Haud equidem credo: fparfae quoque membra veneno
Exercere artes Scythides memorantur easdem.
Si qua fides rebus tamen eft addenda probatis;
Nonne vides, quaecumque mora fluidoue calore
Corpora tabuerint, in parua animalia verti?
I quoque, delectos mactatos obrue tauros;
(Cognita res ufu) de putri vifcere paffim
Florilegae nafcuntur apes. quae more parentum
Rura colunt: operique fauent, in fpemque laborant.
Preffus humo bellator equus crabronis origo eft.
Concaua litoreo fi demas brachia cancro;
Cetera fupponas terrae; de parte fepulta
Scorpius exibit: caudaque minabitur unca.
Quaeque folent canis frondes intexere filis
Agreftes tineae, (res obferuata colonis)
Ferali mutant cum papilione figuram.
Semina limus habet virides generantia ranas:
Et generat truncas pedibus. mox apta natando
Crura dat. utque eadem fint longis faltibus apta,
Pofterior partes fuperat menfura priores..
Nec catulus, partu quem reddidit urfa recenti,
Sed male viua caro eft. lambendo mater in artus
Fingit: et in formam, quantam capit ipfa, reducit.
Nonne vides, quos cera tegit fexangula, foetus
Melliferarum apium fine membris corpora nafci,
Et ferosque pedes, ferasque adfumere pennas?
Iunonis volucrem, quae cauda fidera portat,
Armigerumque Iouis, Cythereïadasque columbas,
Et genus omne auium, mediis e partibus oui
Ni fciret fieri, fieri quis poffe putaret?
Sunt qui, cum claufo putrefacta eft fpina fepulchro,
Mutari credant humanas angue medullas.
Haec tamen ex aliis ducunt primordia rebus:
Vna eft, quae reparet, feque ipfa refeminet, ales.
Affyrii Phoenica vocant. non fruge, neque herbis,
Sed turis lacrimis, et fucco viuit amomi.
Haec ubi quinque fuae compleuit fecula vitae,
Ilicis in ramis, tremulaeue cacumine palmae,
Vnguibus et pando nidum fibi conftruit ore.
Quo fimul ac cafias, et nardi lenis ariftas
Quaffaque cum fulua fubftrauit cinnama myrrha ;
Se fuper imponit: finitque in odoribus aeuum.
Inde ferunt, totidem qui viuere debeat annos,
Corpore de patrio paruum Phoenica renafci,
Cum dedit huic aetas vires; onerique ferendo eft; [Ponderibus nidi ramos leuat arboris altae :]
Fertque pius cunasque fuas, patriumque fepulchrum;
Perque leues auras Hyperionis urbe potitus,
Ante fores facras Hyperionis aede reponit.
Si tamen eft aliquid mirae nouitatis in iftis;
Alternare vices, et quae modo femina tergo
Paffa marem eft, nunc effe marem miremur hyaenam.
Id quoque, quod ventis animal nutritur et aura,
Protinus adfimulat tactu quoscumque colores.
Viata racemifero lyncas dedit India Baccho :
E quibus, (ut memorant) quidquid vefica remifit,
Vertitur in lapides; et congelat aëre tacto.
Sic et curalium, quo primum contigit auras
Tempore, durefcit: mollis fuit herba fub undis.
Deferet ante dies; et in alto Phoebus anhelos
Aequore tinguet equos; quam confequar omnia dictis
In fpecies translata nouas. fic tempora verti
Cernimus, atque illas adfumere robora gentes;
Concidere has. fic magna fuit cenfuque virisque,
Perque decem potuit tantum dare fanguinis annos,
Nunc humilis veteres tantummodo Troia ruinas,
Et pro diuitiis tumulos oftendit auorum.
[Clara fuit Sparte: magnae viguere Mycenae :
Nec non Cecropiae; nec non Amphionis arces.
Vile folum Sparte eft: altae cecidere Mycenae.
Oedipodioniae quid funt, nifi fabula, Thebae?
Quid Pandioniae reftant nifi nomen Athenae ?]
Nunc quoque Dardaniam fama eft confurgere Romam :
Apenninigenae quae proxima Thybridis undis
Mole fub ingenti rerum fundamina ponit.
Haec igitur formam crefcendo mutat;
Immenfi caput orbis erit. fic dicere vates,
Faticinasque ferunt fortes: quantumque recordor,
Priamides Helenus flenti,, dubioque falutis,
Dixerat Aeneae, cum res Troiana labaret.
Nate Dea, fi nota fatis praefagia noftrae
Mentis habes; non tota cadet, te fofpite, Troia.
Flamma tibi ferrumque dabunt iter. ibis; et una
Pergama rapta feres: donec Troiaeque tibique
Externum patrio contingat amicius aruum.
Vrbem et iam cerno Phrygios debere nepotes;
Quanta nec eft, nec erit, nec vifa prioribus annis.
Hanc alii proceres per fecula longa potentem,
Sed dominam rerum de fanguine natus lüli
Efficiet. quo, cum tellus erit ufa, fruentur
Aethereae fedes: coelumque erit exitus illi.
Haec Helenum ceciniffe Penatigero Aeneae,
Mente memor refero: cognataque moenia laetor
Crefcere; et utiliter Phrygibus viciffe Pelasgos,
Ne tamen oblitis ad metam tendere longe
Exfpatiemur equis; coelum, et quodcumque fub illo eft,
Immutat formas, tellusque, et quidquid in illa eft.
Nos quoque pars mundi, (quoniam non corpora folum,
Verum etiam volucres animae fumus, inque ferinas
Poffumus ire domos, pecudumque in pectora condi)
Corpora, quae poffint animas habuiffe parentum.
Aut fratrum, aut aliquo iun&torum foedere nobis,
Aut hominum certe, tuta effe et honefta finamus:
Neue Thyefteis cumulemur vifcera menfis.
Quam male confuefcit, quam fe parat ille cruori
Impius humano; vituli qui guttura cultro
Rumpit; et immotas praebet mugitibus aures!
Aut qui vagitus fimiles puerilibus haedum
Edentem iugulare poteft; aut alite vefci,
Cui dedit ipfe cibos! quantum eft, quod defit in iftis
Ad plenum facinus! quo tranfitus inde paratur!
Bos aret; aut mortem fenioribus imputet annis ;
Horriferum contra Borean ouis arma miniftret.
Vbera dent faturae manibus preffanda capellae.
Retia cum pedicis, laqueosque, artesque dolofas
Tollite: nec volucrem vifcata fallite virga:
Nec formidatis ceruos includite pennis:
Nec celate cibis uncos fallacibus hamos.
Perdite, fiqua nocent. verum haec quoque perdite tantum.
Ora vacent epulis: alimentaque congrua carpant.
Talibus atque aliis inftructo pectore dictis
In patriam remeaffe ferunt; ultroque petitum
Accepiffe Numam populi Latialis habenas.
Coniuge qui felix Nympha, ducibusque Camenis,
Sacrificos docuit ritus; gentemque, feroci
Adfuetam bello, pacis traduxit ad artes.
Quem, poftquam fenior regnumque aeuumque peregit,
Exftin&tum Latiaeque nurus, populusque, Patresque,
Defleuere Numam. nam coniux urbe relicta
Vallis Aricinae denfis latet abdita filuis:
Sacraque Orefteae gemitu queftuque Dianae
Impedit. ah quoties Nymphae nemorisque lacusque,
Ne faceret, monuere ; et confolantia verba
Dixere! ah quoties flenti Thefeïus heros,
Siste modum, dixit: neque enim fortuna querenda
Sola tua eft. fimiles aliorum refpice cafus :
Mitius ifta feres. utinamque exempla dolentem,
Non mea te poffent releuare! fed et mea poffunt.
Fando aliquem Hyppolytum veftras (puto) contigit aures,
Credulitate patris, fceleratae fraude nouercae
Occubuiffe neci. mirabere, vixque probabo:
Sed tamen ille ego fum. me Pafiphaeïa quondam
Tentatum fruftra, patrium temeraffe cubile
[Quod voluit, finxit voluiffe: et crimine verfo,]
(Indiciine metu magis, offensane repulsae,)
Arguit: immeritumque pater proiecit ab urbe;
Hoftilique caput prece deteftatur euntis.
Pittheam profugo curru Troezena petebam;
Iamque Corinthiaci carpebam litora ponti;
Cum mare furrexit: cumulusque immanis aquarum
In montis fpeciem curuari, et crefcere vifus;
Et dare mugitus; fummoque cacumine findi.
Corniger hinc taurus ruptis expellitur undis,
Pettoribusque tenus molles erectus in auras,
Naribus et patulo partem maris euomit ore.
Corda pauent comitum. mihi mens interrita manfit,
Exfiliis contenta fuis. cum colla feroces
Ad freta conuertunt, adrectisque auribus horrent
Quadrupedes; monftrique metu turbantur; et altis
Praecipitant currum fcopulis. ego ducere vana
Frena manu, fpumis albentibus oblita,
Et retro lentas tendo refupinus habenas.
Nec vires tamen has rabies fuperaffet equorum ;
Ni rota, perpetuum qua circumuertitur axem,
Stipitis occurfu fracta ac disiecta fuiffet.
Excutior curru lorisque tenentibus artus
Vifcera viua trahi, neruos in ftirpe teneri,
Membra rapi partim, partim reprensa relinqui,
Offa grauem dare fracta fonum, feffamque videres
Exhalari animam; nullasque in corpore partes,
Nofcere quas poffes: unumque erat omnia vulnus.
Num potes, aut audes cladi componere noftrae,
Nympha, tuam ? vidi quoque luce carentia regna:
Et lacerum foui Phlegethontide corpus in unda.
Nec, nifi Apollineae valido medicamine prolis,
Reddita vita foret. quam poftquam fortibus herbis
Atque ope Paeonia, Dite indignante, recepi;
Tum mihi, ne praefens augerem muneris huius
Inuidiam, densas obiecit Cynthia nubes:
Vtque forem tutus; poffemque impune videri;
Addidit aetatem: nec cognofcenda reliquit
Ora mihi. Cretenque diu dubitauit habendam
Traderet, an Delon. Delo Cretaque relictis
Hic pofuit: nomenque fimul, quod poffit equorum
Admonuiffe, iubet deponere: Quique fuisti
|