Iliadae fratres iura petita dabant. Saepe domum veniunt praedonum fanguine laeti, Et redigunt actos in fua rura boues. Vt genus audierunt; animos pater editus auget: Regnaque longaeuo reftituuntur auo. 65 Moenia conduntur: quae, quamuis parua fuerunt, 70 Iam, modo, qua fuerant filuae, pecorumque receffus, Vox rata fit; patrioque vocat de nomine menfem. Et tamen ante omnes Martem coluere priores. Iunonem Sparte, Pelopeïadesque Mycenae : Pinigerum Fauni Maenalis ora caput. Mars Latio venerandus erat; quia praefidet armis. Tertius Albanis, quintus fuit ille Falifcis : Sextus apud populos, Hernica terra, 80 tuos. 90 Inter Aricinos, Albanaque tempora conftant A tribus hunc primum turba Curenfis habet. Conuenit: hic genti quartus utrique Deus. Romulus, hos omnes vt vinceret ordine faltem, Sanguinis auctori tempora prima dedit, 95 Nec Nec totidem veteres, quot nunc, habuere Kalendas. Ille minor geminis menfibus annus erat. Nondum tradideras victas victoribus artes, Graecia, facundum, fed male forte, genus. Qui bene pugnarat, Romanam nouerat artem: 100 105 Sidoniis; Helicen Graia carina notet? 110 Non illi coelo labentia figna mouebant; Sed fua quae magnum prodere crimen erat. Illaque de foeno. fed erat reuerentia foeno, 115 Quantum nunc Aquilas cernis habere tuas. Ergo animi indociles, et adhuc ratione carentes, 120 Annus erat; decimum cum Luna repleuerat orbem. Hic numerus magno tunc in honore fuit. Seu quia tot digiti, per quos numerare folemus: Seu quia bis quino femina menfe parit. Seu quod ad usque decem numero crefcente venitur; 125 Principium fpatiis fumitur inde nouis. Inde pares centum denos fecreuit in orbes Romulus: Haftatos inftituitque decem. Et totidem Princeps, totidem Pilanus habebat Quin etiam partes totidem Titienfibus idem, Adfuetos igitur numeros feruauit in anno. Hoc luget fpatio femina maesta virum. Neu dubites, primae fuerint quin ante Kalendae 130 135 Martis ; Martis; ad haec animum figna referre potes. Tollitur: et frondes funt in honore nouae. Vefta quoque, Cedit ab Iliacis laurea cana focis. Adde, quod arcana fieri nouus ignis in aede 140 Nec mihi parua fides, annos hinc îffe priores; 145 Hinc etiam veteres inniti memorantur honores Ad fpatium belli, perfide Poene, tui. Denique quintus ab hoc fuerat Quintilis: et inde Incipit, a numero nomina quisquis habet. Primus, oliviferis Romam deductus ab aruis, Pompilius menfes fenfit abeffe duos. 150 Siue hoc a Samio doctus, qui poffe renafci Sed tamen errabant etiamnum tempora; donec 155 Non haec ille Deus, tantaeque propaginis auctor, Promiffumque fibi voluit praenofcere coelum: Nec Deus ignotas hofpes inire domos. 160 Ille moras Solis, quibus in fua figna rediret, Is decies fenos tercentum et quinque diebus Iunxit, et e pleno tempora quarta die. Hic anni modus eft. in luftrum accedere debet, 165 Si licet occultos monitus audire Deorum Vatibus ; vt certe fama licere putat ; Cum fis officiis, Gradiue, virilibus aptus; Dic mihi, matronae cur tua fefta colant. Sic ego: fic pofita dixit mihi caffide Mauors; 170 Sed tamen in dextra miffilis hafta fuit: Nunc Nunc primum ftudiis pacis, Deus vtilis armis, Aduocor: et greffus in noua caftra fero. Quod petis: et memori pectore dicta nota. Credita fed turbae tunc nimis ampla fuae. Quae fuerit noftri, fi quaeris, regia nati; Adfpice de canna ftraminibusque domum. In ftipula placidi carpebat munera fomni: Et tamen ex illo venit in aftra toro. Iamque loco maius Romanus nomen habebat: Nec coniux illi, nec focer vllus erat. Spernebant generos inopes vicinia diues: Et male credebar fanguinis auctor ego. Jugeraque inculti pauca tenere foli. Cum pare quaeque fuo coëunt volucresque feraeque : Atque aliquam, de qua procreet, anguis habet. Extremis dantur connubia gentibus: at, quae Romano vellet nubere, nulla fuit. Indolui; patriamque dedi tibi, Romule, mentem. Tolle preces, dixi: quod petis, arma dabunt. Fefta para Confo: Confus tibi cetera dicet: Ipfo fefta die dum fua facra canes. Intumuere Cures, et quos dolor attigit idem. Tum primum generis intulit arma focer. Iamque fere raptae matrum quoque nomen habebant; Conueniunt nuptae dictam Iunonis in aedem: Tractaque erant longa bella propingua mora. Quas inter mea fic eft nurus orfa loqui: O pariter raptae, (quoniam hoc commune tenemus) 175 130 185 190 195 200 205 Stant acies: fed vtra dî fint pro parte rogandi, Eligite. Eligite. hinc coniux, hinc pater arma tenent. Quaerendum, viduae fieri malimus, an orbae. Confilium vobis forte piumque dabo. Confilium dederat. parent, crinemque refoluunt; Maeftaque funerea corpora veste tegunt. Iam ftabant acies ferro mortique paratae: In terram pofito procubuere genu. 210 215 220 Et, quafi fentirent, blando clamore nepotes Tendebant ad auos brachia parua fuos. Qui poterat, clamabat auum, tum denique vifum: Et qui vix poterat, poffe coactus erat. Tela viris animusque cadunt: gladiisque remotis Fert auus hic fcuti dulcior vfus erat. 225 Inde diem, quae prima, meas celebrare Kalendas 230 An, quia committi strictis mucronibus aufae, Finierant lacrimis Martia bella fuis? Vel quod erat de me feliciter Ilia mater; Rite colunt matres facra, diemque meum. Quid quod hiems, adoperta gelu, nunc denique cedit; 235 Et pereunt victae Sole tepente niues. Arboribus redeunt detonfae frigore frondes; Vuidaque e tenero palmite gemma tumet. Quaeque diu latuit, nunc fe qua tollat in auras, Fertilis occultas inuenit herba vias. 240 Nunc fecundus ager : Pecoris nunc hora creandi: Tempora iure colunt Latiae fecunda parentes: 245 |