P. OVIDII NASONIS
F A S T o R v M

T OR V

LI BER VI.

10

Hic
[ic quoque menfis habet dubias in nomine cauffas:

Quae placeant, pofitis omnibus , ipse leges.
Fa&a canam ; sed erunt, qui me finxiffe loquantur:

Nullaque mortali numina visa putent.
Eft Deus in nobis : agitante calescimus illo.

Impetus hic facrae semina mentis habet.
Fas mihi praecipue vultus vidisse deorum :

Vel quia sum vates ; vel quia facra cano.
Est nemus arboribus densum, fecretus ab omni

Voce locus; fi non obftreperetur aquis.
Hic ego quaerebam , coepti quae mensis origo

Effet, et in cura nominis huius eram. Ecce Deas vidi : non quas praeceptor arandi

Viderat, Ascraeas cum fequeretur oues.
Nec quas Priamides in aquofae vallibus Idae

Contulit. ex illis sed tamen vna fuit.
Ex illis fuit vna,

sui germana mariti.
Haec erat, agnoui , quae ftat in arce Touis.
Horrueram, tacitoque animum pallore fatebar.

Cum dea , quos fecit, sustulit ipsa metus:
Namque, ait, 0 vates Romani conditor anni,

Ause per exiguos magna referre modos ;
Ius tibi fecisti numen coeleste videndi,

Cum placuit nu condere festa tuis.
P. Ouid. Nal. Opera. Tom. III.

I

15

20

Ne 25

Ne tamen ignores, vulgique errore traharis;

Iunius a noftro nomine nomen habet.
Eft aliquid nupfifTe Ioui, Iouis este fororem.

Fratre magis, dubito , glorier, anne viro.
Si genus adspicitur ; Saturnum prima parentem

Feci. Saturni fors ego prima fui.
A patre di&ta meo quondam Saturnia Roma est;

Haec illi a coelo proxima terra fuit.
Si torus in pretio eft ; dicor matrona Tonantis:

Iunctaque Tarpeio funt mea templa loui.
An potuit Maio pellex dare nomina menfi?

Hic honor in nobis inuidiosus erit?
Cur igitur Regina vocor, Princepsque dearum ?

Aurea cur dextrae fceptra dedere meae ?
An faciant mensem luces, Lucinaque ab illis

Dicar ; et a nullo nomina mense traham? Tunc me poeniteat poluiffe fideliter iras

In genus Electrae, Dardaniamque domum. Cauffa duplex irae. rapto Ganymede dolebam:

Forma quoque Idaeo iudice victa mea est. Poeniteat , quod non foueo Carthaginis arces;

Cum mea fint illo currus et arma loco.
Poeniteat Sparten, Argosque, measque Mycenas,

Et veterem Latio fuppofuiffe Samon.
Adde senem Tatium, Iunonicolasque Faliscos;

Quos ego Romanis succubuifle tuli.
Sed neque poeniteat: nec gens mihi carior vlla est.

Hic colar, hic teneam cum Ioue templa meo.
Ipfe mihi Mauors, Commendo moenia, dixit,

Haec tibi: tu' pollens Vrbe nepotis eris.
Di&ta fides sequitur. centum celebramur in aris :

Nec leuior quouis est mihi menfis honor.
Nec tamen hunc nobis tantummodo praeftat honorem

Roma: suburbani dant mihi munus idem.
Inspice, quos habeat nemoralis Aricia Fastos,

Et populus Laurens, Lanuuiumque meum: Et illic menfis Iunonius. inspice Tibur,

1

65

70

73

Et Praeneftinae moenia sacra deae :
Junonale leges teinpus.

nec Romulus illas Condidit : at nostri Roma nepotis erat. Finierat luno. respeximus. Herculis vxor

Stabat; et in vultu signa dolentis erant.
Non ego , fi toto mater me cedere coelo

Iufferit, inuita matre morabor, ait.
Nunc quoque non lụctor de nomine temporis huius.

Blandior; et partes paene rogantis ago.
Remque mei iuris malim tenuifle precando ;

Et faueas caussae forfitan ipse meae, Aurea poffedit focio Capitolia templo

Mater, et vt debet, cum Ioue summa tenet.
At decus omne mihi contingit origine mensis.

Vnicus est, de quo sollicitamur, honor.
Quid graue , si titulum menfis, Romane, dedistis

Herculis vxori, posteritasque memor ?
Haec quoque terra aliquid debet mihi nomine magni

Coniugis. hue captas adpulit ille boues.
Hic male defensus flammis, et dote paterna,

Cacus Auentinam sanguine tinxit humum.
Ad propiora vocor. populum digeffit ab annis

Romuluş, in partes distribuitque duas.
Haec dare consilium, pugnare paratior illa est :

Haec aetas bellum fuadet, at illa gerit.
Sic statuit, mensesque nota secreuit eadem.

Iunius eft iuuenum ; qui fuit ante fenum.“ Dixit : et in litem studio certaminis iflent;

Atque ira pietas diffimulata foret. Venit Apollinea longas Concordia lauro

Nexa comas, placidi numen opusque Lucis.
Haec vbi narrauit Tatium, fortemque Quirinum,

Binaque cum populis regna coiffe fuis ;
Et Lare communi foceros generosque receptos į

His nomen iunctis Iunius, inquit, habet.
Diła triplex caussa est. at vos ignoscite, Dinae :

Res est arbitrio non dirimenda meo.

80

85

1

90

95

Ite pares a me. perierunt iudice formae

Pergama : plus laedunt, quam iuuat vna, duae. prima dies tibi, Carna, datur.

Dea cardinis haec eft,
Numine clausa aperit, claudit aperta suo.
Vnde datas habeat vires, obfcurior aeuo

Fama ; sed e noftro carmine certus eris.
Adiacet antiqui Tiberino lucus Helerni:

Pontifices illuc nunc quoque facra ferunt. Inde fata est Nymphe (Granen dixere priores)

Necquidquam multis faepe petita procis.'
Rura sequi, iaculisqne feras agitare folebat;

Nodosasque caua tendere valle plagas.
Non habuit pharetram; Phoebi tamen effe fororem

Credebant. nec erat, Phoebe, pudenda tibi.
Huic aliquis iuuenum dixiffet amantia verba ;

Reddebat tales protinus illa sonos;
Haec loca lucis habent nimis , et cum luce pudoris.

Si secretą magis ducis in antra, seqnor.
Credulus antra subit. frutices haec nacta resistit:

Et latet, et nullo eft inuenienda modo.
Viderat hanc lanus ; visaeque cupidine captus

Ad duram verbis mollibus vsus erat.
Nympha iubet quaeri de more remotius antrum:

Vtque comes fequitur, deftituitque ducem.
Stulta , videt Ianus quae poft sua terga gerantur.

Nil agis en: latebras refpicit ille tuas.
Nil agis en, dixi, nam te sub rupe latentem
Occupat amplexu ; speque potitus ,

ait: Ius pro concubitu noftro tibi cardinis esto.

Hoc pretium pofitae virginitatis habe.
Sic facus, spinam, qua tristes pellere poffet

A foribus noxas (haec erat alba) dedit.
Sunt auidae volucres ; non quae Phineïa mensis

Guttura fraudabant: fed genus inde trahunt.
Grande caput : ftantes oculi: roftra apta rapinae :

Canities pennis, vnguibus hamus ineft.
Nocte volant, puerosque petunt nutricis egentes ;

140

1

145

150

Et vitiant cunis corpora rapta suis.
Carpere dicuntur lactentia viscera roftris ;

Et plenum poto sanguine guttur habent.
Eft illis strigibus nomen : fed nominis huius

Caussa; quod horrenda stridere nocte folent.
Siue igitur nascuntur aues, seu carmine fiunt;

Naeniaque in volucres Marsa figurat anüs ;
In thalamos venere Procae. Proca natus in illis

Praeda recens auium quinque diebus erat,
Pectoraque exsorbent auidis infantia linguis.

At puer infelix vagit, opemque petit. “
Territa voce sui nutrix adcurrit alumni ;

Et rigido fectas inuenit vngue genas.
Quid faceret ? color oris erat, qui frondibus olim

Effe folet seris, quas noua laesit hiems.
Peruenit ad Granen, et rem docet. illa, Timorem

Pone; tuus fofpes, dixit, alumnus erit.
Venerat ad cunas: flebant materque paterque.

Sistite vos lacrimas , ipsa medebor, ait.
Protinus arbutea postes ter in ordine tangit

Fronde: ter arbutea limina fronde notat.
Spargit aquis aditus, fed quae medicamen habebant:

Extaque de porca cruda bimestre tenet.
Atque ita , Noctis aues, extis puerilibus, inquit,

Parcite : pro paruo victima parua cadit.
Cor pro corde, precor, pro fibris sumite fibras.

Hanc animam vobis pro meliore damus.
Sic vbi libauit, profe&ta sub aethere ponit:

Quique facris adsunt, refpicere illa vetat.
Virgaque Ianalis de fpina sumitur alba :

Qua lumen thalamis parua fenestra dabat.
Poft illud nec aues cunas violafle feruntur ;

Et rediit puero, qui fuit ante, color.
Pinguia cur illis gustentur larda Kalendis,

Mixtaque cum calido fit faba farre, rogas ?
Prisca Dea est; aliturque cibis, quibus ante folebat :
Nec petit adfcitas luxuriofa dapes.

I 3

155

1

160

165

1

170

Piscis