Voxfubitò audita eft:neque erat cognofcere promptum Unde: fed audita eft : Quid, Agenore nate, peremptum Serpentem fpectas ? & tu fpectabere ferpens, so Ille diù pavidus pariter cum mente colorem Perdiderat : gelidoque comæ terrore rigebant.

47. Promptum. ] Facile.

ris in anguem. Vide lib. IV. num.

49. Spectabere ferpens. ] Mutabe- 18.

III. Draconis dentes in exercitum mutati.

Ecce viri fatrix fupetas fa auras

Pallas adeft, motæque jubet fupponere terræ
Vipereos dentes, populi incrementa futuri :
Paret, & ut preffo fulcum patefecit aratro,
5 Spargit humi juffos, mortalia femina, dentes.
Inde (fide majus ) glebæ cœpere moveri:
Primaque de fulcis acies apparuit hastæ ;
Tegmina mox capitum picto nutantia cono:
Mox humeri, pectusque, onerataque brachia telis
10 Exiftunt, crefcitque feges clypeata virorum.
Sic, ubi tolluntur feftis aulea theatris,

Surgere figna folent, primùmque oftendere vultus,
Cætera paulatim, placidoque educta tenore

Tota patent, imoque pedes in margine ponunt. 15 Territus hofte novo Cadmus capere arma parabat : Ne cape, de populo, quem terra creaverat, unus Exclamat, nec te civilibus infere bellis.

Atque ita terrigenis rigido de fratribus unum
Cominus enfe ferit: jaculo cadit eminus ipfe.
20 Hic quoque, qui leto dederat, non longiùs illo
Vivit, & exfpirat, modo quas acceperat, auras.

1.,Viri fautrix. ] Cadmi patrona. 2. Mote terre.] Aratro fciffæ. Supponere. ] Mandare. Seminare.

3. Vipercos dentes. ] Draconis occifi. Incrementa. ] E quibus dentibus futurum erat, ut nafceretur & crefceret populus.

4. Patefecit. 1 Aperuit. 5. Mortalia femina. ] Homines productura, non fruges.

getis.

11. Feftis. In quibus ludi celebrantur, ob dies feftos. Tolluntur.] Eriguntur,

12. Signa. 1 Effigies hominum in lana texta depictorum. Virg. IH. Georg. verf. 25.

13. Placido tenore.] Æquali tractu, & lento.

14. Margine. ] In ima aulæi ftantis, & erecti parte.

15. Hofte novo. ] Exercitu recèns è terra nato.

6. Fide majus.] Quod vix credas. 7. Acies. Mucro, cufpis. Primò emicuit acumen jaculi: mox galea. 8. Cono.] Conus eft fumma galeæ pars, in qua crifta infigitur. Picto.] Galearum criftæ aliud nihil funt vulgò, quàm pennæ varii coloris 20. Qui leto dederat. ] Qui jaculo præfertim è ftruthiocamelo fump-eminus contorto focium interfece

10. Exiftunt. J Emergunt è terra. Seges.] Agmen denfum, inftar fe

17. Infere. ] Admifce, interpone. 18. Atque ita. ] Cadmum allocutus.

Exemploque pari furit omnis turba, fuoque
Marte cadunt fubiti per mutua vulnera fratres.
Jamque brevis vitæ fpatium fortita juventus
as Sanguineam trepido plangebat pectore matrem,
Quinque fuperftitibus: quorum fuit unus Echion."
Is fua jecit humi, monitu Tritonidis, arma,
Fraternæque fidem pacis petiitque, deditque.
Hos operis comites habuit Sidonius hofpes,
30 Cùm pofuit juffam Phœbeis fortibus urbem.

23. Subiti fratres. ] Modò nati. cata fuit ea vox. Lib. I. num. 12. 25. Matrem.] Terram, unde pro-Urbem. Thebas, in Græcia, Thecreati. Plangebat. ] Lamentando bes, hodie Stives. Eft alia cogno percutiebat, cadens moriensque.minis, in Ægypto, Thebes d'Egyp 26. Quinque, &c.] Ita, ut ex illa ftrage fupereffent quinque

duntaxat.

27. Tritonidis. ] Palladis. Lib. II. n. 17.

28. Fidem petiit, &c.] A fuis fratribus pacem, id eft, vitam, pe tiit; ac viciffim dedit; fide mutuâ & pactione interpofitâ.

29. Sidonius hofpes.] Cadmus Phoenicia, ubi Sidon, profectus. 30. Juffam. Phoebo, cujus oraculum confuluerat, imperante.Vide initium libri. Sortibus. ] Expli

Ji

te; hæc centum portis inclyta fuit, illa, feptem. Exiftimant plerique eruditi Čadmum reverà fuiffe Sidonis regem, natione Cadmonæum, five Hevæum ; qui populi montem Hermonem, in Palestinâ, incolebant, à quo uxor Cadmi Hermione fuit appellata. Porrò Cadmus æreis lanceis milites primus armaffe fertur : vox autem quâ Phoenices exprimebant cufpides æreas eadem dentes ferpentis fignificabat. Hine datus feffe locus huic fabulæ.

IV. A&æon à Diana converfus in Cervam.

Am ftabant Thebe: poteras jam, Cadme, videri
Exilio felix: foceri tibi Marsque, Venusque,
Contigerant: huc adde genus de conjuge tanta,
Tot natos, natasque, & pignora cara, nepotes:
Hos quoque jam juvenes. Sed fcilicet ultima femper
Expectanda dies homini eft, dicique beatus
Ante obitum nemo, fupremaque funera, debet.
Prima nepos inter res tot tibi, Cadme, fecundas
Caufa fuit luctus; alienaque cornua fronti,

2. Exilio.]Lege primos hujus III. rex, ab opibus, & fortuna felici Libri verfus. Soceri.] Cadmus uxo- vecors, ac fententiâ monitus eft à rem duxit Hermionem, five Har-Solone, ne fe inferret infolentiùs. moniam, Martis & Veneris filiam, Idem à Cyro fubinde victus, cap3. Genus.] Progeniem. Filias qua- tus & pyræ impofitus, nomen Sotuor, è conjuge fufcepit, Ino, Se-lonis, tanquam haud falfi vatis melen, Agaven, Autonoën : filium Podonum, feu Polydorum.

4. Nepotes. ] Ex Ino, quæ nupfit Athamanti, Melicertam, & Learchum: è Semele & Jove,Bacchum: cx Agave, & Echione, Pentheum : ex Autono, & Ariftæo, A&tæona.

5.Juvenes.] Etate florentes. Sed fcilicet, &c.] Crofus, Lydorum

inclamavit. Cyrus, re cognitâ, il-
lum exitio liberatum priftinæ di-
gnitati reftituiffe fertur. Herodotus
in Clio. Piin. Lib. VII. cap. 40.
multa in hanc fententiam habet.
8. Nepos.) Actæon, genitus Auto-
noë, filiâ Cadmi.

9. Aliena. Non convenientia homini. Cervina.

G

10 Addita: vosque canes fatiati fanguine herili. At, bene fi quæras, fortunæ crimen in illo, Non fcelus, invenies: quod enim fcelus error habebat? Mons erat infectus variarum cæde ferarum : Jamque dies medius rerum contraxerat umbras, 15 Et fol ex æquo metà diftabat utrâque :

Cùm juvenis placido per devia luftra vagantes Participes operum compellat Hyantius ore. Lina madent, comites, ferrumque cruore ferarum, Fortunæque dies habuit fatis : altera lucem 2 Cùm croceis invecta rotis aurora reducet, Propofitum repetemus opus : nunc Phoebus utrâque Diftat idem terrâ, finditque vaporibus arva: Siftite opus præfens, nodofaque tollite lina. Juffa viri faciunt, intermittuntque laborem. 25 Vallis erat piceis, & acutâ denfa cupreffu, Nomine Gargaphie, fuccinctæ facra Dianæ : Cujus in extremo eft antrum nemorale receffu, Arte laboratum nullâ : fimulaverat artem Ingenio natura fuo: nam pumice vivo, 30 Et levibus tophis, nativum duxerat arcum. Fons fonat à dextra, tenui perlucidus undâ, Margine gramineo patulos fuccinctus hiatus. Hic Dea filvarum, venatu feffa, folebat Virgineos artus liquido perfundere rore. 53 Quò poftquàm fubiit, nympharum tradidit uni Armigeræ jaculum, pharetramque arcusque retentos.

10. Herili.] Actxonis, veftri heri. 11. Fortuna, &c.] Illius calamitas cafui eft affignanda; non alicui quod commiferit, fceleri. Mifer, non fceleratus, fuit.

13. Infectus. Tinctus, maculatus. Ferarum.] Quas Diana interfecerat.

14. Contraxerat. }Umbra decrefcit meridie.

15. Metâ utráque. ] Ab Oriente, & Occidente.

16. Lufra. ] Latibula ferarum, & cubilia Juvenis Hyantius.]Actæon., 17. Participes operum.] Socios venationis. Hyantius, ] Thebanus. Thebani, olym Hyantes appellati) funt. Plin. Lib. III. c. 7. Actæon erat Thebanus.

18. Lina. ] Retia è lino texta. Madent.] Cruore funt refperfa. Ferrum. Jacula noftra, venabula. 19. Fortuna] Felicitatis. Satis bellè nobis hodie venatio fucceffit. 22. Idem. ] Subaudi, fpatium. Idem quippe in genere mafculino

producitur. Terrd. ] Eoâ, & occiduâ. Eft meridies. Sol pari intervalla ab ortu & occafu diftat. Cum verbo, difto, jungitur fæpè cafus accufandi: diftat iter bidui, tridui, &c. Vaporibus.] Æftu.

23. Siflite. Interrumpite.

25. Piceis.] Picea cft arbor picem exftillans. Acuta. ] Cupreffi in longum & acutum caput crefcunt.

26. Succincta.] Ad venationem expeditæ, vefte fuccinctâ, altiùs cinctâ, ad zonam revocatâ, & religatâ.

27. Nemorale. Silvis tectum.

29. Pumice. Pumex, lapis ficcus, & multiforis. Pierre ponce. Vivo. Naturali, non adfcito.

30. Tophis.] Tophus, faxi genus leve, & variis locis pertufum.

32. Succinctus.] Claufus, circumdatus. Hiatus.] Cavum intellige unde fons profiliebat. Habens os gramine fuccinétum.

36. Retentos.] Remiffos: laxa

tos.

Altera depofitæ fubjecit brachia palle : Vincla duæ pedibus demunt. Nam doctior illis Ifmeris Crocale fparfos per colla capillos 40 Colligit in nodum ; quamvis erat ipfa folutis. Excipiunt laticem Nipheque Hyaleque Rhanisque, Et Pfecas, & Phiale; funduntque capacibus urnis. Dumque ibi perluitur folitâ Titania lymphâ, Ecce nepos Cadmi, dilatâ parte laborum, 45 Per nemus ignotum non certis paffibus errans Pervenit in lucum, fic illum fata ferebant.

Ut vellet promptas, habuiffe Diana sagittas ; Quas habuit, fic haufit aquas ; vultumque virilem Perfudit, fpargensque comas ultricibus undis, so Dat fparfo capiti vivacis cornua cervi,

Dat fpatium collo, fummasque cacuminat aures:
Cum pedibusque manus, cum longis brachia mutat
Cruribus, & velat maculofo vellere corpus.
Additus & pavor eft : fugit Autonoeius heros,
55 Et fe tam celerem curfu miratur in ipfo.

Ut verò vultus, & cornua vidit in unda :
Me miferum! dicturus erat, vox nulla fecuta eft:
Ingemuit, vox illa fuit : lacrymæque per ora
Non fua fluxerunt : mens tantùm priftina manfit.

37. Subjecit brachia. ] Veftem 47. Ut vellet, &c.] Quemadmomanibus excepit, à Diana depofi-dum percuffiffetActeonem fagittis, fi eas habuiffet in promptu, & in

tam.

38. Vincla. ] Pedum tegmina lo-manibus; fic illum undis percuffit.

50. Vivacis. ] Diù viventis, quadringentos annos vivere dicitur. Vide Plin. Lib. VIII. c. 32.

ris alligata. 39. Imenis. Ifmeni, Bocotia Auvii filia. Capillos. ] Dianæ. 40. Quamvis, &c.] Nimirum 51. Spatium.] Longitudinem. Cacuram dominæ, quam fuf, potio-cuminat. ] Acuit, producitque. rem ducens.

41. Excipiunt.] Hauriunt è fonte. 43. Titania.] Diana: Cæi Titanis, neptis. Sol à poëtis Titan: Luna (quæ eadem ac Diana eft) Titania quandoque nominatur.

44. Nepos Cadmi.] Acteon. DiLata, &c.] Venatione intermiffâ.

53. Maculofo vellere. ] Pilo diverfi coloris : rufo, leucophæo, &c. 54. Autonoeius. ] Acteon, filius Autonoës.

58. Vox illa fuit.] Non aliâ uti voce, qnam gemitu, potuit.

59. Non fua. J Non humana; fc'rina, aliena.

V. Acteon à fuis canibus laceratur.

Uid faciat ? repetatne domum, & regalia tectad An lateat filvis? timor hoc, pudor impedit illud; Dum dubitat; vidêre canes, primusque Melampus,

2. Timor boc.] Impedit timor neĮ fignificat μixas, niger : noïs, pes. lateat filvis: pudor, ne domum sic alia quæ fequuntur nomina ita deformatus repetat. canum, è Græco expreffa funt: neque Græcis à vocabulis pleraque difcrepant, nifi quèd Latinè termiGa

3. Melampus. ]Nomen canis. Nigros pedes habens. Id ea vox Græca

Ichnobatesque fagax, latratu figna dederunt; 5 Gnofius Ichnobates, Spartanâ gente Melampus. Inde ruunt alii rapidâ velociùs aurâ,

Pamphagus, & Dorceus, & Oribafus, Arcades omnes; Nebrophonosque valens;& trux,cum Lælape,Theron, Et pedibus Prerelas, & naribus utilis Agre, 10 Hylæusque fero nuper percuffus ab apro Deque lupo concepta Nape, pecudesque fecuta Pomenis& natis comitata Harpyia duobus, Et fubftricta gerens Sycionius ilia Lagon, Et Dromas, & Canache, Sticteque, & Tigris, & Alce: 15 Et Niveis Leucon, & villis Asbolus atris Prævalidusque Lacon, & curfus fortis Aello, Et Thous, & Cyprio velox cum fratre Lycifca, Et nigram medio frontem diftinctus ab albo Harpalos, & Melaneus, hirfutaque corpore Lachne : 20 Et patre Dictao, fed matre Laconide nati

Labros, & Agriodos, & acute vocis Hylactor. Quosque referre mora eft. Ea turba cupidine prædæ Per rupes, fcopulosque, adiruque carentia faxa, Quaque eft difficilis, quàque eft via nulla, fequuntur, 25 Ille fugit, per quæ fuerat loca fæpè fecutus: Heu famulos fugit ipfe fuos! Clamare libebat, Acteon ego fum, dominum cognofcite veftrum. Verba animo, defunt: refonat latratibus æther : Prima Melanchetes in tergo vulnera fecit: 38 Proxima Theridamas: Orefitrophus hæfit in armo

11. Pecudes. ] Greges in paftorum obfequio verfata.

12. Natis.] Catulis

13. Subflricta. 1 Arcta: conftricta. Sicyonius.] Sicyon, urbs Peloponnefi; hodie Bafilica.

nantur. Quæ fingulis fubjecta vis & Cretæ civitas, Ginofa, hodie Caftel natio fit, indicabo. Ichnobates, ve- Pediada. Spartana. ] Sparta, feu ftigia perfequens: Pamphagus,om- Lacedæmon, urbs Peloponnefi, nia devorans: Dorceus, acute cer- Lacedemone ou Sparte; hodie Mi nens: Oribafus, fcandens montes:fithra, Ebada, & Zaconie. Nebrophonos, hinnulos enecans, Lalaps, procella Theron, venator: Pteleras, alatus: Agre, prædatrix: Hylews, filveftris: Nape, faltuofa: Pamenis paftoralis: Harpyia, rapax: Dromas, curfor Canache, clamofa: Stifte 17. Cyprio. 1 Cyprus infula mamaculofa: Alce, robufta: Lew-ris candidus: Asbolus, fuliginofus Lacon, Spartanus: AëlLo procellofus: Thaus, celer: Lycifca, è lupo genita: Harpalos, raptor: Melaneus, niger, Lachne, villofa: Labros, impetuofus: A. gri dos, afper dentibus: Hylator, fatrator: Melanchetes, nigram trahens jubam: Theridamas, feras domians: Orefitropbus, nutritus in montibus.

con,

5. Gnofius. Cretenfis. Gnofus,

mediterranei, è regione Cilicia. Cypre, feu Chypre.

18. Albo.] Notam candidam in mediâ fronte gerens.

20. Dictao.]Cretenfi. Dicte, mons Crete. Monte di Setia. Laconide. ] Laconia, regio Peloponenfi. Laconie, hodie la partie Méridionale de la Zaconie.

22. Mora eft.] Longum eft.
24. Sequuntur.] Actæonem.
25. Secutus. Feras, aut fuos canes.
38. Armo. 1 Humero.