Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Nulla mora est; adeunt pariter Cephisidas undas,
Ut nondum liquidas, sic jam vada nota secantes. 370
Inde ubi libatos irroravere liquores

Vestibus et capiti; flectunt vestigia sanctæ
Ad delubra Deæ: quorum fastigia turpi

Squallebant musco; stabantque sine ignibus aræ.
Ut templi tetigere gradus; procumbit uterque
Pronus humi, gelidoque pavens dedit oscula saxo.
Atque ita, Si precibus, dixerunt, numina justis
Victa remollescunt, si flectitur ira Deorum;
Dic, Themi, quâ generis damnum reparabile nostri
Arte sit et mersis fer opem, mitissima, rebus. 380
Mota Dea est; sortemque dedit: Discedite templo;
Et velate caput; cinctasque resolvite vestes:
Ossaque post tergum magnæ jactate parentis.
Obstupuere diu: rumpitque silentia voce
Pyrrha prior; jussisque Deæ parere recusat:
Detque sibi veniam, pavido rogat ore: pavetque
Lædere jactatis maternas ossibus umbras.
Interea repetunt cæcis obscura latebris
Verba datæ sortis secum, inter seque volutant.
Inde Promethides placidis Epimethida dictis
Mulcet; et, Aut fallax, ait, est sollertia nobis ;
Aut pia sunt, nullumque nefas oracula suadent.
Magna parens terra est: lapides in corpore terræ
Ossa reor dici: jacere hos post terga jubemur.
Conjugis augurio quamquam Titania mota est;
Spes tamen in dubio est: adeò cœlestibus ambo
Diffidunt monitis. Sed quid tentare nocebit ?
Descendunt; velantque caput, tunicasque recingunt;
Et jussos lapides sua post vestigia mittunt.

390

Saxa (quis hoc credat, nisi sit pro teste vetustas?) 400
Ponere duritiem cœpere, suumque rigorem ;
Mollirique morâ, mollitaque ducere formam.
Mox, ubi creverunt, naturaque mitior illis
Contigit, ut quædam, sic non manifesta, videri
Forma potest hominis; sed utì de marmore cœpto
Non exacta satis, rudibusque simillima signis,

VOL. II.

C

Quæ tamen ex illis aliquo pars humida succo,
Et terrena fuit, versa est in corporis usum.

Quod solidum est, flectique nequit, mutatur in ossa:
Quod modò vena fuit, sub eodem nomine mansit. 410
Inque brevi spatio, Superorum numine, saxa
Missa viri manibus faciem traxere virilem:
Et de femineo reparata est femina jactu.
Inde genus durum sumus, experiensque laborum:
Et documenta damus, quâ simus origine nati.
Cetera diversis tellus animalia formis

420

Sponte suâ peperit; postquam vetus humor ab igne
Percaluit Solis; cœnumque, udæque paludes
Intumuere æstu: fecundaque semina rerum,
Vivaci nutrita solo, ceu matris in alvo
Creverunt, faciemque aliquam cepere morando.
Sic ubi deseruit madidos septemfluus agros
Nilus, et antiquo sua flumina reddidit alveo,
Etherioque recens exarsit sidere limus ;
Plurima cultores versis animalia glebis

Inveniunt, et in his quædam modò cœpta sub ipsum
Nascendi spatium: quædam imperfecta, suisque
Trunca vident numeris: et eodem in corpore sæpe
Altera pars vivit; rudis est pars altera tellus.

Quippe ubi temperiem sumsere humorque calorque, Concipiunt et ab his oriuntur cuncta duobus: 431 Cúmque sit ignis aquæ pugnax; vapor humidus

:

omnes

Res creat, et discors concordia fœtibus apta est.
Ergo ubi diluvio tellus lutulenta recenti
Solibus ætheriis, almoque recanduit æstu ;
Edidit innumeras species: partimque figuras
Retulit antiquas; partim nova monstra creavit.
Illa quidem nollet, sed te quoque, maxime Python,
Tum genuit: populisque novis, incognita serpens,
Terror eras; tantum spatii de monte tenebas.
Hanc Deus arcitenens, et numquam talibus armis
Antè, nisi in damis capreisque fugacibus, usus,
Mille gravem telis, exhaustâ penè pharetra,

440

Perdidit, effuso per vulnera nigra veneno.
Neve operis famam possit delere vetustas,
Instituit sacros celebri certamine ludos,
Pythia, de domitæ serpentis nomine dictos.
His juvenum quicumque manu, pedibusve, rotâve
Vicerat; æsculeæ capiebat frondis honorem.
Nondum laurus erat; longoque decentia crine 450
Tempora cingebat de quâlibet arbore Phœbus.

Primus amor Phoebi Daphne Peneïa; quem non
Fors ignara dedit, sed sæva Cupidinis ira.
Delius hunc nuper, victâ serpente superbus,
Viderat adducto flectentem cornua nervo :
Quidque tibi, lascive puer, cum fortibus armis?
Dixerat: ista decent humeros gestamina nostros;
Qui dare certa feræ, dare vulnera possumus hosti.
Qui modò, pestifero tot jugera ventre prementem,
Stravimus innumeris, tumidum Pythona, sagittis. 460
Tu face nescio quos esto contentus amores
Irritare tuâ: nec laudes adsere nostras.

Filius huic Veneris; Figat tuus omnia, Phoebe ;
Te meus arcus, ait: quantóque animalia cedunt
Cuncta tibi, tantò minor est tua gloria nostrâ.
Dixit: et eliso percussis aëre pennis
Impiger umbrosâ Parnasi constitit arce:
Eque sagittiferâ promsit duo tela pharetrâ
Diversorum operum. Fugat hoc, facit illud amo

rem.

Quod facit, auratum est, et cuspide fulget acutâ : 470 Quod fugat, obtusum est; et habet sub arundine plum

bum.

Hoc Deus in Nymphâ Peneïde fixit; at illo
Læsit Apollineas trajecta per ossa medullas.
Protinus alter amat; fugit altera nomen amantis,
Silvarum latebris, captivarumque ferarum
Exuviis gaudens, innuptæque æmula Phœbes.
Vitta coërcebat positos sine lege capillos.
Multi illam petiere: illa aversata petentes,
Impatiens expersque viri, nemorum avia lustrat:

Nec quid Hymen, quid Amor, quid sint connubia

curat.

480

Sæpe pater dixit: Generum mihi, filia, debes.
Sæpe pater dixit: Debes mihi, nata, nepotes.
Illa, velut crimen, tædas exosa jugales,
Pulchra verecundo suffunditur ora rubore;
Inque patris blandis hærens cervice lacertis,
Da mihi perpetuâ, genitor carissime, dixit,
Virginitate frui: dedit hoc pater ante Dianæ.
Ille quidem obsequitur: sed te decor iste, quod optas,
Esse vetat; votoque tuo tua forma repugnat.
Phoebus amat; visæque cupit connubia Daphnes: 490
Quæque cupit, sperat: suaque illum oracula fallunt.
Utque leves stipulæ demtis adolentur aristis;
Ut facibus sepes ardent, quas, fortè viator
Vel nimis admovit, vel jam sub luce reliquit ;
Sic Deus in flammas abiit: sic pectore toto
Uritur, et sterilem sperando nutrit amorem.
Spectat inornatos collo pendere capillos.

Et, Quid si comantur? ait. Videt igne micantes,
Sideribus similes, oculos. Videt oscula; quæ non
Est vidisse satis. Laudat digitosque, manusque, 500
Brachiaque, et nudos mediâ plus parte lacertos.
Si qua latent, meliora putat. Fugit ocior aurâ
Illa levi: neque ad hæc revocantis verba resistit :
Nympha, precor, Penëi, mane: non insequor hostis.
Nympha, mane. Sic agna lupum, sic cerva leonem,
Sic aquilam pennâ fugiunt trepidante columbæ;
Hostes quæque suos. Amor est mihi caussa sequendi.
Me miserum! ne prona cadas, indignave lædi
Crura secent sentes; et sim tibi caussa doloris.
Aspera, quâ properas, loca sunt. Moderatiùs, oro, 510
Curre, fugamque inhibe: moderatiùs insequar ipse.
Cui placeas, inquire tamen. Non incola montis,
Non ego sum pastor: non hîc armenta, gregesve
Horridus observo. Nescis, temeraria, nescis
Quem fugias: ideoque fugis. Mihi Delphica tellus,
Et Claros, et Tenedos, Pataræaque regia servit.

Jupiter est genitor. Per me, quod eritque, fuitque, Estque, patet: per me concordant carmina nervis. Certa quidem nostra est: nostrâ tamen una sagittâ Certior, in vacuo quæ vulnera pectore fecit. Inventum medicina meum est; opiferque per or

bem

Dicor; et herbarum subjecta potentia nobis.

520

Hei mihi, quòd nullis amor est medicabilis herbis:
Nec prosunt domino, quæ prosunt omnibus, artes!
Plura locuturum timido Peneïa cursu

Fugit; cumque ipso verba imperfecta reliquit:
Tum quoque visa decens. Nudabant corpora venti,
Obviaque adversas vibrabant flamina vestes ;
Et levis impexos retro dabat aura capillos:
Auctaque forma fugâ est. Sed enim non sustinet

530

540

ultrà Perdere blanditias juvenis Deus: utque movebat Ipse Amor, admisso sequitur vestigia passu. Ut canis in vacuo leporem cùm Gallicus arvo Vidit; et hic prædam pedibus petit, ille salutem : Alter inhæsuro similis, jam jamque tenere Sperat, et extento stringit vestigia rostro : Alter in ambiguo est, an sit deprensus, et ipsis Morsibus eripitur, tangentiaque ora relinquit: Sic Deus, et virgo est: hic spe celer, illa timore. Qui tamen insequitur, pennis adjutus Amoris Ocior est, requiemque negat: tergoque fugaci Imminet; et crinem sparsum cervicibus adflat. Viribus absumtis expalluit illa: citæque Victa labore fugæ, spectans Peneïdas undas, Fer, pater, inquit, opem ; si flumina numen habetis. Quâ nimiùm placui, tellus, aut hisce, vel istam, Quæ facit ut lædar, mutando perde figuram. Vix prece finitâ, torpor gravis adligat artus : Mollia cinguntur tenui præcordia libro : In frondem crines, in ramos brachia crescunt. Pes, modò tam velox, pigris radicibus hæret : Ora cacumen obit: remanet nitor unus in illâ.

550

« AnteriorContinua »