Intremuit, motuque vias patefecit aquarum.. Exfpatiata ruunt per apertos flumina campos: 25 Cumque fatis arbufta fimul, pecudefque, virofque 2 Tectaque, cumque fuis rapiunt penetralia facris: Si qua domus manfit, potuitque refiftere tanto Indejecta malo; culmen tamen altior hujus Unda tegit: preffæque latent fub gurgite turres. 30 Jamque mare & tellus, nullum difcrimen habebant:: Omnia pontus erant ; deerant quoque littora ponto. Occupat hic collem: cymba fedet alter adunca Et ducit remos illic, ubi nuper ararat : Ille fuper fegetes, aut merfæ culmina villæ, 35 Navigat: hic fumma pifcem deprendit in ulmo. Figitur in viridi, fi fors tulit," anchora prato : Aut fubjecta tegunt curva vineta carina: Et modo qua graciles gramen carpfere capellæ ; Nunc ibi deformes ponunt fua corpora phoca. 40 Mirantur fub aqua lucos, urbefque, domofque, Nereides filvafque tenent delphines, & altis Incurfant ramis agitataque robora pulfant. : Nat lupus inter oves, fulvos vehit unda leones:: Unda vehit tigres; nec vires fulminis apro›› 45 Crura nec ablato profunt velocia cervo. Quæfitifque diu terris, ubi fiftere poffit, In mare laffatis volucris vaga decidit alis. Obruerat tumulos immenfa licentia ponti, Pulfabantque novi montana cacumina fluctus. 50 Maxima pars unda rapitur: quibus unda pepercit, Illos longa domant inopi jejunia victu. 23. Vias aquarum. ] Aperuit occultos meatus, per quos aquæ in terræ cavernis & receptaculis inclu proruperunt. 24. Expatiata. ] Evagantia: effufa fine lege, ac freno. 25. Satis.] Frugibus. Arbusta.] Loca arboribus confita. 39. Phoca. Vituli marini. 44. Vires fulminis.] Robur imma ne, quo dejicit omnia, inftar ful minis. 45. Ablato. Undis abrepto. 26. Penetralia.] Deorum dome-minus editos. Licentia ponti.]Mare,. fticorum, quos Penates vocabant, facraria. Sacris. ] Sacra fuppelletile; Deorum fimulacris. 28. Indejecta malo. 1 Non everfa undis. 37. Vineta.] Agros vitibus confitos. liberè in omnem partem effufum. 49. Novi.] Non anteà in monti bus confpecti. 50. Pars. ] Hominum. 51. Inopi vietu.] Fame: inopiâ: cibi. XI. Deucalion & Pyrrha è diluvio fervati Amborum pia querela. Orbis fibi redditus. SEparat Aonios. Acteis Phocis ab agris, Terra ferax, dum terra fuit: fed fempore in illo C. 1. Separat, &c.] Ordo verborum Aonios agros ab Actxis. Aonii eft Et. Phosis ( regio Grecia feparat Baotia pars Actza, five Atti Pars maris, & latus fubitarum campus aquarum. Mons ibi verticibus petit arduus aftra duobus 5 Nomine Parnaffus, fuperatque cacumine nubes. Hic ubi Deucalion (nam cetera texerat æquor) Cum conforte tori parva rate vectus adhæfit, Corycidas nymphas, & numina montis adorat, Fatidicamque Themin , quæ tunc oracula tenebat. 10 Non illo melior quifquam, nec amantior æqui Vir fuit; aut illa reverentior ulla Deorum. Jupiter ut liquidis ftagnare paludibus orbem, Et fupereffe videt de tot modo millibus unum, Et fupereffe videt de tot modo millibus unam, 15 Innocuos ambos, cultores numinis ambos: Nubila disjecit, nimbifque Aquilone remotis Et cœlo terras oftendit & æthera terris. Nec maris ira manet, pofitoque tricufpide telo Mulcet aquas rector pelagi: fupraque profundum 20 Extantem, atque huineros innato murice tectum Cæruleum Tritona vocat : conchaque fonanti Infpirare jubet, fluctufque, & flumina figno Jam revocare dato. Cava buccina fumitur illi Tortilis in latum quæ turbine crefcit ab imo: ta, eft Athenienfis tractus, fic di-l etus, quia fermè totus jacet ad litrus maris. Actæus enim, Græcè axTalos idem eft ac littoreus. Non Phocis Atticam à Boeotia feparat, fed Boeotia Phocidem ab Attica: Iraque eft Hypallage. Nifi malis Phocidis partem aliquam effe Propiorem Atticæ quam Aoniam. 4. Ibi. 1 In Phocide. Verticibus duobus. Vide Lib. II. n. 5. 6. Hic ubi, &c.] Poftquam in Parnaffo conftitit Deucalion, cum Pyrrha uxore. Ille Promethei filius, hæc Epimethei proles: ambo ab undis & fame defenfi, Superüm beneficio. Cetera. ] Omnia loca, prærer Parnaffum. 19. Mulcet.] Sternit, fedar. praque, &c.] Vocat Tritonem eminentem fupra aquas, cujus humeri nativis muricibus, hoc eft, conchis, erant tecti. Vel, nativo colore purpureo: è muricis enim pifciculi fucco, vel fanguine, fit purpura. 21. Tritona. ] Tritones, erant maris monftra, fuperiori parte homines; cum equinis pedibus anterio8. Corycidas.] Corycium, Par- ribus: inferiori, pifces: illis tubinaffi fpelunca, nymphis facra. Nu- cinibus Neptunus utitur. Concha mina montis. Apollinem, Bac-infpirare. Spirare in concham, ilchum Mufas. Illis omnibus facer lam inflare: concha vocem edere. Parnaffus erat. 9. Themin. ] Dea erat juftitiæ præfes. Vox ipfa Græca, fas, & æquum, fignificat. runc, &c. Que illa tempeftate reddebat oracula; que fata morta libus, refque futuras aperiebat. 23. Revocare. ] In fuum locum, & alveum. 24. Tortilis, &c.] Quæ ab angufta parte infima, & ore, dilatatur, & crefcit in amplitudinem, inftar ftriati & contorti turbinis.. 19 25. Buccina, quæ medio concepit ubi aera ponto, Littora voce replet fub utroque jacentia Phoebo, Tum quoque, ut ora Dei madida rorantia barba Contigit,& cecinit juffos inflata receptus: Omnibus audita eft telluris & æquoris undis, 30 Et quibus eft undis audita coercuit omnes. Jam mare littus habet,, plenos capit alveus amnes: Flumina fubfidunt, colles exire videntur, Surgit humus, crefcunt loca defcrefcentibus undis : 35 Oftendunt, limumque tenent in fronde relictum. Redditus orbis erat: quem poftquam vidit inanem, Et defolatas agere alta filentia terras, Deucalion lacrymis ita Pvrrham aftatur obortis. O foror, ô conjux ô femina fola fuperftes,. 40 Quam commune mihi genus, & patruelis origo Deinde torus junxit; munc ipfa pericula jungunt, Terrarum, quafcunque vident occafus, & ortus Nos duo turba fumus: poffedit cetera pontus. Hac quoque adhuc vitæ non eft fiducia noftræ 45 Certa fatis terrent etiam nunc nubila mentem. Quid tibi, fi fine me fatis erepta fuiffes, > Nunc animi, miferanda, foret? quo fola timorem Ferre modo poffes quo confolante dolores? Namas ego (crede mihi) fi te quoque pontus haberet, 50 Te fequerer conjux ; & me quo ue contus haberet. O utinam poffem populos reparare paternis Artibus, atque animás formate infundere terræ! > 25. Ubi concepit aëra. ] Poftquam ¡dactas hominibus & animantibus concha fpiritum & flatum à Tritone orbaras. immiffum accepit, Quandocumque à Tritone inflatur hæc buccina. 26. Replet. Confuevit replere. Vtroque Phabo. ] Oriente & Occidente Sole. 27. Tum quoque. ] Eadem tunc ori Tritonis hifpido admota. 28. Cecinit receptus. Signum receptui dedit. Jußos. Ut Neptunus jufferat. 30. Coercuit. ] Repreffit: intra alveos, littora, reduxit 32. Subfidunt. Decrefcunt: minus alta funt. Exire. ] Eminere: caput attollere. 34. Diem longam.] Longum tem pus. Dies, genere feminino, tempus non definitum fignificat. Nudata. Spoliata foliis. 36. Redditus. Qui videbatur perditus fub undis, & nullus effe. 37. Defolatas. In folitudinem re 40. Patruelis origo. Quia fumus geniti è duobus fratribus, Prometheo & Epimetheo, Iapeti filiis. De utroque confule Appendicem, cap. 111. & XXIX. 43. Nos turba fumus. ] Duo tan-, tum, ex ingenti hominum turbâ reftamus. Poffedit.] Haufit. 44. Hæc quoque &c.] Ne nunc quidem fatis tuta falus noftra eft. 46. Fatis erepta. ] Exempta periculo, ab undis erepta. Si mihi fuperftes manfiffes. Sine me. extinéto. Mc Quomodo poffes 47. Quo fola. dolori fola refiftere? 51. Paternis artibus. ] Hominum corpora è luto ficta animando. Vide quæ fuprà dicta funt de Prometheo, Deucalionis patre. 52. Formate. Argillæ, in figu ram hominis conformat Nunc genus in nobis reftat mortale duobus, Sic vifum Superis; hominumque exempla manemus. 54. Hominum exempla.] Ad quo-1 exemplar enim eft id, ad cujus firum fimilitudinem ceteri fingantur. militudinem aliud effingitur : exemA quibus oriri debent omnes alii. plum, id quod nobis proponitur ut Propriè dicendum erat, exemplaria: fequamur, aut fugiamus. XII. Homines è lapidibus procreati. veftibus, & capiti: flectunt veftigia fanctæ Squalebant mufco, ftabantque fine ignibus ara. Verba datæ fortis fecum, inter feque volütant. 2. Sortes.] Oracula. Nam ductis eft: Atque ita dixerunt: Si preciförtibus plerumque edebantur. Sor bus.... res porrò, erant teffellæ quædam, feu tabellæ certis notis fignatæ, quæ ex urnâ educebantur cafu. Aliud genus oraculorum edebatur voce : aliud aliâ ratione. 3. Cepbifidas undas. ] Pergunt ad fluvium Cephifum, is fluit è radice Parnaffi. Le Cefife, ou Ceffiffo. 4. Vada nota. Ripas confuetas. Suo fe alveo continentes. Propriè vadum dicitur fluvii locus, in quo eft aqua humilior, ita ut impunè ac facilè tranfmitti poffit. Pro toto fluvio, vel mari, fæpè accipitur. 5. Inde ubi, &c.] Poftquam Cephifi aquas, ore leviter hauftas, infperfere veftibus, & capitibus. 7. Dee.] Themidis.. 11. Atque ita. 1. Ordo verborum 12. Remollefcunt. ] Mitigantur. Placantur. 14. Merfis] Perditis. 15. Sortem. Oraculum:refponfu. 16. Refolvite. ] Difcingite. 19. Recufat. 1 Impium enim habebatur mortuorum fepulcra viola re. Vide quæ pofteà dicentur de mortuorum umbris: Lib. xiv. n. 3 20. Pavet lædere.] Timet ne peccet contra pietatem matri mortuæ debitam jactando, & diffipando ejus offa. 21. Maternas umbras. ] Matris. manes, matris animam. Anima in-. ftar umbræ & fumi, concipitur. 22. Repetunt.] Revolvunt. tebris. Ambagibus. Lay 234- Secum,] Tacitâ cogitatione, Inde Promethides placidis Epimethida dictis 25 Mulcet : &, Aut fallax, ait, eft folertia nobis ; Aut pia funt, nullumque nefas oracula fuadent. Magna parens terra eft: lapides in corpore terræ Offa reor dici: jacere hos poft terga jubemur. Conjugis augurio quanquam Titania mota eft, 30 Spes tamen in dubio eft adeo cæleftibus ambo Diffidunt monitis; fed quid tentare_nocebat ? Difcedunt, velantque caput, tunicafque recingunt : Et juffos lapides fua poft veftigia mittunt. Saxa ( quis hoc credat, nifi fit pro tefte vetuftas?) 35 Ponere duriciem cœpere, fuumque rigorem, Mollirique mora, mollitaque ducere formam. Mox, ubi creverunt, naturaque mitior illis Contigit; ut quædam, fic non manifefta, videri Forma poteft hominis fed, uti de marmore coepta 40 Non exacta fatis, rudibufque fimillima fignis. Quæ tamen ex illis aliquo pars humida fucco, Et terrena fuit; verfa eft in corporis ufum: Quod folidum eft, flectique nequit, mutatur in offa: Quæ modo vena fuit,fub eodem nomine manfit: 45 Inque brevi fpatio, Superorum numine, faxa Miffa viri manibus faciem traxere virorum ; Et de femineo reparata eft femina jactu. Inter fe.] Alternis fermonibus. Ducere formam. ] Novam formam accipere. & mitioris naturæ. 37. Natura mitior contigit. Ubi faxa cœperunt mollefcere, induere 25. Mulcet.] Confolatur, & con-humanos artus, qui funt alterius firmat. Aut fallax, &c.] Aut fallo interpretamur oraculum. 29. Augurio.] Divinatione, interpretatione oraculi acurâ & piâ. Titania. Pyrrha, neptis Iapeti, unius è Titanibus. 31. Diffidunt. Non fatis credunt. Nondum affentiuntur. 32. Difcedunt. ] E templo Themidis in campum, Velant caput.] .Pars erat religionis velare caput in facris, ne quid objiceretur oculis, quod avocare mentem, ac turbare poffet. Tunicas recingunt.] Zonas veftium folvunt. Pertinebat ad ritum facrorum, maximè fi vellent aliquo foluti effe metu, ac periculo liberari, ut veftem difcingerent. 38. Ut quadam, &c.] Etfi quædam in faxis apparet hominis figura, tamen nondum eft perfecta, & perfpicua: fed adhuc rudis & indigefta, qualis videtur in ftatuis marmoreis, inchoatis, & imperfectis. 41. Qus tamen. ] E partibus fa xorum humidiores, & glebe ac cefpiti fimiliores, in carnem mutate funt: folidiores, in offa, &c. 42. Corporis ufum.] Partes corporis tractabiles. 44. Vena. Sunt in faxis vene quædam, five fulci: id quod maximè perfpicitur in marmore, ubi ve na fæpè nigra lapidem candidiffimum pererrat. Venæ faxorum, in34. Nifi fit, &c.] Nifi hoc vete-quit, in corporum venas converfæ, rum affirment monumenta, Eft au- idem nomen retinuerunt. tem magna vetuftæ fidei auctoritas, quia verifimile non eft tot homines, tamdiu fuiffe verfatos in errore. 36. Mora.] Senfim, paulatim temporis aliquo fpatio interjecto. 45. Superorum numine. ] Nutu voluntare. 46. Mißa, &c.] A Prometheo jactata. 47. De jactu femineo. ] De faxis à |