Carmine dum tali filuas, animosque ferarum Threïcius vates, et faxa fequentia ducit; Ecce nurus Ciconum, tectae lymphata ferinis Pectora velleribus, tumuli de vertice cernunt Orphea, percuffis fociantem carmina neruis. E quibus vna, leuem iactato crine per auram, En, ait, en hic eft noftri contemtor: Vatis Apollinei vocalia mifit in ora. Quae foliis praefuta notam fine vulnere fecit. Alterius telum lapis eft: qui miffus, in ipfo Aëre concentu viêtus vocisque, lyraeque eft; Ac veluti fupplex pro tam furialibus aufis, Ante pedes iacuit. fed enim temeraria crefcunt Bella modusque abiit: infanaque regnat Erynnis. Cunctaque tela forent cantu mollita: fed ingens Clamor, et inflato Berecynthia tibia cornu, Tympanaque, plaufusque, et Bacchei vlulatus Obftrepuere fono citharae. tum denique faxa Non exauditi rubuerunt fanguine vatis.
At primum attonitas etiamnum voce canentis Innumeras volucres, anguesque, agmenque ferarum, Maenades Orphei titulum rapuere theatri: Inde cruentatis vertuntur in Orphea dextris; Et coëunt, vt aues; fi quando luce vagantem Noctis auem cernunt: ftructoque vtrimque theatro
Ceu matutina ceruus periturus arena,
Praeda canum elt: vatemque petunt; et fronde virenti
Coniiciunt thyrfos, non haec in munera factos.
Hae glebas, illae dereptos arbore ramos,
Pars torquent filices. neu defint tela furori,
Forte boues preffo fubigebant vomere terram : Nec procul hinc, multo fructum fudore parantes, Dura lacertofi fodiebant arua coloni.
Agmine qui vifo fugiunt, operisque relinquunt Arma fui: vacuosque iacent difperfa per agros Sarculaque, raftrique graues, longique ligones. Quae poftquam rapuere ferae, cornuque minaci Diuellere boues; ad vatis fata recurrunt :
Tendentemque manus, et in illo tempore primum Irrita dicentem, nec quidquam voce mouentem,
Sacrilegae perimunt. perque os (pro Iuppiter!) illud,
Auditum faxis, intellectumque ferarum
Senfibus, in ventos anima exhalata receffit.
Te maeftae volucres, Orpheu, te turba ferarum,
Te rigidae filices, tua carmina faepe fecutae Fleuerunt filuae: pofitis te frondibus arbos,
luxit: lacrimis quoque flumina dicunt
Increuiffe fuis: obfcuraque carbasa pullo
Naïdes et Dryades, paffosque habuere capillos.
Membra iacent diuerfa locis. caput, Hebre, lyramque
Excipis; et (mirum) medio dum labitur amne,
Flebile nefcio quid queritur lyra, flebile lingua Murmurat exanimis: respondent flebile ripae.
Arcet; et in lapidem ricus ferpentis apertos Congelat; et patulos (vt erant) indurat hiatus. Vmbra fubit terras: et, quae loca viderat ante Cuncta recognofcit. quaerensque per arua piorum P. Ouid. Naf. Opera. Tom. II.
Inuenit Eurydicen, cupidisque amplectitur vlnis. Hic modo coniunctis fpatiantur paffibus ambo: Nunc praecedentem fequitur: nunc praeuius anteit: Eurydicenque fuam iam tuto refpicit Orpheus.
Non impune tamen fcelus hoc finit effe Lyaeus, Amiffoque dolens facrorum vate fuorum,
Protinus in filuis matres Edonidas omnes ?
Quae fecere nefas, torta radice ligauit.
Quippe pedum digitos, in quantum quaeque fecuta eft, Traxit: et in folidam detrufit acumine terram. Vtque fuum laqueis, quos callidus abdidit auceps, Crus vbi commifit volucris, fenfitque teneri; Plangitur; ac trepidans adftringit vincula motu:
Sic, vt quaeque folo defixa cohaeferat harum, Exfternata fugam fruftra tentabat. at illam Lenta tenet radix, exfultantemque coërcet.
Dumque vbi funt digiti, dum pes vbi quaerit, et vngues, Adfpicit in teretes lignum fuccedere furas.
Et conata femur maerenti plangere dextra; Robora percuffit. pectus quoque robora fiunt: Robora funt humeri. porrectaque brachia veros Effe putes ramos; et non fallare putando.
Nec fatis hoc Baccho eft. ipfos quoque deferit agros:
Ruricolae cepere Phryges: vinctumque coronis Ad regem traxere Midan: cui Thracius Orpheus Orgia tradiderat, cum Cecropio Eumolpo. Qui fimul agnouit focium comitemque facrorum, Hofpitis aduentu feftum genialiter egit
Per bis quinque dies, et iunctas ordine noctes. Et iam ftellarum fublime coëgerat agmen Lucifer vndecimus, Lydos cum laetus in agros Rex venit; et iuueni Silenum reddit alumno.
Huic Deus optandi gratum, fed inutile, fecit Muneris arbitrium, gaudens altore recepto. Ille male vfurus donis, ait, Effice, quidquid Corpore contigero, fuluum vertatur in aurum. Adnuit optatis: nocituraque munera foluit Liber; at indoluit, quod non meliora petîffet. Laetus abit; gaudetque malo Berecynthius heros: Pollicitamque fidem tangendo fingula tentat. Vixque fibi credens, non alta fronde virentem Ilice detraxit virgam: virga aurea facta eft. Tollit humo faxum: faxum quoque palluit auro. Contigit et glebam: contactu gleba potenti
arentes Cereris decerpfit ariftas:
Aurea meffis erat. demtum tenet arbore pomum: Hefperidas donaffe putes. fi poftibus altis Admouit digitos; poftes radiare videntur. Ille etiam liquidis palmas vbi lauerat vndis, Vnda fluens palmis Danaën eludere poffet. Vix fpes ipfe fuas animo capit, aurea fingens Omnia. gaudenti menfas pofuere ministri, Exftructas dapibus, nec toftae frugis egentes. Tum vero, fiue ille fua Cerealia dextra Munera contigerat; Cerealia dona rigebant. Siue dapes auido conuellere dente parabat, Lamina fulua dapes admoto dente nitebant. Mifcuerat puris auctorem muneris vndis, Fufile per rictus aurum fluitare videres.
Attonitus nouitate mali, diuesque, miferque
Effugere optat opes: et, quae modo vouerat, odit.
Copia nulla famem releuat; fitis arida guttur Vrit, et inuifo meritus torquetur ab auro.
Ad coelumque manus, et fplendida brachia tollens,
Da veniam, Lenaee pater; peccauimus, inquit: Sed miferere, precor, fpeciofoque eripe damno. Mite Deûm numen Bacchus peccaffe fatentem Reftituit, pactamque fidem, data munera, foluit. Neue male optato maneas circumlitus auro, P 2
Vade, ait, ad magnis vicinum Sardibus amnem ;
Perque iugum montis labentibus obuius vndis
Carpe viam; donec venias ad fluminis ortus. Spumiferoque tuum fonti, qua plurimus exit, Subde caput: corpusque fimul, fimul elue crimen. Rex iuffae fuccedit aquae. vis aurea tinxit Flumen, et humano de corpore ceffit in amnem. Nunc quoque iam veteris percepto femine venae Arua rigent, auro madidis pallentia glebis.
Ille, perofus opes, filuas et rura colebat, Panaque montanis habitantem femper in antris. Pingue fed ingenium manfit: nocituraque, vt ante, Rurfus erant domino ftolidae praecordia mentis. Nam, freta profpiciens, late riget arduus alto Tmolus in adfcenfu, cliuoque extentus vtroque, Sardibus hinc, illinc paruis finitur Hypaepis. Pan ibi dum teneris iactat fua carmina Nymphis, Et leue cerata modulatur arundine carmen; Aufus Apollineos prae fe contemnere cantus, Iudice fub Tmolo certamen venit ad impar. Monte fuo fenior iudex confedit; et aures
Liberat arboribus. quercu coma caerula tantum
Cingitur; et pendent circum caua tempora glandes.
Isque Deum pecoris fpectans, In iudice, dixit
Nulla mora eft. calamis agreftibus infonat ille: Barbaricoque Midan (aderat nam forte canenti) Carmine delenit. poft hunc facer ora retorfit
Tmolus ad os Phoebi: vultum fua filua fecuta eft. Ille caput flauum lauro Parnafide vinctus Verrit humum, Tyrio faturata murice palla: Inftructamque fidem gemmis et dentibus Indis Suftinet a laeua: tenuit manus altera plectrum. Artificis ftatus ipfe fuit. tum ftamina docto Pollice follicitat: quorum dulcedine captus Pana iubet Tmolus citharae fubmittere cannas.
Iudicium fanctique placet fententia montis
Omnibus. arguitur tamen, atque iniufta vocatur
« AnteriorContinua » |