Imatges de pàgina
PDF
EPUB

सम्प्राप्ताय त्व अतिर्थये प्रदद्याद् आसंनोदके ।
अन्नं चैव यथाशक्ति सत्कृत्य विधिपूर्वकं ॥ ५५ ॥
न वै स्वयं तद् अश्नीयाद् अतिथिं यन् न भोजयेत् ।
धन्यं यशंस्यम् आयुष्यं स्वयें चातिथिं पूजनं ॥ ५६ ॥
यत्किंचिद् अपि दातव्यं याचितेनानसूयया ।
परितुष्टेन भावेन पाँचम् आसाद्य शक्तितः ॥ ५७ ॥
येन येन तु भावेन यद् यद् दानं प्रयच्छति ।
तत् तत् तेनैव भावेन प्राप्नोति प्रतिपूजितः ॥ ५८ ॥
न विस्मयेत तपसा न दत्त्वा परिकीर्त्तयेत् ।
विस्मयात् क्षरति तपो दानं च परिकीर्त्तनात् ॥ ५९ ॥
न धर्मस्यापदेशेन पापं कृत्वा व्रतं चरेत् ।
व्रतेन पापं प्रच्छाद्य कुब्र्व्वन् स्त्री. शूद्रदम्भनं ॥ ६० ॥
यो न्यथा सन्त॑म् आत्मानम् अन्यथा सत्सु भाषते ।
स पापकृत्तमो लोके स्तेन आत्मापहारकः ॥ ६१ ॥

22

2) dat. case, p. 33. and r. 194. with प्र.

4) r. 152. a.

23

* ) 3d sing. pot. of दा (p. 118.) 5) lit. “preceded by rule"; पूर्वक is very commonly added to a word in modern Sanscrit and Bengāli, to express the manner in which, or the state of mind with which, any thing is done. 6) p. 124. “ the act of honouring.” 9) r. 187. 11) root sad with ā, “ to 13) “ honoured in

meet with.”

return,” p. 175.

7) p. 23. vii.
8) r. 147. पूजन,
10) "a fit object," properly "a vessel."

66

12) yam (r. 88. c.) with . pra, to bestow."

15) r. 175. b. 16) root 17) अपदेश, "disguise.”

66

14) 3d sing. pot. atm. of smi, 1st conj. with vi, "to admire," कृत्, 10th conj. irreg. with परि “ to 18) indec. part. of the root छद्, 10th 19) दम्भन, “ deceit.” 20) r. 123. 23) root हृ, “to seize" (p. 150. b. ), with

"feel pride in."
proclaim.”
conj. "to cover," with prep. I, p. 145. i.
21) r. 197. 22) r. 42. r. 71.

prep. apa.

यमान् सेवेत सततं न नित्यं नियमान् बुधः ।

25

यमान् पतत्य् अकुर्व्वाणो नियमान् केवलान् भर्जेन् ॥ ६२ ॥ धम्मं शनैः सच्चिनुयाद् वल्मीकम् इव पुत्तिकाः । परलोकसहायर्थं सर्व्व.भूतान्य् अपीडयन् ॥ ६३ ॥ नामुत्र हि सहायार्थं पिता माता च तिष्ठतः । न पुत्रदारं न ज्ञातिर् धर्म्मस् तिष्ठति केवलः ॥ ६४ ॥ एकः प्रजायते जन्तुर् एक एव प्रलीयते ।

34

एको नुर्भुङ्क्ते सुकृतम् एक एव च दुष्कृतं ॥ ६५ ॥ मृतं शरीरम् उत्सृज्य काष्ठोष्टसमं क्षितौ । विमुखा बान्धवा यौन्ति धर्म्मस् तम् अनुगच्छति ॥ ६६ ॥ तस्माद् धम्मं सहायार्थं नित्यं सञ्चिनुयाच् छनैः ।

38

धर्मेण हि सहायेन तमस् तरति दुस्तरं ॥ ६७ ॥ धर्म्मप्रधानं पुरुषं तपसा हत. किल्विषं ।

परलोकं नयत्य् आशु भास्वन्तं खशरीरिणं ॥ ६८ ॥

66

[ocr errors]

66

24) The yamāh, or “ moral duties,” according to the scholiast, are purity of thought, chastity, compassion, patience, truth, religious meditation, honesty, freedom from malice, mildness, and self-restraint : the niyamāh, or ceremonial duties,” are ablution, fasting, sacrificing, reading of scripture, and religious silence. 25) r. 124. a. 26) root भज, “to serve,” “perform,” r. 123. 27) 3d sing. pot. of root chi (p. 95. ) with prep. sam. 24) nom. plur. of पुत्तिका, “a kind of ant"; पिपोलिकाप्रभेदाः, Com. According to Wilkins, these ant-hills are seen in Bengal eight or ten feet high. 29) r. 171. c. 30) nom. case sing. of the pres. part. of root पीड़, 10th conj. “ to pain,” r. 135. 31) p. 152. b. 32) r. 153. a. 33) 3d sing. pres. ātm. of ली, 4th conj. “ to perish.”

66

r. 95. and see युज्, p. 122. 38) r. 69.

66

66

31) 3d sing. pres. ātm. of भुज्, 7th conj. “ to eat,”

35) p. 110., p. 145. f.

39) हत from हन्, “ to destroy,” p. 140. 0.

40) acc. case of भाखत्, “luminous,” formed from

[blocks in formation]

41) acc. case of खशरीरिन्, “having a celestial body,” from ख, "heaven,” and शरीर, "body," p. 27. iv.

Duties of the Grihastha's Wife.

पाणिग्राहस्य सांध्वी स्त्री जीवतो वा मृतस्य वा । पतिलोकम् अभीप्सन्ती नाचरेत् किञ्चिद् अप्रियं ॥ ६९ ॥ उपचय्र्यः स्त्रिया साध्या सततं देववत् पतिः । पतिं शुश्रूषते येन तेन स्वर्गे महीयते ॥ ७० ॥ सदा प्रहृष्टंया भाव्यं गृहकार्येषु दक्षया । सुसंस्कृतोपस्करया व्यये चामुक्तहस्तया ॥ ७१ ॥ पतिं या नाभिचरति मनोवाग्देहसंयता । इहाग्र्यां कीर्त्तिम् आप्नोति पतिलोकं परच च ॥ ७२ ॥ न च नामापि गृह्णीयात् पत्न्यौ प्रेते परस्य तु । आसीतामरणात् क्षान्ता नियता ब्रह्मचारिणी ॥ ७३ ॥

[ocr errors]

1) gen. case of पाणिमाह, one who takes by the hand," "a husband."

[blocks in formation]

7) 3d sing. pres. of an irregular nominal verb महीय्, “ to be exalted,” “ honoured,”

[blocks in formation]

66

[blocks in formation]

भाव्यं, it is to be (p. 147. d.) प्रहृष्टया, cheerful,” see p. 203. c. १) inst. fem. of दक्ष, “ skilful.” 10 ) p. 169. a. उपस्कर, an article of household furniture." Com. कुण्डकटाहादि, “ pots,” “ pans,” “crockery,” &c. 11) inst. fem. of अमुक्तहस्त,

lit. “ whose hand is not free, ” p. 169. a. 12) चर् with अभि, “to transgress,” “to deal treacherously with."

1) acc. fem. of अग्य, “ chief.”

14) p. 152. b. 15) p. 35. †. 16) loc. case of प्रेत, “ deceased,” root इ, “to go, ” with प्र, p. 138. b. 17) 3d sing. pot. ātm. of root आस्, 2d conj. “to remain.” मरणात्, abl. case “ death,” p. 155. a. 19) “ patient,” p. 141.

18) आ, “ until”;

Duties of the Brahman in the third Order, or Quarter of his Life, as a Vānaprastha, or Hermit.

गृहस्थस् तु यदा पश्येद् बैंली.पलितम् आत्मनः ।
पुत्रेषु भाय्यां निक्षिप्य तदारण्यं समश्रयेत् ॥ ७४ ॥
यद् भक्ष्यं स्यात् ततो दद्याद् बलिं भिक्षां च शक्तितः ।
अम्मूल, फल, भिक्षभिर् अर्चयेद् आश्रमागतान् ॥ ७५ ॥
स्वाध्याये नित्ययुक्तः स्याद् दन्तो मैत्रः समाहितः ।
दौता नित्यम् अनादाता सर्वभूतानुकम्पकः ॥ ७६ ॥
अप्रयत्नः सुखार्थेषु यथावद् विजितेन्द्रियः ।
धरा.शैयो-ममंश्चैव वृक्ष.मूल, निकेंतनः ॥ ७७ ॥
तपश् चरन् उर्यंतरं शोषैयेद् देहम् आत्मनः ।
वीतशोकभयो विप्रो ब्रह्मलोके महीयते ॥ ७८ ॥

Duties of the Brahman in the fourth Order, or Quarter of his Life, as a Bhikshu, or religious Mendicant.

वनेषु तु विहृत्यैवं तृतीयं भागम् आयुषः ।

चतुर्थम् आयुषो भागं त्यक्त्वा सङ्गान् परिव्रजेत् ॥ ७९ ॥

20) बली, “a wrinkle.” 21 ) r. 197. 22) p. 145.f. 23) root श्रि, 1st conj. with sam and ā, “to have recourse to.” 24) p. 152. a.

27) r. 143.

66

2) अय्, “ water,” p. 45. ↑ ; प is

66

changed to by the same rule that a final is changed to before a nasal, r. 15. 26) r. 151. a. 25) युक्त, “ intent on.” 29) p. 141. 30) “ amicable,” from मित्र, “ a friend,” by p. 23. viii. 31) “ composed,” from dhā 32) p. 37. with prep. sam and ā, p. 139. c. 33) अन् not आदाता, “a receiver, p. 174. 4) from root कम्य् with prep. अनु (p. 150. b. ), lit. “ trembling after,” "easily moved with commiseration." 35) धरा, the ground'; शय, "who sleeps,” from शी, “to sleep," p. 149.1. 36) “ free from selfishness"; अ, “not,” and मम, 37) निकेतन, n. “ a habitation,” p. 32. +. 38) उम, “severe,” r. 71. 40) वीत, “freed from,” lit.

“ of me.”

39) root शुष्,

66

66

66

10th conj. (p. 87. e.), "to dry up.” “ gone,” root ड् with prep. वि, p. 138. b.

1) root

with fa, p. 175., p. 144. a.

2) root ब्रज् with परि, “ to wander about,” especially as a mendicant.

कृप्र.
केशनख श्मश्रुः पांची दण्डी कुसुम्भवान् ।
विचरेन नियतो नित्यं सर्वभूतान्य् अपीडयन् ॥ ८० ॥
नाभिनन्देत मरणं नाभिनन्देत जीवितं ।

कालम् एव प्रतीक्षेत निर्देशं भृतंको यथा ॥ ८१ ॥
इन्द्रियाणां निरोधेन रागद्वेष क्षयेण च ।

अहिंसया च भूतानाम् अमृतत्वाय कल्पते ॥ ८२॥ अतिवादांस् तितिक्षेत नावमन्येत कञ्चन ।

18

क्रुध्यन्तं न प्रतिक्रुध्येद आक्रुष्टः कुशलं वदेत् ॥ ४३ ॥
अल्पान्नाभ्यवहारेण रहः स्थानां॑सनेन च ।
हियमाणानि विषयैर इन्द्रियाणि निवर्त्तयेत् ॥ ८४ ॥
जरा.शोकसमविष्टं रोगायतनम् आतुरं ।
रजस्वलम् अनित्यं च भूतावासम् इमं त्यजेत् ॥ ८५ ॥

3) “having a पात्र or dish,” p. 27. iv. a कुसुम्भ or water-pot,” r. 42. i. प्रति, "to expect.”

4) “having a दण्ड or staff,” p. 27. iv. 5) “having () 3d sing. pot. ātm. of root ईश्, 1st conj. with 7) “ wages,” भृति, com. 8) “a hired labourer.” 9) inst. 10) dat. case of अमृतत्व, “immortality,” p. 22. vi.

case of निरोध, “ restraint.”

r. 194.

11) 3d sing. pres. ātm. of कॢप्, 1st conj. (p. 64. a.), “to be fit for.”

12) acc. case plur. ( r. 20) of अतिवाद, " opprobrious language. r. 119.

14) p. 175.

“ welfare.”

[ocr errors]

15) root क्रुश् with झा, “ to curse,” p. 139. .

18) रहस्,

17) अभ्यवहार, “eating." adv. “in private.” 20) nom. plur. neut. of the pres. part. of the passive of दु, r. 124.

enter,”

,” “occupy,” p. 139.. p. 23. xii.

66

1s) p. 129.

16) lit.

19) r. 153.

21) caus. of

"to

root वृत् with f, "to cause to cease." 22) root विश् with सम् and आ, 2) “ possessed of रजस्, or the quality of passion,” 24) भूत, “element"; आवास, “ habitation,” i.e. देहं पृथिव्यादिभूतनिर्मितं, “a body formed of the five elements, earth, fire, water, air, and

æther."

« AnteriorContinua »