Orpheus à Bacchantibus difcerptus: anguis converfus in faxum. Manades in arbores. Midas omnia in aurum vertit. Ejus aures afininæ. Arena Pacoli aurea. Troja muri à Neptuno & Apolline ædificati. Laomedon perjurus. Hefione Liberata. Lepus faxo mutatus. Dædalion accipitre. Ceyr & ejus conjux, Halcyonibus; Efacus mergo. Somni domus, & familia.

I. Orpheum perimunt Mænades.

Armine dum tali filvas, animosque ferarum
Threicius vates, & faxa fequentia, ducit :
Ecce nurus Ciconum, tecta lymphata ferinis
Pectora velleribus, tumuli de vertice cer-

nunt

5 Orphea, percuffis fociantem carmina nervis.
E quibus una, leves jactato crine per auras;
En, ait, en hic eft, noftri contemptor ; & haftam
Vatis Apollinei vocalia mifit in ora;

2. Threicius vates. ] Orpheus, è
Thraciâ oriundus.

3. Nurus. ] Matronæ, Bacchantes. Ciconum.] Populus eft Thraciæ. Tecta. 1 Velatæ. Lymphata. ] Furiofa. Fanatici ad lymphæ, id eft, aquæ,

afpectum maximè efferantur.
4. Tumuli. ] Collis.

7. Noftri contemptor. J Cælebs enim effe, poft raptam fibi Eurydi cen, ftatuerat.

8. Vocalia. ] Gauentia.

Quæ foliis præfuta, notam fine vulnere fecit.
10 Alterius telum lapis eft, qui miffus in ipfo
Aëre, concentu victus vocisque, lyræque, eft;
Ac veluti fupplex pro tam furialibus aufis,

Ante pedes jacuit. Sed enim temeraria crefcunt
Bella, modusque abiit, infanaque regnat Erinnys;
15 Cunctaque tela forent cantu mollita, fed ingens
Clamor, & inflato Berecynthia tibia cornu,
Tympanaque, & plaufus, & Bacchei ululatus,
Obftrepuere fono cithara: tum denique faxa
Non exauditi rubuerunt fanguine vatis.

20 Ac primùm attonitas etiamnum voce canentis Innumeras volucres, anguesque, agmenque ferarum, Mænades Orphei titulum rapuere theatri:

Indè cruentatis vertuntur in Orphea dextris,
Et coëunt; ut aves, fi quandò luce vagantem
is Noctis avem cernunt; ftructoque utrinque theatro
Ut matutinâ cervus periturus arenâ,

Præda canum eft: vatemque petunt,& fronde virentes
Conjiciunt thyrfos, non hæc in munera factos.
Hæ glebas, illæ direptos arbore ramos,

30 Pars torquent filices: neu defint tèla furori,
Fortè boves preffo fubigebant vomere terram,
Nec procul hinc, multo fructum fudore parantes,
Dura lacertofi fodiebant arva coloni :

Agmine qui vifo fugiunt, operisque relinquunt

9. Que.] Hafta. ] Præfuta foliis.] adjectivis vide dicta Lib. VIII. ■ Cufpidem habens ornatam frondi- ¡13. & 15. Titulum. ] Decus, ornabus hederæ futilibus. Notam, &c]mentum. Rapwere] Fugavere, interQuia foliis erat implicata haita, fecerunt, disjecerunt. cicatricem, & fignum vulneris potiùs, quam vulnus fecit. Lib. IV. num. I. 3.

24. Coeunt. J Congregantur. 25. Noctis avem.]Noctuam.Structoque, &c.] Et Orpheum cingenII. Vitus.] Sufpenfus aliquandiù tes, petunt, ac ferunt, tanquam lapis decidit neque ictum pertulit. cervum, qui productus in arenam, 14. Modus abiit ] Sine modo, ac & inclufus theatro hinc indè ædifilege, fæviunt. Abiit pro abivit.cato, fit præda canibus. Hinc ultima producitur. Erinnys.] 26. Matutina arená. ] Manè, in Furia. Lib. I. n. 9. amphitheatrum Koma produce16. Berecynthia. ] Tibia primùmbantur feræ notæ, & cicures : ferò eft adhiberi copta in facris Cybe- peregrinæ. Lege Martialem Lib. les, quæ Berecynthia vocabatur à Spectac. Manè etiam dimicabang Berecyntho, oppido, & monte, homines cum beftiis: poft meriPhrygiæ, ipfi dicato: Bérécinthe. diem, qui ex hac ferarum pugnâ 18. Obftrepuere fono. ] Impedive-fupererant, depugnabant inter fe re quominus faxa concentum au- fe, & meridiani gladiatores vocadirent.

22. Manades. ] Ita vocantur à paivonat, quod furere fignificat. Orphei. In fugam conjecere volucres ac feras, quæ gloriofum Orpheo theatrum conficiebant. Orphei hoc in loco nomen adjectivum eft; ab Orpheus five Orpheius. De iftis

bantur.

28. Conjiciunt. ] Vibrant in Orpheum. Thyrfos.] Haftas pampinis involutas. In hac munera. Ĵ Ad hanc flanienam.

32. Fructum. ] Meffem.
33. Lacertofi. 1 Robufti.

Arma

35 Arma fui, vacuosque jacent difperfa per agros
Sarculaque, raftrique graves, longique ligones.
Quæ poftquàm rapuere fere, cornuque minaci
Divulfere boves, ad vatis fata recurrunt;
Tendentemque manus, atque illo tempore primùm
40 Irrita dicentem, nec quicquam voce moventem,
Sacrilege perimunt; perque os (prô Jupiter!) illud
Auditum faxis, intellectumque ferarum

Senfibus, in ventos anima exhalata receffit.

35. Arma. 1 Inftrumenta : ara-re. Fata. ] Necem Orpheo infetra, raftros,] Vacuos. ] Colonis def- rendam. titutos. 39. Illo tempore, &c.] Qui fuis 37. Fera. ] Bacchantes efferatæ. anteà carminibus neminem non Cornu, &c.] Boves cornibus mini-movebat ; fed tunc prinùm fruftra loquentem, & furdis canentem. 40. Moventem. ] Proficientem, promoventem.

tantes.

38. Divulfere. ] Ab aratro abjunxerunt: aut, mactatos difcerpfe

II. Luctus de Orphei nece. Anguis, recifum ejus caput admordere aufus, fit faxum.

Tre rigidi filices, tua carmina fæpè fecuta E moftæ volucres, Orpheu, te turba ferarum Fleverunt filvæ: pofitis te frondibus, arbos Tonfa comas, luxit : lacrymis quoque flumina dicunt s Increviffe fuis; obfcuraque carbasa pullo

Naiades, & Dryades, paffosque habuere capillos. Membra jacent diverfa locis : caput, Hebre, lyramque Excipis, & (mirum ) medio dum labitur amne, Flebile nefcio quid queritur lyra, flebile lingua 10 Murmurat exanimis: refpondent flebile ripe. Jamque mare invectæ flumen populare relinquunt, Et Methymnææ potiuntur littore Lesbi. Hic ferus expofitum peregrinis anguis arenis Os petit, & fparfos ftillanti rore capillos 15 Lambit, & hymniferos inhiat divellere vultus.

3. Pofitis frondibus. ] Folia quafi arborum capilli funt; în luctu au tem crines tondebantur.

5. Obfcura.] Atrata lugubria. Carbafa. ] Veftes, pepla. Pulio. ] Atro. Subaudi, colore.

6. Paffos.] Temerè fparfos, ne glectos. Habuerunt veftes nigro cofore infectas ; & folutos, ut in luc. tu, crines.

7. Hebre. ] Hebrus, fluvius eft Thraciæ: La Mariza.

Orphei. Flumen populare.]Hebrum, II. Invecta. ] Lyra, & lingua qui ejufdem atque Orpheus, populi, & nationis erat, nempe Thrax.

12. Lesbi. ] Lesbos, five Mityleurbem Methymnam habebat unam ne, Metelin, infula maris Ægai: è præcipuis.

13. Expofitum. ] Ejectum in ri.

pam.

14. Rore. 1 Cruore.

10. Refpondent flebile. ] Refonant, ac reddunt luctuofam vocem: triftiore tentat. Divellere. ] Lacerare. murmure accinant.

nendis affuetos. Inhiat. ] Hianti 14. Hymniferos.] Hymnis conci

Bb

Tandem Phoebus adeft, morfusque inferre parantem Arcet, & in lapidem rictus ferpentis apertos Congelat, & patulos, ut erant, indurat hiatus. Umbra fubit terras, & quæ loca viderat antè 20 Cuncta recognofcit, quærensque per arva piorum Invenit Eurydicen, cupidisque amplectitur ulnis. Hic modò conjunctis fpatiantur paffibus ambo : Nunc præcedentem fequitur, nunc prævius anteit; Eurydicenque fuam jam tutò refpicit Orpheus.

19. Umbra. ] Orphei. Antè. ] Dum inferos vivus adiit. Lib. X. num. 1. & 2. & c.

femper anteire: nunc modò præit, modò fequitur impunè.

24. Jam tutò. ] Legem hanc Or

20. Arva piorum. ] Campos Ely-pheo dixerat Pluto, ne uxorem reffios.

22. Spatiantur. ] Deambulant. 23. Sequitur.] Cum primùm inferos adiit, juffus fuerat Eurydicen

piceret, nifi ex inferis emerfam. Non paruit; refpexit; amifit. Nulla jam ejufmodi lex illi eft impofita.

III. Bacchas, à quibus Orpheus perierat, in arbores Bacchus

mutat.

On impunè tamen fcelus hoc finit effe Lyæus,

Namiffoque dolens facrorum vate fuorum,

Protinùs in filvis matres Edonidas omnes,
Quæ fecere nefas, torta radice ligavit.

5 Quippe pedum digitos, in quantùm eft quæque fecuta,
Traxit, & in folidam detrufit acumine terram.
Utque fuum laqueis, quos callidus abdidit auceps,
Crus ubi commifit volucris, fenfitque teneri,
Plangitur, ac trepidans aftringit vincula motu:
10 Sic, quæcumque folo defixa cohæferat harum,
Externata fugam fruftrà tentabat; at illam
Lenta tenet radix, exfultantemque coërcet:
Dumque, ubi fint digiti, dum pes ubi quærit, & ungues,
Afpicit in teretes lignum fuccedere furas,

1. Scelus hoc.] Orphei cædem non inultam patitur. Lyaws. ] Bacchus.

Lib. IV. num. 1.

2. Vate fuorum facrorum. ] Or. pheo, qui fua, Bacchi, facra ceci nerat, ornaverat verfibus.

3. Edonidas.] Thracias. Edoni, Thraciæ gens.

4. Que.] Quæ interfecerunt Or pheum. Ligavit ] Mutatas in arbo res radicibus affixit humi.

5. In quantum. Tantò altiùs uniuscujufque pedes terræ defixit,

Ut quæque præcedit aliam, aut fequitur : ita ut, quo quæque loco ftat, in eo hæreat.

6. Et in folidam.] Attenuavit digitos, & detraxit in humum ; ut effent radicum fibræ.

9. Plangitur. Se ipfa percutit, agitat, alis everberat.

11. Externata. ] Exterrita, conf

ternata.

12. Exfultantem. ] Subfilientem fruftrà: trepidantem.

14. Suras.] Crurum pofteriorem quantò ardentius & furiofiüs Or-partem: anterior, dicitur tibia. Vipheum fecuta fuerat: quanto cele det lignum à pedibus produci, & ior ad eum perdendum extiterat ferpere ad crura. Vel; in quantum, &c. Explica fic:

15 Et conata femur moerenti plangere dextrâ,
Robora percuffit; pectus quoque robora fiunt :
Robora funt humeri, porrectaque brachia veros
Effe putes ramos, & non fallêre putando.

IV. Midas in aurum omnia convertit.

fatis hoc Baccho

Cumque choro meliore, fui vineta Timoli,
Pactolonque petit: quamvis non aureus illo
Tempore, nec caris erat invidiofus arenis.

5 Hunc affueta cohors, Satyri, Bacchaque frequentant: At Silenus abelt, titubantem, annisque, meroque Ruricolæ cepere Phryges, vinctumque coronis Ad regem duxêre Midam, cui Thracius Orpheus Orgia tradiderat, cum Cecropio Eumolpo. 10 Qui fimul agnovit focium, comitemque facrorum Hofpitis adventu feftum genialiter egit

Per bis quinque dies, & junctas ordine noctes. Et jam ftellarum fublime coëgerat agmen Lucifer undecimus, Lydos cùm lætus in agros 15 Rex venit, & juveni Silenum reddit alumno. Huic Deus optandi gratum, fed inutile, fecit Muneris arbitrium, gaudens altore recepto. Ille malè ufurus donis, ait: Effice, quicquid Corpore contigero, fulvum vertatur in aurum.

1. Hoc. ] Mutaffe Bacchas in arbores. Agros. ] Thraciam, ubi Orpheus laceratus.

2. Meliore. J Minùs furiofo: cum novo Manadum agmine: aliæ enim in arbores erant mutatæ : fuprà,n. 3. Timoli. ] Montis Phrygiæ magnæ, in Lydia finibus: Dicitur etiam Tmolus, hodie Tomalitze. Sui. ]

ގ

gia (Lib. IV. n. 1.) celebrandi do cuerat. Non folùm Orpheus Midam illis myfteriis initiaverat, fed illi prætereà donaverat, Eumolpum Mufæi filium fuum, difcipulum, quo pleniùs crudiretur. Cecropio. J Athenienfi.

10. Qui fimul. ] Statim atque ag-` novit Midas Silenum, fuum in coTimolus vitibus abundabat, & Bac-lendo Baccho focium, & eorumdem cho erat facer. facrorum participem.

3. Patolon.] Fluvium ejufdem Lydia Le Pactole.

4. Caris.] Auriferis. Invidiofus.] Dignus cui invideretur: inclytus.

5. Hunc, &c.] In Tmolo, & Pactoli ripis, frequentes degunt Satyri, &c. Vel: Bacchum comi.. tantur affidui ejus comites fatyri, &c. Satyri, Silenus. ] Lib. I. n. 8. Lib. IV. num. I.

7. Coronis.] Potantes caput or nabant coronis floreis: iis non ca. rebat ifte Silenus, potorum pater: iftis coronis, tanquam vinculis, li. gatus eft.

9. Orgia tradiderat. ] Modum Or

11. Genialiter.] Diem hunc conviviis, & infigni lætitiâ, tanquam fettum, celebravit.

13. Et jam. ] Jam undecima lux fulferat.

14. Lucifer.] Lib. II. n. 3. Lydos.] Midas in Lydiam, ubi tunc verfabatur Bacchus, venit ut illi Silenum redderet.

15. Juveni alumno.] Baccho,cujus educator Silenus, & altor erat.

17. Arbitrium muneris. ] Poteftatem eligendi arbitratu fuo & pe tendi munus quodcumque vellet. Altore. ] Sileno.

Bba