Imatges de pàgina
PDF
EPUB

अबु, अभुत्सत Prec. भुत्सीय Cond. सभोत्स्ये. For the other forms, see बुध् at 583.

615. Root व्यध् (277) Inf. व्यडुं 'to pierce Par. Pres. विध्यामि Impf. अविध्यं. Pot. विध्येयं. Impo. विध्यानि. Perf. (383) विव्याध विव्यधिe or विव्यद्ध, विव्याध; विविधिव, विविधथुम्, विविधतुस्; विविधिम, विविध, विविधुस्. . 1st Fut. व्यद्वास्मि (298) 2d Fut. व्यत्स्यामि (299). Aor. ( 420 ) अव्यात्सं, अव्यात्सीस्, अव्यात्सीत्; अव्यात्स्व, अव्यातं (419), अव्यात्तां; सव्यात्स्म, Prec. विध्यासं. Cond. अव्यत्स्यं Pass, Pres. विध्ये ;

अव्यात्त, अव्यात्सुस्.
Aor. 3d sing. अव्याधि.

Caus. व्याधयामि ; Aor. अविव्यधं. Des. विव्यत्सामि. Freq. वेविध्ये, वाव्यध्मि. Part., Pres. विध्यत्; Past pass. विद्ध; Past indecl. विड्डा, विध्य; Fut. pass. व्यद्धव्य, व्यधनीय, वेध्य or व्याध्य.

Inf. सेडुं ' to succeed.'

616. Root सिध् (273) Par. Pres. faध्यामि. Impf. असिध्यं. Pot. सिध्येयं. Impo. सिध्यानि. Perf. सिषेध, सिषेधिथ or सिषेद्ध, सिषेध; सिषिधिव, सिषिधथुस्, सिषिधतुस्; सिषिधिम, सिषिध, सिषिधुस्. 1st Fut. सेवास्मि (298) * 2d Fut. सेल्स्यामि (299)*. Aor. असिधं *, असिधस्, असिधत्; असिधाव, असिधतं, असिधतां; असिधाम, असिधत, असिधन्. Prec. सिध्यासं. Cond. असेत्स्यं. Pass. सिध्ये; Aor. 3d sing. अधि. Caus, Pres. मेधयामि or साधयामि ; Aor. असीषिधं. Des. सिषित्सामि . Freq. सेषिध्ये, सेपेध्मि. Part., Pres. सिध्यत् ; Past pass. सिद्ध; Past indecl. सिड्डा or सेधित्वा or सिधित्वा, -सिध्य; Fut. pass. सेद्धव्य, सेधनीय, सेध्य. 617. Root मन् +. Inf मन्तुं 'to think,' 'to imagine. Atm. Pres. मन्ये. Impf. अमन्ये. Pot मन्येय. Impr. मन्यै. Perf. मेने (375. a), मेनिषे, मेने; मेनिवहे, मेनाथे, मेनाते ; मेनिमहे, मेनिध्ये, मेनिरे.

1st Fut. मन्ताहे.

2d

समंस्वहि, समंसाघां,

Cond. समस्ये.

Pass.,

Fut. मंस्ये. Aor. (424. 6) अमंसि +, समंस्थास्, समस्त;
अमंसातां; अमंस्महि, समन्ध्वं, समंसत. Prec. मंसीय.
Pres. मन्ये ; Aor. 3d sing. अमानि
Des. मिमंसे or मीमांसे or मिमनिषे
मन्यमान ; Past pass. मत; Past indecl. मत्वा or मनित्वा, -मत्य; Fut. pass.
मन्तव्य, मननीय, मान्य.

Caus, Pres. मानयामि ; Aor. अमीमनं.
Freq. मन्मन्ये, मन्मन्मि. Part., Pres.

a. जन्, Inf. जनितुं ' to be born, makes Pres. जाये; Impf. अजाये, &c. ; Pot. जायेय ; Impv. जायै. But these may be regarded as coming from Passive of jan, 3d conj. See 66.6666. 618. Root तृप्. Inf. a

or त्रतुं or तर्पितुं ' to be satisfied.' Par. Pres.

* When सिध् is of the 1st c., it optionally inserts : सेवास्मि or सेवितास्मि, सेयामि or सेधिष्यामि, असेधिपं or असैत्सं.

The root is rarely conjugated in the 8th c. Atmane (see 684), when the aorist is अमनिषि, अमनिष्ठास् or अमध्यास्, अमनिष्ट or अमत, &c. See 424. b.

तृष्यामि . Impf. अतृप्पं. Pot. तृप्पेयं. Impr. तृप्पाणि. Perf. ततर्प, ततर्पिथ or ततर्प्य or तवप्य, ततर्प; ततृषिव or ततृष्व, तत्तृपथुस्, ततृपतुस्; ततृपिम or ततृष्म, ततृप, ततृपुस्. 1st Fut. (390.f) तर्मास्मि or वमास्मि or तर्पितास्मि, &c. 2d Aor. ( 420 ) अता, अताप्सीस्,

Fut. तप्स्यामि or तप्स्यामि or तर्पिष्यामि, &c. अताप्सीत्; अताखे, अतामें, अतात; अता, अता, अताणुंस्. Or अवाप्तं, जत्राप्सीस्, अवाप्सीत् (388. c), &c. Or सतर्पिषं, अतपीस्, चतपीत्, &c. Or अतृपं अतृपस्, अतृपत्; अतृपाव, अतृपतं, अतृपतां; अतृपाम, अतृपत, अतृपन्. Prec. तृप्पासं. Cond. अतप्यें or चत्रप्स्यं or चतर्पिष्यं Pass, Pres. तृप्पे ; Aor. 3d sing. अतर्पि. Caus, Pres. तर्पयामि ; Aor. अतीतृपं or अततपं. Des. तितृप्सामि or fraप्सामि or तितर्पिषामि. Freq. तरीतृष्ये, तरीतर्फि or तरीतमि. Part., Pres. तृप्पत्; Past pass. तृम ; Past indecl. तृना, तृष्य; Fut. pass. तर्मव्य, तर्पणीय, तृष्य.

In f . शमितुं 'to be appeased.’

619. Root शम् (275). Inf. fto Par. Pres. शाम्यामि . Impf. अशाम्यं. Pot. शाम्येयं. Impr. शाम्यानि. Perf. शशाम (368), शेमिथ (375. a), शशाम ; शेमिव, शेमथुम्, शेमतुस्; शेमिम, शेम, शेमुस्. 1st Fut. शमितास्मि 2d Fut. शमिष्यामि Aor. अशमं, अशमस्, अशमत; अशमाव, अशमतं, अशमतां ; अशमाम, अशमत, अशमन्. Or अशमिषं, अशमीस्, अशमीत्; अशमिष्य, &c. Prec. शम्यासं. Cond. अशमिष्यं Pass, Pres. शम्ये. Aor. 3d sing. अशमि. Caus, Pres. शमयामि ; Aor. अशीशमं, &c. Des. शिशमिषामि. Freq. शंशम्ये, शंशन्मि; 3d sing. शंशन्ति. Part., Pres. शाम्यत्; Past pass. शान्त; Past indecl. शान्त्वा or शमित्वा, शम्य; Fut. pass. शमितव्य, शमनीय, शम्य.

620. Root नश्. Inf. नशितुं or नंटुं 'to perish. Par. Pres. नश्यामि Impf. अनश्यं. Pot. नश्येयं. Impo. नश्यानि. Perf. ( 375. a) ननाश or ननश, नेशिथ or ननंष्ठ ( 375. a), ननाश ; नेशिव or नेश्व, नेशघुस्, नेशनुस् ; नेशिम or नेश्म, नेश, नेशुस्. 1st Fut. नशितास्मि or नंष्टास्मि ( 390. k). 2d Fut. नशिष्यामि or नंस्यामि Aor. (437) अनशं, अनशस्, अनशत्; अनशाव, अनशतं, अनशतां; अनशाम, अनशन, अनशन. Or अनेशं, &c. (437,441 ). Prec. नश्यासं. Cond. अनशिष्यं &c. or अनंक्ष्यं Pass, Pres. नश्ये; Aor. 3d sing. अनाशि Caus, Pres. नाशयामि; Aor. अनीनशं. Des. निनशिपामि, निनंक्षामि. Freq. नानश्ये, नानश्मि; 3d sing. नार्नाष्ट or नानंष्टि. Part., Pres. नश्यत्; Past pass. नष्ट ; Past indecl. नष्ट्वा or नंष्ट्वा, नश्य; Fut. pass. नशितव्य, नशनीय, नाश्य.

621. Root पुष्*. Inf. पोष्टुं 'to be nourished,' 'to grow fat.' Par. Pres. पुष्पामि . Impf. अपुष्पं. Pot. पुष्पेयं. Impr. पुष्पाणि. Perf. पुपोष, पुपोषिथ, पुपोष; पुपुषिव, पुपुषथुस्, पुपुषतुस्; पुपुधिम, पुपुष, पुपुषुस्. 1st Fut. पोष्टास्मि. ad Fut. पोक्ष्यामि . Aor. (436) अपूपं, अपुषस्, अपुषत्; सपुषाव,

* This root is also conjugated in the gth conj. See 698.

Prec. पुष्पासं.

अपुषतं, अपुपतां; अघुपाम, अघुपत, अपुषन्. Prec. पुष्पासं. Cond सपोट्र्यं. Pass., Pres. पुष्पे ; Aor. 3d sing. सपोषि. Caus, Pres. पोषयामि ; Aor. अपूपुपं. Des. पुपोषिघामि or पुपुषिधामि or पुपुक्षामि. Freq. पोपुष्ये, पोपोमि. Part., Pres. पुष्पत्; Past pass. पुष्ट ; Past indecl. पुष्ट्वा, पुष्प; Fut. pass. पोष्टव्य, पोषणीय, पोप्प.

622. Root सस्. Inf. असितुं 'to throw.’ Impf. आस्यं. Pot. अस्येयं. Impo. अस्यानि.

आसिव, आमथुस्, आसतुस्; आसिम, आस, आसुस्.

Par. Pres. अस्यामि, &c.

Perf. आस, आसिथ, आस ;

1st Fut. असितास्मि. 2d

Fut. असिष्यामि . Aor. (441) आस्थं, आस्थस्, आस्यत्; आस्थाव, आस्थतं, आस्थतां;

आस्थाम, आस्थत, सस्थन.

Prec. अस्यासं. Cond. आसिष्यं

Pass, Pres.

अस्ये; Aor. 3d sing. आसि. Caus, Pres. आसयामि ; Aor. आसिसं. Des. असिसिषामि. Part., Pres. अस्यत्; Past pass. अस्त ; Past indecl. असित्त्वा or अस्त्वा, -अस्य; Fut. pass. असितव्य, असनीय, सस्य.

623. Root द्रुह.

Inf. द्रोग्धुं or द्रोहितुं 'to injure,' 'to bear malice.' Par. Pres. द्रुह्यामि Impf. अयं. Pot. द्रुयेयं. Impr. द्रुह्माणि. Pot.. f. Perf. दुद्रोह, दुद्रोहिथ or दुद्रोग्ध or दुद्रोद, दुद्रोह ; दुगुहिब, दुद्रुहघुस्, दुद्रुस्तुम्; दुद्रुहिम, टुद्रुह, टुद्रुहुस्, 1st Fut. ( 415.m) द्रोग्धास्मि or ट्रोढास्मि or द्रोहितास्मि, &c. ad Fut. भोक्ष्यामि (306. a) or द्रोहिष्यामि . Aor. अद्रुहं, अहम्, अद्रुहत्; अद्रुहाव, अद्रुहतं, अद्रुहतां; अद्रुहाम, अद्रुहत, अद्रुहन्. Prec. दुह्यासं, &c. Cond. अभोक्ष्यं (306. a) or अद्रोहिष्यं Pass, Pres. द्रुझे; Aor. 3d sing. अद्रोहि. Caus, Pres. द्रोहयामि; Aor. अहं Des. दुद्रोहियामि or दुद्रुहियामि दुभुक्षामि ( 306. a). Freq. दो, दोद्रो (3d sing. दोट्रोग्धि or दोद्रोटि 514. d). Part., Pres. द्रुह्यत्; Past pass. द्रुग्ध or द्रुढ; Past indecl. दुग्ध्वा or दुहित्वा or द्रोहित्वा, द्रुह्य; Fut. pass. द्रोग्धव्य, द्रोहणीय, द्रोह्य.

or

624. Root नह्. Inf. नडुं ' to tie,' 'to bind,' 'to fasten.' Par. and Atm Pres. नद्यामि Atm नये. Impf. अनयं. Atm. अनये. Pot. नयेयं. Atm नयेय. Impu. नयानि. Atm नौ.

Perf. ननाह or ननह, नेहिथ or ननद्ध, ननाह ; नेहिव, नेहथुम, नेहतुस्; नेहिम, नेह, नेहुस्. Atm नेहे, नेहिषे, नेहे ; नेहिवहे, नेहाथे, नेहाते; नेहिमहे, नेहिध्वे, -द्वे, नेहिरे. 1st Fut. नडास्मि. Atm. नवाहे. 2d Fut. (3066) नत्स्यामि Atm नस्ये. Aor. (426) अनात्मं, अनात्सीस्, अनात्सीत्; अनात्ख, अनार्द्ध, अनाद्वां; अनात्स्म, अनाड, अनात्सुस्. Atm. अनत्सि, अनद्वास्, अनद्ध; अनत्स्वहि, अनत्साथां, अनत्सातां; अनत्स्महि, अनहूं, अनत्सत. Prec. नयासं. Atm नत्सीय. Cond. अनत्स्यं. Atm. अनस्ये. Pass., Pres. नये; Aor. 3d sing. अनाहि. Caus. नाहयामि ; Aor. सनीनहं. Des. निनत्सामि, त्से. Freq. नानो, नानी (3d sing. नानडि). Part., Pres. नयत्; Past pass. नड; Past indecl. नड्डा, नय; Fut. pass. नद्वष्य, नहनीय, नाह्म.

EXAMPLES OF PRIMITIVE VERBS OF THE SIXTH CONJUGATIONAL CLASS, EXPLAINED AT 278.

625. Root मृज् srij. Infin. स्रष्टुम् srashtum, ' to create,' ‘to let go.’

[blocks in formation]

Imperfect or first preterite, 'I was creating,' or 'I created.’

[blocks in formation]

Perfect or second preterite, 'I created,' or ' I have created.’

[blocks in formation]
[blocks in formation]

Pass., Pres. सृज्ये ; Aor. 3d sing. असर्जि. Caus, Pres. सर्जयामि ; Aor. अससर्ज or असीसृजं. Des. सिसृक्षामि - क्षे. Freq. सरीसृज्ये. Part., Pres. सृजत्; Past pass. सृष्ट ; Past indecl. सृष्टा, सृज्य; Fut. pass. भ्रष्टव्य, सर्जनीय, सृज्य.

EXAMPLES OF OTHER VERBS OF THE SIXTH CONJUGATIONAL CLASS IN THE ORDER OF THEIR FINAL LETTERS.

626. Root मृ (280) मृ

Atm.

Inf. मर्तु 'to die.' Atm in conj. tenses Aor. and Prec. Par. in others. Pres. म्रिये. Impf. अम्रिये. Pot. म्रियेय. Impr. खिये. Perf. ममार, ममर्थ, ममार; मम्रिय, मखघुस्, मम्रतुस्; मस्रिम, मस, मसुस्. मम्रे, मनिषे, मम्रे; मत्रिवहे, मम्रा थे, मम्राते; मम्रिमहे, मम्रिध्वे द्वे, मसिरे. 1st Fut. मतास्मि. 2d Fut. मरिष्यामि Aor. अमृषि, अमृथास्, अमृत; अमृष्वहि, समृषायां, अमृषातां ; अमृष्महि, अमृ, अमृपत Prec. मृपीय Cond समरिष्यं Pass, Pres. म्रिये; Aor. 3d sing. समारि. Caus, Pres. मारयामि; Aor. समीमरं. मुमूषामि (502). Freq. मेस्रीये, मरि - or मरी- or मर्मर्मि. Part., Pres. स्रियमाण ; Past pass. मृत ; Past indecl. मृत्वा, मृत्य; Fut. pass. मर्तव्य, मरणीय, मार्य. ' 627. Root कॄ (280) Inf. करितुं or करीतुं 'to scatter. ' Par. Pres. कॄ farifa. Impf. fat. Pot. fancy. Impv. farifu. Perf. (374. k) किरामि किरेयं. किराणि.

&c.

Des.

चकार, चकरिथ, चकार; चकरिव, चकरघुस्, चकरतुस्; चकरिम, चकर, चकरुस. 1st Fut. (393) करितास्मि or करोतास्मि. 2d Fut. (393) करिष्यामि or करीष्यामि, Aor. अकारिषं, अकारीम, अकारीत्; अकारिष्य, अकारिष्टं, सकारिष्टां ; चकारिप्म, अकारिष्ट, अकारिपुस्. Prec. कीर्यासं. Pres. कीर्ये; Aor. 3d sing. अकारि. Caus, Pres. कारयामि; Aor. खचीकरं. Des. चिकरिषामि * Freq. चेकीर्ये, चाकर्मि. Part., Pres. किरत; Past pass.

[ocr errors]

Cond. अकरिष्यं or अकरीष्ं. Pass.,

* With regard to 393,501, कॄ and ग are not allowed the option of ísha.

« AnteriorContinua »