Imatges de pàgina
PDF
EPUB

curri quidem ab acie velim, sed obnixos vos stabili gradu 9 impetum hostium excipere. ubi illi vana iniecerint missilia, et effusi stantibus vobis se intulerint, tum micent gladii, et veniat in mentem uni cuique deos esse qui Romanum adiuvent, deos qui secundis avibus in proelium miserint. 10 tu, T. Quincti, equitem intentus ad primum initium moti certaminis teneas: ubi haerere iam aciem conlato pede videris, tum terrorem equestrem occupatis alio pavore infer, in11 vectusque ordines pugnantium dissipa." sic eques, sic pedes, ut praeceperat, pugnant; nec dux legiones nec fortuna fe13 fellit ducem. Multitudo hostium, nulli rei praeterquam numero freta et oculis utramque metiens aciem, temere proe2 lium iniit, temere omisit: clamore tantum missilibusque telis et primo pugnae impetu ferox gladios et conlatum pedem et vultum hostis ardore animi micantem ferre non potuit. 3 inpulsa frons prima et trepidatio subsidiis inlata. et suum terrorem intulit eques; rupti inde multis locis ordines, motaque omnia et fluctuanti similis acies erat. dein, postquam cadentibus primis iam ad se quisque perventuram caedem 4 cernebat, terga vertunt. instare Romanus; et donec armati confertique abibant, peditum labor in persequendo fuit: postquam iactari arma passim fugaque per agros spargi aciem hostium animadversum est, tum equitum turmae emissae dato signo, ne in singulorum morando caede spatium ad evaden5 dum interim multitudini darent: satis esse missilibus ac terrore inpediri cursum, obequitandoque agmen teneri, dum ad6 sequi pedes et iusta caede conficere hostem posset. fugae sequendique non ante noctem finis fuit. capta quoque ac direpta eodem die castra Vulscorum, praedaque omnis prae7 ter libera corpora militi concessa est. pars maxima capti

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

vorum ex Latinis atque Hernicis fuit, nec hominum de plebe, ut credi posset mercede militasse, sed principes quidam iuventutis inventi, manifesta fides publica ope Vulscos hostes adiutos. Cerceiensium quoque quidam cogniti et coloni a s Velitris; Romamque omnes missi percunctantibus primoribus patrum eadem quae dictatori, defectionem sui quisque populi, haud perplexe indicavere.

non 2

Dictator exercitum in stativis tenebat minime dubius 14 bellum cum iis populis patres iussuros, cum maior domi exorta moles coegit acciri Romam eum gliscente in dies seditione, quam solito magis metuendam auctor faciebat. enim iam orationes modo M. Manli sed facta, popularia in speciem, tumultuosa eadem, qua mente fierent intuenda erant. centurionem, nobilem militaribus factis, iudicatum pecuniae 3 cum duci vidisset, medio foro cum caterva sua accurrit et manum iniecit; vociferatusque de superbia patrum ac crude

7. de plebe, 2, 36, 1. principes iuv., 2, 20, 10. manifesta f., ein offenbarer Beweis, der zu der Ueberzeugung führte, gehört als Apposit. zu dem ganzen Satze, und steht dessen Construct. folgend im Nominativ, 4, 17, 4. Der acc. c. inf. wie c. 9, 9 von einem Substantiv abhängig.

8. percunctantibus, vgl. 30, 22, 5: cum more tradito patribus potestatem interrogandi, si quis quid vellet, praetor fecisset. perplexe, 30, 42, 6: Macedones cum perplexe responderent. Die Strafe der Abgefallenen, die nach L. Römer waren, ist nicht erwähnt, oder die Sache hat sich anders verhalten. populi, auch die Colonien sind gemeint, Servius : (colonia) est pars civium aut sociorum missa, ubi rem publicam habeant; Marquardt 3, 1, 15 f. Der Abfall selbst erfolgt erst später, c. 21, 2.

[ocr errors]
[ocr errors]

14. 1. patres iuss., vgl. c. 21, 3. moles, 1, 9, 5. solito, wenn Tribunen Aufstände erregten, c. 28, 6.

2. iam in Bezug auf c. 10. qua mente fier. ist der Gegensatz zu in speciem: zwar dem Scheine

nach nur volksfreundlich, aber nach der Gesinnung, in der sie geschahen, aufrührerisch, s. § 5: palam; 9: commotior. qua = qua quidem, wie c. 12, 6: quod conveniat; 5, 34, 6; vgl. 3, 40, 7: sententia asperior in speciem vim maiorem habuit; ib. 9, 13: in speciem - re ipsa u. a. Uebri

gens bezieht sich popularia und tumultuosa sowol auf orationes als auf facta, diese werden § 311, weiterhin die ersteren dargestellt.

3. centurionem, vgl. 2, 23. iudicatum, er wurde nicht unmittelbar, in Folge eines nexum abgeführt, 2, 23, 1, sondern war durch einen richterlichen Spruch verurtheilt eine Geldsumme zu bezahlen, und wurde, da er dieses in der gesetzlichen Frist nicht bewirkt hat, und von dem Magistrate in Folge des c. 11, 8 erwähnten Gesetzes dem Gläubiger zugesprochen war, jetzt von diesem in Gewahrsam gebracht, § 4: in servitutem duci. pecuniae, 23, 14, 3: quique iudicati pecuniae in vinculis essent, 26, 3, 8. num ini., um ihn zu vindiciren; denn der iudicatus war in das

-

ma

litate feneratorum et miseriis plebis, virtutibus eius viri for4 tupaqne,,,tum vero ego" inquit,,nequiquam hac dextraCapitolium arcemque servaverim, si civem commilitonemque meum, tamquam Gallis victoribus captum, in servitutem ac 5 vincula duci videam." inde rem creditori palam populo solvit, libraque et aere liberatùm emittit, deos atque homines obtestantem, ut M. Manlio liberatori suo, parenti plebis 6 Romanae, gratiam referant. acceptus extemplo in tumultuosam turbam et ipse tumultum augebat, cicatrices acceptas 7 Veienti Gallico aliisque deinceps bellis ostentans: se militantem, se restituentem eversos penates, multiplici iam sorte exsoluta, mergentibus semper sortem usuris, obrutum fenore 8 esse; videre lucem forum civium ora M. Manli opera; omnia parentium beneficia ab illo se habere; illi devovere corporis vitaeque ac sanguinis quod supersit: quodcumque sibi cum patria, penatibus publicis ac privatis, iuris fuerit, id cum 9 uno homine esse. his vocibus instincta plebes cum iam unius hominis esset, addita alia commotioris ad omnia tur

[blocks in formation]

4. servaverim, den künftigen Erfolg bezeichnend, vertritt das fut. exact., s. 22, 14, 10: servaverint.

[ocr errors]

5. rem, die Schuld. palam vertritt die Stelle einer Präposit., wie bei Dichtern bisweilen. Der Gedanke ist hinzugefügt um auf die Absichten des Manlius hinzuweisen, obgleich solche Geschäfte auch sonst öffentlich verhandelt wurden. libraque- emittit. Dadurch dass Manlius für den centurio zahlt, hat er ein gleiches Recht auf ihn erworben wie der erste Gläubiger, er konnte ihn servi loco wegführen; statt dessen giebt er ihn schenkungsweise per aes et libram frei. Nach Anderen ist libraque liberatum die Befreiung aus der Hand des ersten Gläubigers; emittit, die Befreiung durch Man

lius. que an libra verbindet den 2. Satz als Folge mit dem ersten. 7. eversos p., seine, wol im Gallischen Kriege, zerstörte Wohnung. multiplici etc., er habe das Kapital (sorte) schon vielfach zurückgezahlt, indem die Zinsen (usurae) das also mehrere Jahre bereits geliehene Kapital wie anschwellende Wogen bedeckt hätten (mergentibus), so dass er an die Bezahlung desselben nicht habe denken können, vgl. 2, 23: cumulatum usuris; Marquardt 3, 2, 129; so sei er durch die Wucherzinsen (fenore) zu Grunde gegangen. obrutum ist dasselbe Bild wie in mergentibus festgehalten, s. c. 17, 2; 2, 29, 8.

In

[blocks in formation]

banda consilii res. fundum in Veienti, caput patrimonii, 10 subiecit praeconi:,,ne quem vestrum" inquit,,,Quirites, donec quidquam in re mea supererit, iudicatum addictumve duci patiar." id vero ita accendit animos, ut per omne fas ac nefas secuturi vindicem libertatis viderentur. ad hoc domi 11 contionantis in modum sermones pleni criminum in patres; inter quos cum omisso discrimine, vera an vana iaceret, thesauros Gallici auri occultari a patribus iecit; nec iam possidendis publicis agris contentos esse, nisi pecuniam quoque publicam avertant: ea res si palam fiat, exsolvi plebem aere alieno posse. quae ubi obiecta spes est, enimvero indignum 12 facinus videri: cum conferendum ad redimendam civitatem a Gallis aurum fuerit, tributo conlationem factam, idem au

welcher in den Zustand der Auf-
regung, Unruhe, versetzt ist und
darin verharrt, so dass es sich wie
consideratus, copulatus u. a. der
activen Bedeutung nähert; also ein
Unternehmen, das aus einer aufge-
regteren Stimmung hervorgieng;
noch stürmischer, und somit geeig-
neter war Alles zu verwirren als
das 5 Erzählte. ad omnia
turb. kann nach der Wortstellung
nur zu commotioris gehören.
res ist Umschreibung.

ne

[ocr errors]

10. praeconi, er liess es öffentlich zum Verkaufe ausbieten und verkaufen, wie § 5: palam. quem, von einem aus dem Zusammenhange sich ergebenden Begriffe: ich thue es, oder: ich will verbüten, abhängig, vgl. 3, 53, 4. addictumve; da der iudicatus erst 30 Tage nach dem gefällten Richterspruch, s. c. 11, 8, wenn er nicht zahlt oder Sicherheit stellt, vor den Magistrat geführt und von diesem (wenigstens nach dem späteren in dem Zwölftafelgesetze eigentlich nicht vorgeschriebenen Verfahren) dem Gläubiger zugesprochen wird (addicitur), das duci also erst nach der addictio erfolgen kann, so ist ve hier verbessernd hinzugefügt. Doch heisst es von demselben Verhältnisse c. 15, 9: iudicatos addictosque; c. 34, 2:

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

rum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse. 13 itaque exsequebantur quaerendo, ubi tantae rei furtum occultaretur; differentique et tempore suo se indicaturum dicenti ceteris omissis eo versae erant omnium curae, apparebatque nec veri indicii gratiam mediam nec falsi offensionem fore.

15 Ita suspensis rebus dictator accitus ab exercitu in urbem venit. postero die senatu habito cum satis periclitatus voluntates hominum discedere senatum ab se vetuisset, stipatus ea multitudine, sella in comitio posita viatorem ad M. Man2 lium misit; qui dictatoris iussu vocatus, cum signum suis dedisset adesse certamen, agmine ingenti ad tribunal venit. 3 hinc senatus, hinc plebs, suum quisque intuentes ducem, 4 velut in acie constiterant. tum dictator silentio facto,,utinam" inquit,,mihi patribusque Romanis ita de ceteris rebus cum plebe conveniat, quem ad modum quod ad te attinet eamque rem, quam de te sum quaesiturus, conventurum sa5 tis confido. spem factam a te civitati video fide incolumi ex thesauris Gallicis, quos primores patrum occultent, creditum solvi posse. cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te, M. Manli, adhorter, liberes fenore plebem Romanam, et istos incubantes publicis thesauris ex praeda 6 clandestina evolvas. quod nisi facis, sive ut et ipse in parte

Geld habe geschafft werden müssen, eine Steuer ausgeschrieben worden sei, sei dieses Geld u. s. w. tributo conl., dass dieses geschehen sei, hat L. nicht erwähnt; aber wenn nach 5, 50, 6 u. 7 das Geld wenigstens nicht vollständig in der Staatskasse vorhanden war, und das den Galliern abgenommene den Göttern geweiht sein soll, so konnte es nur durch ein tributum aufgebracht werden.

paucorum, c. 15, 5; da die Steuer von Allen, s. 4, 60, 4, hatte geleistet werden müssen. in-praedam c., als Beute anheim gefallen, 36, 17, 13: ea in praemium cessura; vgl. 43, 19, 12.

13. exsequebantur, 3, 20, 2. differenti, 1, 54, 6; ib. 48, 6: flectenti; differre ist absolut gebraucht, wie 24, 39, 3. — mediam,

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
« AnteriorContinua »