Concuffit grauidis oneratos meffibus agros:

Moliturque genus poenae miferabile, fi non
Ille fuis effet nulli miferabilis actis,

Peftifera lacerare Fame. quae quatenus ipfi

Non adeunda Deae, (neque enim Cereremque Famemque 785
Fata coire finunt) montani numinis vnam
Talibus agreftem compellat, Oreada, dictis:

Eft locus extremis Scythiae glacialis in oris,

Trifte folum, fterilis, fine fruge, fine arbore tellus ;

Frigus iners illic habitant Pallorque, Tremorque,
Et ieiuna Fames: ea fe in praecordia condat
Sacrilegi fcelerata, iube. nec copia rerum
Vincat eam; fuperetque meas certamine vires.
Neue viae fpatium te terreat; accipe currus:
Accipe, quos frenis alte moderere, dracones.
Et dedit. illa, dato fubuecta per aëra curru,
Deuenit in Scythiam: rigidique cacumine montis
(Caucafon adpellant) ferpentum colla leuauit:
Quaefitamque Famem lapidofo vidit in agro,
Vnguibus, et raris vellentem dentibus herbas.
Hirtus erat crinis; caua lumina; pallor in ore;
Labra incana fitu; fcabrae rubigine fauces;
Dura cutis, per quam fpectari vifcera poffent ;
Offa fub incuruis exftabant arida lumbis:
Ventris erat pro ventre locus. pendere putares
Pectus, et a spinae tantummodo crate teneri.
Auxerat articulos macies, genuumque rigebat
Orbis, et immodico prodibant tubere tali.

790

799

800

805

Hanc procul vt vidit (neque enim eft accedere iuxta
Aufa) refert mandata Deae; paullumque morata,

Quamquam aberat longe, quamquam modo venerat illuc,

Vifa tamen fenfiffe Famem; retroque dracones

Egit in Haemoniam, verfis fublimis habenis.

Dicta Fames Cereris (quamuis contraria femper

Illius eft operi) peragit; perque aëra vento,
Ad iuffam delata domum eft: et protinus intrat
Sacrilegi thalamos: altoque fopore folutum
(Noctis erat tempus) geminis amplectitur alis:

M 2

Seque

Seque viro infpirat, faucesque, et pectus, et ora'

Adflat; et in vacuis fpargit ieiunia venis.

Functaque mandato fecundum deferit orbem;
Inque domos inopes adfueta reuertitur arua.
Lenis adhuc fomnus placidis Erifichthona pennis
Mulcebat. petit ille dapes fub imagine fomni:
Oraque vana mouet, dentemque in dente fatigat;
Exercetque cibo delufum gutture inani:

820

825

Proque epulis tenues nequidquam deuorat auras.
Vt vero eft expulfa quies; furit ardor edendi:

Perque auidas fauces, immenfaque vifcera regnat.

Nec mora: quod pontus, quod terra, quod educat aër,

830

Pofcit; et adpofitis queritur ieiunia menfis :

Inque epulis epulas quaerit. quodque vrbibus effe,

Quodque fatis populo poterat, non fufficit vni.
Plusque cupit, quo plura fuam demittit in aluum.
Vtque fretum recipit de tota flumina terra;
Nec fatiatur aquis, peregrinosque ebibit amnes;
Vtque rapax ignis non vmquam alimenta recufat;
Innumerasque faces cremat; et, quo copia maior
Eft data, plura petit; turbaque voracior ipfa eft:
Sic epulas omnes Erifichthonis ora profani
Accipiunt, pofcuntque fimul. cibus omnis in illo
Cauffa cibi eft: femperque locus fit inanis edendo.
Jamque fame patriás altique voragine ventris
Attenuarat opes. fed inattenuata manebas

835

840

Tum quoque, dira fames: implacataeque vigebat

845

Flamma gulae. tandem, demiffo in vifcera cenfu,

Filia reftabat, non illo digna parente.

Hanc quoque vendit inops. dominum generofa recufat:

Et vicina fuas tendens fuper aequora palmas,

850

Eripe me domino, qui raptae praemia nobis'
Virginitatis habes, ait. (haec Neptunus habebat.)
Qui prece non fpreta, quamuis modo vifa fequenti
Effet hero, formamque nouat, vultumque virilem
Induit, et cultus pifcem capientibus aptos.

Hanc dominus fpectans, O qui pendentia paruo

855

Aera

Aera cibo celas, moderator arundinis, inquit,
Sic mare compofitum, fic fit tibi pifcis in vnda
Credulus, et nullos, nifi fixus, fentiat hamos:

Quae modo cum vili turbatis vefte capillis

Littore in hoc fteterat, (nam ftantem in littore vidi)
Dic vbi fit: neque enim veftigia longius exftant.

860

Illa Dei munus bene cedere fentit: et a fe
Se quaeri gaudens, his eft refecuta rogantem:
Quisquis es, ignofcas; in nullam lumina partem
Gurgite ab hoc flexi; ftudioque operatus inhaefi.
Quoque minus dubites, fic has Deus aequoris artes
Adiuuet, vt nemo iamdudum littore in ifto,
(Me tamen excepto nec femina conftitit vlla.
Credidit; et verfo dominus pede preffit arenam;
Elufusque abiit. illi fua reddita forma eft.
Aft vbi habere fuam transformia corpora fentit,
Saepe pater dominis Triopeïda vendit. At illa

865

$70

Nunc equa, nunc ales, modo bos, modo ceruus abibat:

Praebebatque auido non iufta alimenta parenti.

Vis tamen illa mali poftquam confumferat omnem

875

Materiam, dederatque graui noua pabula morbo;
Ipfe fuos artus lacero diuellere morfu

Coepit et infelix minuendo corpus alebat.

Quid moror externis? etiam mihi faepe nouandi

Corporis, o iuuenes, numero finita poteftas.

880

Nam modo, quod nunc fum, videor: modo flector in anguem:

Armenti modo dux vires in cornua fumo:

Cornua, dum potui. nunc pars caret altera telo
Frontis, vt ipfe vides. gemitus fua verba fecuti.

aba

P. OVIDII NASONIS

METAMORPHOSEON

Qu

LIBER IX.

uae gemitus, truncaeque Deo Neptunius heros
Cauffa rogat frontis: cum fic Calydonius amnis
Coepit, inornatos redimitus arundine crines:
Trifte petis munus. quis enim fua praelia victus
Commemorare velit? referam tamen ordine. nec tam
Turpe fuit vinci, quam contendiffe decorum elt:
Magnaque dat nobis tantus folatia victor.
Nomine fi qua fuo tandem peruenit ad aures
Defanira tuas; quondam pulcherrima virgo,
Multorunique fuit fpes inuidiofa procorum.
Cum quibus vt foceri domus eft intrata petiti;
Accipe me generum, dixi, Parthaöne nate.

ΤΟ

Dixit et Alcides. alii ceffere duobus.

Ille Iouem focerum dare fe, famamque laborum,

Et fuperata fuae referebat iuffa nouercae.

35

Contra ego: (turpe Deum mortali cedere duxi:

Nondum erat ille Deus) Regem me cernis aquarum,

Curfibus obliquis intra tua regna fluentum:

Nec gener externis hofpes tibi miffus ab oris,

Sed popularis ero, et rerum pars vna tuarum.
Tantum ne noceat, quod me nec regia luno
Odit, et omnis abeft iufforum poena laborum.
Nam quod te iactas Alcmena matre creatum;
Iupiter aut falfus pater eft, aut crimine verus.

20

Matris adulterio patrem petis. elige, fictum
Effe Iouem malis, an te per dedecus ortum.
Talia dicentem iamdudum lumine toruo
Spectat; et accenfae non fortiter imperat irae,
Verbaque tot reddit: Melior mihi dextera lingua.
Dummodo pugnando fuperem; tu vince loquendo.
Congrediturque ferox. puduit modo magna locutum
Cedere. reieci viridem de corpore veftem;
Brachiaque oppofui: tenuique a pectore varas
In ftatione manus; et pugnae membra paraui.

25

30

Ille cauis haufto fpargit me puluere palmis,
Inque vicem fuluae iactu flauefcit arenae.

35

Et modo ceruicem, modo crura micantia captat;
Aut captare putes: omnique a parte laceffit.
Me mea defendit grauitas; fruftraque petebar.
Haud fecus ac moles, quam magno murmure fluctus
Oppugnant: manet illa, fuoque eft pondere tuta.
Digredimur paullum: rurfumque ad bella coïmus;
Inque gradu ftetimus, certi non cedere; eratque
Cum pede pes iunctus: totoque ego pectore pronus

Et digitos digitis, et frontem fronte premebam.
Non aliter fortes vidi concurrere tauros,
Cum pretium pugnae, toto nitidiffima faltu,
Expetitur coniux. fpectant armenta, pauentque
Nefcia, quem maneat tanti victoria regni.
Ter fine profectu voluit nitentia contra
Reiicere Alcides a fe mea pectora: quarto
Exuit amplexus, adductaque brachia foluit:
Impulfumque manu (certum mihi vera fateri)
Protinus auertit: tergoque onerofus inhaefit.

Si qua fides, (neque enim ficta mihi gloria voce
Quaeritur) impofitó preffus mihi monte videbar.
Vix tamen exferui fudore fluentia multo
Brachia; vix folui duros a corpore nexus.
Inftat anhelanti; prohibetque resumere vires:
Et ceruice mea potitur. tum denique tellus
Preffa genu noftro eft; et arenas ore momordi.
M 4