tur de hominis forma imitan-Imines Prometheus effingeret: 'do expreffa. fiquidem Japetus & PromeIgnotas. Quas antea non theus jam exiftebant. Fabuhabebat: quibus antea mate-lam cum veritate conciliabis,, riam non fubminiftraverat.fi dicas primos homines Dixerit aliquis, non fuiffe Deo creatos: ab iis cæteros ignotas in terra, hominum propagatos. figuras, antequam ex illa ho-l

V.

Mundi ætates. Prima aurea; fecunda
argentea.

Aurea prima fata eft ætas, quæ vindice nullo,
Sponte fua, fine lege, fidem, rectumque colebat;
Pœna, metusque aberant; nec verba minantia fixo.
Ære ligabantur, nec fupplex turba timebat
Judicis ora fui: fed erant, fine judice, tuti.
Nondum cæfa fuis, peregrinum ut viferet orbem,
Montibus, in liquidas pinus defcenderat undas:
Nullaque mortales, præter fua, littora norant.
Nondum præcipites cingebant oppida foffa:
Non tuba directi, non æris cornua flexi,

Sata eft. Orta: inchoata.

Vindice nallo. Nemine pa-rum-plex turba. Videlicet reo

narum metu virtutem fuadente: delicia vindicante.

Sine lege. Nullis àdhuc legibus conftitutis.

Rectum. Equitatem, vir

tutem.

Tuti. Erant fine judicis me tu, quia crimine vacabant. Pinus. Navis facta e pinu: ex arboribus.

Nulla. Non peregrina, & aliena. Sua. Vicina: fuæ regionis.

Pracipites. In altitudinem

depreffa.

Tuba directi aris. Tubæ

Verba minantia. Edi&ta verbis minacibus concepta. Fixe, c. Edicta, legesque, a Romanis in æs incidebantur, & in publico loco, rectæ ferme funt: cornua, v. gr. in foro, in valvis curiæ, inflexa; ære in gyrum torto, aut templorum, figebantur, cujusmodi funt cornua bubu& alligabantur. Scribunt ali-la, a quorum fimilitudine noqui, legebantur. men invenerunt.

Non galeæ, non enfis erat: fine militis ufu
Mollia fecuræ peragebant otia gentes.

Ipfa quoque immunis, raftroque intacta, nec ullis
Saucia vomeribus, per fe dabar omnia tellus.
Contentique cibis nullo cogente creatis,
Arbuteos fetus, montanaque fraga legebant,
Cornaque, & in duris hærentia mora rubetis,
Et, quæ deciderant patula Jovis arbore, glandes.
Ver erat æternum; placidique tepentibus auris
Mulcebant Zephiri natos fine femine flores.
Mox etiam fruges tellus inarata ferebat:
Nec renovatus ager gravidis canebat aristis.
Flumina jam lactis, jam flumina nectaris ibant:
Flavaque de viridi stillabant ilice mella.
Poftquam, Saturno tenebrofa in Tartara miffo,

Immunis. Otiofa: non la-bicabat: flavefcebat, recens boriofis muneribus diftricta:natæ fegetes viridem; matunullum coacta quafi tributum ræ album, ac fubinde flavum, pendere. colorem præferunt. Jam... Jam. Hic, illic. Modo, modo.

Per Je. Sua fponte. Nullo cogente. Arante, & colente terram.

Nectaris. Nectar, potio Arbuteos fetus. Fructus ex Deorum, ut poetæ fingunt. arbutis lectos. Eft arbutus, lie. Apes in cavis quercu arbufcula cydoniæ malo non bus fæpe favos conftruunt. diffimilis: ejus fructus, arbu-Ilex, e quercuum genere eft. tum, pruni magnitudinem im- Poftquam, &c. Cum pulfo plet, nullo intus nucleo: matu-in Tartarum Saturno, Jupiter rum flavet, aut rubefcit. imperium mundi capeffivit, ac

Corna. Decerptos e cornis proles, id eft, progenies, five fructus. Cornus arbor eft elatas argentea fucceffit aureæ: ceraforum genere: baccas ru- tunc Jupiter vernum tempus bras & oblongas effert; nu-curravit, &c.

cleo duriffimo.

Rubetis. Dumis.

Saturno. Saturnus, Deorum, ut poetæ tradunt, antiquiff

Fovis arbore. Quercu. Hæc mus, Cali ac Veltæ filius, fra Jovi facra.

trem habuit Titanem five TitaFruges. Frumenta. num, majorem natu, cui proRenovatus. Aratris inverfus. inde mundi regnum debeba Ganebat. Canefcebat. Al- tur. Sed cum Titan videret

Sub Jove mundus erat; fubiitque argentea proles,
Auro deterior, fulvo pretiofior ære:
Jupiter antiqui contraxit tempora veris;
Perque hyemes, æftusque, & inæquales autumnos,
Et breve ver, fpatiis exegit quatuor annum.
Tum primum ficcis aër fervoribus uftus
Canduit, & ventis glacies aftricta pependit:
Tum primum fubiere domos; domus antra fue-

runt,

Et denfi frutices, & junctæ cortice virgæ.

Tartara. Tartarus (neutro genere inflectitur in numero multitudinis) locus eft infe

Veftam Saturno magis favere, Saturnum, fequitur Virgilius illi orbis imperium, ftudio pa- Libro VII. Priorem, quæ Sacis, conceffit, ea conditione, turnum in Tartara conjectum ut Saturnus nullam prolem docet, amplectitur Ovidius. mafculam educaret, atque im Lege Appendicem, cap. 1. perium mundi ad fuos liberos, poft obitum Saturni, rediret. Saturnus filios bona fide interemit, five, ut poetis rorum infimus. placet, devoravit. Ops, ea- Antiqui. Quo perpetuo & dem ac Cybele, Saturni con- conftanti ætas aurea olim jux, occultavit natum Jovem, fruebatur. & clam in infula Creta Cory- Contraxit. Imminuit: fpabantibus alendum tradidit. Ea tiis anguftioribus circumfcrire cognita, Titan Saturnum pfit.

conjecit in vincula, vocatis Inaquales autumnos. Moin belli focietatem filiis fuis do frigore, modo calore abTitanibus. Eos debellavit Ju-undantes, & corporibus idpiter, ac patrem vinculis exe- circo infeftos. mit. At Saturnus, cum effe in fatis accepiffet fore, ut a filio fpoliaretur orbis imperio

Spatiis, &c. Annum quatuor tempeftatibus definivit, inclufit.

flatu.

Subiere domos. Homines fo

Jovi ftruere cæpit infidias. Ju Canduit. Exarfit, æftuavit. piter antevertit, ac Saturnum Ventis. Frigido ventorum relegavit in Tartara; five, ut aliis placet, fugere in Italiam compulit, ubi apud Janum re-liti pernoctare fub dio, quia gem latuit: incolasque mori-nulla erat aëris inclementia, bus, & artibus formavit. Sic coa&ti funt domos ingredi. auream ætatem invexiffe fer- Frutices. Arbufculæ, vir

tur. Pofteriorem opinionem, gulta.

quæ in Italiam pulfum tradit Virga. Rami tenues, &

Semina tum primum longis Cerealia fulcis
Obruta funt; preffique jugo gemuere juvenci.

lenti, qui cortices arborum,
nectebant: hi domorum pa-
rietes, hæc tabulata, tunc

erant.

1

Gerealia. Triticea. Ceres inventrix frumenti.

Obruta. Mandata, infossa. Preffi jugo, &c. Boves fub arato fudavere.

VI.

Etas area, & ferrea. Gigantes calo, ac Superis
bellum inferunt.

Tertia poft illam fucceffit ahenea proles,
Sævior ingeniis, & ad horrida promptior arma,
Non fcelerata tamen: de duro est ultima ferro.
Protinus irrupit venæ pejoris in ævum
Omne nefas: fugere pudor, verumque, fidesque:
In quorum fubiere locum, fraudesque, dolique
Infidiæque, & vis, & amor fceleratus habendi.
Vela dabat ventis, nec adhuc bene noverat illos,
Navita: quæque diu fteterant in montibus altis,
Fluctibus ignotis infultavere carinæ.
Frozen
Communemque prius, ceu lumina folis, & auras,
Cautus humum longo fignavit limite menfor.
Nec tantum fegetes, alimentaque debita, dives
Pofcebatur humus; fed itum eft in vifcera terræ,
Quasque recondiderat, Stygiisque admoverat

umbris

Poft illam. Poft argenteam. [naufragii fecuræ. Infultare,eft, Abenea proles. Etas area. faltando premere: irridere. Protinus, &c. Subito con- Communem, c, Terram fluxit in ætatem ferream om- tam communem omnibus nium fcelerum colluvies.

In avum vena pejoris. In ætatem deterioris metalli, hoc eft, ferri. Metallorum funt venæ quædam, & fulci, in

terra.

Infultavere. Quafi periculi

quam lucem, & aërem.

Limite. Terminis ad agros dividendos pofitis: foffa inter agros ducta.

Stygiis. Styx, palus infero

Effodiuntur opes, irritamenta malorum.

Jamque nocens ferrum, ferroque nocentius au

rum,

Prodierat: prodit bellum, quod pugnat utroque;
Sanguineaque manu crepitantia concutit arma.
Vivitur ex rapto: non hofpes ab hospite tutus;
Non focer a genero: fratrum quoque gratia ra
ra eft:
Imminet exitio vir conjugis: illa, mariti:
Lurida terribiles mifcent aconita novercæ:
Filius ante diem patrios inquirit in annos;
Victa jacet pietas; & virgo cæde madentes:
Ultima cæleftum terras Aftræa reliquit.
Neve foret terris fecurior arduus æther,
Affectaffe ferunt regnum cælefte Gigantes,
Altaque congeftos ftruxiffe ad fidera montes.

vernas Tartaro ipfi vicinas neno interfectorum, appa
abdiderat.
rent livida.
Ante diem.. Filius confulit
Irritamenta malorum.Opes,
quibus mortales ad omnia hariolos, an diu victurus fit
fcelera incitantur.
parens: neque diem ejus mor-
Prodierat. Effoffum e ter-tis a Deo præftitutum expe
ræ vifceribus fuerat.
Etat, avidus hæreditatis po-

Utroque. Ferro & auro:tiundæ.

fine quibus bellum jacet. Inquirit. Ut, fi diutius viSenec. VII. de Benef. cap. 1.&turum effe refciat, mortem Ferrum ex iisdem tenebris illi acceleret. prolatum, quibus argentum, & aurum, ne aut inftrumentum in cades mutuas deeffet, aut pretium. Gratia. Concordia. Imminet exitio.

Molitur

Jacet. Contemnitur. Virgo Aftraa. Dea, juftitiæ præfes, Jovis & Themidis filia. Ultima caleftum. Poft ceteros Deos, terris digreffos. Affectaffe. De cœlo invadendo, Superisque detruden-. Aconita. Venena. Aconi-dis, cogitaffe. Affectare, est tum eft herba venenata in ambire follicite, ac fere præ cautibus nafcens ab Axov, ter jus, & æquum. cautes. Lurida, feu nigra, vo- Gigantes. Vide fuperius, cat venena, quia corpora ve-notam de Saturno.

illi necem.

Olym