CAPUT X-XVII. ULYSSES. Drius, quàm paternos lares reviferer. Viz ingreflus Ecem annos Ulyffes erravit poft excifam Trojam navim, in Thraciam tempeftate delatus eft. Ibi regnabat Polymeftor, cujus fidei ac tutelæ Priamus filium Polydorúm, & regales thefauros, ne venirent in Græcorum manus, tradiderat cuftodiendos. Polydorum rex avarus ut auro potiretur, trucidaverat. Hecuba id cum refciviffetnam Ulyffi in Trojana præda dividenda obvenerat Polymeftorem adiit, velut ignara: oftentanfque fpem thefauri alterius, cum feduxit à regio comitatu: mox involans in vultum oculos illi ungui. bus eruit. Quo facto lapidibus à populo fuper veniente appetita, in canem rabidam mutata fuit. Lib. XIII. n. 13. 14. 15.) Ulyffes repetita navigatione, abripitur in Africam ad Lotophagos: ita vocatos à loto arbore, cujus fructus tam fuaves habat illecebras , ut advenis oblivionem patriæ afferret, ejufque fuavitate captos fociis fuis nonnullos Ulyffes amiferit. Alii redintegrato curfu, Siciliam cum eo tenuerunt. Sex corum Polyphemus, Cyclopum teterrimus, devoravit. Lib. XIV. n. 4• Ulyffes vino gravem invafit, eique unum, quem in fronte media gerebat, oculum exfculpfit. Inde ad Eolum properè fugit, qui ventos adverfos utribus inclufos, in ejus navim congeffit, ne nocerent. Utres tumidos focii male curiofi reclufere. Ventis folutis nova tempeltates excitata, nova pericula. Iis jactatum Ulyffem, & à Læftrygonibus, Formianum littus incolentibus, atque humana carne vefci folitis, pænè opreffum, infidiofa benignitate excepit Circe, famofa venefica. Hæc focios Ulyffes in ferarum varia monftra transformavit: iple artes magicas elufit inftructus herba Moly, fapientiæ fimbolo à Mercurio fibi donata ( Lib. XIV. n. 7. 1 Eadem Circe adjuvante, adiit inferos, ubi à Tirefia va te multa de rebus aliquando fibi eventuris cognovit. Pari felicitate ac prudentia Sirenum dolofos cantus, in eodem Tyrrheno littore effugit, fociorum auribus cera obtu. ratis, ipfe ad malum alligatus. Inde Siciliam rurfum tenuit. Solis boves Phaetufa nympha pafcebat. Præceperat enixè fociis Ulyffes, ut facris armentis temperarent. Auditus non eft: itaque Sole irato, naves cum fociis amifit vixque in fractæ ratis tabula enatavit ad Ogygiam infulam, ubi recenti navigio inftructus à nym◄ pha Calypfo, mari fe commifit. Facto iterum naufragio, cujus auctor Neptunus, Polyphemum filium ab Ulyffe excæcatum ægre ferens, evafit ope Leucothor in intulam Corcyram, & acceptis ab Alcinoo, Phracum rege, navibus Ithacam attigit. Domum fuam, ruftici cultu, ingreffus, cognofcendum fe Telemacho filio, & fidis aliquot famulis, dedit, quorum opera procis deleti, fortunas, uxoremque Penelopem, recuperavit Re bene gefta lætum tacitus angebat metus, ne à filio inteficere. fur: id enim Tirefias prædixerat: ac ne trifti vaticino fidem faceret, cogitabat fecedere in aliquam folitudinem, cum Telegonus, quem è Circe genuerat, audito felici patris in Ithacham adventu, acceffit gratulaturus. Duin ut ignotus repellitur, nonnihil tumultus ortum est ad fores Procurrit Ulyffes, ut rem cognofceret, interque confulos tumultuantium clamores fagitta vulneratur à Telegone Fieri medicina plage non potuit, quia jaculum veneno infectum erat. CAPUT XXVIII, ENE A S. Nneas, Veneris & Anchife Filius, Creufam, Priami natarum unam, duxerat. E patriæ incendio elaplus ope matris feptem annos erravit incerto mari, ob iram Junon's, nomini Trojano femper infenfe. His tran factis Carthaginem venit, ubi, quemadmodum canunt Virgilius & Ovidius, Dido novam condebat urbem, ab eaque menfibus aliquot retardatus, monente demum Jove perrexit in Italiam, ac victo Rutulorum rege Turno, La. viniam regis Latini filiam cum dotali regno, accepit, ac Romani imperii fundamenta jecit ( Lib. XIII. n. 17. 19. XIV. n. 4. &c. )· CAPUT XXIX. UTILITAS E FABULIS C ́APIENDA. Cum Um poëtæ ac doctores profane antiquitatis pluri ma, quæ ad explicandam rerum naturam, aut inftruendos mores pertinent, fimulacris Deorum, & fabulis involverint: difpiciendum eft quid veri, bonive, fub iftis integumentis lateat. Ita Coelum fixerunt Saturni, five Temporis, patrem, quia coelum diurna & annua con verfione tempus efficit. Cum vero temporis par verustati fit velocitas idéinque finem rebus quas produxit afferat, defcripfere Saturnum habitu fenis alati, & falce armati, qui liberos fuos devoraret: Saturnum excepit Janus Latii rex prudentiffimus, qui profpiceret futura, præterita me miniffet: :cum bifrontem idcircco pinxerunt. Rudes & incultos homines Prometheus à ferino victu abductos excoluit, ac mentem veluti corporibus brutis addidit: hæc fuit caufa cur homines dictus fit è luto finxiffe, idem ufum ignis edocuit, ac reperit quo pacto è folis radiis, puta concavo fpeculo exceptis, eliceretur. Hinc nata multa vitæ commoda,& è commodis incommoda,nimirum morbi,febres &c. Deucalion urbes condidit, invenit artes, vitam moribus ornavit:hinc faxa in homines mutaffe prædicatur. Amphion devinctos concordia Thebanos ad urbem ædificandam adduxit: lapides lyre fono moviffe narratur: AtIs vero in montem converfus cœlum humeris ferre, quia, ut aftra fpecularetur in editiorem afcendebat locum, & cæleftem excogitavit fphæram, quam fere femper præ manibus habebat Alas Dadalo dederunt, ut è labyrintho evo. laret, quia navigandi, & utendi velis, artem reperit. Icarum audaci volatu fublimia captantem in mare dejecerunt, ut juvenilem notarent imprudentiam, quæ medium iter ac tutum tenere nefcit. In Tantalo avaros; in Lycaone, crudeles; in Sirenibus & Circe amatores voluptatum, in aliis alia flagitia defcripferunt. In Medufa, muliere libidi nola, indolem impure libidinis adumbratam voluere, cu jus ea vis, labefque eft, ut homines omni rationis, pie. tatis, & humanitatis fenfu fpoliatos, in faxa transformare videatur. Quis in Narciffo non agnofcit hominem fui amantiorem in Marlya, quem Apollo cute fpoliat, arrogantem; in Perlei Pegato, celeritatem rebus gerendis neceffariam in ejufdem fpeculo polito, quod inftar clypei geftabat, fapientiam non intelligit? An temerè conjiciet, i altiora fpectemus, qui Adamum in Saturno liberos de vorante expreffum arbitrabitur ? In Iapeto [apherum, è Noemi liberis tertium & alia ejufdem generis? Sacrarum arcana litterarum è Judæis cognofcere Phenices, & Ægyptii, facile potuerunt: ab utriufque hauferunt Græci, & jam adulterata, novis commentis depravarunt: à Græcis Romanus orbis fumpfit; ut fubtiliter & erudite diflerit. P. Turneminus SOC. JESU,in egregio fpecimine prolixioris de tota ratione fabularum commentarii; cujus confpectus magnam totius operis expectationem omnibus eruditis feTit. Multa quoque morum documenta fub fabularum velo latentia detegit P. Michaël Pexenfelderus Soc. JESU i eleganti ac pia lucubratione, cui nomen fecit Ethica Symbolica,&c. Edita Monachii, 1680. ; * Memoire de Trevoux, 1702, Decembre 1703. Janviere, CAPUT XXX.FAV QUOMODO EXALICANDÆ FABULÆ. Rit igitur Chriftiani præceptoris videre quid lateat veritatem iftis involutam umbris evolvere. Siç impia vetuftatis venena vertentur in antidota, & fuus virtuti honor, improborum errore ad vitia traductus, jure merito reftituetur. Quamvis autem hæc una caperetur utilitas ex hiftoria fabulofa ; quamvis hæc una legeretur è tot flagitiorum, quibus religio profana fordet, fterquilinio gemma, nimirum commendatio Chriftianæ religionis: que Deum, morefque, tanto veteribus illis diffimiles, tradit, fatis magnus pateret ad juventutem non piè folum, fed festive ac eleganter inftituendam, campus. Documento eft P. Carolus de Aquino, Italus Soc. JEsu, quo Eloquentiæ magiftro frui per annos duodeviginti Romano licuit Collegio, in egregis quas recens edidit Satyris, ubi totam illam veterum Deorum farraginem ita excutit, exagitatque, ut ingenium cum eruditione certet, majeftas heroici carminis, cum fatyrica dicacitate; latinitatis exquifitæ fapor, cum infigni prifco corum auctorum notitia. Eafdem dotes in aliis duobus carmnium,quos vulgavit ante paucos annos, tomis, obfervare eft, ac præfertim in ipfius Anacreonte recantato ; in quo quinquaginta fex odas lepidiffimi, at non ufquequa que modelli & fobrii vatis, eodem quo fcriptæ funt metro, & ordine, fic imitatur Latinis verfibus, ut eas ad honeftiorem fenfum accommodet, per totidem Palinodias non facra duntaxat argumenta fubftituendo profanis ; fed ingeniofa varietate fingendo, ludendo, & prifcas recentibus hiftorias ac fententias, utiliter fuaviterque intexender INDE : X. Prior numerus Librum alter Libri caput : Abftemius,XV.7 10. Acrifius, III. 9. IV. ata, VII 1.2.A.18. 16. 18. Æneæ naves, XIV. 12. V.9. A. I. X, 4. A. 27. Alphefiboa, IX. 11. |