Scilicet ignotum eft, quae fit fortuna meorum,

Et dolor hic animi voce querentis eget?

Si tamen, vt referam breuiter mala iuncta pudori,

Exigis: Alpino Roma fub hofte iacet.

Haec eft, cui fuerat promiffa potentia rerum,

Iuppiter? hanc terris impofiturus eras?

355

360

Iamque fuburbanos, Hetrufcaque contudit arma.

Spes erat in curfu.

nunc Lare pulfa fuo eft.

Vidimus ornatos, aerata per atria, picta
Vefte, triumphales occubuiffe fenes.
Vidimus Iliacae transferri pignora Vestae

Sede. putant aliquos fcilicet effe Deos.
At fi refpicerent, qua vos habitatis in arce,
Totque domos veftras obfidione premis

365

Nil opis in cura fcirent fupereffe Deorum,

Et data follicita tura perire manu.

370

Atque vtinam pugnae pateat locus! arma capeffant;

Et, fi non poterunt exfuperare, cadant.

Nunc inopes vic&us, ignauaque fata timentes,
Monte fuo claufos barbara turba premit.

Tum Venus, et lituo pulcher trabeaque Quirinus,
Veftaque pro Latio multa locuta fuo.

375

Publica, refpondit, cura eft pro moenibus iftis,
Iuppiter et poenas Gallia victa dabit.

:

Tu modo, quae defunt fruges, fupereffe putentur,

Effice: nec fedes defere, Vesta,

tuas.

Quodcumque eft Cereris folidae, caua machina frangat;

Mollitamque manu duret in igne focus.

Iufferat: et fratris virgo Saturnia iuffis

Adnuit; et mediae tempora noctis erant.

Iam ducibus fomnum dederat labor. increpat illos

:

Iuppiter et facro, quid velit, ore docet: Surgite, et in medios de fummis arcibus hoftes

opem.

Mittite, quam minime perdere vultis, Somnus abit, quaeruntque nouis ambagibus acti,

Perdere quam nolint, et iubeantur, opem. Ecce, Ceres vifa eft. iaciunt Cerealia dona.

380

385

390

Iacta fuper galeas fcutaque longa fonant.

Poffe fame vinci fpes excidit. hofte repulfo

Candida Piftori ponitur ara Ioui. Forte reuertebar facris Veftalibus illac,

Qua Noua Romano nunc via iuncta Foro eft. Huc pede matronam vidi defcendere nudo :

Obftupui, tacitus fuftinuique gradum.
Senfit anus vicina loci: iuffumque federe

Adloquitur, quatiens, voce tremente, caput.
Hoc, vbi nunc fora funt, vdae tenuere paludes:
Amne redundatis foffa madebat aquis.
Curtius ille lacus, ficcas qui fuftinet aras,

Nunc folida eft tellus, fed lacus ante fuit.

Qua Velabra folent in Circum ducere pompas;
Nil praeter falices caffaque canna fuit.
Saepe fuburbanas rediens conuiua per vndas
Cantat, et ad nautas ebria verba iacit.
Nondum conueniens diuerfis ifte figuris

Nomen ab auerfo ceperat amne Deus.

395

400

405

Hic quoque lucus erat, iuncis et arundine denfus,
Et pede velato non adeunda palus.

410

Stagna recefferunt, et aquas fua ripa coërcet:

Siccaque nunc tellus. mos tamen inde manet. Reddiderat cauffam. Valeas, anus optima, dixi: Quod fupereft aeui, molle fit omne, tui. Cetera iam pridem didici puerilibus annis:

Non tamen idcirco praetereunda mihi.

Moenia Dardanides nuper noua fecerat Ilus:

Ilus adhuc Afiae diues habebat opes.

Creditur armiferae fignum coelefte Mineruae

Vrbis in Iliacae defiluiffe iuga.

Cura videre fuit: vidi templumque locumqne.

415

420

Hoc fupereft illi: Pallada Roma tenet.

Confulitur Smintheus: lucoque obfcurus opaco
Hos non mentito reddidit ore fonos:

425

Aetheream feruate Deam; feruabitis Vrbem:

Imperium fecum transferet illa loci.

Seruat,

Seruat, et inclufam fumma tenet Ilus in arce:
Curaque ad heredem Laomedonta venit.

Sub Priamo feruata parum.

fic ipfa volebat;

Ex quo iudicio forma reuicta fuo eft. Seu genus Adrafti, feu furtis aptus Vlixes,

Seu pius Aeneas, eripuiffe datur.

430

Auctor in incerto. res eft Romana: tuetur

435

Velta, quod adfiduo lumina cuncta videt.

Heu quantum timuere Patres, quo tempore Vesta
Arfit, et eft adytis obruta paene fuis!

Flagrabant fancti fceleratis ignibus ignes:

Mixtaque erat flammae flamma profana piae.

440

Attonitae flebant, demiffo crine, miniftrae :

Abftulerat vires corporis ipfe timor.

Prouolat in medium, et magna, Succurrite, voce,
Non eft auxilium flere, Metellus ait.

Pignora virgineis fatalia tollite palmis :

445

Non ea funt voto, fed rapienda manu.

Me miferum! dubitatis? ait. dubitare videbat,

Et pauidas pofito procubuiffe genu.

Haurit aquas: tollensque manus, Ignofcite, dixit,
Sacra : vir intrabo non adeunda viro.

450

Si fcelus eft; in me commiffi poena redundet.

Sit capitis damno Roma foluta mei.

Dixit, et irrupit: factum dea rapta probauit;
Pontificisque fui munere tuta fuit. ›

Nunc bene lucetis facrae fub Caefare flammae :
Ignis in Iliacis nunc erit, eftque focis.
Nullaque dicetur vittas temeraffe facerdos

Hoc Duce: nec viua defodietur humo.

455

Sic incesta perit: quia quam violauit, in illam
Conditur et Tellus Veftaque numen idem eft.

460

Tum fibi Callaïco Brutus cognomen in hofte

Scilicet interdum mifcentur triftia laetis;

Fecit, et Hifpanam fanguine tinxit humum.

Ne populum toto pectore fefta iuuent.

Craffus ad Euphraten Aquilas, natumque, fuosque

465

Perdidit

Perdidit

et leto eft vltimus ipfe datus.

Parthe, quid exfultas? dixit Dea. figna remittes :
Quique necem Craffi vindicet, vltor erit.

At

t fimul auritis violae demuntur afellis,

Et Cereris fruges afpera faxa terunt;

470

Nauita puppe fedens, Delphina videbimus, inquit ;
Humida cum pulfo nox erit orta die.

Jam, Phryx, a nupta quereris, Tithone, relinqui;
Et vigil Eoïs Lucifer exit aquis.

Ite, bonae matres, (veftrum Matralia feftum)

475

Flauaque Thebanae reddite liba deae. Pontibus et magno iun&ta eft celeberrima Circo Area: quae pofito de boue nomen habet. Hac ibi luce ferunt Matutae facra parenti

Sceptriferas Serui templa dediffe manus. Quae dea fit: quare famulas a limine templi Arceat, (arcet enim) libaque tofta petat: Bacche, racemiferos hedera redimite capillos,

(Si domus illa tua eft) dirige nauis iter. Arferat obfequio Semele Iouis. accipit Ino

Te, puer: et fumma fedula nutrit ope. Intumuit Iuno, rapta quod pellice natum

Educet. at fanguis ille fororis erat.

Hinc agitur furiis Athamas, et imagine falfa :
Tuque cadis patria, parue Learche, manu.
Maefta Learcheas mater tumulauerat vmbras;
Et dederat miferis omnia iufta rogis.
Haec quoque, funeftos vt erat laniata capillos,
Profilit, et cunis te, Melicerta, rapit.

Et fpatio contracta breui, freta bina repellit;
Vnaque pulfatur terra duabus aquis.

Huc venit infanis natum complexa lacertis ;
Et fecum e celfo mittit in alta iugo.
Excipit illaefos Panope centumque forores,

Et placido lapfu per fua regna ferunt.
Nondum Leucothee, nondum puer ille Palaemon

480

585

490

495

500

Vorticibus denfi Thybridis ora tenent.

Lucus erat: dubium Semelae, Stimulaene vocetur ;
Maenadas Aufonias incoluiffe ferunt.

Quaerit ab his Ino, quae gens foret. Arcadas effe

505

Audit; et Euandrum fceptra tenere loci. Diffimulata deam Latia Saturnia Bacchas

Inftimulat fictis infidiofa fonis:

O nimium faciles, o toto pectore captae,

Non venit haec noftris hofpes amica choris. Fraude petit facrique parat cognofcere ritum. Quo poffit poenas pendere, pignus habet. Vix bene defierat: complent vlulatibus auras' Thyades effufis per fua colla comis:

Iniiciuntque manus, puerumque reuellere pugnant.
Quos ignorat adhuc, inuocat illa deos:

Dique, deaeque loci, miferae fuccurrite matri.

Clamor Auentini faxa propinqua ferit.

Adpulerat ripae vaccas Oetaeus Iberas;

Audit; et ad vocem concitus vrguet iter.

520

Herculis aduentu, quae vim modo ferre parabant.

Turpia femineae terga dedere fugae.

Quid petis hinc, (cognorat enim) matertera Racchi?

An numen, quod me, te quoque vexat, ait?

Illa docet partim; partim praefentia nati

525

Continet: et furiis in fcelus îffe pudet.

Rumor (vt eft velox) agitatis peruolat alis:

Hofpita Carmentis fidos intraffe penates

Eftque frequens, Ino, nomen in ore tuum.

Diceris, et longam depofuiffe famem.

Liba fua properata manu Tegeaea facerdos

Traditur in fubito cocta dediffe foco.

Nunc quoque liba iuuant feftis Matralibus illam.

Ruftica fedulitas gratior arte fuit.

530

Nunc, ait, o vates venientia fata refigna,

535

Qua licet: hospitiis hoc, precor, adde meis.

Parua mora eft. coelum vates ac numina fentit;
Fitque fui toto pectore plena Dei.

1