कृषीष्ठास krishishthás

कृषीष्ट krishishta

अकरिष्ये akarishye

अकरिष्यत akarishyata

कृषीवहि krishivahi

कृषीमहि krishimahi

कृषीयास्थाम् krishiyásthám कृषीध्वम् krishidhram
कृषीयास्ताम् krishiyástám कृषीरन् krishiran

Conditional, ‘I should do .'

अकरिष्पावहि akarishyávahi अकरिष्यामहिakarishyámahi

अकरिष्यथाम् akarishyathás अकरिष्येथाम् akarishyetham अकरिष्यध्वम् akarishyadhvam

अकरिष्येताम् akarishyetám अकरिष्यन्त akarishyanta

Des. चिकीर्षामि - पे (502).

Pass, Pres. क्रिये; Aor. 3d sing. अकारि (701). Caus., Pres. कारयामि ; Aor. अचीकरं. Freq. चेक्रीये, चर्कर्मि or चरिकर्मि or चरीकर्मि or चर्करोमि or चरिकरोमि or चरीकरीमि. Part., Pres. कुर्वत्; Atm कुर्बाण; Past pass. कृत; Past indecl. कृत्वा, - कृत्य; Fut. pass. कर्तव्य, करणीय, कार्य.

684. Only nine other roots are generally given in this class. Of these the commonest is तन् 'to stretch,' conjugated at 583. The others are, ऋण 'to go, क्षण् and क्षिण् ‘to kill' or 'to hurt,' घृण् ‘to shine,' तृण 'to eat grass,' मन् 'to imagine,' Atm.; वन् 'to ask,' सन् 'to give . ' As these end in nasals, their conjugation resembles that of verbs of the 5th class at 675; thus—

Par. and Atm.

685. Root क्षण्. Inf. क्षणितुं 'to kill,' ‘to hurt.’ Pres. क्षणोमि, क्षणोपि, क्षणोति; क्षणुवस्, &c. Atm. क्षण्वे, क्षणुषे, &c. Impf. अक्षणवं, अक्षणोस्, &c. Atm. अाण्वि. Pot. क्षणुयां. Atm. छलीय. Impe. क्षणवानि. Atm क्षणवे. Perf. चक्षाण, चक्षणिथ, चक्षाण;

चक्षणिष, चक्षणपुस्, चक्षणतुम; चक्षणिम, चक्षण, चक्षणम्. Atm, चक्षणे,

Q q

चक्षणिषे, चक्षणे ; चक्षणिवहे, चक्षणाये, चक्षणाते; चक्षणिमहे, चक्षणिध्वे, चक्षणिरे. 1st Fut. क्षणितास्मि Atm क्षणिताहे. 2d Fut. क्षणिष्यामि Atm क्षणिये. Aor. अक्षणिषं, -णीस्, -णीत् ; अक्षणिष्य, शिष्टं, -ष्टां; अक्षणिम, णिष्ट, - णिषुस्. Atm. अक्षणिषि, अक्षणिष्ठास् or अक्षयास् ( 424 ), अक्षणिष्ट or अक्षत ; अक्षणिष्वहि, णिषायां - णिपातां; अक्षणिष्महि -शिध्वं Atm. क्षणिषीय. Cond. अक्षणिष्यं, Atm. अक्षणिष्ये. Pass., Pres. क्षण्ये; Aor. 3d sing. अक्षाणि. Caus, Pres. क्षाणयामि ; Aor. अचिक्षणं. चिक्षणिषामि - पे. Freq. चंक्षण्ये, चंक्षमि. Part. Pres. क्षवत्; Atm.

pass.;

णिषत. Prec. क्षण्यासं.

-an;

Des.

क्षण्वान; Past pass. छात; Past indecl. क्षत्वा or क्षणित्वा -छत्य; Fut. pass. क्षणितव्य, क्षणनीय, क्षारण्य.

EXAMPLES OF PRIMITIVE VERBS OF THE NINTH CONJUGATIONAL CLA'SS, EXPLAINED AT 356.

686. Root युyu. Infin. यवितुम् yavitum, 'to join,' 'to mix. '

Imperfect or first preterite, 'I was joining,' or 'I joined.’

Perf. घुमाव, युयविथ or युयोथ, युयाव; युयुविव, युयुवथुस्, -वतुस्; युयुविम, 1st Fut. यवितास्मि or योतास्मि * 2d Fut. यविष्यामि . Aor.

युयुव, युयुवुस्.

* Some authorities give योतास्मि &c. as the only form. See Laghu Kaum. 724.

अयाविषं, -वीस्, -वीत्; अयाविष्य, विष्टं, -विष्टां ; जयाविष्म, विष्ट, -विपुस्,

Imperfect or first preterite, 'I was joining,' or 'I joined.

Perf. युयुवे, युयुविषे, युयुवे; युयुविवहे, युयुवाथे, युयुधाते; युयुविमहे, युयुषिध्वे

or - दे, युयुविरे 1st Fut. यविताहे. 2d Fut. यविष्ये.

Aor. अयविधि, - विष्ठास्, -विध्वं or -वि, विषत.

- विष्ट ; अयविष्यहि, जयविषाथां, पातां; जयविम्महि Prec. यविषीय Cond. अर्याविष्पे. Pass., Pres. यूये; 1st Fut. याविताहे ; Aor. 3d sing. अयावि. Caus, Pres. यावयामि ; Aor. अयीयवं. Des. युयूपामि or यियविषामि. Freq. योयूये, योयोमि or योयवीमि. Part., Pres. युनत्; Atm. युनान; Past pass. युत; Past indecl. युत्वा, युत्य; Fut. pass. यवितव्य, यवनीय, याव्य or यव्य.

688. Root ज्ञा (361) Inf ज्ञातुं 'to know. ' Par and Atm Pres. जानामि, जानासि जानाति ; जानीवस्, जानीथस्, जानीतस्; जानीमस्, जानीथ, जानन्ति Atm जाने, जानीपे, जानीते; जानीवहे, जानाथे, जानाते; जानीमहे, जानीध्वे, जानते. Impf. अजानां, अनानास, अजानात्; अजानीव, अजानीतं, अजानीतां; अजानीम, अजानीत, अजानन्. Atm. अजानि, अजानीथास्, अजानीत; अजानीवहि, अजानाथां, अनानातां; अजानीमहि, अजानीध्वं अजानत. Pot. जानीयां. Atm जानीय Impo. जानानि जानीहि जानातु ; जानाव, जानीतं, जानीतां; जानाम, जानीत, जानन्तु. Atm जाने, जानीष्य, जानीतां ; जानावहै, जानाथां, जानातां; जानाम है, जानीध्वं जानतां. Perf. (373) नज्ञौ, जज्ञिय,

जज्ञौ; जज्ञिव, जज्ञथुम्, जज्ञतुस्; जज्ञिम, नज्ञ, जतुम्. Atm जज्ञे, जज्ञिषे, जज्ञे ; जज्ञिवहे, जज्ञाथे, जज्ञाते; जज्ञिमहे, जज्ञिध्वे, जज्ञिरे. 1st Fut. ज्ञातास्मि 2d Fut. ज्ञास्यामि . Aor. (433) अज्ञासिषं, अज्ञासीम्, अज्ञासीत; अज्ञासिष्व, अज्ञासिष्टं, -ष्टां; अज्ञासिम, सिष्ट, सिषुस्. Atm अज्ञासि, अज्ञास्यास्, अज्ञास्त; अज्ञास्वहि, अज्ञासाथ, - सातां; अज्ञास्महि, अज्ञाध्वं, अज्ञासत.

Prec. ज्ञेयासं or ज्ञायासं. Atm.
Pass., Pres. (465. a) ज्ञाये;

ज्ञासीय. Cond. सज्ञास्यं. Atm. अज्ञास्ये. Perf. जज्ञे (473) ;1st Fut. ज्ञाताहे or ज्ञायिताहे (474) ; 2d Fut. ज्ञास्ये or ज्ञायिष्ये; Aor. 3d sing. अज्ञायि. Caus, Pres. ज्ञापयामि or ज्ञपयामि ; Aor. अजिज्ञपं. Des. जिज्ञासे ( - सामि Ep.). Freq. जाज्ञाये, जाज्ञामि or जाज्ञेमि. Part., Pres. जानत्; Atm जानान; Past pass. ज्ञात ; Past indecl. ज्ञात्वा, -ज्ञाय ; Fut. pass. ज्ञातव्य, ज्ञानीय, ज्ञेय.

689. Root क्री. Inf. क्रेतुं ' to buy' Par and Atm Pres. क्रीणामि, क्रीणासि, क्रीणाति; क्रीणीवस्, क्रीणीथस्, क्रीणीतस्; क्रीणीमस्, क्रीणीच, क्रीणन्ति. Atm. क्रीणे, क्रीणीषे, क्रीणीते; क्रीणीवहे, क्रीणाथे, क्रीणाते; क्रीणीमहे, क्रीणोध्वे, क्रीणते. Impf. अक्रीणां, अक्रीणाम, अक्रीणात्; अक्रीणीव, चक्रीणीतं, अक्रीणीतां; अक्रीणीम, अक्रीणीत, चक्रीणन्. Atm. अक्रीणि, चक्रीणीथास्, अक्रोणीत ; अक्रोणीवहि, अक्रीणाथां, अक्रीणातां; अक्रीणीमहि, अक्रीणीध्वं, अक्रीणत. Pot. क्रोणीयां. Atm क्रीणीय. Impr. क्रीणानि, क्रीणीहि, क्रीणातु; क्रीणाव, क्रीणीतं, क्रीणीतां ; क्रीणाम, क्रीणीत, क्रीणन्तु. Atm. क्रीणे, क्रीणीष्त्र, क्रीणीतां; क्रीणाव है, क्रीणाथां, क्रीणातां; क्रीणामहै, क्रीणीध्वं, क्रीणतां. Perf. ( 374. e) चिक्राय, चिक्रयिथ or fचक्रेथ, चिक्राय; चिक्रियिव, चिक्रियथुस्, चिक्रियतुस्; चिक्रियिम, चिक्रिय, चिक्रियम्. Atm चिक्रिये, चिक्रियिषे, चिक्रिये; चिक्रियिवहे, चिक्रियाथे, - याते; चिक्रियिमहे, चिक्रियिध्वे or -दे, चिक्रियिरे. 1st Fut. क्रेतास्मि. Atm. क्रेताहे. 2d Fut. क्रेष्यामि . -ष्टं, -ष्टां; अक्रैष्म, -ष्ट, -घुस्. अक्रेमहि चक्रे, अक्रेपत. Atm. अक्रेप्पे

Atm क्रेप्ये. Aor. अक्रैषं, -पीस्, -पीत्; अक्रेध्य,
Atm. अक्रेषि, ष्ठाम्, -ष्ट; अक्रेष्वहि, -षाथां, -घातां ;
Prec. क्रीयासं. Atm क्रेषीय.

Cond. अक्रेयं.

Caus, Pres.

Freq. चेक्रीये, चेक्रेमि or

Pass, Pres. क्रीये; Aor. 3d sing. सक्रायि. क्रापयामि ; Aor. अचिक्रपं. Des. चिक्रपामि, पे. चेक्रयीमि. Part., Pres. क्रीणत; Atm क्रीणान; Past pass. क्रीत; Past indecl. क्रीत्वा, -क्रीय; Fut. pass. क्रेतव्य, क्रयणीय, क्रेय.

690. Like क्री is प्री ' to please.' Pres. प्रीणामि ; Atm प्रीणे. Atm प्रीणे. Caus. प्रीणयामि or प्राययामि; Aor. अपिप्रणं or अपिप्रीणं *. Des. पिप्रीषामि. Freq. पेप्रीये.

691. लू, ‘to cut,’ follows पू, 'to purify' at 583; thus, Pres. लुनामि ; Ktm. लुने. Pot. लुनीयां; Atm लुनीय. Perf. लुलाव ; Atm. लुलुवे. Aor. अलाविपं.

1st Fut. लवितास्मि 2d Fut. लविष्यामि

* Foster gives अपिप्रगं; Westergaard, अपिप्रीणं.

Pot.

692. Root बन्ध. Inf. बन्धुं 'to bind.’ Par. Pres. बध्नामि, बनासि, बनाति; बभीवस्, बभीथस्, बभीतस्; बभीमस्, बभीथ, बभ्रन्ति. Impf. अबधां, अबभास, अबभ्रात्; अबभीव, अबभीतं, -तां; अबभीम, अबभीत, अबधन. बभीयां. Impr. बानि, बधान (357. @), बनातु; बभाव, बभीतं, -तां; बनाम, बञ्जीत, बभ्रन्तु. Perf. बबन्ध, बबन्धिथ or बबन्ड or बबन्ध (298. a), बबन्ध ; बबन्धिव, बबन्धथुस्, बबन्धतुस्; बबन्धिम, बबन्ध, घबन्धुस्. 1st Fut. बन्डास्मि. 2d Fut. भनस्यामि (299. a). Aor. अभान्त्सं ( 299. a), सभान्त्सीस्, अभान्सीत्; अभानख, अबान्हं, अबान्द्वां; अभान्त्स्म, अबान्ड, सभान्त्सुस्. Prec. बध्यासं. Cond. अभयं. Pass., Pres. ( 469 ) बध्ये. Caus, Pres. बन्धयामि ; Aor. अबबन्धं. Des. विभन्त्सामि ( 299. a). Freq. बाबध्ये, बाबन्ध्मि, बाबन्धीमि. Part., Pres. बभ्रत्; Past pass. बड; Past indecl. बड्डा, -बध्य; Fut. pass. चन्द्रव्य, बन्धनीय, बन्ध्य.

693. Root ग्रन्थ्. Inf. ग्रन्थितुं 'to string,' ‘to tie.’ Par. Pres. ग्राम, ग्रासि, ग्राति; ग्रीवस्, ग्रणीथस्, ग्रीतस्; ग्रथोमस्, ग्रथीथ, ग्रन्ति. Impf. अग्रवां, अग्रवाम्, अग्रथात्; अग्रथीव, अग्रनीतं, तां; अग्रथीम, अग्रचीत, अग्रवन्. Pot. ग्रलीयां. Impr. ग्रनानि, ग्रथान *, ग्रथातु; ग्रंथाव, ग्रंथी, तां; ग्रनाम, ग्रशीत, ग्रथन्तु Perf. ( 375. h) जग्रन्थ *, जग्रन्थिच or ग्रेथिथ, जग्रन्थ * ; जग्रन्थिव or ग्रथिव, जग्रन्थथुस् or ग्रेपथुस्, जग्रन्यतुम् or ग्रेपतुस; जग्रन्थिम or ग्रेथिम, जग्रन्थ or ग्रेथ, जग्रन्थुस् or ग्रेथुस्. 1st Fut. ग्रन्थितास्मि 2d Fut. ग्रन्थिष्यामि. Aor. अग्रन्थिमं, न्थीस्, -न्थीत्, &c. Prec. ग्रथ्यासं. Cond. अग्रन्थिष्पं. Pass., Pre8. (469) ग्रथ्ये. Caus, Pres. ग्रन्थयामि ; Aor. अजग्रन्थं. Des. जिग्रन्थियामि . Freq. जाग्रथ्ये, जंग्रन्थमि, जंग्रन्थीमि. Part., Pres. ग्रवत्; Past pass. ग्रथित; Past indecl. ग्रथित्वा or ग्रन्थित्वा, -ग्रय्य; Fut. pass. ग्रन्थितव्य, ग्रन्थनीय, ग्रन्थ्य.

a. Like ग्रन्थ् is conjugated श्रन्य् 'to loosen,' मन्य् ' to churn.’

694. Root शुभ्†. Inf. शोभितुं 'to agitate.' Par. Pres. शुभ्रामि, शुभ्रासि, शुभ्राति; शुभ्रीवस्, शुभ्रीथम्, शुभ्रीतस्; शुभ्रीमम्, शुभ्रीय, शुभ्रन्ति. Impf. अशुभ्रां, अक्षुभ्रास्, अशुभ्रात्; अशुभ्रीव, अक्षुभ्रीतं, तां; अशुभ्रीम, अक्षुभ्रीत, अक्षुवन्. Pot. शुभ्रीयां. Impe. शुभ्रानि, शुभाण (357,58), शुभ्रातु; शुभ्राव, शुभ्रीतं, तां; शुभ्राम, शुभ्रीत, शुभ्रन्तु. Perf. चुक्षोभ, चुशोभिथ, चुक्षोभ ; चुक्षुभिव, चुशुभथुम, भतुस चुक्षुभिम, चुक्षुभ, चुक्षुभुम 1st Fut. शोभितास्मि. 2d Fut. क्षोभिष्यामि. Aor. अक्षोभिषं, -पीस्, पीत, &c. Or अशुभं, -भस्, -भत्; -भाव, भतं, भतां; -भाम, भत, भन्. Prec. शुभ्यासं Cond. अक्षोभिष्यं. Pass, Pres. शुभ्ये; Aor. 3d sing. अक्षोभि. Caus, Pres. क्षोभयामि; Aor.

Some authorities give

in 2d sing. Impv.; and the option of in

the 1st and 3d of the Perf. Compare 339.

† Also neuter, 4th c. to be agitated;' Pres. शुभ्यामि 612.