Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Iufferat et Phoepo dici; quo tempore ludos

Fecit, quos aetas adfpicit vna femel.

His precor exemplis tua nunc, mitiffime Caefar,
Fiat ab ingenia mollior ira meo.

Illa quidem iufta eft, nec me meruiffe negabo.

Non adeo noftro fugit ab ore pudor.
Sed, nifi peccaffem, quid tu concedere poffes ?
Materiam veniae fors tibi noftra dedit.
Si, quoties peccant homines, fua fulmina mittat
Iuppiter exiguo tempore inermis erit.
Hic vbi detonuit, ftrepituque exterruit orbem,
Purum difcuffis aëra reddit aquis.

25

30

35

Iure igitur genitorque Deum rectorque vocatur:

Iure capax mundus nil Ioue maius habet.

Tu quoque, cum Patriae rector dicare, Paterque ;
Vtere more Dei nomen habentis idem.

40

Idque facis: nec te quisquam moderatius vmquam.
Imperii potuit frena tenere fui.

Tu veniam parti fuperatae faepe dedifti,
Non conceffurus quam tibi victor erat.
Diuitiis etiam multos et honoribus auctos

Vidi, qui tulerant in caput arma tuum
Quaeque dies bellum, belli tibi fuftulit iram:
Parsque fimul templis vtraque dona tulit.

Vtque tuus gaudet miles, quod vicerit hoftem; victum cur fe gaudeat, hoftis habet. Cauffa mea eft melior: qui nec contraria dicor

Sic,

Arma, nec hoftiles effe fecutus opes.

[merged small][ocr errors]

Per mare, per terras, per tertia numina iuro,
Per te praefentem confpicuumque Deum;

Hunc animum fauiffe tibi, Vir maxime meque,
Qua fola potui, mente fuiffe tuum.

55

Optaui peteres coeleftia fidera tarde;

Parsque fui turbae parua precantis idem.

Et pia tura dedi pro te: cumque omnibus vnus
Ipfe quoque adiuui publica vota meis.

60

Quid referam libros illos quoque, crimina nostra,

Mille locis plenos nominis effe tui ?

Infpice maius opus, quod adhuc fine fine reliqui,

In non credendos corpora verfa modos;

Inuenies veftri praeconia nominis illic :

Inuenies animi pignora multa mei.

65

Non tua carminibus maior fit gloria, nec quo,

Vt maior fiat, crefcere poffit, habet.

Fama Ioui fupereft tamen hunc fua facta referri,

70

Et fe materiam carminis effe, iuuat: Cumque Gigantëi memorantur proelia belli;

Credibile eft laetum laudibus effe fuis.
Te celebrant alii quanto decet ore, tuasque
Ingenio laudes vberiore canunt.

Sed tamen,
vt fufo taurorum fanguine centum,
Sic capitur minimo turis honore Deus.

Ah ferus, et nobis nimium crudeliter hoftis,
Delicias legit qui tibi cumque meas!
[Carmina ne noftris fic te venerantia libris

Iudicio poffint candidiore legi.]

Effe fed irato quis te mihi poffet amicus?

Vix tunc ipfe mihi,non inimicus eram. Cum coepit quaffata domus fubfidere; partes

In proclinatas omne recumbit onus:

[ocr errors][merged small][ocr errors]
[blocks in formation]

Illo, quem dederas, praetereuntis equo.
[Quod fi non prodeft, et honefti gratia nulla
Redditur, at nullum crimen adeptus eram.]
Nec male commiffa eft nobis fortuna reorum,

Lisque decem decies infpicienda viris.
Res quoque priuatas ftatui fine crimine iudex:
Deque mea faffa eft pars quoque victa fide.
Me miferum: potui, fi non extrema nocerent
Iudicio tutus non femel effe tuo.

[ocr errors]

90

95

Vltima me perdunt: imoque fub aequore mergit.

Incolumen toties vna procella ratem.

Nec mihi pars nocuit de gurgite parua: fed omnes
Preffere hoc fluctus, Oceanusque caput.
Cur aliquid vidi? cur noxia lumina feci?

Cur imprudenti cognita culpa mihi?
Infcius Actaeon vidit fine vefte Dianam :
Praeda fuit canibus non minus ille fuis.
Scilicet in Superis etiam fortuna luenda eft;

Nec veniam, laefo numine, cafus habet. Illa namque die, qua me malus abftulit error,

Parua quidem periit, fed fine labe, domus. Sic quoque parua tamen, patrio dicatur vt aeuo

Clara, nec vllius nobilitate minor :

100

105

110

Et neque diuitiis, nec paupertate notanda :

Vnde fit in neutrum confpiciendus eques.

Sit quoque noftra domus vel cenfu parua, vel ortu;
Ingenio certe non latet illa meo.

115

[blocks in formation]

Sed non exiguo, crimine lapfa domus.

Atque ea fic lapfa eft, vt furgere, fi modo laefi

Ematuruerit Caefaris ira, queat.

Cuius in euentu poenae clementia tanta eft,

Vt fuerit noftro lenior illa metu.

Vita data eft, citraque necem tua conftitit ira,

O Princeps parce viribus vfe tuis.

Infuper accedunt, te non adimente, paternae

Nec mea decreto damnafti facta Senatus :

(Tanquam vita parum muneris effet) opes.

Nec mea felecto, iudice iuffa fuga eft. Triftibus inuectus verbis (ita Principe dignum) Vitus es offenfas, vt decet, ipfe tuas.

Adde, quod edi&tum, quamuis immane minaxque,

125

130

125 Attamen

Attamen in poenae nomine lene fuit. Quippe relegatus, non exful, dicor in illo:

Parcaque fortunae funt data verba meae. Nulla quidem fano grauior mentisque potenti

Poena eft, quam tanto difplicuiffe viro.
Sed folet interdum fieri placabile numen :

Nube folet pulsa candidus ire dies.
Vidi ego pampineis oneratam vitibus vlmum,
Quae fuerat faeuo fulmine tacta Iouis.
Ipfe licet fperare vetes, fperabimus : atque

140

145

Hoc vnum fieri, te próhibente, poteft.

Spes mihi magna fubit, cum te, mitiffime Princeps

Spes mihi, refpicio cum mea fata, cadit.

Ac veluti ventis agitantibus aequora non eft

Aequalis rabies, continuusque furor; Sed modo fubfidunt, intermiffique filefcunt,

Vimque putes illos depofuiffe fuam ;

Sic abeunt, redeuntque mei, variantque timores:
Et fpem placandi dantque negantque tui.
Per Superos igitur, qui dent tibi longa, dabuntque

Tempora, Romanum fi modo nomen amant;
Per Patriam, quae te tuta et fecura Parente eft;

Cuius, vt in populo, pars ego nuper eram;
Sic tibi, quem femper factis animoque mereris,
Reddatur gratae debitus Vrbis amor.
Liuia fic tecum fociales compleat annos,

Quae, nifi te, nullo coniuge digna fuit.

Quae fi non effet, caelebs te vita deceret :

Nullaque, cui poffes effe maritus, erat. Sofpite fic te fit natus quoque fofpes; et olim

Imperium regat hoc cum feniore fenex:

[ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Vtque tui faciunt, fidus iuuenile, nepotes,

Per tua, perque fui facta parentis eant.

Sic adfueta tuis femper Victoria caftris

[blocks in formation]

Per quem bella geris, cuius nunc corpore pugnas

Aufpicium cui das grande, Deosque tuos, Dimidioque tui praefens es, et adfpicis Vrbem :

Dimidio procul es, faeuaque bella geris.

175

Hic tibi fic redeat fuperato victor ab hofte,

Inque coronatis fulgeat altus equis:

Parce, precor: fulmenque tuum, fera tela, reconde,

Heu nimium mifero cognita tela mihi!

180

Parce Pater Patriae: nec nominis immemor huius

Olim placandi fpem mihi tolle tui.

Nec precor, vt redeam: quamuis maiora petitis
Credibile eft magnos faepe dediffe Deos.
Mitius exfilium fi das, propiusque, roganti ;
Pars erit e poena magna leuata mea.

185

Vltima perpetior, medius proiectus in hoftes:

[ocr errors]

Nec quisquam patria longius exful abeft. Solus ad egreffus miffus feptemplicis Iftri,

Parrhafiae gelido virginis axe premor.

190

Iazyges, et Colchi, Metereaque turba, Getaeque,

Danubii mediis vix prohibentur aquis.

Cumque alii caufla tibi fint grauiore fugati,

Vlterior nulli, quam mihi, terra data eft.

Longius hac nihil eft, nifi tantum frigus et hoftis;

195

Et maris adftricto quae coït vnda gelu.

Hactenus Euxini pars eft Romana finiftri:

Proxima Bafternae Sauromataeque tenent. Haec eft Aufonio fub iure nouiffima, vixque Haeret in imperii margine terra tui.

200

Vnde precor fupplex, vt nos in tuta releges :
Ne fit cum patria pax quoque demta mihi.
Ne timeam gentes, quas non bene fubmouet Ifter:
Neue tuus poffim ciuis ab hofte capi.

Fas prohibet Latio quemquam de fanguine natum,
Caefaribus faluis, barbara vincla pati.

205

Perdiderint cum me duo crimina, carmen et error,

Alterius facti culpa filenda mihi.

Nam non fum tanti, vt renouem tua vulnera, Caefar;

Quem

« AnteriorContinua »