Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Si licet, et fas eft, vates rege vatis habenas :

Aufpice te felix totus ut annus eat.

Tempora digereret cum conditer Vrbis, in anno
Conftituit menfes quinque bis effe fuo.

Scilicet arma magis, quam fidera, Romule, nôras:
Curaque finitimos vincere maior erat.

25

30

Eft tamen et ratio, Caefar, quae mouerit illum :

Erroremque fuum quo tueatur habet.

Quod fatis eft, utero matris dum prodeat infans;
Hoc anno ftatuit temporis effe fatis.

[blocks in formation]

At Numa nec Ianum, nec auitas praeterit umbras;
Menfibus antiquis adpofuitque duos.

Ne tamen ignores variorum iura dierum :

45

Non habet officii Lucifer omnis idem.

Ille Nefaftus erit, per quem tria verba filentur :

Faftus erit, per quem lege licebit agi.

Neu toto perstare die fua iura putâris ;

Qui iam Fastus erit, mane Nefaftus erat.

50

Nam fimul exta Deo data funt, licet omnia fari ;
Verbaque honoratus libera Praetor habet.

Eft quoque, quo populum ius eft includere feptis:
Eft quoque, qui nono femper ab orbe redit.
Vindicat Aufonias Iunonis cura Kalendas:

Idibus alba Ioui grandior agna cadit.
Nonarum tutela Deo caret. omnibus iftis

(Ne fallare caue) proximus Ater erit.

Omen ab eventu eft: illis nam Roma diebus

Damna fub aduerfo triftia Marte tulit.

55

60

Haec

Haec mihi dicta femel, totis haerentia Fastis, (Ne feriem rerum fcindere cogar) erunt.

Ecce

'cce tibi fauftum, Germanice, nuntiat annum ; Inque meo primus carmine Ianus adeft.

Iane biceps, anni tacite labentis origo,

65

Solus de Superis qui tua terga vides;

Dexter ades ducibus; quorum fecura labore

Dexter ades patribusque tuis, populoque Quirini :

70

Otia terra ferax, otia pontus agit.

Et refera nutu candida templa tuo.

Profpera lux oritur: linguisque animisque fauete.
Nunc dicenda bono funt bona verba die.
Lite vacent aures; infanaque protinus abfint
Iurgia. differ opus, liuida lingua, tuum.
Cernis, odoratis ut luceat ignibus aether;

Et fonet accenfis fpica Ciliffa focis?
Flamma nitore fuo templorum verberat aurum,
Et tremulum fumma fpargit in aede iubar.
Veftibus intactis Tarpeias itur in arces:

Et populus fefto concolor ipfe fuo eft.

Iamque noui praeeunt fafces; noua purpura fulget:
Et noua confpicuum pondera fentit ebur.

75

80

Colla rudes operum praebent ferienda iuuenci,
Quos aluit campis herba Falifca fuis.
Iuppiter, arce fua totum cum fpectet in orbem;

85

Salue, laeta dies, meliorque reuertere femper,

Nil nifi Romanum, quod tueatur, habet.

A populo rerum digna potente coli.

Quem tamen effe Deum te dicam, Iane biformis?

Nam tibi par nullum Graecia numen habet.

90

Ede fimul cauffam, cur de coeleftibus unus,

Sitque quod a tergo, fitque quod ante, vides.

Haec ego cum fumtis agitarem mente tabellis ;

Lucidior vifa eft, quam fuit ante, domus. Tum facer, ancipiti mirandus imagine, Lanus Bina repens oculis obtulit ora meis.

95

Obftu

Obftupui; fenfique metu riguiffe capillos:

Et gelidum fubito frigore pectus erat.
Ille tenens dextra baculum, clauemque finistra,
Edidit hos nobis ore priore fonos.
Difce, metu pofito, vates operofe dierum,

Quod petis: et voces percipe mente meas.
Me Chaos antiqui (nam res fum prifca) vocabant.
Adfpice, quam longi temporis acta canam.
Lucidus hic aër, et, quae tria corpora reítant,
Ignis, aquae, tellus, unus aceruus erant.

Vt femel haec rerum feceffit lite fuarum,

Inque nouas abiit maffa foluta domos;

Sederunt medio terra fretumque folo.

100

105

Flamma petît altum; propior locus aëra cepit:

110

Tunc ego, qui fueram globus, et fine imagine moles,

In faciem redii dignaque membra deo.

Nunc quoque, confufae quondam nota parua figurae,

Ante quod eft in me poftque videtur idem.

Aocipe, quaefitae quae cauffa fit altera formae.

115

Hanc fimul ut nôris, officiumque meum.

Quidquid ubique vides, coelum, mare, nubila, terras;

Omnia funt noftra claufa, patentque, manu.

Me penes eft unum vafti cuftodia mundi:

Et ius vertendi cardinis omne meum eft.

Cum libuit Pacem placidis emittere tectis ;
Libera perpetuas ambular illa vias.
Sanguine letifero totus mifcebitur orbis,

Ni teneant rigidae condita bella ferae.
Praefideo foribus coeli cum mitibus Horis :
It, redit officio Iuppiter ipfe meo.

Imponit libum, mixtaque farra fali,

120

125

Inde vocor Ianus. cui cum Cereale facerdos

Nomina ridebis. modo namque Patulcius idem,

130

Et modo facrifico Clufius ore vocor.

Scilicet alterno voluit rudis illa vetuftas

Nomine diuerfas fignificare vices.

Vis mea narrata eft: cauffam nunc difce figurae.

Jam tamen hanc aliqua tu quoque parte vides.

Omnis

Omnis habet geminas, hinc atque hinc, ianua frontes :
E quibus haec populum fpectat; at illa Larem.
Vtque, fedens vefter primi prope limina tecti,
Ianitor egreffus introitusque videt;

Sic ego profpicio, coeleftis ianitor aulae,

Eöas partes, Hefperiasque fimul.
Ora vides Hecates in tres vergentia partes,
Seruet ut in ternas compita fe&a vias.

Et mihi, ne flexu ceruicis tempora perdam,

Cernere non moto corpore bina licet.
Dixerat: et vultu, fi plura requirere vellem,
Se mihi difficilem non fore, faffus erat.
Sumfi animum, gratesque Deo non territus egi:
Verbaque fum fpectans pauca locutus humum.
Dic, age, frigoribus quare nouus incipit annus,
Qui melius per ver incipiendus erat?
Omnia tunc florent: tunc eft noua temporis aetas:
Et noua de grauido palmite gemma tumet.

Et modo formatis amicitur vitibus arbos;

Prodit et in fummum feminis herba folum :

Et tepidum volucres concentibus aëra mulcent,
Ludit et in pratis luxuriatque pecus.
Tum blandi foles: ignotaque prodit hirundo;

Et luteum celsâ fub trabe fingit opus,
Tum patitur cultus ager, et renouatur aratro.

Haec anni nouitas iure vocanda fuit.

135

140

145

150

X55

160

[blocks in formation]

Prima dies. Cauffam percipe, Ianus ait.

Tempora commifi nafcentia rebus agendis;

Totus ab aufpicio ne foret annus iners.
Quisque fuas artes ob idem delibat agendo:

Nec plus quam folitum teftificatur opus.
Mox ego; Cur, quamuis aliorum numina placem,
P. Ouid. Naf. Opera Tom. III.

B

170

Tane,

Iane, tibi primo tura merumque fero?
Vt per me poffis aditum, qui limina feruo,
Ad quoscumque velim prorfus, habere Deos.
At cur laeta tuis dicuntur verba Kalendis ;

Et damus alternas, accipimusque preces?

Tum Deus incumbens baculo, quem dextra gerebat;
Omina principiis, inquit, ineffe folent.

175

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

Quid vult palma fibi, rugofaque carica, dixi:

185

Et data fub niueo candida mella fauo?

Omen, ait, cauffa eft, vt res fapor ille fequatur;
Et peragat coeptum dulcis vt annus iter.

Dulcia cur dentur video: ftipis adiice cauffam,

Pars mihi de Fefto ne labet vlla tuo.

190

Rifit; et, O quam te fallunt tua fecula, dixit,

Qui ftipe mel fumta dulcius effe putes?

Vix ego Saturno quemquam regnante videbam,

Cuius non animo dulcia lucra forent.

Tempore creuit amor, qui nunc eft fummus, habendi.
Vix vltra, quo iam progrediatur, habet.

195

Pluris opes nunc funt, quam prifci temporis annis ;
Dum populus pauper, dum noua Roma fuit:

Dum casa Martigenam capiebat parua Quirinum,
Et dabat exiguum fluminis vlua torum.

200

Iupiter angufta vix totus ftabat in aede;

Inque Iouis dextra fictile fulmen erat.

Frondibus ornabant, quae nunc Capitolia gemmis

Pafcebatque fuas ipfe Senator oues.

Nec pudor, in ftipula placidam cepiffe quietem,

Nec foenum capiti fuppofuiffe, fuit.

Iura dabat populis pofito modo Conful aratro;

Et leuis argenti lamina crimen erat.

205

At

« AnteriorContinua »