765

770

775

780

Quique aderat nulla factus ab arte decor.
Verba placent, et vox ; et quod corrumpere non eft :

Quoque minor fpes eft, hoc magis ille cupit.
Iam dederat cantum lucis praenuntius ales ;

Cum referunt iuuenes in fua castra pedem. Carpitur attonitos absentis imagine sensus

Ille : recordanti plura magisque placent.
Sic fedit : fic culta fuit : fic stamina neuit :

Neglectae collo sic iacuere comae :
Hos habuit vultus : haec illi verba fuere :

Hic decor , haec facies, hic color oris erat.
Vt folet a magno Auctus languescere flatu ;

Sed tamen a vento, qui fuit , unda tumet : Sic , quamuis aberat placitae praesentia formae,

Quem dederat praesens forma, manebat amor. Ardet ; et iniusti stimulis agitatus amoris

Comparat indigno vimque dolumque toro. Exitus in dubio eft: audebimus ultima , dixit.

Viderit , audentes Forsne Deusne in et. Cepimus audendo Gabios quoque. talia fatus

Ense latus cingit; tergaque preffit equi. Aceipit aerata juuenem Collatia porta :

Condere iam vultus fole parante suos. Hoftis, ut hofpes , init penetralia Collatina :

Comiter excipitur: fanguine iunétus erat.
Quantum animis erroris inest! parat inscia rerum

Infelix epulas hoftibus illa suis.
Functus erat dapibus : pofcunt sua tempora somni.

et tota lumina nulla domo. Surgit, et auratum vagina liberat ensem ;

Et venit in thalamos, nupta pudica, tuos.
Vtque torum pressit; Ferrum, Lucretia, mecum est,

Natus, ait, Regis, Tarquiniusque loquor.
Illa nihil : neque enim vocem viresque loquendi,

Aut aliquid toto pectore mentis habet.
Sed tremit, vt quondam ftabulis deprensa reli&tis,

Parua sub infefto cum iacet agna lupo.

785

790

Nox erat ;

795

800

Quid faciat? pugnet ? vincetur femina pugna.

Clamet? at in dextra, qui necet, ensis adest.
Effugiat ? positis vrguetur pectora palmis ;

Nunc primum externa pectora tacta manu.
Instat amans hoftis precibus, pretioque, minisque:

Nec prece, nec pretio, nec mouet ille minis.
Nil agis ; eripiam , dixit, pro crimine vitam:

Falsus adulterii teftis adulter erit.
Interimam famulum ; cum quo deprensa fereris.

Succubuit famae victa puella metu.
Quid, victor, gaudes ? haec te victoria perdet,

Heu quanto regnis nox sterit vna tuis!
Iamque erat orta dies : pasfis sedet illa capillis;

Vt folet ad nati mater itura rogum.
Grandaeuumque patrem fido cum coniuge castris

Euocat : et pofita venit yterque mora.
Vtque vident habitum ; quae luctus caufla requirunt:

Cui paret exsequias, quoue fit icta malo.
Illa diu reticet, pudibundaque celat amicu

Ora. fluunt lacrimae more perennis aquae.
Hinc pater, hinc coniux lacrimas folantur, et orant,

Indicet : et caeco flentque pauentque metu.
Ter conata loqui; ter destitit: ausaque quarto,

Non oculos adeo sustulit illa fuos.
Hoc quoque Tarquinio debebimus ? eloquar , inquit,

Eloquor infelix dedecus ipsa meum.
Quaeque poteft narrat. reftabant ultima ; fleuit :

Et matronales erubuere genae.
Dant veniam facto genitor coniuxque coacto.

Quam, dixit, veniam vos datis, ipsa nego.
Nec mora ; celato figit fua pectora ferro.

Et cadit in patrios sanguinolenta pedes.
Tunc quoque iam moriens, ne non procumbat honeste,

Respicit. haec etiam cura cadentis erat.
Ecce super corpus communia damna gementes,

Obliti decoris, virque paterque iacent.
Brutus adeft ; tandemque animo sua nomina fallit:

820

825

830

835

840

845

850

Fixaque semanimi corpore tela rapit.
Stillantemque tenens generoso sanguine cultrum,

Edidit impauidos ore minante fonos.
Per tibi ego hunc iuro fortem caftumque cruorem,

Perque tuos Maues, qui mihi numen erunt:
Tarquinium poenas profuga cum stirpe daturum.

Iam fatis eft virtus diffimulata diu.
Illa iacens ad verba oculos fine lumine mouit;

Visaque concussa dicta probare coma.
Fertur in exsequias animi matrona virilis :

Et fecum lacrimas , inuidiamque trahit. Vulnus inane patet. Brutus clamore Quirites

Concitat , et Regis facta nefanda refert. Tarquinius cum prole fugit. capit annua Consul

lura. dies regnis illa suprema fuit. Fallimur ? an veris praenuntia venit hirundo ;

Et metuit, ne qua versa recurrat hiens ?
Saepe tamen, Progne, nimium properasse quereris ;

Virque tuo Tereus frigore laetus erit.
Iamque duae restant noctes de mense secundo,

Marsque citos iunctis curribus vrguet equos :
Ex vero pofitum permânsit Equiria nomen:

Quae Deus in Campo prospicit ipse suo.
Iure venis, Gradiue ; locum tua tempora poscunt :

Signatusque tuo nomine mensis adeft.
Venimus in portum, libro cum mense pera&to.

Nauiget hinc alia iam mihi linter aqua.

855

$60

8

s

10

$60

Bellice, depositis clypeo paulisper et hasta,

Mars, ades; et nitidas casside folue comas.
Forsitan ipse roges , quid fit cum Marte poëtae.

A te, qui canitur , nomina mensis habet.
Ipse vides manibus peragi fera bella Mineruae.

Num minus ingenuis artibus illa vacat ?
Palladis exemplo ponendae tempora sume

Cuspidis. inuenies et quod inermis agas.
Tum quoque inermis eras, cum te Romana sacerdos

Cepit; vt huic vrbi semina digna dares.
Ilia Vestalis (quid enim vetat inde moueri?)

Sacra lauaturas mane petebat aquas.
Ventum erat ad molli decliuem tramite ripam :

Ponitur e summa fictilis vrna coma.
Fessa resedit humi; ventosque accepit aperto

Pectore; turbatas reftituitque comas.
Dum fedet; vmbrofae salices, volucresque canorae

Fecerunt fomnos, et leue murmur aquae.
Blanda quies vićtis furtim fubrepit ocellis :

Et cadit a mento languida facta manus.
Mars videt hanc, visamque cupit, potiturque capitam:

Et fua diuina furta fefellit ope.
Somnus abit: iacet illa grauis. iam fcilicet intra
Viscera, Romanae conditor vrbis,

D5

IS

20

eras.

Langui

Languida consurgit; nec scit cur languida surgat:

Et peragit tales arbore nixa sonos;
Vtile fit fauftumque, precor, quod imagine fomni

Vidimus. an fomno clarius illud erat ?
Ignibus Iliacis aderam : cum lapsa capillis

Decidit ante facros lanea vitta focos.
Inde duae pariter (visu mirabile) palmae

Surgunt. ex illis altera maior erat:
Et grauibus ramis totum protexerat orbem ;

Contigeratque noua fidera summa coma.
Ecce meus ferrum patruus molitur in illas.

Terreor admonitu; corque timore micat. Martia Picus auis gemino pro stipite pugnant,

Et Lupa. tuta per hos vtraque palma fuit. Dixerat: et plenam non firmis viribus vrnam

Sustulit. implerat , dum sua visa refert. Interea crescente Remo, crescente Quirino,

Coelesti tumidus pondere venter erat. Quo minus emericis exiret cursibus annus,

Reftabant nitido iam duo figna Deo.
Syluia fit mater : Vestae fimulacra feruntur

Virgineas oculis oppofuisse manus.
Ara deae certe tremuit, pariente ministra;

Et subiit cineres territa flamma suos.
Haec vbi cognouit contemtor Amulius aequi:

(Nam raptas fratri victor habebat opes) Amne iubet mergi geminos. scelus unda refugit.

In ficca pueri destituuntur humo. Lacte quis infantes nescit creuiffe ferino,

Et picum expofitis faepe tuliffe cibos ? Non ego te ,

tantae nutrix Larentia gentis, Nec taceam veftras, Faustule pauper, opes. Vester honos veniet, cum Larentalia dicam:

Acceptus geniis illa December habet. Martia ter senos proles adoleuerat annos;

Et suberat fauae iam noua barba comae. Omnibus agricolis armentorumque magistris