rapit excelfa aftra, & convertit pernici vortice. Contendo in partem diver

fam, nec vis, que fuperat

fum feror contra velocem cœli motum. Suppone conceffos tibi currus; quid fa

Sideraque alta trahit, celerique volumine torquet.
Nitor in adverfum : nec me, qui cætera, vincit
Impetus: & rapido contrarius evehor orbi.

75

reliqua, me rapit; & fur-Finge datos currus. Quid agas? poterifne rotatis Obvius ire polis, nec te citus auferat axis? Forfitan & lucos illic urbefque deorum Concipias animo, delubraque ditia donis cias? poterifne obviam ire polus circumattis, ita ut Te Effe. per infidias iter eft, formasque ferarum. sælum rapidum non abripiat? Utque viam teneas, nulloque errore traharis? fortè animo fingas illic efe Per tamen adverfi gradieris cornua Tauri, templa ditata muneribus. Hæmoniofque arcus, violentique ora Leonis, Via eft per infidias & figu-Sævaque circuitu curvantem brachia longo Tas ferarum. Et quamvis Scorpion, atq; aliter curvantem brachia Čancrum. fequaris callem, neg, aberres, Nec tibi quadrupedes animofos ignibus illis

tucos & urbes Deorum, &

nihilominus incedes per cor

ris Tauri opofits, & arcw Quos in pectore habent, quos ore & naribus

nua

Theffalos, rictus favi

Leonis, & Scorpium fletten

80

18} 85

tem fera brachia vafto ambitu, & Cancrum diverfo modo flettentem brachia. Neg, tibi eft facile moderari equos feroces illis ignibus quos gerunt in pectore, & emittunt ore & naribus.

NOTA..

72. Nitor in adverfum ] Quia proprio motu fecundum veteres Philofophos Sol ab occafu ad ortum movetur contra motum cælorum, donec anni spatio ad idem ferè pun&tum recurrat.

72. Nec me] Hoc dicit quia unus & æqualis Solis motus inter Tropicos, cum. regreffus pati videantur alii planetæ.

75. Axis Pro cœlo ipfo axem pofuit circa quem vertitur, ut fupra axem pro

curru.

78. Formafque] Placuit enim Aftronomis, Scorpionis, etiam & Leonis nomine, quædam figna cœleftia pofteris inculcare, per quæ Soli Zodiacum percurrenti tranfire neceffe fit.

80. Gradieris] Neque verò ignoravit Ovidius anni fpatio, non uno die, omnia Zodiaci figna Solem percurrere: fed perinde loquentem Solem induxit ac fi uno die cuncta illa perluftraret, quia ad ipfius temerarium filium, omni indifcriminatim periculo fefe objicientem, verba fpectant, fi fortè imperitum à propofito valeant revocare.

80. Tauri] Eft Taurus fignum in Zodiaco Orientem fpectans dicitur ergo Sol per adverfum taurum tendere, quia diurno motu tendit ad occafum. Cæterum afpectu terribiliora figna Phœbus enume

rat, ut ab imbroba currum fuum regendi cupiditate Phaetonta filium deterreat.

81. Hamonios] Per Hæmonios, Theffalos intellige; per arcus, Sagittarium ipfum, fignum cœlefte in Zodiaco; quem Sagittarium, alii, in quibus Ovidius, Centaurum Chironem, Theffalum; alii Crotum feu Crotonem filium Euphemes nutricis Mufarum, fuo tempore Parnaffi aut Heliconis accolam, volunt fuiffe.

81. Leonis Hic Nemæus creditus, quem Hercules interfecit, Jur onis beneficio inter aftra relatus.

82. Longo Brachia ver, ufque adeo porrigit, ut libram alia fignum comprehendat.

83. Scorpion Signum eft cœlefte ex Scorpio ortum, quem adverfus Orionem Terra immifit, indignata quod quæcunque ex ea orirentur fe poffe interficere, gloriaretur; quem Scorpium Jupiter in cœlum affumfit.

83. Aliter curvantem] Crura enim fua aut brachia non tam latè divaricat Cancer, ac Scorpius, fed in fe magis contrahit.

84. Quadrupedes] De Solis equis loquitur, qui, ut & aitVirgilius,

Lucený elatis naribus efflant.

In promtu regere eft. Vix me patiuntur, ut acres
Incaluere animi; cervixque repugnat habenis.
At tu, funefti ne fim tibi muneris auctor,
Nate, cave dum refque finit, tua corrige vota.
Scilicet, ut noftro genitum te fanguine credas,
Pignora certa petis; do pignora certa timendo:
Et patrio pater effe metu probor. Afpice vultus
Ecce meos: utinamque oculos in pectora poffes
Inferere, & patrias intus deprendere curas!
Denique quidquid habet dives circumfpice 95
2

mundus:

90

Eque tot ac tantis cæli terræque marifque
Pofce bonis aliquid: nullam patiere repulfam.
Deprecor hoc unum; quod vero nomine pœna,
Non honor eft: pœnam, Phaethon, pro munere
pofcis.

grè me ferunt, cùm violenti animi funt accenfi, & collum refiftit habenis. At tu fili, tibi profpice, ne fim tibi cau doni luctuofi: & dum res patitur, corrige tua pofcis indubitata indicia, ut fcias te- effe fatum noftro genere: do figna do figna certa metuendo:& afferor pater timore paterno. En contemplare meam fa

defideria. Nimirum

ciem; atque, utinam liceret

immittere lumina in cor, & videre folicitudinem paternam intus! Selige tandem quicquid orbis opulentus continet &pete aliquid ex tot tantis bonis cæli, terra, maris, nihil denegabitur. Hoc unum averto, quod proprio nomine eft fuppliciu, non gloria: Phaethon, petis fupplicium pro dono. Quamobrem, infcie, implicas meum collum mitibus brachiis? Ne fis incertus, (juravimus a105 quas Stygias) quodcunque cupiveris concedetur ; fed tu vove fapientius. Abfolverat hortationes: ille tamen adverfus monita nititur;

Quid mea colla tenes blandis, ignare, lacertis? 100
Ne dubita; dabitur (Stygias juravimus undas)
Quodcunque optaris: fed tu fapientius opta.
Finierat monitus. Dictis tamen ille repugnat:
Propofitumque tenet: flagratque cupidine currus,
Ergo, qua licuit genitor cunctatus, ad altos
Deducit juvenem, Vulcania munera, currus.
Aureus axis erat, temo aureus, aurea fummæ
Curvatura rota, radiorum argenteus ordo.
Per juga chryfolithi, pofitæque ex ordine gemmæ
Clara repercuffo reddebant lumina Phoebo.
Dumque ea magnanimus Phaeton miratur, opufq;
Perfpicit: ecce vigil rutilo patefecit ab ortu
Purpureas Aurora fores, & plena rofarum

110

من

من

Pa

perftat in fententia fua, &
ardet defiderio currus.
ter igitur moratus quantum
potuit, deducit adolefcentem
ad excelfos currus, quos do-
navit illi Vulcanus,

Axis

erat aureus, temo aureus, orbis rota extrema aureus; radii omnes argentei. Chryfolithi difperfi per juga, gemma ordinata remittebant clara, lumina Soli reflexo. Et dum animo elatus Phaethon admiratur, & perluftrat opus, ecce Aurora experrecta aperit ab ortu rubicundo valvas purpureas,&atria rofis sparsa,

ta Dea exequuntur manda& ducunt ab excelfis ftabulis quadrupedes efflantes ignem plenos fucco Ambrofia, & aptant frana tin

115

Atria. Diffugiunt ftellæ : quarum agmina cogit
Lucifer, & cæli ftatione noviffimus exit.
At pater ut terras, mundumque rubefcere vidit,
Cornuaque extrema velut evanefcere Lunæ;
Jungere equos Titan velocibus imperat Horis.
Juffa Dex celeres peragunt: ignemque vomentes
Ambrofiæ fucco faturos præfepibus altis
Quadrupedes ducunt; adduntque fonantia fræna.
Tum pater ora fui facro medicamine nati
Contigit; & rapidæ fecit patientia flammæ.
Impofuitque comæ radios: præfagaque luctus

120

125

nientia. Tum genitor un-Pectore follicito repetens fufpiria, dixit :
Si potes hic faltem monitis parere paternis,
Parce, puer, ftimulis; & fortius utere loris.
Sponte fua properant: labor eft inhibere volentes.
Nec tibi directos placcat via quinque per arcus;
Sectus in obliquum eft lato curvamine limes, 130
Zonarumque trium contentus fine, polumque
Effugit auftralem, junctamq; aquilonibus Arcton:
Hac fit iter: manifesta rotæ veftigia cernes.

xit faciem fui filii facro medicamento;& reddidit firmam adverfus flammam fervidam. Et addidit radios capillis atque ingeminans ex pectore anxio fufpiria pranuucia mæroris, dixit: Si jam faltem obfequi vis ceptis paternis, omitte, adolefcens, inftigare equos meos; & attrahe fortiter habenas.

Ultro feftinant, difficile eft coercere ultro currentes, Neque teneas iter per quing, zonas directas. Callis eft porrectus in obliquum vafto volumine, qui contentus limite trium circulorum, deflectit à polo auftrali, & urfa conjuncta Borea. Hanc infifte viam: videbis figna aperta rota.

NOTA.

114, Diffugiunt] Quia, ob majorem Solis lucem, non apparent.

115. Lucifer Venus ita dicta quoniam affidua Solis affecla prima poft illius obitum, ultima ante ortum apparet; unde Poëta dicit eam cæterarum ftrellarum agmen claudere, & quafi cogere.

115. Statione] Tranflatio à militibus ftationariis: videntur enim fidera noctu vigilare atque excubias agere.

dicit circulum, duos Tropicos, Cancri, & Capricorni, cum Arctico & Antarctico. 130. Limes] Qui eft Zodiacus.

131. Zonarum] Coelum & terram in quinque partes diviferunt Mathematici, quas zonas feu cingula vocaverunt, prout diverfe folaribus radiis fubjiciuntur.

131. Fine] Duos Tropicos Cancri & Capricorni, qui fines funt duarum Zonarum temperatarum, quos Sol non tranfgreditur. Tertiæ autem Zona limes, quem dicit Solem attingere, Æquator eft.

118. Horis Hora Supra ad v. 26. di&tæ funt Solis Miniftræ, quippe quæ ex illius motu pendent, ab illo menfuran-182. Auftralem] Quem communiter tur, & diftinguuntur. vocant Antarcticum, id eft Arctico oppofitum.

120. Ambrofia] Eft ambrofia Deorum cibus, ficuti nectar eorum potus; quanquam confunduntur aliquando. Ambrofiam etiam defcribit Plinius herbam odore non injucundo.

132. Arton] Per Arcton feu Urfam, quæ fignum eft coelefte in plaga Septentrionali, vel Boreali, polum Arcticum intellige, aut partem coeli quæ ultra Tro124. Radios Coronam radios emit-picum Cancri porrigitur. Eft autem Urtentem, quam Sol ipfe folet geftare, ut vi- la eadem quæ ante Callifto fuerat, Lycaode e eft ex v. 40. fupra. nis filia, à Junone in Urfam mutata, deinde à Jove in cœlum tranflata. Aquilonibus junctam dicit Poëta, quia ex ea coli parte, qua pofita eft Urfa, fpirant venti Septentrionales.

129. Nec tibi] Phaethontem filium hortatur Sol, ne eat per circulos parallelos, fed per Zodiacum, qui Aquatorem oblique interfecat.

129. Quing per arcus] Equinoctialem

Utque

Utque ferant æquos & cælum & terra calores,

Et ut cælum & terra fruantur aquis caloribus, neque

Nec preme,nec fummum molire per æthera 135 deprime, neque age currum

currum.

Altius egreffus, cæleftia tecta cremabis;
Inferius, terras: medio tutiffimus ibis.

145

Neu te dexterior tortum declinet in anguem,
Neve finifterior preffam rota ducat ad aram.
Inter utrumque tene. Fortunæ cætera mando; 140
Quæ juvet, & melius, quam tu tibi, confulat, opto.
Dum loquor, Hefperio pofitas in litore metas
Humida nox tetigit. Non eft mora libera nobis:
Pofcimur. Effulget tenebris Aurora fugatis.
Corripe lora manu: vel, fi mutabile pectus
Eft tibi, confiliis, non curribus, utere noftris:
Dum
potes, & folidis etiamnum fedibus adftas
Dumq; male optatos nondum premis infcius axes.
Quæ tutus fpectes, fine me dare lumina terris.
Occupat ille levem juvenili corpore currum,
Statque fuper, manibufq; datas contingere habenas
Gaudet, & invito grates agit inde parenti.
Interea volucres Pyroeis, & Eous, & Ethon,
Solis equi, quartufque Phlegon, hinnitibus auras

ad fupremum cælum. Sublimius fi tendas,incendes domos cæleftes; fi inferius, terrass fecurus veheris medio. Neve rota dextra devehat te ad ferpentem finuofum; neve lava trahat ad aram depreffam: tende iter inter utrumque. Committo reliqua fortuna, qua opem ferat; & melius (precor) prospiciat tibi quam tu ipfe profpicis. Dum verba facio, nox madida pervenit ad terminos fitos in littore occiduo: non licet cunctari; vocamur: Aurora fplendet tenebris difcuffis. Sume habenas manu, vel fi cor babes flexile utere

monitis noftris, non curribus, dum licet, & infiftis adhuc fedibus firm; dumý nefcius nondum infides currui ftulte defiderato. Patere me immitrere terris lu

Fammiferis implent, pedibufque repagula 155 cem, qua, Fruaris featur

pulfant.

Quæ poftquam Tethys, fatorum ignara nepotis,
Reppulit; & facta eft immenfi copia mundi;
Corripuere viam, pedibufque per aëra motis
Obftantes findunt nebulas, pennisque levati

Ille profilit in currum levém corpore alacri: & infidet: & exultat apprehendere mar nibus conceffa lora; deinde gratias agit patri repugnanti. Interea equi Solis alati Pyroeis, & Eous, & Æ

Quos

thon, & quartus Phlegon, implent aërem hinnitibus igniferis, & quatiunt carceres, ut Tethys nefcia fatorum nepotis removit, & apertus eft vastus orbis, velociffime iter carpferunt, & pedibus agitatis per aërem dividunt nubila oppofita, & fuftentati pennis

N OT A.

138. Anguem] Draconem dicit, fignum cœlefte, olim Hefperidum aurea mala cuftodientem, quem Hercules interfecit, Juno inter duas Arctos feu Urfas ita collocavit, ut utramque corporis flexibus comprehendat.

139. Aram] Quæ fignum eft auftrale circulum prope tangens Antarcticum. 140. Inter utrumg] Quia latus auftrinum noftro refpe&u depreffius, Boreale fublimius, Zodiacus medius.

142. Hefperio] Id eft Atlantico, ab Hefpero Atlantis fratre fic dicto. Cæterum per Atlanticum littus Occidentale intel

lige, quo cum nox pervenit, neceffe eft dies, adeoque Sol, ad Orientale pervenerit.

153. Pyroeis, Eous, &c.] Nomina equorum à Græca origine derivantur. Pyroeis ab igne, Eous ab Aurora, Æthon & Phlegon ab urendo fic dicti.

155. Repagula Ad carceres alludit, quibus, in ludorum celebratione, equi emittebantur.

156. Tethys Oceani conjux, & Clymenes mater, apud quam Sol pernoctare creditur: quia in mare, cum occidit, fefe videtur immergere.

Prætereunt

onere convenienti vacil

160

antevertunt fubfolanos, qui Prætereunt ortos îfdem de partibus Euros. ex eadem plaga oriuntur. Sed leve pondus erat; nec quod cognofcere poffent Sed onus erat parvum, & quod equi Solis non potueSolis equi: folitaque jugum gravitate carebat. runt fentire; & jugum ca- Utque labant curvæ jufto fine pondere naves, rebat pondere confueto. Et Perque mare inftabiles nimia levitate feruntur; ficuti adunca naves fine Sic onere affueto vacuos dat in aëra faltus, 165 lant, atque incerta flu-Succutiturque altè, fimilifque eft currus inani. Etuant nimia levitate; fic Quod fimul ac fenfere, ruunt, tritumque relinquunt currus faltat in aerem fine Quadrijugi fpatium: nec, quo priùs, ordine currunt. pondere folito, & furfum Iple pavet; nec qua commiffas flectat habenas, valdè concutitur, & eft fi-Nec fcit qua fit iter: nec, fi fciat, imperet illis. 170 milu vacuo. Quod ftatim atq, equi quadrijugi adver- Tum primum radiis gelidi caluere Triones, tunt, exiliunt, & deferunt Et vetito fruftra tentarunt æquore tingi. Quæque polo pofita eft glaciali proxima ferpens, Frigore pigra priùs, nec formidabilis ulli; Incaluits fumfitque novas fervoribus iras. Te quoque turbatum memorant fugiffe, Boote, Quamvis tardus eras, & te tua plauftra tenebant. Ut verò fummo defpexit ab æthere terras Infelix Phaethon penitus penitufque patentes, & conati funt incaffum Palluit, & fubito genua intremuere timore: mergi in mari probibito. Et Suntque oculis tenebræ per tantum lumen oborte. Anguis qui fitus eft juxta Et jam mallet equos nunquam tetigiffe paternos: polum gelidum antea iners rigore neque metuendus Jamque agnoffe genus piget, & valuiffe rogando: chiquam arfit: & nova Jam Meropis dici cupiens; ita fertur, ut acta a ferbust per calores. Di-Præcipiti pinus Borea, cui victa remifit

viam calcatam; nec currunt eodem ordine quo antea. Ipfe tremit, neque novit qua torqueat lora fibi concredita, neque viam, qua fit infiftendum: neg. cognofcat regere queat illos. Tum primum frigidi Triones intepuerunt radiis,

cunt etiam, Boote, te tre

175

180

185

pidum celeriter difcefiffe, tametfi lentus eßes, & tuus currus te remoraretur. Cum autem mifer Phaethon intuitus eft a fupremo athere terras ufg, & ulg, apertas, expalluit, & repente genua concuffa funt pavore: caligo occupavit oculos per tantum lumen. Et jam praoptaret nunquam attigiffe equos paternos: & jam pœnitet cognovisse ftirpem, & viciffe patrem orando: Jam optans appellari Filius Meropis, perinde agitur ut navis impulfa ruente Aquilone, cui nauclerus fuus permifit

NOTA.

161. Cognofcere ] Tam levis erat currus, ut nullus infidere videretur.

168. Quadrijugi] Quatuor equi uno jugo alligati.

171. Triones] Urfa eft major, cujus feptem lucidiores ftellæ plauftri formam referunt, cum bobus, (quos veteres Triones, à terenda terra, ut Varroni videtur, dixerunt.) Quod fignum nunquam occidit; quia, fi fabulam fpectes, Juno pellicem Callifto coelo receptam indignata, à Tethye, Oceani uxore, impetravit ne aquis ejus tingeretur; fi veritatem quæras, quia polo ratione noftri fitus elevato vicinior eft Urfa, quam ut poffit fub Horrizontem defcendere.

172. Vetito] Seu fabulam, feu verita

tem fpectes, nunquam nobis occidunt unde Virg. ait, Arctos Oceani metuentes aquore tingi.

173 Serpens] Signum eft ; quod jam ante in Boreali plaga diximus efle.

176. Boote] Eft Bootes, qui & Arctophylax dicitur, fignum juxta Urfam majorem, quæ bubulci more plauftrum fequi videtur. Plauftrum autem, Triones, &. Urfam unum & idem fignum effe diximus.

184. Meropis Mallet fe homine natum dici & falvum effe, quam Deo fatum & perire.

185. Pinus Pro navi ex pinu facta, metonymice.

Fræna