30 Ob gra- Et preffa 3o eft gravitate fui. 31 Circumfluus humor à vitatem Luam in infimum lo- Ultima poffedit, 3a folidumque coërcuit orbem. cum defcen cendit. 31 Aqua. eam non poffet 3G 32 Continuit darum terræ orbem. Coërcere enim nifi undique ipfam comple&teretur. De hoc luculenter 1. Faft. Lucians hic aër, que iria corpora restant. Ignis, aqua, vellus, unus acervus erat. Vi femel hae rerum feceßit lite fuarum, Inque novas abiit maßa foluta demos: Cœlum flamma perit 1 Propior locus aëra cepit, Sederunt medio, terra fretumque loco. Et, Post Chaos, ut primum data funt via corpora mundo, Inque novas fpecies omne veceßit opus: pondere terra fuo fubfedit, & aquora traxit ; As cœlum levitas im loca fumma tulit. ⚫ Separavit ac divifit. 2 In partes diduxit. Chaos, in 4. elementa Hominis creatio. FA B. II. ARGUMENTUM. Separata jam terra erat à cœteris elementis: fed homo nondum natus ; ipfius terræ cultor futurus & dominus. Itaque Prometheus Japeti filius terram imbre mollivit, & ex hac hominem ad Dei fimilitudinem & imaginem finxit ; cujus facies non prona, ut cæteris animalibus, effet in terram, fed cœlum spectaret erecta. Sle ubi difpofitam, quifquis fuit ille deorum, Congeriem fecuit, fectamque in a membra redegit: 3 Principio terram, ne non 4 æqualis ab omni 3 Poftquam Parte foret, magni fpeciem 5 glomeravit in orbis. 35 Tum freta diffudit, 7 rapidifque & tumefcere vemis diftinxit, 9 Fußit, & 10 ambitæ circumdare littora terra. effecit at nadique terra foret rotunda, variifque rebus inftitueretur. 4 Aqualis undique effset. s Effecit in fimilitudinem magni globi & pila, quæ ex omoi parte fibi eft æqualis, Glomerave enim eft globum (qui undique rotun dus eft) efficere. 6 Maria mediterranea immifit. Nam freta propriè dicuntur maria angufta inter duas verras exißentia, à fervendo dicta, 8 Inflari, in tempeftatem 7 Kapacibus, omnia fecum rapientibus. erigi. 9 Voluit. 10 Undique à mai circumdatæ. Linora antem Propriè maris dicuntur. Ad Addidit & fontes, & 11 ftagna immenfa, lacuf- 11 Maximas que, paludes. Fluminaque obliquis 12 cinxit 13 declivia 14 ripis : Parte fecant Zona, 25 quinta eft ardentior illis : 15 Flumi num narMram defcri45 bit. Nama quzdam ab ipfa ferbentar ter in mare de 28 Cura Dei, totidemque 29 plagæ tellure premantur, ta, quædam feruntur. 16 Aquore. Propriè campus eft terræ planities. 17 Perca sinat. Eleganter autem littora à ripis diftinxit: littora enim maris, rips fluminum dicuntur, 18 Terræ planities dilatari. 19 Io ima defcendare. 20 Valli ea oblonga concavitas dicitur, quæ eft inter duos moates vicinos. 21 Arbores in fylvis nafci. 22 Montes faxofos in alium tolli. 23 Cingula, circali. Zavy enim eft fpatium terræ interpofitum inter duos Tropicos, vel inter alterutrum Tropicorum, & vicinum circuIum Polarem, vel alterutrum Circulorum Polarium, & proximam pua&um Polarem. Qua ratione quinque Zone reperiuntur, quarum duæ extreme Frigida dicuntur, media Torrida, & duxe Temperata inter Torridam & Frigidas. Vndè Virg. 1. Georg. fic canit: Quinque tenent calum Zona, quarum una corufco Semper fole rubeas, Torvida femper ab igni: Quam circum extrema dextra lavaque trahuntur Caruleà glacie concreta, atque imbribus atris: Has inter, mediamque, dua mortalibus agris Munere con. ceffa divum. Appellantur autem Zone, quia funt circuli quidam lati, cœlum terramque veluti cingula quædam ambientes. Zona torrida, eft Zoaa, quæ inter duos Tropicos Cancri & Capricorai continetur; continens in latitudine gradus 47. mediam interfecat Circulus Aquinoctialis. Vo. catur autem Torrida, à Solis, cujus vix fabjecta eft, perpetuo ardore : propter quem vetuftiffimis mortaliru inhabitabilis putabatur. Zona Tem perata ad Septentrionem eft inter Tropicum Cancri & Circulum Ar&iZona Temperata ad Auftrum, eft inser Tropicam Capricorni & CircuJum Antarcticum. Dicuntur autem Temperate, quia in medio inter frigus & calorem pofitæ funt. Zona Frigida Septentrionalis, eft inter Circulum. Articum, & punctum Polarem Septentrionalem, à quo Circulo ad hujuf modi pustam foot gradus 13. cum dimidio. Zona Frigida Australis est inter Circulum Antarticam, & punctum Polarem Auftralem. Vocantur autem hæ duæ extreme Frigide, quia longiffimè à Solis via fepofitæ funt, & ob nimiam frigus itidem inhabitabiles Veteribus exiftimabantur. 24 Quæ ad Areticum vergit Polum. 25 Quæ ad Antarcticum vergit Polum. 25 Quintam Poëta Mediam vocat, quam idcircò ardentiorem effe ait, qued per eam Sol bis in anno decurrit. 27 Terram. Nam Terra, quæ eft ponderofa quinque Zonis continetur atque diftinguitur. cum. 29 Regiones. 2 A 3 28 Deus. Quas 30 Farvore, Quarum quæ media eft, non eft habitabilis 3* aftù ; Nix tegit alta duas : 31 totidem inter utramque lo ac nimio talore. 31 Daas cavit, Temperatas 32 Temperiemque dedit inter extt mas & me cavit. peratæ vo ma. mifta cum frigore flam diam collo- Imminet his aër qui quanto eft pondere terre » 31 d. Ponda aqua leviers tanto eft 33 onerofior igne. circo Tem- 34llic &15 nebulas, illic confiftere 3 nubes Jußit, & humanas motura 37 tonitruă mentes, 55 quia (ut di- Et cum 3* fulminibus facientes frigora 39 wentos. ximus) in medio inter quoque non paßim mundi fabricator habendum Aera permifit. 4° Vix nunc obfiftitur illis, cantur, frigus & calorem pofitæ fhot. 33 Ponde rofior, gravior. 34 In illo aére. His (Cùm 41 fua quifque regat 42 diverfo flamina tračłu) Quin 43 lanient mundum: Tania eft difcordia 44 fratrum, 60 45 Eurus ad 46 Auroram, 47 Nabathṣaque regna receßit, 35 Nebule 43 Perfidaque,&49 radiis 5o juga fubdita matutinis. Tuot vapo res deafi hand longè à terris aquifve recedentes. 36 Nubes eft vapor humidus & denfus, ad mediam ufque aëris regionem evectus, ibique compactus à frigore, ut coelum nobis obumbret. 37 Tomitru eft fonus, quem ficca exhalatio, intra nubem denfam ac magnam conclufa, & itu vehe, menti eam difrumpens, efficit. 38 Fulmina & venti, frigora addu. centes, in aëre gignuntur. Fulmen eft exhalatio ignita è anbe magas impetu excuffa. 39 Ventus eft exhalatio multa & copiofa, à terra progreffa, quæ ab occurrente frigore repulfa & repreffa, paulatim in obliquum retorquetur, & cum impetu per aërem ruit. 40 Cum diff. cultate refiftitur violentiæ ventorum, quamvis naicuique eorum propria Jeca fuerint affignata. Quod fi totus aër illis fuiffet permiffus, de rebus humanis actum foret. 41 Suos fpiritus. 44 Divertis regionibus: Fab Oriente, Zephyrus ab Occidente, Aufter à Meridie, Boreas à Septentrione. 43 Dilacerent. 44 Qnia Aurora & Aftrei gigantis filii fuißle fogantur. 45 Hic defcribuntur Venti Principales feu Car dicales, qui à quatuor mundi cardinibus, Oriente, Occidente, Meridie, & Septentrione (undè Cardinales dicti) fpirant. 46 Hic fpirat al fortu æquino&iali, qui cum fuis collateralibus eft moderatè calidus,fic cus, ferenus omatum faluberrimus, reddit corpora expedita & mollia, 47 Orientalia. Nabath enim (ut narrant) Ifmaëlis filius. unà cum undecim fratribus fuis omnem terram ab Euphrate ad mare rubrum ufque pofitam tenuit. Nabathgamque provinciam nominavit, Undè Nabathaa vegna fuerunt appellata. 48 Perfis " quæ & Perfia dicitur 2 regio eft India finitima, 49 Radiis Solis exorientis. 50 Montes fub. si vef Je&tos. 51 Vesper, & orciduo quæ littora fole tépefcunt f1 Euro Proxima funt Zephyro: 53 Scythiam, 53-Septemque concearias Zephyrus triones. (quem 54 Horrifer invafit 55 Borear: contraria tellus 64 Favonium, Nubibus aßiduis, 56 pluvioqué madestit ab Auftro: qudd fatis 57 Hçc fuper impofuit liquidum & grasitate caren- faveat, Las tëm omnibus tini appellant) ab occafu æquinoctia li-flat, qui Ethera, née quicquam terrenæ fácis habentem. # Vix ità limitibus 5a difere-serat omnia 59 certis : 58 Cam, qua preffa din 6o massa latuerè sub ipfa, 70 61 Sidera cœperunt toto effervefcere calo 62 Niu regio foret ulla 63 fuls animalibus 64 orbá: * Aftra tenent cælefte ** folum, formæque Deorum: gidus & ventus humidus, abilus & tempeftnofus, ad pluviam pronus, corporibus & animis minus falutaris. sa Regionem ad Septentrionem fitam, à Scytha rege denominatam. 13 Triones boves di&i funt aratorii. Septem autem ftellæ ita in ea parte coeli funt collocatæ, ut plauftium cum bebus effin gere videantur, quæ & Septentriones vocantur, & illi regioni Sepsentrionis nomen impofuerunt, 54 Horrorem ac frigns ferens. 55 Hic à Septentrione fpirat, qui cum fuis collateralibus frigidus eft & ficcus, (tranfmeat enim per loca nivofa & frigida) ideòque concitat gran dines, nives, fulmina, aërem purgat, corpora corroborat. 56 Aufter feu Notus calidus eft & humidus, ideoque pluviofus (fpirat enim per mare & loca homtentia & calida) à meritie fpirat. Alii plures ventos fatuunt, ques collaterales vocant, qui ad latera ventorum cardinalium tanquam fo cii & comites adjiciuntur, ita ut omninò fiat 12. his verfibus comprehenfi Flat Subfolanus Vulturnus, & Eurus ab Ortu: Circius Occafum, Ze phyrufque Favonius afflant. Et media de parte die Natus Africus, Aufter: Conveniunt Aquilo, Boreas, & Corus ab Arito. 57 Aëri, la quo venti regnant, fuperimpofitus eft æther, qui & gravitate, & omni perturbatione caret. Ether autem (qui avò ry diel Selv, à femper cur vendo, vel arà Tỷ alde, ab ardendo, derivatur) idem effe cum coelo, à Cicerone perhibetur, in quo igneæ formæ curfus determinatos efficiunt, 58 Diftinxerat, fc. Deus, five Melior Natura. 59 Terminis fixis ac im mutabilibus. 60 Sub ipfa malla, fub illo acervo, quod Chios 61 Sidus eft fignum ex multis ftellis compofitum ut Aries, Taurus, &c. Stellæ autem funt fingulares, ac folæ, beque cum aliis miæ, ut Planer. 62 Neve. Animalibus ita mundi partes fuerant exornatæ, ut Dii & Aftṛa coelum tenerent, pifces maria fortirentur, feræ terram occuparent, volycribus aër fit affignatus. 63 Propriis, ac ipfi convenientibus. Privata. 65 Eorum fequitur opinio nem, qui ajunt fydera & s effe animalia. 66 Solum eft. quicquid rem aliquam fuftinet, ut navium, pifciumque folum dicetur elle mare, homioum verò terra; avium aër; fyderum ac Deorum coelum. Undè etiam patriam natale folum dicimus, & exulem, qui à patria fit expulfus, quafi qui extra folum fit ejectus, prifci vocarunt. geruat. Cedere dim figni 67 In divi- 67 Cefferunt 6 8 nitidis habitanda piscibus unda ; hone obti- 69 Terra feras cepit, 7o volucres 71 agitabilis aër. 75 72 Sanctius 73 bis animal, mentisque capacius 14altæ enim inter- Deerat adhuc, 75 quod dominari in cateva poffet Natur homo eft: five bune divino femine fecit jus alicujus 76 Ille opifex rerum, mundi melioris origo : venire: ut Sive recens tellus, 17 seductaque nuper ab alto cedit: 1. in Ethere, 78 cognati retinebat femina cæli: ficat, in jus meum wanfit. Alioqui eedere eft abire, & locum dare. 63 Splea didi: ob affiduam 80 Quam 79 fatus Fapeto miftam fluvialibus undis rum. 83 Pronaque cum fpeckent animalia cætera terram, lotionem. Sic, 4 modo que fuerat rudis & fine 25 imagine 69 Terra animalia bruta accepit. 86 Iudmit ignotas hominum 87 conversa figuras. five à Deo 20 Aves, à volando di&as. De hoc 1. De Arte. Sylva feras, aër volucres accepit habendas: in liquida pifces delituiftis aquâ. 71 Mobilis, quia facilè huc atque illuc impellitur. 72 Ultimus animalium homo ex terræ limo ad imaginem & fimilitudinem Dei fuit creatus, totius mundi opifice, quod verum eft; hve à Prometheo, Japeti filio, quod Poëtæ finxerust. 73 Feris, pifcibus, avibus, non Diis. 74 Pro fanda memoris, magnique ingenii: vel mentis divinæ magis particeps, quam cætera animantia, pro ter rationem, que ia fole komine eft, quæ divinæ particula auræ appellatur. 75 Quod ia reliqua imperium haberet omnia enim poteftati heminis Deus fubfecit. 76 Deus: nam Deus rerum omnium eft autor. 77 Separata. 78 Simul nati. Nam terra unà cum coelo ex illo acervo, quod Chaos vocarunt; orta effe perhibetur. 79 Filius Japeti, fc. Prometheus. 80 Formavit. fimilitudinem & imaginem. 82 Regestium & gubernantium. 83 Cảm alia animalia curvata fint in terram, homo folus ere fublimi, & ad coe. Iam erecto, præditus eft, ut Deum ad cujus imaginem creatus eft, affiduè contempletor, & coelum (undè originem traxit) intueatur. per paulò antè. 8, Forma. 86 Accepit homines anteà fibi igae tes. $7 In figuram eam, quam haber‘commutata, 81 In 84 NE Qua |