Quarum quæ Quum sua quisque regant diverso flamina tractu, sonantius et exquisitius, quam sunt; nam premi eleganter dicuntur, quæ finibus inclusa sunt. Virgil. Georg. I, 235 zona trahuntur. 49. Non est habitabilis etc. Nempe ex opinione Veterum, qui zonas frigidas non minus, quam torridam, incolis orbas putabant: vide Lucret. V, 205; Virgil. Georg. I, 237 s., et Macr. Somn. Scip. II, 5, late de hac re disputantem. 50. Utramque. Revocavi utramque, quia utrumque non nisi duo Leidd. habent, et unus pro varia lect. unde adsumsit Burm. Singularia non admittenda sunt, nisi Codd. consensu id exigente. 51. Flamma, poetice pro calore. 52. Imminet, superimpositus est. Et viciniam et altiorem situm h. v. indicat. Vulgo, qui, quanto est pondere terræ, Pondere aquæ levior. Sed alterum e Cod. pervetusto protulit Const., Fanens. et pondus levius agnoscunt etiam excerpta Vatican. Calandræ, quanquam in his etiam aqua scribitur, quod argutum videbatur Heinsio. Vetustum igni ex 50 55 60 Eurus ad Auroram, Nabatæaque regna recessit, Nubibus adsiduis, pluvioque madescit ab Austro. 61. Auroram. Laudat hanc ventorum cardinalium descriptionem Seneca N. Q. V, 16. Auroram, Æthiopiam, sedem Aurora, vers. 774.Nabateaque. Ita sine h, hoc nomen constanter legitur apud Plin. Tac. Strab. Nabateos Strabo lib. XVI, p. 767, inter Babylonem et Arabiam Felicem collocat, metropolimque eorum nominat Petram. Sic et Plin. H. N. VI, 28–32. Iis præerat rex, qui a Tacito An. II, 57, commemoratur. Inde Nabatea regna. Nunc omnem Arabiam cogitabimus, quæ fere commemoratur, ubi Orientis fines designandi sunt.-Juga, haud dubie Emodi, Damasii et alii montes, quibus India cingitur, Plin. VI, 17-21.-Subdita. Horat. I, Od. XII, 55, subjectos orientis ora Seras. Nostrum expressit Senec. Thyest. 482: Eurus Orientem movet, Nabateaque qualiens regna ct Eoos sinus. Cf. idem, Agam. 477. 63. Vesper, et occiduo. Euro contrarius Zephirus ab occidente flat. Ed.-Litora dixit, non terræ, quia mare Atlanticum claudit orbem occidentalem. Tepescunt, quia Solis occidentis radii minus violenti sunt; propterea etiam occidentales terræ minorem solis æstum sentire poetæ videntur. Ita et Horat. I, Sat. IV, 63 30: Sol, quo vespertina tepet regio. Similiter mox meridionalis terra madescere dicitur, quia Auster inde pluvias agit. Boreæ vero violentiæ satis accommodatum invasit. Manil. Asper ab axe ruil Boreas. 64. Scythia nomine Veteres comprehenderunt omnes terras septentrionales incognitas. Trionem, non triones, præferunt Florent., Berneg., Urbin.; idque ex antiquo usu loquendi comprobat Heins. 65. Horrifer Frigora enim, de quibus proprie horror, agit Boreas. De origine ejus cf. IV, Pont. x, 40. Contraria tellus. Meridionalis, Antarctica, Septentrionali opposita. 67. Liquidum-Ethera. Purum et ab omni noxio vapore liberatum. Ed. 68. Nec quidquam terrenæ fæcis. άzpúyezov aisépa dixit Homer. Il. P, 425; nam rug et fær, omne impurum: vid. Gronov. Observat. II, VII, p. 207. 69. Dissepserat. Heins. e Leodic. fragmento antiquissimo dedit; idque verbum est probum; sed a librario imperito, aut dictantem non recte percipiente, hoc facile mutari potuit in discepserat, quod habent permulti MSS. Id quum ferri non posset, alius correxit discerpserat, quod et ipsum multos libros occu Quum, quæ pressa diu massa latuere sub illa, pavit, et defenditur a Gebhardo 71. Effervescere etiam exquisitius, quam quod alii, ex interpretatione, habent; sidera enim sunt ignes ferventes, et fervidus sol passim occurrit. Lenzio h. v. idem esse videbatur, quod vers. 27, emicare, et celerem motum in superiora loca significare. Verum tunc saltem scribendum fuisset effervescere in cælum, ut Virg. Georg. lib. I, 471, effervere in agros. - Effervescere. Edd. antiquæ fulgescere, MSS. plerique, iique meliores fervescere (quod primus Asulanus amplexus est) aut effervescere. Hoc exquisitius alii in vulgaria illa et obvia clarescere et splendescere mutarunt. 72. Suis, sibi propriis. 73. Etiam astra sunt animantia, in primis ex mente Stoicorum : vide Cic. N. D. II, 16 et 21, quanquam et ex opinione vulgi. Inde inter sidera referri, Deum fieri. — Cœleste solum, cælum tanquam pavimentum, quo insistunt: forma Deorum, sidera, quæ habentur numina : for- 74. Nitidis. Pro eleganti nitidis Heins. conj. mutis, aut simis, aut udis, quorum primum vulgare, alterum nimis alte repetitum, tertium otiosum est. Nilidus aptum piscium epitheton, propter squamarum lævitatem et lubricitatem : IX, 264 de serpente, squamaque nilere recenti. 75. Agilabilis. Significanter agitabilis. Senec. N. Q. VI, 16: nihil est tam versabile et agitatione gaudens, quam aer. - 76. Sanctius his animal etc. Originem hominis describit, ut postulat ejus dignitas. Non enim mutum et turpe pecus e terra erepsimus Ovidio, sed sanctius, Deo similius, atque adeo reverentia dignius animal. Ergo comparativus pro positivo bene usurpatur : non enim cætera animalia sancta erant. Ed. Mens alta, ratio, quæ alta cogitare, cogitando se ad cælum attollere potest. Cic. Mil. 8: homo sapiens et alla et divina quadam mente prædi Natus homo est; sive hunc divino semine fecit Quam satus Iapeto, mixtam fluvialibus undis, 78. Natus homo est. Valde fluctuarunt philosophi veteres in definienda et origine et natura animæ : vide Ciceron.Tusc. I, 9, 10. Noster sequitur eos, qui cæleste quidquam et divinum in animis inesse putabant: Cic. Fin. II, 34. Unde vero divinum illud traxerint, dubium relinquit. Divino semine, deest ex. 79. Origo. Palat. et alii, melioris imago, quo Dan. Heins. respici putat ad ideam, quæ in Deo fuerit, et ad quam mundus ille melior dispositus sit. Sed unde talis philosophia in hoc carmine? Sæpe origo et imago permutata sunt, ut I, Fast. 65.-Origo, auctor, creator; vid. I. V, V. 262. Tacit. Mor. G. II: Celebrant Tuisconem et Mannum originem gentis conditoresque. Etiam nostra lingua hoc fert, den Ursprung.- Melioris, dispositi et exornati. Refertur ad rudem indigestamque molem. 81. Cognati, non terræ, sed animæ. Male igitur Lenzius addit: quatenus cælum et terra olim conjuncta fuerunt. Cognationem et domicilium pristinum animæ nostræ cælum vocat etiam Cic. Legg. I, 9. Sed omnium optime Hipparchus approbaverat, animam nostram esse partem cæli. Plin. H. N. II, 26; Lu 38 cret. II, 990: Cœlesti sumus omnes semine oriundi. 82. Quam satus Iapeto. Prometheus, Iapeti filius, habebatur generis humani auctor haud dubie propterea, quod mores hominum agrestium molliverat. Alii aliter super eo philosophantur, de quibus exponendi nunc non est locus. Importune autem, meo quidem sensu, opifici rerum repente Prometheus socius additur. Mixtam undis, ergo ex luto creavit hominem; Hor. I, Od. xvi, 13; Juvenal, XIV, 35. Hinc homo vocatur πηλὸς ὁ Προμηθῆος a Callim. fragm. Bentl. 87. Apud Hesiod. Epy. 6o, ubi mira hominis compositio narratur, Vulcanus jubetur γαῖαν ὕδει φέρειν. Aliter rursus hic mythus ab Horat. I, Od. xvi, 13, narratur; aliter etiam ab Hygin. Fab. 142. 83. In effigiem. Phocylid. v. 101, anima vocatur eo eixov. Eurysus Pythag. in libro de Fortuna, censet Deum creasse hominem αρχετύπῳ xpoprvo iœur. Plato Rep. VI, pag. 431, in homine ait esse aliquid 90δὲς καὶ Θεοείκελον. Fluxit et hoc ab Ægyptiis; Lactant. Inst. VII, iv, 3 : At Hermes non ignoravit, hominem et a Deo, et ad Dei similitudinem fictum. Noster effigiem Deorum ponit corpore humano. in 84. Prona, ad terram depressa, incurvata. De forma hominis erecta Os homini sublime dedit; cælumque tueri Sic, modo quæ fuerat rudis et sine imagine tellus, II. AUREA prima sata est ætas, quæ, vindice nullo, multi Veterum. Cf. Cic. N. D. II, 56; Legg. I, 9; Lactant. Inst. Div. II, 1. In ea esse dignitatis et præstantiæ nostræ causam, bene docuit Herder. in libro Ideen zur Geschichte etc. P. I, p. 172 sqq. 86. Erectos. Ereptos ad s. Gebhard. Crep. I, 6, ex Cod. Pal. et tribus aliis defendit, invita quidem Minerva. Erectam hominis formam urget poeta. Ad sidera, ut corporibus cælestibus contemplandis, Dei cognitionem capere possimus. Hæc respexerunt alii. Senec. de Otio Sap. 32: « Nec erexit tantummodo hominem, sed etiam ad contemplationem factum, ut ab ortu sidera in occasum labentia prosequi posset, et vultum suum circumferre cum toto, sublime fecit illi caput. » Silius, XV, 84: « Nonne vides, hominum ut celsos ad sidera vultus Sustulerit Deus, ac sublimia finxerit ora?»> Inde homo Græcis 9 dictus. 87. Sine imagine, informis. Fast. I, III, sine imagine moles. Imago passim pro forma, ut III, 1. 85 88. Induit conversa, e copia poetica, accepit. 89-150. Aurea prima etc. Nobilis locus de ætatibus, in quas priscum, quod effluxerat inde ab origine mundi, ævum describere,quibusque, pro cujusque ratione, a metallis nomina imponere, antiquis poetis placuit. Claudian. XXII, 446, vario faciem distincla metallo Secula. Quo sine dubio nil aliud exprimere volebant, nisi hoc, genus hominum a statu naturali et animi integritate gradatim delapsum esse ad hanc et vitæ rationem, et vitiositatem. Varro R. R. II, 1: In numero autem harum ætatum, poetæ, ut fit, inter se dissentiunt. Nam Hesiod. Egy. 109208, quinque recenset; Noster, omissa post æneam heroica, quatuor; Aratus Phænom. 100-134, tres; duarum tantum mentionem faciunt Virgil. Georg. I, 125 sqq. coli. Æn. VIII, 314 sqq. et Tibul. I, 11, 35 sqq.; nec pœnitebit cum his Lactant. Inst. div. V, 5, contulisse. Erat præterea in vaticiniis, exacta hac misera ætate, fore «adcy, yesi, h. e. fore, ut inverso ordine secula illa denuo revolvantur et renoventur : vid. Virg. Ecl. IV, ibique Heynium, in primis ad vs. 4. Ovidius Hesiod. et Virgil. maxime secutus reperitur, æmulumque habuit Senec. Hipp. vers. 524 seqq. Med. 330; Octav. 397 sqq. Ferrea ætas secundum Nostrum periit Deucalioneo diluvio. 89-112. Aurea prima sata est ætas. |