Imatges de pàgina
PDF
EPUB

in aquis; neque cognofcis, Brachia merfit aquis; nec fe deprendit in illis! feipfum efle, qui in aquis Quid videat nefcit. Sed quod videt, uritur illo: 430 illis apparet! Ignorat quid cernat; caterum amas illud Atque oculos idem, qui decipit, incitat error. quod cernit: atque error, Credule, quid fruftra fimulacra fugacia captas? qui fallit oculos, idem etiam Quod petis, eft nufquá: quod amas, avertere,perdes. eos mover. Credule, quam- Ifta repercuffæ, quam cernis, imaginis umbra eft. obrem captas incaffum vanas imagines? Nullibi eft Nil habet ifta fui. Tecum venitque,manetque: 435 quod cupis: Tu modo abi, Tecum difcedet; fi tu difcedere poffis.

ginu reflexa. Ita nihil ha

quod amas dilabetur. Ifta Non illum Cereris, non illum cura quietis quam vides est umbra ima- Abftrahere inde poteft. Sed opaca fufus in herba bet fui: accedit & perftat te-Spectat inexpleto mendacem lumine formam: eums. Tecuma abibis, fi tu Perque oculos perit ipfe fuos. Paulumq; levatus, 440 abire poffis. Neque cibi ap- Ad circumftantes tendens fua brachia filvas; petentia, neque defiderium

445

fomni potest illum inde avel Ecquis, io filvæ, crudelius, inquit, amavit? lere: fed ftratus in gramine Scitis enim, & multis latebra opportuna fuiftis. umbrofe contemplatur oculis Ecquem, cum veftræ tot agantur fæcula vitæ, avidis falfam adolefcentis Qui fic tabuerit, longo meminiftis in ævo? fpeciem, & ipfe marcefcit per Et placet, & video: fed quod videoque, placetque, oculos fuos,& paulum erectus, Non tamen invenio. Tantus tenet error.amantem. porrigens fua brachia ad nemora circumfufa, Eequis,air, Quoq; magis doleam, nec nos mare feparat ingens, 10 nemora iniquius ama- Nec via, nec montes, nec claufis moenia portis : vit? Noviftis etenim, & Exigua prohibemur aqua. Cupit ipfe teneri: 450 fuiftis plurimis latibula com moda: cum tot fecula vefera Nam quoties liquidis porreximus ofcula lymphis; vita pratereant, in longo il-Hic toties ad me refupino nititur ore.

lo avo ecquem recordamini Poffe putes tangi. Minimum eft quod amantibus qui ita maceratus fuerit.

Et gratum eft, & intueor;

gratum

obftat.

fed quod intueor Tatum Quifquis es, huc exi. Quid me, puer unice, fallis? eft, non tamen reperio: tan- Quove petitus abis? certè nec forma, nec ætas 455 sus error implicat amantem. Eft mea,qua fugias: & amarunt me quoq; Nymphæ. Et quò magis urar, neque Spem mihi nefcio qnam vultu promittis amico: vaftum mare nos disjungit, neque via, neque montes, Cumque ego porrexi tibi brachia, porrigis ultro: neque muri valvis obferatis: Cum rifi, arrides: lacrymas quoque fæpe notavi Separamur paucula agua: Me lacrymante tuas: nutu quoq; figna remittis: 460 ipfe etiam exoptat compre Et, quantum motu formofi fufpicor oris,

bendi; Nam quoties obtuli

mus fuavia furdis aquis, hic Verba refers aures non pervenientia noftras.

toties ad me contendit are

reflexo. Credas poffe tangi: tenuiffimum eft quod prohibet amantes. Quifquis es bue prodi, qua re me decipis, puer excellens? vel quo fugis arceffitus? profecto neque pulcritudo mea, neque atas ejufmodi et quam fpernere debeas; & Nympha me quoque dilexerunt. Spem mihi facis nefcin quam facie amica; & cum terendi tibi lacertos, tendis fponte; cum tifi arrides; obfervavi infuper fletus tuos, me flente; reddis etiam indicia nutu; & quantum conjicio agitatione pulchri ris, reddis voces non pertingentes aures noftras.

NOTÆ.

433. Avertere Recede, & nulla erit umbra que te fallat. Lafcivit Poeta & ingenio indulget fortè nimium in hoc Nar Eiffo

Cereri Panie, edendi cupiditan.

448. Magis doleam] Vehementior eft cupiditas quo propius objectum.

454 Unice Unicus, quem amo, vel qui amari dignus eft, unus multorum.

In te ego fum, fenfi: necme mea fallit imago.
Uror amore mei: flammas moveoque feroque.
Quid faciam? roger, anne rogem? quid deinde?
rogabo?

465

Quod cupio mecum eft. Inopem me copia fecit.
utinam noftro fecedere corpore poffem!
Votum in amante novum; vellem, quod amamus,
abeffet.

Jamque dolor vires adimit: nec tempora vitæ
Longa meæ fuperant : primoque extinguor

470

Ego fum in te, adverti; neque mea fpecies me decipit, Ardeo mei ipfius amore: idem incendia moveo, & patior. Quid agam? Pofcar, an pofcam? quid verò orem? Quod opto mesum eft; abunutinam liceat fejungi à nodantia me reddit egenum. ftro corpore Defiderium inufitatum amantis; optarem ut quod amo longius

tientes extinguemur in ung anima. Dixit, & infanus revertitur ad eandem ima

abeffet, amque marer wis in ævo, Nec mihi mors gravis eft pofituro morte dolores. res confumit. Neque fpatium mea vita longum reftat; & Hic, qui diligitur, vellem diuturnior effet. morior in flore juventa. NeNunc duo concordes anima moriemur in una. que tamen obitus eft mihi Dixit, & ad faciem rediit malè fanus eandem; molestus, qui obitü ab arumnis abfolvar. Optarim ut Et lacrymis turbavit aquas: obfcuraque moto 475 hic qui amatur effet avi lon Reddita forma lacu eft. Quam cum vidiffet abire;gioris. Nunc duo consenQuo fugis? oro, mane; nec me, crudelis, amante Defere, clamavit; liceat, quod tangere non eft, Adfpicere; & mifero præbere alimenta furori. Dumque dolet, fumma veftem deduxit ab ora, 480 Nudaque marmoreis percuffit pectora palmis. Pectora traxerunt tenuem percuffa ruborem. Non aliter, quam poma folent; quæ candida parte, Parte rubent. Aut ut variis folet uva racemis Ducere purpureum, nondum matura, colorem. 485 Quæ fimul afpexit liquefacta rurfus in unda; Non tulit ulterius: fed, ut intabefcere flavæ Ignelevi ceræ, matutinave pruinæ Sole tepente folent, fic attenuatus amore Liquitur; & cæco paulatim carpitur igni.

ginem; &lacrymis mifcuit aquas; & species reprafentata eft confufa agitato ftagno: quam cum vidiffes exclamat, confifte ebfecro, evanefcere, Quo te furripis,

neque me amantem deftitue. rigida. Concedatur intueri

quod licet tangere, & fuppeditare fomenta infelici umari. Et dum queritur, dilacerat amictum ab ora fuprem ma, planxit peltora nu da palmis candidis. Pecto490 ra verberata induerunt exi

quam poma confueverunt, qua parte alba, parte sunt rubra: vel ut uva nondum _matura guum ruborem ; non aliter confuevit contrahere colorem purpureum racemis verficoloribus. Qua ftatim atque rurfus vidit in aqua quieta & compofita, non pati potuit amplius; fed quemadmodum cera rubicunda folent liquefcere igne modico, vel pruine matutina Sole levi, fic maceratus amore diffluit; latim abfumitur fecreta igne.

& праца

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Et neg ja color est albus confufus cum rubore; neg, vigor & vires, & quacung, nuper confpecta grata erant; neg erpus reftat quod Echo olim dilexerat. Qua tamen cum afpexit, quamquam infenfa quoties deflendus adolefcens Eheu dixerat, hac repetebat verbis repercuffis, Eheu!

mernor, ingemuit;

&

tos fuos manibus, hac etiam

Et neque jam color eft mifto candore rubori; Nec vigor, & vires, & quæ modo vifa placebant; Nec corpus remanet, quonda quod amaverat Echo. Quæ tamen ut vidit, quamvis irata memorque, Indoluit: quotiefque puer miferabilis, Eheu, 495 Dixerat; hæc refonis iterabat vocibus, Eheu. Cumque fuos manibus percufferat ille lacertos, Hæc quoque reddebat fonitum plangoris eundem. Ultima vox folitam fuit hæc fpectantis in undam, Et cum ille planxerat lacer-Heu fruftra dilecte puer! totidemque remifit 500 Verba locus: dictoq; Vale, Vale inquit & Echo. Ille caput viridi feffum fubmifit in herba. Lumina nox claudit domini mirantia formam. Tum quoq; fe, poftquam eft inferna fede receptus, In Stygia fpectabat aqua. Planxere forores tidem voces; & prolato Va-Naïdes: & fectos fratri pofuere capillos. le, Vale etiam refpondit E-Planxere & Dryades. Plangentibus affonat Echo. Jamq; rogum, quaffafq; faces, feretrumq; parabant : Nufquam corpus erat. Croceum pro corpore floré Inveniunt, foliis medium cingentibus albis.

referebat eundem fonum per. cuffionis. Hæc noviffima fuerunt verba intuentis in a quam confuetam, Heu juvenis nequicquam amate! cavitas loci reddidit to

cho. Ille pofuit caput laf

fum in virente gramine. Mors preffit oculos admirantes pulcritudinem domini fui. Tum etiam, poftquam eft admiffus in fedes Stygias, afpiciebat fe in flagnis infer

nis.

505

510

VII. Cognita res merita vati per Achaïdas urbes Attulerat famam nomenque erat auguris ingens. Sorores Naiades per-Spernit Echionides tamen hunc, ex omnibus unus eußerunt pectora; & im- Contemptor Superum Pentheus: præfagaque ridet pofuerunt fratri crines de- Verba fenis; tenebrafq; & cladem lucis ademtæ 515 tonfos. Dryades quoque perObjicit. Ille movens albentia tempora canis, cufferunt pectora Echo fi

mili fono refpondet plangen-|

ribus. Famque praparabant rogum & tadas quaffutas, & feretrum: Corpus nullibi erat ; & reperiunt florem puniceum pro corpore, cujus medium folia alba circumdant.

VII. Res vulgata comparaverat famam meritam auguri Tirefiæ per urbes Gracas; & gloria vatis erat maxima. Attamen Tentheus Echionis filius maximus contemptor Deorum hunc ex omnibus folus defpicit; & irridet voces pranuntias fenis; & exprobrat cacitatem, & damnuro luminis fublati. Ille concutiens tempora cana candidis capillis.

NOTÆ.

491. Et neque] Quia totus pallidus & & macie confe&tus.

494. Memorque] Non oblita crudelitatem Narciffi..

501. Locus] Eccho in loco.

504 Tum quoque] Dicit Plato in Gorg. quafcumque curas aut ftudia, à natura, aut affectibus, in hac vita contraxerimus, eafdem retinemus etiam cum corpus exuerimus, ita Virg. Æn. 6.,

[ocr errors]

Qua cara nitentes

~Pafcere equos, eadem fequitur tellure repoftos.

[ phæ vidimus antea filium fuiffe Narciffum ejus forores adeoque fuerunt fontium & fluviorum Nymphæ.

506. Sectos] Ufque ab Homero ad Romanos, in acerbiffimo lu&tu mos ille manavit, ut mulieres faltem crines detonderent, atque etiam in defuncti corpus deponerent.

508. Quaffafque] Noctu verò quia efferebatur corpus, facibus ad funera ute

bantur.

509. Florem] Narciffum dicit. 513 Echionides] Pentheus eft Echionis & Agaves filius, ad cujus fabulæ narra

So6. Naïdes Cephifi & Liriopes aym- tionem artificiofe defcendit Poëta.

Quam

520

Quam felix effes, fi tu quoque luminis hujus
Orbus, ait, fieres; ne Bacchia facra videres!
Jamque dies aderit, jamq; haud procul augur or effe;
Qua novus huc veniat proles Semeleia Liber.
Quem nifi templorum fueris dignatus honore;
Mille lacer fpargere locis: & fanguine filvas
Foedabis, matremque tuam, matrifque forores.
Evenient,neque enim dignabere numen honore:
Meq; fub his tenebris nimium vidiffe quereris. 525
Talia dicentem proturbat Echione natus.
Dicta fides fequitur; refponfaq; vatis aguntur.
Liber adeft: feftifque fremunt ululatibus agri.
Turba ruunt: miftæque viris matrefque nurufque,
Vulgufque, procerefq;, ignota ad facra feruntur. 530
Quis furor, anguigenæ, proles Mavortia, veftras
Attonuit mentes? Pentheus ait. Ærane tantum
Ære repulfa valent? & adunco tibia cornu?
Et magicæ fraudes? ut, quos non belliger enfis,
Non tuba terruerint, non ftrictis agmina telis; 535
Fœmineæ voces, & mota infania vino,
Obfcoenique greges, & inania tympana vincant?
Vofnefenes, mirer? qui longa per æquora vecti

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

mium intuitum effe in hac profligat talia proferentem. caligine. Filius Echionis Fides fequitur vocem, oracula auguris exitum fortiunur, & re comprobantur. Bacchus venit; moribus. Amen cum imcampi perfonant feftis clapetu feruntur, & matres,

ta.

nurus, confufa cum maribus, & plebs, & primores concurrunt ad facra inufitaQua vefania, inquit Pentheus, perculit veftros animos; ferpente orti, progenies Martia? Tantumne poßunt ara percuffa are, & tibia cornu curve, incantationes fortilega; ut quos non gladius bellicus, nom tuba, non acies expeditis miffilibus moverint, ululatus fœminei, & furor excitus mera, & turba infamis, & tympana vacua fuperent? demirerne vos fenes, qui adducti per vaftum mare

NOTA.

520. Novus] Nondum fcilicet fatis cognitus.

520. Proles Semeleïa ] Huic Jovis & Semeles filio quæcumque ab aliis Bacchis facta, attributa funt.

523. Matrem ] Agaven, cujus forores fuerunt Ino & Autonoë.

524. Evenient] Quæcumque prædico. 525. Quereris Quia vellet omnino Pentheus cæcum fuiffe, nec Bacchum vidiffe cujus caufa difcerptus fuit. Adeoque acutiffime adverfario invidendum proponit Tirefias illud ipfum quod fibi vitio & damno objecerat.

527. Sequitur] Quia eventu frmantur quæ prædixerat vates.

527. Aguntur] Suo ordine geruntur quasumque dicta fuerant.

528. Ulularibus] In Bacchanalibus tympanorum tubarumque ftrepitu ita clamabant, ut ululare viderentur.

528. Agri Bacchantes nempe, fœminæ

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

ftatuiftis Tyrum & Tenates, Hac Tyron, hac profugos pofuiftis fede Penates; exules in his locis ; nunc pa- Nunc finitis fine Marte capi? vofne, acrior timini fuperari fine pugna?

an vos, o Juvenes, atas

[ocr errors]

Et

ætas,

rior 546

545

violentior, & propior mea, Ojuvenes, propiorque meæ; quos arma tenere, ques decorum erat tractare Non thyrfos, galeaque tegi, non fronde decebat? arma non thyrfos, & velari Efte, precor, memores, qua fitis ftirpe creati : galea non frondibus? Mensem veftram fubeat, quafo, Illiufque animos, qui multos perdidit unus, que genere fitis fati: & in- Sumite ferpentis. Pro fontibus ille lacuque duite iras illius draconis qui Interiit: at vos pro fama vincite veftra. folus peremit multos. ille lle dedit leto fortes: vos pellite molles, periit pro fontibus & ftagno: vos vincite pro veftra partium revocate decus. Si fata vetabant, gloria. Ille morti dedit fire-Stare diu Thebas; utinam tormenta virique muos; vos fugate effemina-Moenia diruerent: ferrumq; ignifq; fonarent! 556 natos; &reparate laudem dem Effemus miferi fine crimine: forfque querenda, patriam. Si fata prohibebunt Thebas diu manere, Non celanda foret: lacrymæque pudore carerent. At nunc à puero Theba capientur inermi: Quem neq; bella juvant, nec tela, nec ufus equorum: Sed madidus myrrha crinis, mollefq; coronæ, 555 Purpuraque, & pictis intextum veftibus aurum. Quem quidem ego actutum (modo vos abfiftite) cogam

utinam machina bellica, viri muros dejicerent,& ferrum & flamma ftreperent! Effemus infelices fine culpa, fors effet defienda non tegenda, & fletus effent fine

dedecore. At nunc Theba invadentur à puero armis de fituto, quem neque acies, neque arma, aut ufus equorum delectat, fed coma delibuta myrrha, & effemi nata ferta, & purpura, aurum implicitum verfico quidem ego confeftim adigam (vos tantum quiefcite) agnofcere patrem filtum

loribus indumentis. Quem

Affumtumque patrem commentaque facra fateri.
An fatis Acrifio eft animi, contemnere vanum
Numen, & Argolicas venienti claudere portas; 560
Penthea terrebit cum totis advena Thebis?
Ite citi, (famulis hoc imperat) ite, ducemque
Attrahite huc vinctum. Juffis mora fegnis abesto.
Hunc avus, hunc Athamas, hunc cætera turba
fuorum

& facra per dolum excogitata. An fatis eft virtutis Acrifto fpernere futilem Deum, & obferare valvas Argolicas accedenti; peregrinus tremefaciet Pentheum cum totis Thebis? Properate, (höc jubet miniftros) properate, & huc per vim adducite dreem catenis conftrictum nulla pigra cunctatis differat mandată. Avus hune coarguit verbis, hunc coarguit Athamas, & reliquum

NOTÆ.

539. Tyron] Tyro aut Sidone antiquiffimis Phoenicia urbibus oriundum vidimus antea Cadmum, qui cum fociis Thebas Boeoticas condidit: adeoque verè nunc Pentheus ad illos fenes Hac Tyron, &c. Dictum verò, ut illud Virgilii.

Ilium in Italiam transfer, viitosg, penates. $45. Fontibus] Ex quibus aquam focii Cadmi haurire juffi funt.

549 Tormenta Inftrumenta funt aut machine bellica, lapidibus, aliifque torquendis miffilibus aptæ.

558. Affumtum] Jovem dicit, quem

falfo fuum patrem Bacchus ja&taret, uti quidem ipfe Pentheus prædicabat.

559. Acrifio] Fuit Acrifius Abantis Argivorum regis filius, pater Danaës, qui neque Bacchum Deum, neque ejus facra admifit.

561 Advena ] Bacchum dicit.

564. Avus ] Cadmum intellige; namque ejus filia fait Agave Penthei mater : Scripfitque Euripides in Bacchis neque Cadmum, neque Tiresian audire voluifle Pentheum an

564. Athames] Holi fuit filius, mi gener

Cad

Corripiunt

« AnteriorContinua »