelido pallore timorem,

Vtque parum validus non proficientia rector
P. Quid. Naf. Opera. Tom. III.

Iam fequitur victam, non regit arte, ratem.

Ceruicis rigidae frena rimittit equo :

Sic, non quo voluit, fed quo rapit impetus vndae,

Aurigam video vela dediffe rati

Quod nifi mutatas emiferit Aeolus auras;

In loca iam nobis non adeunda ferar.

Nam procul Illyriis laeua de parte relictis

Interdicta mihi cernitur Italia.

Definat in vetitas, quaefo, contendere terras ·

Et mecum magno pareat aura Deo.

Dum loquor, et cupio pariter timeoque reuelli,
Increpuit quantis viribus vnda latus :
Parcite, caerulei, vos parcite, numina ponti;
Infeftumque mihi fit fatis effe Iouem.

120

125

Vos animam faeuae feffam fubducite morti.
Si modo, qui periit, non periiffe poteft.

130

mihi poft vllos numquam memorande sodales

O cui praecipue fors mea vifa fua eft; Attonitum qui me, (memini), cariffime, primus

Aufus es adloquio fuftinuiffe tuo;

Qui mihi confilium viuendi mite dedisti,

Cum foret in mifero pectore mortis amor;

Scis bene, cui dicam, pofitis pro nomine fignis;

Officium nec te fallit, amice, tuum.
Haec mihi femper erunt imis infixa medullis ;

Perpetuusque animae debitor huius ero.
Spiritus et vacuas prins hic tenuandus in auras

Ibit, et in tepido deferet offa rogo;
Quam fubeant animo nieritorum obliuia noftro:

Et longa pietas excidat ifta die.

Dî tibi fint faciles, et opis nullius egentem

Fortunam preftent, diffimilemque meae.

Si tamen haec nauis vento ferretur amico;
Ignoraretur forfitan ifta fides.

Thefea Pirithous non tam fenfiffet amicum,

Si non infernas viuus adîffet aquas.

Vt foret exemplum veri Phoceus amoris,
Fecerunt Furiae, triftis Oresta, tuae.
Si non Euryalus Rutulos cecidiffet in hoftes;
Hyrtacite Nifo gloria nulla foret.

Scilicet vt fuluum fpectatur in ignibus aurum,

Tempore fic duro eft infpicienda fides.
Dum iuuat, et vultu ridet Fortuna fereno ;

Indelibatas cuncta fequuntur opes.
At fimul intonuit; fugiunt: nec nofcitur vlli,
Agminibus comitum qui modo cinctus erat.
Atque haec exemplis quondam collecta priorum,
Nunc mihi funt propriis cognita vera malis.
Vix duo tresue mihi de tot fupereftis amici.

Cetera Fortunae, non mea, turba fuit.
Quo magis, o pauci, rebus fuccurrite lapfis,
Et date naufragio litora tuta meo:
Neue metu falfo nimium trepidate, timentes,
Hac offendatur ne pietate Deus.
Saepe fidem aduerfis etiam laudauit in armis ;

Inque fuis amat hanc Caefar, in hofte probat.

Cauffa mea eft melior, qui non contraria foui
Arma; fed hanc merui fimplicitate fugam.

Inuigiles igitur noftris pro cafibus oro;

Diminui fi qua numinis ira poteft.

25

૩૦

35

40

Scire meos fi quis cafus defideret omnes.

45

Plus, quam quod fieri res finit, ille petat.

Tot mala fum paffus, quot in aethere fidera lucent:

Pluraque cum linguis pluribus ora forent; Non tamen idcirco complecterer omnia verbis:

Materia vires exfuperante meas.

Pro duce Neritio docti mala nostra Poëtae