Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Frater erat, fraterna peto. Quid fanguine cretus
Sifyphio, furtisque & fraude fimillimus illi,
Inferis Æacidis alienæ nomina gentis?

31. Frater. ] Patruelis. Peleus enim Achillis pater germanus erat Telamonis ex quo natus Ajax. Erat.] Achilles, Fraterna. ] Arma. Spolia.

[ocr errors]

33. Inferis, &c.] Cur tu, qui originem ducis à Sifypho latrone, qui tam longè abes ab Æacidarum no

[ocr errors]

bilitate, ambis arma, quæ in eorum familiâ manere debent? Metaphora ducitur ab arboribus peregrinis quæ in truncos alienos inferuntur. Ad propinquos hæc arma pertinent, non ad alienos: ad Æaci nepotem, non ad filium Sifyphi.

II. Secunda pars orationis Ajacis.

ANquòd in arma prior, nulloque fub indice veni,

Arma neganda mihi? potiorque videbitur illis

Ultima qui cœpit, detrectavitque furore
Militiam ficto, donec folertior isto,

2

Et fibi inutilior, timidi commenta retexit Naupliades animi, vitataque traxit ad arma. Optima nunc fumat, qui fumere noluit ulla :: Nos inhonorati, & donis patruelibus orbi, Obtulimus quia nos ad prima pericula, fimus. 10. Atque utinam aut verus furor ille, aut creditus effet, Nec comes hic Phrygias unquam veniffet ad arces Hortator fcelerum! Non te, Pœantia proles,

1. An quòd, &c.] Alterum argumentum tractare incipit ductum à virtute bellicâ, & fuis rebus geftis, quas cum Ulyffis inertibus aut nefariis, ut ait, facinoribus comparat. In arma.] Ad bellum. Nullo indice.]A nemine, qui me latentem & abditum indicaret, pertractus uti tu.

2. Potior. Dignior.

etiam obfuit ; quia Ulyffis dólo in.
terfectus eft. Commenta. ] Dolos.
6. Naupliades. ] Palamedes filius
Nauplii.

8. Nos, &c.Nos fimus inhonorati, &c. An decet nos proptereà privari armis fratris noftri patruelis?

10. Creditus.] Pro vero habitus. 11. Comes bic.] Ulyffes, comes Palamedis, ab co Trojam ductus.

3. Ultima. ] Qui arma ultimo 12. Hortator fcelerum.] Cujus. loco, poftremus omnium fumpfit. confilio Philocteten, per fummum Furore ficto.] Ulyffes, five metu pe- fcelus deftituimus. Paantia proriculi, five amore conjugis Penelo-les. ] Philoctete, Pocantis fili. Huic pes, Trojam cum ceteris Græciæ du- moriens Hercules fagittas fuas Hy cibus proficifci omninò recufabat. dræ veneno tinctas dederat, fine Bam ob rem dementiam finxit, & quibus Trojam capi non poffe Del. zuri fe abdens, arabat humum te- phicum oraculum pronuntiaverat.. merè, ac falem pro tritico femina- Veniens Trojam cum ceteris Græcis, bat. Palamedes à Græcis miffus ab iisdem relictus est in Lemno in➡. xem ut exploraret, aranti filium fula, ob grave ac fetoris intoleran parvulum Telemachum objecit, di vulnus, acceptum ab unâ ex il quem Ulyffes aratro fublato cavit lis fagittis venenatis, in pedem ca offendere. Sic fraude detectâ pro- fu lapfâ. Interim cùm fatales fagit actus ad bellum eft.. tas non afferret, iratus Græcis à quibus defertum fe dolebat, miffus, ad eum Ulyffes, ipfum & fagittas. Herculis in caftra, Græcoruak adi

5. Sibi inutilior. ] Hæc enim Pa lamedis in Ulyffe detegendo foleraia, non modo illi non profuit, fed

Expofitum Lemnos noftro cum crimine haberet. Qui nunc, ut memorant, filveftribus abditus antris, 25 Saxa moves gemitu, Laërtiadæque precaris

Quæ meruit, quæ (fi Dii funt) non vana precaris.
Et nunc ille eadem nobis juratus in arma

[ocr errors]

Heu! pars una ducum, quo fucceffore fagittæ
Herculis utuntur, fractus morboque fameque,
20 Velaturque aliturque avibus, volucresque petendo,
Debita Trojanis exercet fpicula fatis.

Ille tamen vivit, quia non comitatur Ulyffem.
Vellet & infelix Palamedes effe relictus,
Viveret, aut certè letum fine crimine haberet.
Quem, malè convicti nimiùm memor ifte furoris,
Prodere rem Danaam finxit, fictumque probavit
Crimen, & oftendit quod jam præfoderat aurum.

[ocr errors]

Trojam adduxit. Poft bellum Tro-,relictus fuiffe in aliquâ defertà in-. janum venit in Italiam, ubi Peti- fulâ, ut Philoctetes: viveret, ut liam urbem condidit, demùm àille: nunc, quia cum Ulyffe petiie Machaone fanatus dicitur. Trojam, periit.

13. Lemnos. ] Infula in mari E- 25. Quem, &c. 1 Ulyffes dolens. gæo, Vulcano facra,nunc Stali-detectam & convictam à Palame

mene.

15. Laërtiade.] Ulyffi. 16. Si Dii funt. ] Qui nempè à fceleratis pœnas expetant.

17. Eadem, &c.] Eidem nobiscum adfcriptus militiæ.

de infaniam ac furorem, quen fimulabat, litteras Priami ad eum finxit. lis Priamus agebat cum Palamede, ut Græcos proderet, feque magnum auri pondus ille mififfe. fignificabat, majus pollicebatur. Cum nemo fcelus tantum in Palamedem cadere poffe exiftimaret fuafit Ulyffes, ut excuteretur illius tentorium, in quo cum reperta fuiffet ingens auri fumma clam ab. Ulyffe ibi defoffa, damnatus & 21. Debita Trojanis fatis. ] Qui-morte multatus eft, tanquam pabus Troja perire debet,ut eft in fatis.triæ proditor. Virgil. Lib. 11. 22. Ille.] Philoctetes.

18.Quo fucceffore, c.Cui fagittas fuas Hercules, poft obitum fuum, habendas, poffidendasque tradidit. 20. Velatur avibus.]Pennis avium quas venando figit, veftitur. Peten20. 1 Sectando, figendo.

[ocr errors]

27. Prafoderat. ] Anteà in Pala 23. Relictus.] Vellet Palamedes medis tentorio defoderat.

HI. Tertia pars Orationis Ajacis.

ERgo aut exilio vires fubduxit Achivis

Aut nece: fic pugnat, fic eft metuendus Ulyffes. Qui licet eloquio fidum quoque Neftora vincat, Haud tamen efficiet, defertum ut Neftora crimen s Effe rear nullum, qui cùm imploraret Ulyffem

1. Exilio. Philoctete. Vires vulnerato, erat opprimendus ab fubduxit.] Exercitum imminuit; Hectore. Ulyffes fugâ fibi confu viris fortiffimis Græcos orbavit. luit, neque Diomedis objurgatione 2. Sic pugnat.] Nempè dolis & adduci potuit, ut opem ferret Nefproditione: hæc arma illum timen-tori, quem Diomedes curru fuo dum efficiunt. acceptum Hectori inftanti fubdu

~S. Qui cùm, Gre. ] Neftor, equo xit. Homer. Iliad, VIIE

Vulnere tardus equi, feffusque fenilibus annis, Proditus à focio eft. Non hæc mihi crimina fingi, Scit bene Tydides, qui nomine fæpè vocatum Corripuit, trepidoque fugam exprobravit amico. 30 Afpiciunt oculis Superi mortalia juftis ; En eget auxilio, qui non tulit, utque reliquit, Sic linquendus erat : legem fibi dixerat ipfe. Conclamat focios: adfum, videoque trementem, Pallentemque metu, & trepidantem morte futurâ : 15 Oppofui molem clypei, texique jacentem, Servavique animam (minimum eft hoc laudis) inertem, Si perftas certare, locum redeamus ad illum, Redde hoftes, vulnusque tuum, folitumque timorem Poft clypeumque late, & mecum contende fub illo.. 30 At poftquàm eripui, cui ftandi vulnera vires Non dederant, nullo tardatus vulnere fugit. Hector adeft, fecumque Deos in prælia ducit; Quàque ruit, non tu tantùm terreris, Ulyffe, Sed fortes etiam, tantùm trahit ille timoris. as Hunc ego fanguineæ fucceffu cædis ovantem Eminùs ingenti refupinum pondere fudi ; Hunc ego pofcentem cum quo concurreret, unus Suftinui, fortemque meam voviftis, Achivi, Et veftræ valuêre preces. Si quæritis hujus 30 Fortunam pugnæ, non fum fuperatus ab illo.

7. Socio.] Ulyffe.

accepiffet, timore vires & alas ad

8. Tydides. ] Diomedes, filius dente Tydei.

22. Hector adeft. ] Quafi dice

9. Corripuit. ] Objurgavit. Ami-ret: meminiftine illius diei, quơ co. ] Ulyffi.

11. En eget. ] Ulyffes in acie vulneratus fociorum opem imploravit, fed viciffim eft ab iis relictus, quafi Superi voluiffent deferti Neftoris penas ab eo repetere. Ab Ajace tamen fervatus fuit. Reliquit. Neftorem.

12. Legem, &c.] Exemplum ipfe dederat, quomodò tractandus effet. 18. Redde hoftes. ] Redi medios inter hoftes, finge te vulneratum, timidum, &c.

Hector, fuperis faventibus, vallum
Græcorum fuperavit? Homer. Lib.
XII. Deos. ] Sibi faventes.

26. Pondere. ] Molari faxo. Fudi.]. Ad terram dejeci.

27. Pofcentem, &c.] Fortiffimos Græcorum provocantem ad certa men fingulare. Homer. Lib. VII.

28. Sortem.] Optaftis ut ego, forte ductâ, eligerer. Novem Græcorum duces propofiti fuerant, u eorum unus forte legeretur, pugnaturus cum Hectore. Ajacis no19. Clypeum.] Meum. men & fors exiit: pugnavit æquo 20. Eripui. Ulyffem hoftibus. Marte, datisque invicem muneriCui, ex. Qui pedibus infiftere,bus, difcefferunt.

ob vulneris gravitatem, non po- 30. Non fum, &c.] Inftar ingen-terat in acie, ex eâ fubductus meo tis victoriæ mihi fuit, ab Hectore Beneficio, fugere cœpit mirâ velo- | non fuperatum, & illi parem ex-sitate, perinde ac fi nullum vulnus ftitiffe,.

IV. Reliqua Ajacis oratio.

Ecce your

Cce ferunt Troes ferrumque, ignesque, Jovemque

:

Nempè ego mille meo protexi pectore puppes, Spem veftri reditûs : date pro tot navibus arma. Quòd fi vera licet mihi dicere, quæritur iftis, Quàm mihi, major honos, conjunctaque gloria noftra Atque Ajax armis, non Ajaci arma petuntur. [est; Conferat his Ithacus Rhefuin, imbellemque Dolona, Priamidenque Helenum raptâ cum Pallade captum ; 10 Luce nihil geftum, nihil eft, Diomede remoto. Si femel ifta datis meritis tam vilibus arma; Dividite, & pars fit major Diomedis in illis. Quò tamen hæc Ithaco, qui clàm, qui femper inermis Rem gerit, & furtis incautum decipit hoftem? 15 Ipfe nitor galeæ claro radiantis ab auro

Infidias proder, manifeftabitque latentem. Sed neque Dulichius fub Achillis caffide vertex Pondera tanta feret; nec, non onerofa gravisque, Pelias hafta poteft imbellibus effe lacertis ; 30 Nec clypeus, vafti cælatus imagine mundi, Conveniet timidæ, natæque ad furta sinistræ.

1. Ecce ferunt.] Aliud egregium Ajacis facinus ciafem ab ignibus Trojanorum defendit. Lib. XV. Iliad. Ferunt Jovem.] Jovis auxilio freti pugnant igne, & ferro.

4. Pro tot navibus. ] Quas vobis fervavi.

5. Quæritur iftis, &c.] Majori ornamento armis cro, quàm illa mihi.) 6. Conjuncta.] Mea & armorum gloria eadem eft.

7. Armis.] Honorandus. Ut ea] ornet, non ut ab iis ornetur.

8. His. J Rebus, à me tot, tam præclarè geftis comparet fuas. Itba cus.] Ulyffes, Ithacæ rex, infulæ in mari Tonio. Rhesum. ] Rhefus Thraciæ rex › fuppetias Trojanis veniens, cum equís fatalibus, ab Ulyffe ac Diomede eft interfectus, & equi abducti, eâ ipfâ, quâ venerat, nocte. Dolona.]Dolon explorator ad caftra Græcorum ab Hectore fubmiffus, interceptus ab Ulyffe & peremptus eft. Hom. Lib. X.

9. Helenum. ] Helenus, Priamif filius, ab Ulyffe comprehenfus illi Trojanorum arcana confilia de texit. Cum Pallade. ] Palladium,

[ocr errors]

five ftatua Palladis, fervabatur in arce Troja. Editum oraculum erat, Trojam capi tandiù non poffe quandiù Palladium in eâ maneret, illud Ulyffes ac Diomedes rapuêre. Virg. Lib. II.

Io. Luce. ] De die. Diomede remoto. ] Sine auxilio Diomedis nihil geffit.

11. Meritis, &c.] Ulyffi tam pa. rùm hæc merenti, tam inerti, facris adeò levibus.

12. Dividite. ] Arma inter Dio. mcdem, & Ulyffem.

13. Quò tamen. ] Quorfùm, quo confilio, quem ad ufum, hæc arma dabitis Ulyffi ?

14. Furtis] Infidiis, proditione. 17. Dulichius vertex. ] Ulyffis caput. Dulichium, Thiachi feu Dolicha & Ithaca, Itaque, hodie Valdi Compare feu la petite Céfalonie, vicinæ funt infulæ, in mari Ionio: Ulyffis olim regnum.

19. Pelias. ] Achillea. Lib. XII. n. 4.

20. Calatus. ] Orbem terrarum in Achillis clypeo cælatum Homerus narrat Ílìad. Lib. XVIII.

2

Debilitaturum quid te petis, improbe, munus ? Quod tibi fi populi donaverit error Achivi Cur fpolieris erit, non cur metuaris ab hofte; 5 Et fuga, quâ folâ, cunctos timidiffime, vincis, Tarda futura tibi eft geftamina tanta trahenti. Adde quòd ifte tuus, tam rarò prælia paffus Integer eft clypeus: noftro qui tela ferendo Mille patet plagis, novus eft fucceffor habendus. 30 Denique quid verbis opus eft ? fpectemur agendo: Arma viri fortis medios mittantur in hoftes Indè jubete peti, & referentem ornate relatis. Finierat Telamone fatus, vulgique fecutum Ultima murmur erat; donec Laërtius heros 35 Adftitit, atque oculos paulùm tellure moratos Suftulit ad proceres, expectaroque refolvit Ora fono, neque abeft facundis gratia dictis.

24. Cur fpolieris. ] Non injiciet ille clypeus timorem hofti, fed cupiditatem fpoliandi te, fed moram afferet tibi fugienti.

ros. ] Ulyffes, Laërtæ filius.

35. Adftitit.] Stetit in procerum confpectu ad dicendum furrexit. Oculos. ] Liberalis in dicendo pu34. Ultima. Partem ultimam dor, & quædam incipiendi mora, orationis. Murmur. ] Secunda & conciliat auditorem, ut rectè mo. faufta admurmuratio. Laërtius be- Inet Quintilianus Lib. II. c. 3.

V. Ulyffis oratio.

SNon Cuet avebiga s tanti certaminis heres, I mea cum veftris valuiffent vota, Pelafgi, Tuque tuis armis, nos te potiremur, Achille : Quem quoniam non æqua mihi vobisque negarunt s Fata (manuque fimul veluti lacrymantia terfit Lumina) quis magno meliùs fuccedet Achilli, Quàm per quem magnus Danaïs fucceffit Achilles? Huic modò ne profit, quod, ut eft, hebes effe videtur, Neve mihi noceat, quod vobis femper, Achivi, 10 Profuit ingenium; meaque hæc facundia, fi qua eft, Quæ nunc pro domino, pro vobis fæpè locuta eft, Invidiâ careat; bona nec fua quisque recufer.

1. Mea vota. ] De Achillis inco-muni factum, ut pofteà explicabit. lumitate. Si Achilles viveret, ut 8. Huic. ] Ajaci. Eum digito ipfe vobiscum optarem. monftrat.

2. Non foret,&c.] Non laboraremus de fucceffore armis Achillis, de quibus nunc certatur, cligendo. 6. Succedet. ] Armorum illius tanquàm hereditatem adibit.

9. Neve, &c.] Modeftè invidiam ingenii, & fufpicionem dolofæ ora. tionis amolitur.

11. Domino.] Pro me ipfo, in hâc meâ caufâ.

7. Succeffit. Obtigit. Cujus ope- 12. Invidid careat. ] Non mihi ra effectum eft, ut Achilles ad bel- cujusquam odium conciliet: nemi lum Trojanum accederet; poft re-nem offendat. Bona fua. ] Dotes, liquos Græcos tandem Trojam ve-vel datas à naturâ, vel arte partas. niret. Id Ulyffis induftria potiffi- Recufet. 1 Sibi abjudicet, inficietur.

« AnteriorContinua »