P. OVIDII NASONIS

FASTORV M

LIBER V.

uaeritis, vnde putem Maio data nomina menfi?
Non fatis eft liquido cognita cauffa mihi.
Vt ftat, et incertus qua fit fibi nefcit eundum,
Cum videt ex omni parte viator iter.

Sic, quia poffe datur diuerfas reddere cauffas,
Qua ferar, ignoro: copiaque ipfa nocet.
Dicite, quae fontes Aganippidos Hippocrenes
Grata Medufaei figna tenetis equi.

Diffenfere deae. quarum Polyhymnia coepit

Prima. filent aliae; dictaque mente notant.

10

Poft chaos, vt primum data funt tria corpora mundo,

Inque nouas fpecies omne receffit opus;

Pondere terra fuo fubfedit, et aequora traxit:

At coelum leuitas in loca fumma tulit.

Sol quoque cum ftellis nulla grauitate retentus,
Et vos Lunares exfiluiftis equi.

Sed neque terra diu coelo, nec cetera Phoebo
Sidera cedebant: par erat omnis honos.
Saepe aliquis folio, quod tu, Saturne, tenebas,

Aufus de media plebe federe Deus.

20

Et latus Oceano quisquam Deus aduena iunxit:
Tethys et extremo faepe recepta loco est.

Donec Honor, placidoque decens Reuerentia vultu
Corpora legitimis impofuere toris.

Hinc fata Maieftas; hos eft dea cenfa parentes :
Quaque die partu eft edita, magna fuit.
Nec mora: confedit medio fublimis Olympo,
Aurea, purpureo confpicienda finu.
Confedere fimul Pudor et Metus.

omne videres

Numen ad hanc cultus compofuiffe fuos. Protinus intrauit mentes fufpectus honorum.

Fit pretium dignis; nec fibi quisque placet.

Hic ftatus in coelo inultos permanfit in annos:
Dum fenior fatis excidit arce Deus.

Terra feros partus, immania monstra, Gigantas
Edidit, aufuros in Iouis ire domum.

Mille manus illis dedit, et pro cruribus angues :
Atque ait, In magnos arma mouete deos.

Exftruere hi montes ad fidera fumma parabant,
Et magnum bello follicitare Iouem.
Fulmina de coeli iaculatus Iuppiter arce

Vertit in auctores pondera vasta fuos.
His bene Maieftas armis defenfa deorum

Reftat: et ex illo tempore firma manet.

Adfidet illa Ioui: Iouis eft fidiffima cuftos
Et praeftat fine vi fceptra tremenda Ioui.
Venit et in terras: coluerunt Romulus illam

Et Numa: mox alii, tempore quisque fuo.

Illa patres in honore pio matresque tuetur:

Illa comes pueris virginibusque venit.

Illa datos fafces commendat, eburque curule:

Illa coronatis alta triumphat equis. Finierat voces Polyhymnia. dicta probarunt

Clioque, et curuae fcita Thalia lyrae.

Excipit Vranie: fecere filentia cnnctae;

Et vox audiri nulla, nifi illa, poteft.

Magna fuit quondam capitis reuerentia cani,

Inque fuo pretio ruga fenilis erat.

Martis opus iuuenes, animofaque bella, gerebant:
Et pro dîs aderant in ftatione fuis.

60

Viribus illa minor, nec habendis vtilis armis,

Confilio patriae faepe ferebat opem.

Nec nifi poft annos patuit tunc Curia feros:
Nomen et aetatis mite Senatus erat.
fura dabat populo fenior: finitaque certis

Legibus eft aetas, vnde petatur honos.
Et medius iuuenum, non indignantibus ipfis,
Ibat: et interior, fi comes vnus erat.
Verba quis auderet coram fene digna rubore
Dicere ; cenfuram longa fene&ta dabat.

65

70

Romulus hoc vidit: felectaque pectora, Patres

Dixit. ad hos Vrbis fumma relata nouae.

Hinc fua maiores pofuiffe vocabula Maio

Tangor, et aetati confuluiffe fuae.

Et Numitor dixiffe poteft, Da, Romule, menfem
Hunc fenibus; nec avum fuftinuiffe nepos.

75

Nec leue praepofiti pignus fucceffor honoris
Iunius, a iuuenum nomine dictus, habet.

Tum fic neglectos hedera redimita capillos,
Prima fui coepit Calliopea chori:

Duxerat Oceanus quondam Titanida Tethyn,

Qui terram liquidis, qua patet, ambit aquis.

Hic, vbi nunc Roma eft orbis caput, arbor et herbae,

Et paucae pecudes, et cafa rara fuit.

Quo poftquam ventum; Confiftite, praefcia mater,

95

Nam locus imperii rus erit iftud, ait,

Et matri et vati paret Nonacrius heros;

Inque peregrina conftitit hofpes humo!

Sacra

1

Sacraque multa quidem, fed Fauni prima bicornis

Has docuit gentes, alipedisque Dei. Semicaper, coleris cinctutis, Faune, Lupercis ; Cum luftrant celebres vellera fecta vias.

At tu materno donasti nomine mensem,

Inuentor curuae, furibus apte, fidis.
Nec pietas haec prima tua eft: feptena putaris,
Pleïadum numerum fila dediffe lyrae.

Haec quoque defierat; laudataque voce fororum eft.

Quid faciam? turbae pars habet omnis idem.

Nullaque laudetur plusue minusue mihi.

103

105

Gratia Pieridum nobis aequaliter adfit;

110

Ab

b Joue furgat opus. prima mihi nocte videnda
Stella eft in cunas officiofa Iouis.

Nafcitur Oleniae fignum pluuiale Capellae :

Illa dati coelum praemia lactis habet.

Naïs Amalthea Cretaea nobilis Ida

Dicitur in filuis occuluiffe Iouem.

Huic fuit haedorum mater formofa duorum
Inter Dictaeos confpicienda greges;

Cornibus aëriis, atque in fua terga recuruis:

115

Vbere, quod nutrix poffet habere Iouis.

120

Lac dabat illa Deo. fed fregit in arbore cornu :
Truncaque dimidia parte decoris erat.

Suftulit hoc Nymphe, cinctumque recentibus herbis,
Et plenum pomis ad Iouis ora tulit.

Quod praeftant oculis omnia tuta fuis.

Stant quoque pro nobis, et praefunt moenibus Vrbis,

Et

Et funt praefentes, auxiliumque ferunt.

At canis ante pedes, faxo fabricatus eodem, quae ftandi cum Lare cauffa fuit?

Stabat.

Seruat vterque domum, domino quoque fidus vterque.
Compita grata Deo: compita grata cani.
Exagitant et Lar, et turba Diania, fures:

Peruigilantque Lares, peruigilantque canes.

Bina gemellorum quaerebam figna deorum
Viribus annofae facta caduca morae :

Mille Lares, Geniumque Ducis, qui tradidit illos,
Vrbs habet; et vici numina trina colunt.

Quo feror? Augustus mensis mihi carminis huius
Ius dabit. interea Diua canenda Bona eft.
Elt moles natiua: loco res nomina fecit.

140

145

Adpellant faxum :

pars bona montis ea eft.

150

Huic Remus inftiterat fruftra, quo tempore fratri
Prima Palatinae figna dediftis aues.

Effet, et ex omni parte fecuta virum.

Poftera cum rofeam pulfis Hyperionis aftris

In matutinis lampada tollit equis; Frigidus Argeftes fummas mulcebit ariftas,

Candidaque a Calabris vela dabuntur aquis.

At fimul inducunt obfcura crepufcula no&tem;
Pars Hyadum toto de grege nulla latet.
Ora micant Tauri feptem radiantia flammis,

160

165

Nauita quas Hyadas Graius ab imbre vocat.

Pars Bacchum nutrîffe putat: pars credidit effe
Tethyos has neptes, Oceanique fenis.

Nondum ftabat Atlas, humeros oneratus Olympo;
Cum fatus eft forma confpiciendus Hyas.

170

Hunc ftirps Oceani maturis nifibus Aethra

Edidit, et Nymphas: fed prior ortus Hyas.
P. Ouid. Naf. Opera Tom. III.

H

Dum