Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Freq. दरीदृश्ये, दरी, दरि, दर्दश्मेि or दृशीमि. Part., Pres. पश्यत्; Past pass. दृष्ट; Past indecl. दृष्ट्वा, दृश्य; Fut. pass. द्रष्टव्य, दर्शनीय, दृश्य.

605. Root ईछ. Inf. ईक्षितुं 'to see. ' ऐखे (260. a). Pot. ईक्षेय. compare एध् at 600).

Impr. ईौ. 1st Fut. ईक्षिताहे.

Atm Pres. ईथे. Impf. Perf. ईक्षाचक्रे, &c. ( 385, and 2d Fut. ईक्षिष्ये. Aor. ऐक्षिपि ऐक्षिपातां; ऐक्षिमहि, ऐक्षिध्वं,

(260. b), ऐक्षिष्ठाम, ऐक्षिष्ट; ऐक्षिष्यहि, ऐक्षिषायां, ऐषित. Prec. ईक्षिषीय, &c. Cond. ऐक्षिप्ये. ऐक्षि. Caus, Pres. ईक्षयामि ; Aor. ऐचिनं ( 494).

Pass. ईक्ष्ये; Aor. 3d sing.

Des. ईचिक्षिषे (500. 6).

Part, Pres. ईक्षमाण; Past pass. ईक्षित; Past indecl. ईक्षित्वा, - ईक्ष्य; Fut. pass. ईक्षितव्य, ईक्षणीय, ईक्ष्य.

Impf. अकर्ष. Atm. अकर्षे. Pot.
Atm कर्षे. Perf. चकर्ष, चकर्षिथ,

606. Root कृष्*. Inf. कष्टुं or क्रष्टुं 'to draw,' ' to drag.' Par. and Atm. Pres. कपामि. Atm कर्षे. कर्षेयं. Atm. कर्षेय. Impr. कर्षाणि. चकर्ष; चकृषिव, चकृषघुस्, चकृपतुस्; चकृषिम, चकृष, चकृपुस्. Atm. चकृषे, चकृषिषे, चकृषे; चकृपिवहे, चकृषाये, चकृपाते; चकृषिमहे, चकृषिध्वे, चकृषिरे. 1st Fut. कष्टास्मि. Atm कष्टीहे or ऋष्टाहे. 2d Fut. कयमि or क्रक्ष्यामि Atm. क or क्रक्ष्ये. Aor. सका, अकाक्षीस्, अकाक्षीत; अका, अकाटें, अकाष्टों; अकाले, अकाटे, सकार्नुस्. Or चक्राक्षं, चक्राशीस्, &c. Or अकृक्षं, अकृक्षस्, अकृक्षत्; अकृक्षाव, अकृक्षतं, अकृक्षतां; अकृक्षाम, अकृक्षत, चकृचन्. Atm. अकृक्षि, अकृक्षयास् or अकृष्ठास्, अकृक्षत or अकृष्ट ; अकृक्षावहि or अकृवहि, अकृक्षायां, अकृक्षातां; अकृशामहि or अकृक्ष्महि, अकृक्षध्वं or अकड़, अकृक्षन्त or अकृक्षत. Prec. कृष्पासं. Atm कृशीय. Cond. चकयें or अक्रक्ष्य. Atm सकयें or सक्रष्ट्ये. Pass., Pres. कृष्पे; Aor. 3d sing. अकर्षि. Caus, Pres. कर्षयामि ; Aor. अचकर्षं or अचीकृपं. -ो. Freq. चरीकृष्ये, चरीक िor चरीक्रमि. कृष्ट ; Past indecl. कृष्ट्वा, कृष्ण; Fut. pass. a. Root भाष्. Inf. भाषितुं ' to speak. Atm. Pres. भाषे.

[blocks in formation]

Des. चिकृक्षामि, Part., Pres. कर्षत्; Past pass. कष्टेव्य or क्रष्टव्य, कर्षणीय, कृष्ण.

Impf.

Perf. वभापे, बभाषिषे, बभाषे ; बभाषिवहे,

1st Fut. भाषिताहे. 2d Fut. भाषिष्ये.

Aor. अभाषिषि, पिष्ठास्, पिष्ट; अभाषिष्वहि, विषाघां, पिपातां; सभाषिष्महि, - षिध्वं, घियत. Prec. भाषिषीय. Cond. सभाषिष्ये. Pass, Pres. भाष्ये;

Aor. 3d sing. अभाषि. Caus. भाषयामि ; Aor. अबभाषं विभाषिषे. Freq. बाभाष्ये, बाभामि; 3d sing. बाभाष्टि.

and अबीभयं. Des. Part., Pres. भाष

माण ; Past pass. भाषित; Past indecl. भाषित्वा, भाष्य; Fut. pass. भाषितव्य, भाषणीय, भाष्य.

b. Root रथ. Inf. रक्षितुं 'to preserve, ' 'to defend' Par. Pres. रक्षामि.

This root is also conjugated in the 6th conj.: Pres. कृपामि, &c. ; Pot. कृषेयं, &c. Ll

Impf. चरक्षं. Pot. रोयं. Impr. रक्षाणि ( 58 ), रक्ष, &c. Perf. ररक्ष, ररक्षिच, ररक्ष; ररक्षिव, ररक्षथुस्, ररक्षतुस्; ररक्षिम, ररक्ष, ररक्षुस्. 1st Fut. रक्षितास्मि. 2d Fut. रक्षिष्यामि . Aor. अरक्षिषं, सरक्षीस्, चरक्षीत्; अरक्षिप्व, सरक्षिष्टं, अरक्षिष्टां; अरक्षिम, अरक्षिष्ट, अरक्षिषुस्. Prec. रक्ष्यासं. Cond. वरक्षिष्यं. Pass, Pres. रक्ष्ये. Caus, Pres. रक्षयामि, &c. ; Aor. अररखं. Des. रिरक्षिषामि, &c. Freq. रारक्ष्ये, &c., रारक्षम. Part., Pres. रक्षत्;

[blocks in formation]

Impo. वसानि, वस, &c.

Cond.

Caus.,

Freq.

अवसं. Pot. वसेयं. Perf. उवास (368), उवसिथ or उवस्थ, उवास ; ऊषिव, ऊषथुस्, ऊपतुस्; ऊधिम, ऊप, ऊघुस्. 1st Fut. वस्तास्मि. 2d Fut. वत्स्यामि (304. a). Aor. अवात्सं (304.0, 426. a), अवात्सीस्, अवात्सीत् ; अवात्स्व, अवानं, अवात्तां ; अवात्स्म, अवान्त, अवात्सुस् Prec. उष्पासं. अवस्यं (304. a). Pass., Pres. उष्पे ( 471) ; Aor. 3d sing. अवासि. Pres. वासयामि, ये; Aor. अवीवसं. Des. विवत्सामि ( 304. a). वावस्थे, वावस्मि or वावसीमि. Part., Pres. वसत् ; Past pass. उषित (with fव, उष्ट) ; Past indecl. उषित्वा, उष्य (565) ; Fut. pass. वस्तव्य, वसनीय, वास्य. 608. Root अर्ह. Inf. अर्हितुं 'to deserve.' Par. Pres. अहमि. Impf. आहे. Pot. सर्हेयं. Impo. सहाणि ( 58 ). Perf. (367. b) चानर्ह, आनर्हिथ, आनर्ह; आनर्हिव, आनर्हथुम्, अनर्हतुस्; आनर्हिम, ज्ञानर्ह, आनहुस्. Ist Fut. अर्हितास्मि 2d Fut. अर्हिष्यामि Aor. आर्हिपं, आहीस, साहीत ; जार्हिष्य, आर्हिष्टं, चाहिंष्टां; चाहिम, चाहिए, आर्हिषुस्. Prec. अह्योसं. Cond. आर्हिष्पं. Pass. अ; Aor. 3d sing. आर्हि. Caus, Pres. बर्हयामि, ये ; Aor. आर्जिहं (494). Des. अर्जिहिषामि, &c. (500. d). Part., Pres. अर्हत; Past pass. अर्हित; Past indecl. अर्हित्वा, अर्ह्य; Fut. pass. सर्हितव्य, अर्हणीय, अ.

Impf. अगूर्ह.
Atm गूहै.

609. Root गुह् (270. b). Inf. गूहितुं or गोदुं 'to hide. ' गोदुं 'to hide. Par. and Atm. Pres. गूहामि. Atm . गूहे. Atm. अमूहे. Pot. गृहेयं. Atm. गृहेय. Impr. गूहानि. Perf. जुगूह (38 + a), जुगूहिप or जुगोढ (305. a), जुगूह ; जुगुहिव or जुगुह (371 ), जुगुहघुस्, जुगुहतुम्; जुगुहिम or जुगुय, जुगुह, जुगुहुस्. Atm जुगुहे, जुगुहिपे, जुगुहे, &c. 1st Fut. (415.m) गूहितास्मि or गोटास्मि ( 305. a). Atm गूहिताहे or गोढाहे. 2d Fut. गूहिष्यामि or घोक्ष्यामि . Atm गूहिष्ये or घोट्ये. Aor. अगूहिपं, अगूहीस्, समूहीत्; अगूहिष्व, अगूहिष्टं, अगूहिष्टां; अगूहिम, अगूहिष्ट, अगूहिपुस्. Or अघुक्षं ( 306. a), अघुक्षम्, अघुक्षत्; अघुक्षाव, अघुक्षतं, अघुक्षतां ; अघुक्षाम, अघुक्षत, अघुक्षन् Atm. अगूहिपि, अगूहिष्ठास्, अगूहिष्ट, &c. Or अघुशि (439), अघुक्षयास् or अगूढास्, अघुक्षत or चगूढ; अघुक्षावहि or अगुइहि, अपक्षाघां, अघुयातां; अघुक्षामहि, अघुक्षध्वं or अघ, अघुक्षन्त Prec. गुद्यासं.

Atm. गूहिषीय or घुक्षीय (306. a). Cond. अगूहिष्यं or अघोक्ष्यं, अगूहिष्ये or अघोक्ष्ये. Pass., Pres. गुह्ये ; Aor. 3d sing. अगूहि. Caus, Pres. गूहयामि ; Aor. अजूगुहं. Des. जुघुक्षामि, - . Freq. जोगुह्ये, जोगोलि (3d sing. जोगोटि) जोगुहीमि. Part, Pres. गूहत् ; Past pass. गूढ (305. a); Past indecl. or गूढा or गुहित्वा गुह्य; Fut. pass. गूहितव्य or गोढव्य, गूहनीय, गुह्य

or

गूहित्वा

or गोह्य.

610. Root दह. Inf. दग्धुं ' to burn.' Par. Pres. दहा मि. Impf. अदहं. Pot. दहेयं, &c. Impr. दहानि, दह, &c. Perf. ददाह, देहिथ (375. a) or ददग्ध (305), ददाह ; देहिव, देहथुम, देहतुस्; देहिम, देह, देहुस्. 1st Fut. दग्धास्मि. 2d Fut. धक्ष्यामि ( 306. a). Aor. अधानं (422), अधाक्षीस, अधाक्षीत् ; अधाव, अदाग्धं, अदाग्धां; अधाम, सदाग्ध, अधाशुम्. Prec. दयासं. Cond. अधक्ष्यं Pass, Pres. दो ; Aor. 3d sing. सदाहि. यामि, -ये ; Aor. अदीदहं. Des. दिधक्षामि (502. a). or दन्दहीमि ; 3d sing. दन्दग्धि or दन्दहोति. Part., Pres. दहत्; Past pass. दग्ध; Past indecl. दग्ध्वा दह्य; Fut. pass. दग्धव्य, दहनीय, दाय.

Caus, Pres. दाहFreq. दन्दये, दन्दि

611. Root बह्. Inf. वोढुं 'to carry . ' Par. and Atm Pres. वहामि. Atm.वहे. Impf.अवहं. Atm. अवहे. Pot. वहेयं. Atm वहेय. Impo. वहानि, वह, &c. Atm वहै. Perf. (375. c) उवाह (368), उवहिथ or उवोट, उवाह ; जहिव, ऊहथुस्, ऊहतुस्; ऊहिम, ऊह, अहम्. Atm. ऊहे, ऊहिये, ऊहे; जहिवहे, ऊहाथे, जहाते; ऊहिमहे, ऊहिध्वे or ऊहिदे, ऊहिरे. 1st Fut. वोढास्मि. Atm वोढाहे. 2d Fut. वक्ष्यामि Atm वक्ष्ये. Aor. (425) अवाक्षं, अवाशीम, अवाक्षीत् ; अवाक्ष्य, अवोढं, अवोढां; अवाक्ष्म, अवोट, अवाक्षुस्. Atm. अवक्षि, अवोढाम्, अवोढ; अवक्ष्वहि, अवक्षायां, अवक्षातां ; अवक्ष्महि, अवोढुं अवक्षत. Prec. उद्यासं. Atm वक्षीय Cond अवक्ष्यं Atm. अवक्ष्ये Pass, Pres. ( 471 ) उसे ; Impf. औह्मे (260. a); Aor. 3d sing. अवाहि. Caus, Pres. वाहयामि, ये ; Aor. अवीवहं. Des. विवक्षामि, क्षे. Freq. बावरे, वावयि; 3d sing. वावोटि ( compare 425 ) . Part., Pres. वहत ; Atm वहमान ; Pass. उद्यमान ; Past pass. ऊढ; Past indecl. ऊदा, उस (565) ; Fut. pass. वोढव्य, वहनीय, वाह्य.

,

a. सह्, Inf. सोढुं ' to bear,' is Atm. only, and follows rah in making सोढाहे &c. in 1st Fut. : but in this tense optionally, and in the other non-conjugational tenses necessarily inserts i; thus, 1st Fut. सहिताहे ; ad Fut. सहिष्ये; Aor. असहिषि ; Prec. सहिषीय ; Cond. असहिष्पे. The Perf. is मेहे (375. a), सेहिघे, सेहे ; सेहिवहे, &c. The other tenses are like the Atm of vah; thus, Pres. सहे, &c.

EXAMPLES OF PRIMITIVE VERBS OF THE FOURTH CONJUGATIONAL CLASS, EXPLAINED AT 272.

612. Root

मुह् muh. Infin. मोहितुम् mohitum, 'to be troubled.'

Present tense, 'I am troubled.'

PARASMAI - PADA.

[blocks in formation]

Perfect or second preterite, 'I became troubled.'

[blocks in formation]

† The 1st and 2d futures may optionally reject the inserted i; see under 412.

Aorist or third preterite (435), 'I became troubled.'

[blocks in formation]

अमोहिष्यस् amohishyas

अमोहिष्यत् amohishyat

समोहिष्पतम् amohishyatam अमोहिष्यत amohishyata

अमोहिष्पताम् amohishyatám अमोहिप्पन् amohishyan

Pass, Pres. मुझे; Aor. 3d sing. अमोहि. Caus, Pres. मोहयामि ; Aor. अमूमुहं. Des. मुमोहिषामि or मुमुहिषामि or मुमुक्षामि. Freq. मोमुझे, मोमोसि ; 3d sing. मोमोटि or मोमोग्धि (305). Part., Pres. मुह्यत् ; Past pass. मूढ (305) or मुग्ध ; Past indecl. मोहित्वा or मुहित्वा or मुग्ध्वा or मूढा, मुझ; Fut. pass. मोहितव्य or मोग्धव्य, मोहनीय, मो.

EXAMPLES OF OTHER VERBS OF THE FOURTH CONJUGATIONAL CLASS IN THE ORDER OF THEIR FINAL LETTERS.

613. Root सो (276. a). Inf. सातुं 'to destroy' (with prepositions vi and ara, ‘ to determine, ' ' to strive ' ). Par. Pres. स्यामि . Impf. अस्यं. Pot. स्पेयं. Imp. स्यानि. Perf. (373-d) ससौ, ससिथ or ससाथ, ससौ; ससिव, समथुस्, समतुस्; ससिम, सस, समस्. 1st Fut. सातास्मि 2d Fut. सास्यामि Aor. (438. c) असां, असास, असात्; असाव असतं, असातां; असाम, असात, असुम. Or असामियं (433), असासीम्, असासीत्; असामिप्य, असासिष्टं, असासिष्टां; असासिम, असासिष्ट, असासिपुर. Prec. सेयासं Cond. असास्यं. Pass., Pres. सीये; Aor. 3d sing. असायि. Caus. साययामि ; Aor. असीषयं. Des. सिपासामि. Freq. सेपीये, सासेमि, सामामि . Part., Pres. स्यत्; Past pass. सित; Past indecl. सित्वा, - साय; Fut. pass. सातव्य, सानीय, सेय. Inf. बोद्धुं 'to know ' *. Atm Pres. बुध्ये. Impf. अबुध्ये. Pot. बुध्येय. Impv. बुध्यै. Perf. बुबुधे; see the tables at 583. 1st Fut. बोड्डाहे. 2d Fut. भोये (299. a). Aor. ( 420, 299. a) अभुत्सि, अबुडास्, अबुद्ध or अबोधि (424. a); अभुत्स्वहि, अभुत्सार्था, अभुत्सातां; अभुत्स्महि,

614. Root बुध्.

* This verb is also of the 1st conjugation. See the tables at 583.

« AnteriorContinua »