Flumina gaudebat; studio minuente laborem.
Ille etiam Lycias urbes, Lyciæque propinquos
Caras adit. Videt hic stagnum lucentis ad imum
Usque solum lymphæ. Non illic canna palustris,
Nec steriles ulvæ, nec acuta cuspide junci :
Perspicuus liquor est. Stagni tamen ultima vivo
Cespite cinguntur, semperque virentibus herbis.
Nympha colit: sed nec venatibus apta, nec arcus
Flectere quæ soleat, nec quæ contendere cursu;
Solaque Naiadum celeri non nota Dianæ.
Sæpe suas illi fama est dixisse sorores:

295

300

305

Salmaci, vel jaculum, vel pictas sume pharetras;
Et tua cum duris venatibus otia misce.
Nec jaculum sumit, nec pictas illa pharetras;
Nec sua cum duris venatibus otia miscet.
Sed modo fonte suo formosos perluit artus :
Sæpe Cytoriaco deducit pectine crines;
Et quid se deceat, spectatas consulit undas.

310

cernere fluvios ignotos, cupiditate levante laborem. Ille etiam invisit urbės Lycias, et Caras conterminos Lyciis. Hic aspicit lacum aquæ perspicuæ usque ad ultimum fundum. Illic neque arundo palustris, neque ulvæ inutiles, neque junci acuta cuspide. Aqua est pellucida. Margo tamen stagni circumdatur gleba virente, et gramine semper viridi. · Nympha frequentat; sed neque apta venationi, nec quæ consueverit curvare arcus, nec certare cursu; et sola Naiadum non cognita veloci Diana. Fama est suas sorores sæpe illi dixisse, Salmaci, cape jaculum, vel pharetras versicolores, et misce tua otia cum laboriosis venatibus. Neque illa capit jaculum, neque pictas pharetras, neque miscet sua otia cum laboriosis venatibus. Sed tantum lavat pulchra membra in fonte suo: sæpe pectit capillos pectine buxeo; et consulit aquas spectatas, quid sibi conveniat: interdum induta corpus vestitu

studio removente; unus Heins. fallente.-298 Pr. Pal. pr. Erfurtan. et tres alii solum nymphæ.-304 Abbatis liber celebri non. Dubitabat Heins. annon præstaret vota Diane.-307 Unus Heins. Nec sua cum; ipse vult Et sua.208 Berolin. jaculum sumsit.—310 Pr. Med. Bernegg. et tres alii proluit artus.—311 Plerumque legitur Sæpe Cytheriaco. Scalig. diducit pectine.—

NOTE

296 Lycias] Est Lycia Asiæ minoris provincia al mare Mediterraneum, aut ejus partem quod a Lycia Lycium dicitur.

297 Caras] Accusativus Græcus.

Sunt autem Cares Cariæ incolæ, juxta Lyciam.

311 Cytoriaco] Buxeo, a Cytoro Galatiæ monte buxo celebri.

Nunc perlucenti circumdata corpus amictu,
Mollibus aut foliis, aut mollibus incubat herbis.
Sæpe legit flores: et tunc quoque forte legebat,
Cum puerum vidit; visumque optavit habere.
Nec tamen ante adiit, etsi properabat adire,
Quam se composuit, quam circumspexit amictus,
Et finxit vultum ; et meruit formosa videri.
Tunc sic orsa loqui: Puer o dignissime credi

Esse Deus; seu tu Deus es, potes esse Cupido:
Sive es mortalis, qui te genuere beati,
Et frater felix, et fortunata profecto

Si

qua tibi soror est, et quæ dedit ubera nutrix. Sed longe cunctis, longeque potentior illis,

Si qua tibi sponsa est, si quam dignabere tæda.

Hæc tibi sive aliqua est; mea sit furtiva voluptas:

Seu nulla est; ego sim: thalamumque ineamus eundem. Nais ab his tacuit: pueri rubor ora notavit

Nescia quid sit amor: sed et erubuisse decebat.

Hic color aprica pendentibus arbore pomis,

315

320

325

330

pellucido sternitur vel in teneris frondibus, vel in teneris graminibus. Sæpe colligit flores; et tum quoque forte colligebat, cum aspexit juvenem, et cupivit frui conspecto. Neque tamen prius accessit, quanquam festinabat accedere, quam se ornavit, quam circumspexit vestitus, et composuit faciem, et digna fuit videri pulchra. Tunc sic occœpit loqui: O Juvenis dignissime haberi Deus; seu tu Deus es, potes esse Cupido: seu es mortalis, qui te produxerunt sunt felices: frater est quoque beatus, et sane soror, si quam habes, est felix, et nutrix quæ tibi admovit mammam. Sed, si quam habes sponsam, quam dignam credideris face, ea longe multoque fortunatior illis omnibus. Seu aliquam habes, voluptas sit mihi secreta: seu nullam habes, ego ea sim, et conveniamus in unum cubiculum. Post hæc Naius siluit: rubor tinxit vultus adolescentis ignorantis quid sit amor: sed etiam decorum erat pudore suffusum fuisse, Hic est color pomis adhærentibus arbori Soli expositæ, aut ebori colore

313 Unus Cod. circumdat. Gron. et duo alii pectus amictu.—317 Alii ante adit ; in uno Ciofani hunc adiit. In eodem quanquam properaret: alii etiam quanquam, Berolin. quamvis; et unus Leid. properaret.-318 In verbo circumspexit variant Codd. pro quo aliqui circumplexit, circumtexit, circumspectet. Cant. et quam conspexit.-319 Ball. formosa vocari.-320 Heidelb. Et sic orsa. Cant. etiam loqui puero: Dignissime, &c.-321 Leid, Si tu Deus.-323 Frater pr. Med. N. Noricus, et unus Bas. alii mater.-324 Ciofanus emendat ubera; vulg. oscula.— 325 Potentior pr. Erfurt. pr. Med. aliique multi; edd. beatior. Pro illis etiam vulg. illa, vel illa est.—327 Alii Hic tibi; Douza nunc ; Vivian. sed.-328 Fr. et plurimi Si nulla est. Jun. et duo alii subeamus eundem. Unus etiam Heins. tha lamum coëamus in unum.-329 Mss. Bersm. pueri pudor.-330 Nescia Const. Fan. emendat; vulgo nescit. In multis quoque codd. Nescit enim quid amor. In

Aut ebori tincto est, aut sub candore rubenti,
Cum frustra resonant æra auxiliaria, Lunæ.
Poscenti Nymphæ sine fine sororia saltem
Oscula, jamque manus ad eburnea colla ferenti,
Desinis? an fugio, tecumque, ait, ista relinquo?
Salmacis extimuit: Locaque hæc tibi libera trado,
Hospes, ait: simulatque gradu discedere verso.
Tum quoque respiciens, fruticumque recondita sylva
Delituit: flexumque genu submisit. At ille,
Ut puer, et vacuis ut inobservatus in herbis,
Huc it; et hinc illuc et in alludentibus undis
Summa pedum, taloque tenus vestigia tingit.
Nec mora, temperie blandarum captus aquarum,
Mollia de tenero velamina corpore ponit.
Tum vero obstupuit; nudæque cupidine formæ

335

340

345

infecto, aut Lunæ rubenti sub albedine, cum æra opifera nequicquam obstrepunt. Omittis? an excedo, et destituo ista loca tecum? dixit Nymphæ petenti indesinenter saltem suavia sororia, jamque manus ad candidum collum injicienti. Salmacis expavit: et, inquit, Hospes, tibi loca hæc do libera; et fingit abire gressu averso. Tum etiam respectans, et tecta copia fruticum se occultavit, et posuit genu flexum. At ille, ut puer, et ut minus visus in gramine relicto, huc vadit, et hinc illuc, et mergit ultimam partem pedum et plantam usque ad talos in aquis alludentibus. Et sinè cunctatione, delinitus tepore adblandientium aquarum, exuit tenues amictus a molli corpore. Tum vero Salmacis hæsit, et incaluit amore nudæ formæ.

Heidelb. Nescit qui sit amor.—331 Alii arbore malis.-333 Cant. et alii nonnalli æra auxiliantia.-336 Vulg. Desinis? aut fugio; qua Msstorum auctoritate aut in an mutavit Heins. Quidam Desine, vel fugio. Bipont. cum aliis recentioribus Edd. exhibent Desine, aut fugio, tecumq. ait, ista relinquo interrogatione sublata. Mss. Bersm. aut fugiam.-337 Heidelb. libera tradam.— 339 Berolin. recond. sylvis.—340 Mss. Bersm. Destituit. Multi Codd. Alexoque. Berolin. submisit in ulva.—-341 Ita Heins. constituit. Quatuor veteres At puer; quidam Ut puer, ut vacuis, vel vacuus. Bersm. conj. Et puer et vacuus.342 Gebhard. Crepund. III. 11. ex Ms. Pal. legit applaudentibus undis.343 In uno Ciofani vestigia frangit: quidam ponit; alii tangit.—346 Hei.

NOTÆ

333 Cum frustra] Id est, cum propter eclipsim luna rubicunda non sine pallore apparet. Æra auxiliaria quod attinet, sciendum est, solitas esse mulierculas astrologiæ peritas, quo fidem sibi apud vulgus facerent, appropinquante lunæ defectu fingere, se carminibus magicis illi ruborem inducere,

eandemque de cœlo posse deducere ; quod cum vulgo esset persuasum, laboranti lunæ auxiliari se credebant, si maximo pelvium tinnitu aut tubarum strepitu carminibus obstreperent, ne a luna exaudirentur.

334 Sororia] Qualia sorori frater honeste dare potest,

Salmacis exarsit: flagrant quoque lumina Nymphes
Non aliter, quam cum puro nitidissimus orbe
Opposita speculi referitur imagine Phoebus.

Vixque moram patitur: vix jam sua gaudia differt.
Jam cupit amplecti: jam se male continet amens.
Ille, cavis velox applauso corpore palmis,
Desilit in latices: alternaque brachia ducens
In liquidis translucet aquis: ut eburnea si quis
Signa tegat claro, vel candida lilia, vitro.
Vicimus, en meus est, exclamat Nais: et, omni
Veste procul jacta, mediis immittitur undis :
Pugnacemque tenet: luctantiaque oscula carpit:
Subjectatque manus, invitaque pectora tangit:
Et nunc hac juveni, nunc circumfunditur illac.
Denique nitentem contra, elabique volentem
Implicat, ut serpens, quam regia sustinet ales;
Sublimemque rapit: pendens caput illa, pedesque
Alligat, et cauda spatiantes implicat alas.

350

355

360

Oculi etiam Nymphæ ardent; non aliter quam cum Sol splendidus orbe nitido repercutitur objecto speculo. Vixque moram tolerat, vix jam prorogat suam volup tatem. Jam optat complecti, vix jam furens se reprimit. Ille celer prorumpit in aquam, corpore leviter percusso palmis; et movens lacertos per vices in aquis perlucidis translucet; quemadmodum si quis operiat imagines, vel alba lilia vitro perlucido. Vicimus, exclamat Naias, ecce meus est; et omni amictu longe omisso, sese injicit in medias aquas; et urget reluctantem, et deosculatur nolentem, et subjicit manus, et tangit pectora invita, et modo hac circumcingit puerum, modo illac. Denique impedit reluctantem, et studentem diffugere, sicut anguis, quem avis regia tenet, et aufert sublimem: ille pendens implicat caput et pedes, et cauda involvit alas

delb. vero stupuit. In uno Cælest. visæque; unus Med. nitidæque.-347 Fragm. Cant. ardent quoque. Multi veteres Nymphes; alii Nympha; Leid. Nymphe. -349 In uno Leid. Oppos. clypei. Refertur etiam Berolin.-352 Alii applauso pectore, quod Heinsio placet.-353 In nonnullis brachia jactans.355 Alii tegat puro.-356 Berolin. Vincimus, et. Plures etiam et meus.358 Alii Pugnantemque.-359 Vett. invitaq. Mss. Bersm. et quidam Heins. invectaq. duo alii injunctaq.—360 Unus Voss. hac juvenem. Alii etiam circumplectitur; unde Heins. legit hac juvenem, nunc circumplectitur illac.-361 Jun. Gron. pr. Mor. et duo alii luctantem contra.-362 Continet, ut Lovan.364 Jam præcesserat, elabique volentem Implicat: quare aut ibi aut hic opina

NOTE

347 Flagrant] Amore, scilicet, qui oculos vix prius quam cor invadit. 353 Alternaque] Natantium more.

362 Regia ales] Aquila, Jovis, in cujus tutela est, armiger.

363 Pendens caput] Serpens caput

365

370

Utve solent hederæ longos intexere truncos :
Utque sub æquoribus deprensum polypus hostem
Continet, ex omni dimissis parte flagellis.
Perstat Atlantiades; sperataque gaudia Nymphæ
Denegat. Illa premit; commissaque corpore toto
Sicut inhærebat, Pugnes licet, improbe, dixit,
Non tamen effugies. Ita Di jubeatis, et istum
Nulla dies a me, nec me seducat ab isto.
Vota suos habuere Deos: nam mixta duorum
Corpora junguntur; faciesque inducitur illis
Una. Velut si quis conducta cortice ramos
Crescendo jungi, pariterque adolescere cernat.
Sic ubi complexu coierunt membra tenaci,
Nec duo sunt, et forma duplex, nec fœmina dici,
Nec puer ut possint; neutrumque, et utrumque videntur:

extensas.

375

Vel ut hedera consueverunt implicare productos stipites; et ut Polypus coërcet hostem correptum sub aquis, cirris seu pedibus hinc inde sparsis. Atlantiades perseverat, et recusat Nymphæ voluptatem expectatam. Illa urget; et effusa toto corpore quemadmodum affixa erat, Quamvis, inquit, relucteris, pessime, non tamen dilaberis: ita velitis, Dii, neque ulla dies hunc disjungat a me, nec me ab eo. Preces invenerunt Deos propitios: nam corpora confusa duorum connectuntur, atque unus vultus illis tribuitur: quemadmodum, si quis videat ramos coalescere crescendo cortice connexo, et simul augeri. Sic postquam artus coaluerunt firmo complexu, neque duo sunt, et forma duplex, ut neque possint appellari fœmina, neque mas, et

tur Heins. refingi debere, impedit; quo verbo frequenter gaudet noster: II. 432.-365 Alii intexere ramos.-367 In nonnullis demissis parte.-369 Vulg. demissaque corpore.-370 Berolin. Sic inhær.-171 Ms. Bersm. ut istum; et sic plures alii.-372 Vulg. me diducat, vel deducat.-373 In ambobus Cælest. tetigere Deos.-375 Conducta est ex Heins. in uno Med. conducto: alii conducat, vel conducit, vel inducat: Thuan. conducitur; Erfurtan. cum ducit.376 Berolin. adolescere sentit.-378 Et forma est ex Bernegg. et uno Bonon. alii sed forma.-379 Vulg. ut possit, et utrumq. videtur. Possint est ex Heins. emend. videntur ex Fl. S. Marci: videri quoque habet unus Bonon. et Gron.

alligat et pedes aquilæ.

NOTE

366 Polypus] Piscis est, a pedum multitudine, quos Plinius crines et cirros, noster flagella appellat, sic dictus; quibus quamlibet prædam aut hostem implicat. De eo Plinius, Ælianus, alii.

pronepos Atlantis; hic nempe Maiam, Maia Mercurium, Mercurius genuit Hermaphroditum.

375 Conducta] Quomodo in unum coalescat surculi insiti cortex cum cortice arboris, nullus non novit: atque illud est quod nunc intelligit

368 Atlantiades] Hermaphroditus, Poëta.