20 Aut puer, Hector erat: nunc me mea deficit ætas.
Quid tibi victorem gemini Periphanta Pyreti?
Ampyca quid referam ? qui quadrupedantis Oëcli
Fixit in adverfo cornum fine cufpide vultu.
Vecte Pelethronius Macareus in pectus adacto
as Stravit Erigdupum : memini & venabula condi
Inguine, Neffeis manibus conjecta, Cymeli.
Nec tu credideris tantùm cecinifle futura

Ampyciden Mopfum : Mopfo jaculante biformis Occubuit, fruftràque loqui tentavit, Odites, 30 Ad mentum linguâ, mentoque ad guttura fixo. Quinque neci Cæneus dederat, Stiphelumque Bromumque,

Antimachumque, Helimumque, fecuriferumque Py

racmon.

Vulnera non memini, numerum nomenque notavi.
Provolat Emathii fpoliis armatus Halefi,

35 Quem dederat leto, membris & corpore Latreus
Maximus: huic ætas inter juvenemque fenemque
Vis juvenilis erat, variabant tempora cani
Qui clypeo gladioque, Macedoniâque fariffa
Confpicuus, faciemque obverfus in agmen utrumque
40 Armaque concuffit, certumque equitavit in orbem,
Verbaque tot fudit vacuas animofus in auras:
Et te, Cani, feram ? tu ftamen pollice torque,
Bella relinque viris. Jactanti talia Cæneus
Extentum curfu miffa latus eruit hastâ,

20. Etas. ] Vigor ætatis.
21. Gemini. Semiferi, biformis.
23. Cornum.] Lignum, fudem,
jaculum. Lib. VIII. n. 9.

24. Pelethronius. ] Pelethronii, populus Theffaliæ.

26. Inguine Cymeli.]Ventre: quâ parte alvus femori committitur. Neffeis manibus conjecta.] Quæ venabula (tela funt venatoria ) Neffus conjecerat in Cymelum.

27. Tantum, &c.] Non erat vates & augur duntaxat, fed miles etiam egregius.

28. Ampyciden.] Filium Ampyci. 33. Vulnera, &c.] Quæ, quove infixa loco, fuerint. Numerum. ] Vulneratorum.

34. Provolat.] In medium agmen proceffit, Cæneo tulit fe obvium Latreus, membris ac toto corpore maximus armatus telis, quibus, interfectum à fe Halefum fpolia

verat.

37. Variabant, &c.] Albis nigrisque pilis diftincta erant illi capitis tempora.

38. Sariffa. ] Hafta erat Macedo

num propria, ut pilum Romano rum, gæfum Gallorum. Nota porrò in voce Macedonia produci fecundam fyllabam, quæ per fe brevis eft. Id poëtis licet, cùm plures fyllabæ breves occurrunt in voce neceffariâ. Sic Virgilius primam producit in Deiphobus, Priamides.

39. Faciem, &c.] Ambo agmina profpiciens interrito vultu : hæc ut defenfaret, illa ut fterneret.

40. Arma concuffit.] Armis agitatis fonitum edidit, quafi ad pugnam co ftrepitu accendendam. Certum.] Ex arte bellicâ ductum. Orbem. 1 Gyrum.

42. Et te, Cani, feram?] Egone ut patiar te impunè ftragem tantam edere? te, inquam aptiorem texenda telæ, ac trahendo è colu filo, quàm tractandis armis. Femineas artes tracta : bellum viris fortibus linque. Cæneum contemptim & joco, Cænim, femineo genere, appellat. Stamen.] Lib. VI. n. 2.

44. Extentum curfu. ] Ubi hæc Latreus dixit, cœpit procurrere, ut Cæneum feriret: tunc Caneus

45 Quà vir equo commiffus erat. Furit ille dolore,
Nudaque Phyllei juvenis ferit ora fariffa.
Non fecùs hæc refilit, quàm tecti à culmine grando,
Aut fi quis parvo feriat cava tympana faxo.
Cominus aggreditur, laterique recondere duro
so Luctatur gladium, gladio loca pervia non funt.
Haud tamen effugies: medio jugulaberis enfe,
Quandoquidem mucro eft hebes, inquit ; & in latus en-
Obliquat, longâque amplectitur ilia dextrâ. [ fem
Plaga facit gemitus, ut corpore marmoris icto,

55 Fractaque defiliit percuffo lamina collo.

vulnus inflixit éjus lateri, quod incufpis mei gladii eft hebetior curfu extenfum, & patens erat.quàm ut te vulnerare poffit. Eruit.] Percuffit. 52. Et in latus, &c.] Cùm hoc

45. Quà, &c.] Quâ parte membra diceret, enfem medium Cæni colhumana cum equinis erant juncta.lo admovit, ita ut non mucronem 46. Phyllei juvenis.] Canei. De intenderet jugulo, fed obliquum illo inftituerat narrare Neftor. n. enfem extenderet, velut collum 6. Phylleus vocatur, vel à patrefecturus.

Phyllo vel à patriâ Phyllus 53. Amplectitur. ] Medium Cæenim urbs erat Theffalia. Ferit. ]neum amplectitur unâ manu, ut Latreus. faciliùs alterâ collum fecet. *

49. Aggreditur.] Invadit Latreus Cancum. Cominùs. ] Propè. Duro.] Invulnerabili. Impenetrabili.

51. Medio.] Media gladii lamina te jugulabo, fi quidem mucro &

54. Gemitus facit.] Strepitum edit. Corpore marmoris. ] Statuâ marmorea. Non aliter enfis infonuit quàm fi corpus marmoreum iciffet, percuffiffet.

XII, Caneus congeftâ mole arborum opprimitur à Centauris : & in avem novam mutatur.

T fatis illæfos miranti præbuit artus :

UNunc age, as Cannus,

ferro

noftro tua corpora Tentemus, capuloque tenus demifit in armos Enfem fatiferum, cæcamque in vifcera movit 5 Verfavitque manum, vulnusque in vulnere fecit. Ecce ruunt vafto rabidi clamore bimembres, Telaque in hunc omnes unum mittuntque feruntque, Tela retufa cadunt, manet imperfoffus ab omni, Inque cruentatus Cæneus Elateius ictu.

10 Fecerat attonitos nova res. Heu! dedecus ingens,

non vulneratus. Elateius. ] Vel/ Elatei filius, vel oriundus Élateâ urbe Phocidis nunc Turchocore. Dicitur Elateius, pro Elateus. Explicui, Lib. VIII. n. 13.

10. Nova res.] Cæneus, nulli patens vulneri. Hoc omnes miraban

tur.

Monychus exclamat : populus fuperamur ab uno,
Vixque viros: quamquam ille vir eft; nos fegnibus actis,
Quod fuit ille, fumus. Quid membra immania profunt?
Quid geminæ vires? &, quòd fortiffima rerum
15 In nobis natura duplex animalia junxit ?
Nec nos matre Deâ, nec nos Ixione natos
Effe reor, qui tantus erat Junonis ut altæ
Spem caperet : nos femimari fuperamur ab hofte.
Saxa trabesque fuper, totosque involvite montes,
so Vivacemque animam miffis elidite filvis:

Silva premat fauces, & erit pro vulnere pondus.
Dixit: & infanis dejectam viribus Auftri

Fortè trabem nactus, validum conjecit in hostem,
Exemplumque fuit : parvoque in tempore nudus
as Arboris Othrys erat, nec habebat Pelion umbras.
Obrutus immani cumulo, fub pondere Cæneus
Eftuat arboreo, congeftaque robora duris

Fert humeris. Sed enim poftquàm fuper ora, caputque
Crevit onus nec habet, quas ducat fpiritus, auras:
30 Deficit interdum : modò fe fuper aëra fruftrà
Tollere conatur, jactasque evolvere filvas:
Interdùmque movet, veluti quam cernimus, ecce,
Ardua fi terræ quatiatur motibus Ide.

Exitus in dubio eft: alii fub inania corpus
35 Tartara detrufum filvarum mole ferebant.
Abnuit Ampycides, medioque ex aggere fulvis
Vidit avem pennis liquidas exire sub auras,

II. Populus. ] Tot Centauri. Uno.] Canco.

20. Vivacem animam.] Virum tandiù fuperftitem: vulnerum & 12. Vixque viro. ] Ignavo. Quam-mortis tandiù expertem. Miffis. ] quam, &c.] Imò verò ille vir, nos Conjectis. Elidite.] Opprimite. imbelles feminæ fumus. 13. Quod fuit ille.] Cæneum è fe- exemplo ceteris. Parvo in tempo24. Exemplum fuit.] Præivit minâ in virum fuiffe mutatum nar-re. ] Subitò montes Theffaliæ rat Virgil. Lib. VI. 14. Gemina vires. ] Hominum arboribus, quas in Cæneum CenOchrys, & Pelion fuis nudati funt & equorum. Fortiffima rerum. ]tauri congeffere. Animalia omnium fortiffima, hominem & equum.

15. Natura duplex.] Hominis & equi.

16. Nec nos, &c.] Adeòne fumus obliti noftræ originis, & indigni matre Junone, Ixione patre?

17. Quifpem Junonis.] Ixion conjugium Junonis affectavit. Juno fi milem fibi nubem effinxit, ex quâ Ixion Centauros, ut poëtæ canunt, genuit, quos ob cam rem nubige. nas vocant. Vide numerum hujus libri fextum. Ifte Monychus ex ipfâ Junone natos facit.

18. Semimari.] Semiviro, inerti.

29. Nec habet. ] Nec refpirare poteft.

32. Interdùm movet, &c. ] Interdùm fe commovet, excutitque onus magno molimine, ut fi hæc Ida quam, ecce, cernimus, terræ Ida, quam Neftor, hæc narrans motu quateretur. Phrygiæ mons eft habebat præ oculis.

tum eft quid co factum fit.
34. Exitus. ] Mors Cænei. Incer-

Ampyci filius, negat detrufum Or
36. Ampycides. ] Mopfus, augur,
co Canei corpus. Aggere.] Arbo-
rum ftrue.

Quæ mihi tunc primùm, tunc eft confpecta fupremùm, Hanc ubi luftrantem leni fua caftra volatu 40 Moplus, & ingenti circum clamore fonantem Afpexit, pariterque animo eft, oculisque fecutus: O falve, dixit, Lapitheæ gloria gentis,

,

Maxime vir quondam, fed avis nunc unica, Cæneu. Credita res auctore fuo eft. Dolor addidit iram: 45 Oppreffumque ægrè tulimus tot ab hoftibus unum ; Nec prius abftitimus ferro exercere dolorem, Quàm data pars leto, partem fuga, noxque removit.

38. Quæ mihi.] Ac fanè aliquam ego tunc vidi volucrem anteà mihi ignotam, nec cam ufpiàm pofteà confpexi.

39. Sua caftra. ] Videns Mopfus emergentem ex arborum congerie volucrem, & circa tentoria Lapitharum fuorum volitantem, cam falutavit, &c.

43. Unica. ] Singularis, fola in orbe.

44. Autore fuo. ] Propter auctoritatem dicentis, nempè Mopfi Dolor. ] De oppreffo à Centauris, & mutato in avem Cæneo.

45. Tulimus.] Arnici Pirithoi, ac Thefei. Unum.] Cæneum.

46. Abftitimus. 1 Ceffavimus. Exercere dolorem.] Sævire in Centauros, ut dolorem de Canei morte conceptum expleremus.

XIII. Periclymenus, in aquilam converfus configitur ab Hercule.

Prælia Tlepolemus Pylio referente, dolorem, Præteriti Alcidæ, tacito non pertulit ore, Atque ait: Herculeæ mirum eft oblivia laudis s Acta tibi, fenior : certè mihi fæpè referre Nubigenas domitos à fe pater ipfe folebat. Triftis ad hæc Pylius: Quid me meminiffe malorum Cogis, & obductos annis refcindere luctus? Inque tuum genitorem odium, offenfasque fateri ? To Ille quidem majora fide quoque geffit, & orbem

1. Hac inter, &c.] Dum hanc pugnam narrabat Neftor, Tlepole mus, unus è Græcis ducibus, qui audiebant, molettè tulit Herculem ab eo fuiffe prætermiffum, doluit præterita filentio egregia facinora, quæ in eodem certamine fuerant edita ab Hercule, fuo patre. Se mihomines. ] Priori corporis parte homines: pofteriori equos.

2. Pylio.] Neftore, cujus patria Pylus, in Peloponnefo.

vit mihi domitos à fe Centauros fuiffe.

6. Pater ipfe. ] Hercules, Tlepolemi pater."

literatos, tanquam cicatricem, quæ 8. Obductos annis. ] Vetuftate obtemporis diuturnitate coaluit, ac pofteà refcinditur. Refcindere. ] Renovare, refricare.

Jillatas, & meum in illum odium, 9. Offenfas. ] Injurias ab illo mihi

declarare.

etiam facinora edidit, quàm quæ 10. Majora fide. ] Illuftriora facilè credi poffint. De laboribus Herculis facta mentio Lib. IX. &

3. Alcida. ] Lib. IX. num. 1. 4. Mirum, &c.] Miror, inquit, Tlepolemus, nullam à te, ôfenior, (Neftor) factam fuiffe Herculis mentionem, qui non femel narra-App. c. XV.

Implevit meritis, quod mallem poffe negare: Sed neque Deiphobum, nec Polydamanta, nec ipfum Hectora laudamus: quis enim laudaverit hoftem? Ille tuus genitor Meffenia monia quondam 15 Stravit, & immeritas urbes Elimque, Pylumque Diruit, inque meos ferrum flammamque penates Impulit: : utque alios taceam, quos ille peremit, Bis fex Nelidae fuimus, confpecta juventus; Bis fex Herculeis ceciderunt, me minùs uno, 20 Viribus. Atque alios vinci potuiffe ferendum eft: Mira Periclymeni mors eft, cui poffe figuras Sumere quas vellet, rursùsque reponere fumptas, Neptunus dederat, Nelei fanguinis auctor. Hic, ubi nequicquam eft formas variatus in omnes 25 Vertitur in faciem volucris, quæ fulmina curvis Ferre folet pedibus, divûm gratiffima regi. Viribus ufus avis, pennis, roftroque redunco, Hamatisque viri laniaverat unguibus ora. Tendit in hanc nimiùm certos Tirynthius arcus 30 Atque inter nubes fublimia membra ferentem Pendentemque ferit, lateri quà jungitur ala: Nec grave vulnus erat, fed rupti vulnere nervi Deficiunt, motumque negant, viresque volandi. Decidit in terram, non concipientibus auras 35 Infirmis pennis, &, quæ levis hæferat ale, Corporis affixi preffa eft gravitate fagitta, Perque latus fummum jugulo est exacta finiftro.

15. Elim. ] Elis, Pylus, oppida ejufdem Peloponnefi: Lib. II. 15.

VI. 10. XIV. 8.

?

dem fratres meos minùs miror, & faciliùs patior effe occifos ab Hercule; at plus admirationis mihi, dolorisque attulit mors Periclyme. ni, unius ex illis.

23. Nelei, &c. ] A quo Neptuno ducimus originem. Unde Neleus eft natus.

27. Viribus, &c. Periclymenus utens viribus, quas illi dabit transformatio in aquilam, Herculis vultum laniavit pennis & roftro.

28. Hamatis.] Inftar hamorum recurvis.

34. Concipientibus auras.] Aërem non complectentibus, & in eo fe fuftinere, ac librare, ampliùs non valentibus.

35. Et que, &c.] Sagitta quæ 18. Bis fex.] Duodecim fuimus leviter alæ infixa fuerat, altiùs in Nelidæ agmen juvenum cgre- latus eft adacta, ob gravitatem corgium totidem funt (me uno ex-poris decidentis, & in illam incum cepto) ab Hercule interfecti. Ne-bentis; ita ut per fupremam lateris lida.) Filii Nelei. Neleus Neptuni partem è jugulo fagittæ cufpis emifilius, Neftoris pater.

20 Atque, &c.] Aç ceteros qui

neret.

Num