दंशू 1st conj. Parasm. to bite.
दशा f. state, condition.
दह 1st conj. Parasm. to burn.

दीक्षू 1st conj. Atm to conse-
crate and thus fit oneself for
performing a sacrifice.
दुर्विनीत
gfázia m. n. ƒ. rude.
f.

T 6th conj. Parasm. wwith आ, to

pay respect to, to regard. देवक्षेत्र n. the land of the gods. नियति f. destiny.

निःशुक्र n. nf. powerless.

नीचैः adv. down, below.

the eldest son of Dhritarâshtra.

महत् n. lustre, greatness. | महत्त्व n. greatness, power. मुक्तकेशी f. having the hair

disordered or dishevelled.

मुग्धाकृति m. n. f. of a lovely form or shape.

लप् 1st conj. Parasm. with प्र, to

speak, to prattle.

वासिष्ट m. a descendant of Vasishtha.

शाक m. vegetable.

नेमि f. the circumference of a | शुष्मिण m. nf. powerful.

शैब्य m. name of a king.

Wwwheel. पौराणिक "". one who reads and शोकविकल m.n. f. overcome with explains the Purâņas.

sorrow.

फल 1st conj. Parasm to be सत्र n. a sacrificial session.

crowned with success.

भज् 1st conj. Parasm & Atm | साचिव्य n. counsellorship.

with fa, to divide.

सरस्वती f. name of a river.

सात्यहव्य ””. name of a priest.

f. modest.

भानुमती / wife of Duryodhana | सुविनीत

Agricultural purpose, for, कृषि - | Market पण्यवीथिका f. आपण m.

Communicating संगत past part. Powder क्षोद m. चूर्ण N.

or संगच्छमान pres. part. Confined a past part. pass. निबद्ध past part. pass. Cotton तूल m. 197 m. Disease व्याधि m. Faithfully भक्ता, निष्ठया.

Property रिक्थ ". वित्त ".

Responsibility of governing
राज्यधुरा f.

Ring-leader प्रधानराजद्रोहिन् m.
Roof छदिस् n. पटल n.
Surveyors भूमापक भी.

1. To the root should be added the affix, before which the final vowel or the penultimate short takes Guna. Nomi native forms of the nouns thus made up are to be considered as the forms of the third person; and in the first and second persons, the corresponding forms of the Parasmaipada Present tense of a should be appended to the nominative singular. अस् When a root is Atmanepadi, the Atmanepada forms of should be added.

इ

2. To the affix, is to be prefixed after Set roots, and optionally after those that are optionally Set. Anit roots, of course, do not admit it. The roots इष्, सह, लुभ्, रुष, and रिष् admit of optionally before इ

3.

द्र सहू

तृ.

When the of is dropped by III. p. 44, the preced-. ing अ or आ is changed to ओ as that of वह in the same circumstances (See 8 p. 79).

सह-सद्द + ता-सद् + ता-सद् + धा-सद् + ढा-साढा - सोढा by 3 above; वहsimilarly वोढा ; लभ् + ता-लभ् + धा- लब्धा ; दद्द् + ता-दघ् + ता-दघ् + धादग्धा ; नह् + ता-नध् + ता by note p. 154 - नध् + धानद्धा; सृज् + ता-खज् + ता by 16 p. 148-स्रष् + ता-स्रष् + टा-स्रष्टा ; सृप - सप्ती or त्रप्ता •

इ

1. The terminations of this tense are made up by prefix ing to those of the Present. The augment is to be prefixed to, or not, or optionally, according to the nature of the root. Before the terminations, the final vowel and the penultimate short, take Guna.

2. After गम् Parasm., हन्, and roots ending in ॠ, इ is to be prefixed to in this tense and the Conditional, though these roots are Anit.

स्य

3. क्लृप् , वृत्, वृध्, शृध् and स्यन्द् are optionally Parasmaipadi in the second Future, and when so, the does not take as appended to them. This holds good in the case of in the first Future also.

लभ् + स्य-लप् + स्य् + ते - लप्स्यते; दिश् + स्य- देश-देषु - देक् - देक् + ष्यति देक्ष्यति दुइ + स्य- दोह्र - दोघ्- धो-धोक् धक् + ष्यति - धोक्ष्यति ; दृश् + स्यद्रश by 16 p. 148 - द्रष्- द्रक् द्रक् + ष्यति - द्रक्ष्यति सृप् + स्यति - सर्प O त्रप् by 16 p. 118 - सप्स्यति or त्रप्स्यतिः वृथ् + स्य-वधू -वर्त् वत्र्त्स्यति or वर्धिष्यते by 3 above.

III.—CONDITIONAL.

1. In the Conditional, the terminations of the Imperfect

are appended to, instead of those of the Present. The temporal augment is to be prefixed to the root; in other respects the forms are exactly like those of the second Future.

2. As in the case of other non-conjugational tenses, the passive of these three tenses is formed by appending the Atmanepada terminations to the root.

3. The first Future expresses remote future time. The second Future is far more generally used than the first. The Conditional is used in those conditional sentences in which the non-performance of the action is implied. It expresses both future and past times. In the latter particular, · it resembles the English Pluperfect conditional.

हरिद्वारं गमिष्यामि तत्र च गङ्गोद्रमं हिमाचलं च द्रक्ष्यामि सर्वासां देवतानां पूजां च विधाय स्वग्रामं प्रतिनिवत्स्यामि । यद्यत्ते हितकरं तत्सर्वं कर्तुं यतिष्ये ।

स्वामिनादिष्टोऽपि पुष्पाणि नानयसि यदानैषीर्न वेति स प्रक्ष्यति तदा किं प्रतिवक्ष्यसि ।

अस्माकं मित्रं हिरण्यको नाम मूषकराजो गण्डकीतीरे चिवने निवसति सोऽस्माकं पाशांश्छेत्स्यति ।

यदि मे बाणपथमायास्यस्यसंशयं मरिष्यसि |
सुवृष्टिश्वेदभविष्यत्तदा सुभिक्षमभविष्यत् ।
यदि स धर्ममत्यक्ष्यद्दुःखभाक्समवर्तिष्यत ।

कुसुमपुर एकस्मिन्गृहे शत्रुणा पातितमनि यदि कृष्णवर्मा न निरवापयिष्यत्तदा सर्वमेव नगरमनिरवक्ष्यत् ।

पुष्करेण भ्रात्रा द्यूते जितो नलो राज्यात्परिभ्रष्टो दमयन्त्या सह वनमियाय । तत्रापि कलिना बहुविधैश्छलैः पीडितो सुप्तां दमयन्तीमुत्सृज्यैकस्मिन्स्थले जगाम । गच्छंश्च महान्तं दावं ददर्श । तन्मध्ये कर्कोटको नाम नाग आसीत् । तं स राजानेमध्यादुद्धृत्य कानिचित्पदानि निनाय । दशमे पदे कर्कोटको नलमदशत् । तेन नैषधस्य स्वीयं रूपमन्तरधीयत । आत्मानं विकृतं दृष्ट्वा स राजा विस्मितस्तस्थौ ।

ततः कर्कोटको नागः सान्त्वयन्नलमब्रवीत् ।
मया तेऽन्तर्हितं रूपं न त्वां विद्युर्जना इति ॥
यत्कृते चासि निकृतो दुःखेन महता नल ।
विषेण स मदीयेन त्वयि दुःखं निवत्स्यति ॥
विषेण संवृतैत्रेयवत्त्वां न विमोक्ष्यति |
तावत्वयि महाराज दुःखं वै स निवत्स्यति ॥
अनागा येन निकृतस्त्वमनहों जनाधिप |
क्रोधादसूययित्वा तं रक्षा मे भवतः कृता ||
न ते भयं महावीर दंष्ट्रिभ्यः शत्रुतोऽपि वा ।
ब्रह्मर्षिभ्यश्च भविता मत्प्रसादान्नराधिप ।
राजन्विषनिमित्ता च न ते पीडा भविष्यति ।
सङ्ग्रामेषु च राजेन्द्र शश्वज्जयमवाप्स्यसि ||
गच्छ राजन्नितः सूतो बाहुकोऽहमिति ब्रुवन् ।
समीपमृतुपर्णस्य स हि चैवाक्षनैपुणः ॥
अयोध्यां नगरीं रम्यामद्य वै निषधेश्वर |
स तेऽक्षहृदयं दाता राजाश्वहृदयेन वै ॥
इक्ष्वाकुकुलजः श्रीमान्मित्रं चैव भविष्यति ।