Imatges de pàgina
PDF
EPUB

सम्प्राप्ताय त्व् अतिर्थये प्रदद्याद् आनोदके ।
अन्नं चैव यथाशक्ति सत्कृत्य विधिपूर्वकं ॥ ५५ ॥
न वै स्वयं तद् अश्नीयाद् अतिथिं यन् न भोजयेत् ।
धन्यं यश॑स्य॒म् आयुष्यं स्वयें चातिथिं पूजनं ॥ ५६ ॥
यत्किंचिद् अपि दातव्यं याचितेनानसूयया ।
परितुष्टेन भावेन पाँचम् आसाद्य शक्तितः ॥ ५७ ॥
येन येन तु भावेन यद् यद् दानं प्रयच्छति ।
तत् तत् तेनैव भावेन प्राप्नोति प्रतिपूजितः ॥ ५e ॥
न विस्मयेत तपसा न दत्त्वा परिकीर्त्तयेत् ।
विस्मयात् क्षरति तपो दानं च परिकीर्त्तनात् ॥ ५९ ॥
न धर्मस्यापदेशेन पापं कृत्वा व्रतं चरेत् ।
व्रतेन पापं प्रच्छाद्य कुर्वन् स्त्री. शूद्रदम्भनं ॥ ६० ॥

यो

21

-न्यथा सन्तम् आत्मानम् अन्यथा सत्सु भाषते । स पापकृत्तमो लोके स्तेन आत्मापहारकः ॥ ६१ ॥

3) 3d sing. pot. of दा (p. 118.) $) lit. “ preceded by rule"; पूछेक is very modern Sanscrit and Bengali, to express state of mind with which, any thing is done. 8) r. 147. पूजन, “the act of honouring.”

2) dat. case, p. 33. and r. 194. with प्र. 4) r. 152. a. commonly added to a word in the manner in which, or the 6) p. 124. 7) p. 23. vii. १) r. 187. 10) “a fit object,” properly “ a vessel.”

meet with.”

11) root sad with ā, “to 12) yam (r. 88. c. ) with pra, “to bestow.” 13) “ honoured in

66

return,” p. 175. 14 ) 3d sing. pot. ātm. of smi, 1st conj. with vi, “ to admire,” “ feel pride in.” 1) r. 175. b. 16) root कृत्, 10th conj. irreg. with परि, “ to proclaim.” 1) अपदेश, "disguise.” 1s) indec. part. of the root छद्, 10th conj. “to cover," with prep. प्र, p. 145. i. 21) r. 197. 22) r. 42. r. 71.

prep. apa.

19) दम्भन, “ deceit.”

20) r. 123.

2 ) root हृ, “to seize" (p. 150. b. ), with

यमान् सेवेत सततं न नित्यं नियैमान् बुधः ।

25

यमान् पतत्य् अकुर्व्वाणो नियमान् केवलान् भर्जेन् ॥ ६२ ॥ धम्मं शनैः सञ्चिनुयाद् वल्मीकम् इव पुत्तिकाः । परलोकसहार्यांर्थं सर्व्व.भूतान्य् अपीडयन् ॥ ६३ ॥ नामुच हि सहायार्थं पिता माता च तिष्ठतः । न पुत्रदारं न ज्ञातिर् धर्म्मस् तिष्ठति केवलः ॥ ६४ ॥ एकः प्रजायते जन्तुर् एक एव प्रलीयते ।

34

एको-नुर्भुङ्क्ते सुकृतम् एक एव च दुष्कृतं ॥ ६५ ॥

मृतं शरीरम् उत्सृज्य काष्ठ.लोष्ट. समं क्षितौ ।

विमुखा बान्धवा यौन्ति धर्म्मस् तम् अनुगच्छति ॥ ६६ ॥ तस्माद् धर्म्म सहायार्थं नित्यं सञ्चिनुयाच् छनैः । धर्मेण हि सहायेन तमस् तरति दुस्तरं ॥ ६७ ॥ धर्म्म प्रधानं पुरुषं तपसा हत किल्विषं ।

38

परलोकं नयत्य् आशु भास्वन्तं खशरीरिणं ॥ ६८ ॥

66

24) The yamāh, or “ moral duties,” according to the scholiast, are purity of thought, chastity, compassion, patience, truth, religious meditation, honesty, freedom from malice, mildness, and self-restraint : the niyamāh, or “ ceremonial duties,” are ablution, fasting, sacrificing, reading of scripture, and religious silence. 25) r. 124. a. 26) root भज, “to serve,” “perform,” r. 123. 27) 3d sing. pot. of root chi (p. 95.) with prep. sam. 2 ) nom. plur. of पुत्तिका, “ a kind of ant"; पिपोलिकाप्रभेदाः, Com. According to Wilkins, these ant-hills are seen in Bengal eight or ten feet 30) nom. case sing. of the pres. part. of root पीड्, 10th 31) p. 152. b. 32) r. 153. a. 33) 3d sing. pres. ātm.

high. 29) r. 171. c.
conj. "to pain," r. 135.
of ली, 4th conj. “ to perish.”

r. 95. and see युज्, p. 122.
3) r. 69.

66

31) 3d sing. pres. ātm. of भुज्, 7th conj. “ to eat,” 35) p. 110., p. 145. ƒ.

39) हत from हन्, “ to destroy,” p. 140. o.

40) acc. case of भाखत्, “ luminous,” formed from

36) p. 112. 37) r. 17. किल्विष n. “sin,” p. 169. a.

भास्, “light,” by r. 42. i.

41) acc. case of खशरीरिन्, “having a celestial body,” from ख, “heaven,” and शरीर, “body,” p.27. iv.

Duties of the Grihastha's Wife.

पाणिग्राहस्य सांध्वी स्त्री जीवतो वा मृतस्य वा । पतिलोकम् अभीप्सन्ती नाचरेत् किञ्चिद् अप्रियं ॥ ६९ ॥ उपचर्य्यः स्त्रिया साध्या सततं देववत् पतिः । पतिं शुश्रूषते येन तेन स्वर्गे महीयते ॥ ७० ॥ सदा प्रहृष्ट॑या भाव्यं गृहकार्येषु दक्षया । सु.संस्कृतोपस्करया व्यये चामुक्तहस्तया ॥ ७१ ॥ पतिं या नाभिचरति मनोवाग्देहसंयता । इहाग्यां कीर्त्तिम् आप्नोति पतिलोकं परंच च ॥ ७२ ॥ न च नामापि गृह्णीयात् पत्यौ प्रेते परस्य तु । आसीतामरणात् क्षांन्ता नियता ब्रह्मचारिणी ॥ ७३ ॥

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

inst. case, r. 49. 6) p. 152. f. महीय्, “ to be exalted,” “ honoured,” ★ ) तया, “ by her ( understood) १) inst. fem.

भाव्यं, it is to be (p. 147. d. ) प्रहृष्ट्या, cheerful,” see p. 203. c.

“ skilful.”

66

77 66

of दक्ष, 10) p. 169. a. उपस्कर, an article of household furniture." Com. कुण्डकटाहादि, “pots,” “pans,” “crockery,” &c. 11) inst. fem. of समुक्तहस्त, lit. “ whose hand is not free," p. 169. a. 12) चर् with अभि, “ to transgress,” to deal treacherously with." 1) acc. fem. of सम्म, "chief. ” 15) p. 35. +. 16) loc. case of प्रेत, “deceased,” root इ, “to go, ” with 1.) 3d sing. pot. ātm. of root आस्, 2d conj. “ to remain.” मरणात्, abl. case “ death,” p. 155. a. 19) “ patient,” p. 141.

14) p. 152. b. प्र, p. 138. b.

[ocr errors]

“ until";

Duties of the Brahman in the third Order, or Quarter of his Life, as a Vānaprastha, or Hermit.

गृहस्थस् तु यदा पश्येद् बैली. पलितम् आत्मनः ।
पुत्रेषु भाय्यां निक्षिय तदारण्यं समश्रयेत् ॥ ७४ ॥
यद् भक्ष्यं स्यात् ततो दद्याद् बलिं भिक्षां च शक्तितः ।
अम्मूल. फल. भिक्षाँभिर् अर्चयेद् आश्रमागतान् ॥ ७५ ॥
स्वाध्याये नित्ययुक्तः स्याद् दन्तो मैत्रः समाहितः ।
दाता नित्यम् अनादाता सर्व्वभूतानुकम्पकः ॥ ७६ ॥
अप्रयत्नः सुखार्थेषु यथावद् विजितेन्द्रियः ।
धरा. शैयो - ममश्चैव वृक्षमूल, निकेतनः ॥ ७७ ॥
तपश् चरन् उर्यंतरं शोषैयेद् देहम् आत्मनः ।
वीतशोकभयो विप्रो ब्रह्मलोके महीयते ॥ ७८ ॥

Duties of the Brahman in the fourth Order, or Quarter of his Life, as a Bhikshu, or religious Mendicant.

वनेषु तु विहृत्यैवं तृतीयं भागम् आयुषः ।

चतुर्थम् आयुषो भागं त्यक्ता सङ्गान् परिव्रजेत् ॥ ७९ ॥

20) बली, “a wrinkle.” 21) r. 197. 22) p. 145. f . 3) root श्रि, 1st conj. with sam and ā, “ to have recourse to.” 21) p. 152. a. 2) अय्, “ water,” p. 45. + ; प is changed to by the same rule that a final is changed to before a nasal, r. 15. 26) r. 151. a. 27) r. 143. ±) युक्त, “ intent on.” 2) p. 141. 32) “ amicable,” from मित्र, “a friend,” by p. 23. viii. 31) “ composed,” from dhā

with prep. sam and ā, p. 139. c. 52) p. 37. p. 174.

६4) from root कम्य् with

“ easily moved with commiseration."

3) अन् not आदाता, “ a receiver,

prep. अनु (p. 150. b.), lit. “ trembling after,” 35 ) धरा, “ the ground”; शय, "who sleeps,”

from ft, "to sleep," p. 149. 1. 3) “ free from selfishness"; स, “not,” and मम, अ) निकेतन, n. “a habitation, ” p. 32. 1.

"of me."

[blocks in formation]

38) उम, “severe,” r. 71. 4 ) वीत, “freed from,” lit.

with fa, p. 175., p. 144. a.

with qft, "to wander about," especially as a mendicant.

कुप्तकेशनख श्मश्रुः पांची दगडी कुसुम्भवान् । विचरेन् नियतो नित्यं सर्व्वभूतान्य् अपीडयन् ॥ ८० ॥ नाभिनन्देत मरणं नाभिनन्देत जीवितं ।

कालम् एव प्रतीक्षेत निर्देशं भृतंको यथा ॥ ८१ ॥ इन्द्रियाणां निरोधेन रागद्वेषक्षयेण च ।

18

अहिंसया च भूतानाम् अमृतत्वाय कल्पते ॥ ४२॥
अतिवादांस् तितिक्षेत नावमन्येत कञ्चन ।
क्रुध्यन्तं न प्रतिक्रुध्येद आक्रुष्टः कुशलं वदेत् ॥ ८३ ॥
अत्याचाभ्यवहारेण रहः स्थानासनेन च ।
हियमाणानि विषयैर इन्द्रियाणि निवर्त्तयेत् ॥ ४४ ॥
जरा.शोकसमविष्टं रोगायतनम् आतुरं ।
रजस्वलम् अनित्यं च भूतावासम् इमं त्यजेत् ॥ ८५ ॥

3) “having a पात्र or dish," p. 27. iv.

4) “having a दण्ड or staff, " p. 27. iv. 5 ) “having a कुसुम्भ or water-pot,” r. 42. i. 6) 3d sing. pot. ātm. of root ईश्, 1st conj. with प्रति, “to expect." 1) " wages,” भृति, com. 8) “a hired labourer.” 9) inst. case of निरोध, “ restraint.” 10) dat. case of अमृतत्व, “immortality,” p. 22. vi.

r. 194.

r. 119.

"welfare."

13) p. 129.

16) lit. 19) r. 153. 21) caus. of

11) 3d sing. pres. atm of प्, 1st conj. (p. 64. a.), “to be fit for.” 12) acc. case plur. (r. 20.) of अतिवाद, " opprobrious language." 14) p. 175. 15) root क्रुश् with T, "to curse," p. 139. i. 17) अभ्यवहार, “eating.” Is) रहस्, adv. " in private.” 20) nom. plur. neut. of the pres. part. of the passive of हृ, r. 124. root with fa, "to cause to cease." 22) root विश् with वृत् enter," occupy," p. 139. i. 2) "possessed of, or the quality of passion,” 24) भूत, “element”; आवास, “ habitation," i.e. देहं पृथिव्यादिभूतनिर्मितं, “a body formed of the five elements, earth, fire, water, air, and æther."

" 66

p. 23. xii.

सम्

and सा,

"to

« AnteriorContinua »