1

Si quadam occultantur, credit formofiora. Illa celerior vento levi properat, neque remoratur ad bac verba revocantis; Nympha Peneia, qua50516, expecta, inquit Apol

Si qua latent, meliora putat. Fugit ocior aura
Illa levi: neque ad hæc revocantis verba resistit:
Nympha,precor, Penei, mane: non infequor hoftis.
Nympha, mane. Sic agna lupum, fic cerva
leonem,

Sic aquilam penna fugiunt trepidante columbæ;
Hoftes quæq; fuos. Amor eft mihi cauffa fequendi.
Me miferum! ne prona cadas, indignave lædi
Crura fecent fentes; & fim tibi cauffa doloris.

Afpera, qua properas, loca funt. Modera-510

lo, non perfequor infenfus: Nympha expecta: Sic agna

fugit lupum, fic cerva leo

nem, fic columba fefe furripiunt ab aquila alis timidis: fingula fuos hostes: amor eft

mihi caufa infequendi. Me

infelicem, ne labaris prona,

meritos vulnerari; & fim tibi cauffa maeroris. Loca, qua feftinas, funt difficilia: curre, quafo, lenius, & cohibe fugam ipfe perfequar lenius. Quare tamen cui.

:

tius, oro, Curre, fugamque inhibe: moderatius infequar ipfe.& vepres lacerent pedes imCui placeas, inquire tamen. Non incola montis, Non ego fum paftor: non hic armenta gregefve Horridus obfervo. Nefcis, temeraria, nefcis Quem fugias:ideoq; fugis. Mihi Delphica tellus,5 15 Et Claros, & Tenedos, Pataræaque regia fervit. Jupiter eft genitor. Per me, quod eritque, fuitque, Eftque, patet: per me concordant carmina nervis. Certa quidem noftra est: noftra tamen una fagitta Certior, in vacuo quæ vulnera pectore fecit. 520 Inventum medicina meum eft; opiferq; per orbem Dicor; & herbarum fubjecta potentia nobis. Hei mihi, quod nullis amor eft medicabilis herbis: Nec profunt domino, quæ profunt omnibus, artes! Plura locuturum timido Peneïa cursu Fugit; cumque ipfo, verba imperfecta reliquit: Tum quoque vifa decens. Nudabant corpora venti,

525

grata fis: Ego non fum monticola, non fum paftor; non hic cuftodio hirfutus armenta vel greges: nefcis inconfulta quem vites, ideoque vitas. Terra Delphica, & Claros, & Tenedos, & regia Pataraa mihi paret. Jupiter pater eft. Quodcunque fuit, eft, & erit, apparet per me. Per me verfus confonant chordis. Nostrum quidem fpiculum certum eft; attamen unum certius quad

lafit cor liberum. Medicina

eft reperta à me, & vocor Auxiliaris per mundum; & vires plantarum funt nobis addicta. Hei mibi, quod amor nullis herbis eft fanabilis: neg fcientia qua omnes juvat, juvat magiftrum. Daphne fugit curfu pavido plura dicturum, & deftituit verba incompleta cum ipfo. Tum etiam vifa eft pulcra: aura detegebat corpus, & venti

mina rejiciebant in humeros

oppofiti agitabant amitus | Obviaque adverfas vibrabant flamina veftes;
reluctantes ; lenia fla-Et levis impexos retro dabat aura capillos:
comam incomtam: & e-Auctaque forma fuga eft. Sed enim non
ciofior fuit fuga. Verum
fuftinet ultra

}530

Juvenis Deus non poteft am- Perdere blanditias juvenis Deus: utque movebat plius profundere fua blandi- Ipfe Amor, admiffo fequitur veftigia paffu. menta; &pro impulfu ipfius

535

amoris fequitur veftigia fe- Ut canis in vacuo leporem cum Gallicus arvo ftino greffu. Quemadmo- Vidit; & hic prædam pedibus petit, ille falutem: dum canis Gallicus, cum Alter inhæfuro fimilis, jam jamque tenere vidit leporem in campo aper- Sperat, & extento ftringit veftigia roftro: to; & hic quarit rapinam pedibus, ille incolumitatem: Alter in ambiguo eft, an fit deprenfus; & ipfis Alter fimilis correpturo, jam Morfibus eripitur; tangentiaque ora relinquit, jamg credit apprehendere, Sic Deus, & virgo eft: hic fpe celer, illa timore. & inftat veftigiis porrecto Qui tamen infequitur, pennis adjutus Amoris, 540 Toftro: alter dubitat, an fit Ocior eft, requiemque negat: tergoque fugaci correptus, avellitur ipfis moribus; & deftituit ritus Imminet; & crinem fparfum cervicibus afflat. pertingentes. Sic Deus Viribus abfumtis expalluit illa: citæque puella eft; hic fpe velox, illa Victa labore fuga, fpectans Peneïdas undas, Qui tamen perfe- Fer, pater, inquit, opem; fi flumina numen

metu.

quitur fuftentatus pennis amoris celerior eft, neg, dat

habetis.

numen 545

Spatium refpirandi: &in-(Qua nimium placui, tellus, aut hifce, vel iftam, Stat tergo fugaei; & venti-Quæ facit ut lædar, mutando perde figuram.) lat spiritu capillos. diffufos Vix prece finita, torpor gravis alligat artus:

per collum. Illa expalluit

viribus exhauftis, & fupe-Mollia cinguntur tenui præcordia libro.

rata labore celeris fuga, In frondem crines, in ramos brachia crefcunt: 550 afpiciens aquas Peneidas Pes modò tam velox pigris radicibus hæret: dixit, Genitor fuccurre, fi

vos fluvii habetis aliquam Ora cacumen obit: remanet nitor unus in illa. poteftatem. Vel hia, Ter- Hanc quoq; Phoebus amat: pofitaq; in ftipite dextra nimis grata fui,

ra, in

qua

vel dele formam, que caufa eft ut offendar, eam transformando. Vix abfoluta oratione, gravis ftupor coercet membra: tenera vifcera coar&tantur fubtili cortice. Capilli augentur in frondes, lacerti in ramos: Pes, modò tam celer, affixus eft fegnibus radicibus: faftigium habet vultus, folus fpendar fupereft in illa. Apollo amat etiam hanc, & manu admota trunco,

Hoc faciunt homines plerumque cupidine capti,

Et tribuunt ea, qua non funt his commoda verè.

532. Vacuo] Patente, ubi nec arbores, nec fegetes, in quibus fefe lepus occultare poffet: non enim vertagi aut canes Gallici, odore feras inveftigant.

545. Numen] Poteftatem & benefaciendi potentiam.

546. Qua nimium] Verfus hofce duos ita invertit Heinfius

Qua facis ut ladar, tellus, hifce, vel iftam,

Qua nimium placui, mutando perde figuram.. 549. Libro Cortice: nam ea eft primaria vocis fignificatio; quamvis pofteaquam in libris feu arborum tenuiffimis corticibus fcribi cœptum, frequentius pro 541. Tergo] Fugientis Daphnes. ipfis voluminibus ufurpetur. 544. Peneidas] Patris Penei Theffaliæ 553. Amat] Atque etiam Apollini difluvii; nam alius fuit Elidis in Pelopon-cata eft Laurus: ut paulo infrà. Arbor eris certe, dixit, mea.

nefo.

Sentit adhuc trepidare novo fub cortice pectus.
Complexufque fuis ramos, ut membra, lacertis, 555
Ofcula dat figno: refugit tamen ofcula lignum.
Cui Deus, At conjux quoniam mea non potes effe,
Arbor eris certè, dixit, mea. Semper habebunt
Te coma, te citharæ, te noftræ, laure, pharetræ.
Tu ducibus Latiis aderis, cum læta triumphum 560
Vox canet; & longæ vifent Capitolia pompæ.
Poftibus Auguftis eadem fidiffima cultos
Ante fores ftabis, mediamque tuebere quercum.
Utque meum intonfis caput eft juvenile capillis,
Tu quoque perpetuos femper gere frondis

honores.

565

Finierat Pæan. Factis modo laurea ramis
Annuit; utque caput, vifa eft agitaffe cacumen.
XI. Eft nemus Hæmoniæ, prærupta quod un-
dique claudit

57°

Silva, vocant Tempe. Per quæ Peneus ab imo
Effufus Pindo fpumofis volvitur undis:
Dejectuque gravi tenues agitantia fumos
Nubila conducit, fummafque afpergine filvas

fentit pectus micare adhuc plexus ramos fuis brachiis, fub recenti libro. Et am

tanquam artus, deofculatur

lignum lignum tamen ofcula refugit. Quam Deus fic alloquitur, At fiquidem fecto eris arbor mea: Tu, non potes effe uxor mea, proLaure, Capillos, citharam, pharetram noftram femper ornabis. Tu comitaberis Imperatores Latinos, cum Tri

umphi cantu celebrabuntur, Product pompa am defin

a afcendent in Capitolium. Eadem affigeris cuftodia certiffima poftibus Augustis ante portam; & defendes mediam quercum. Et quemadmodum caput meum eft juvenile coma intacta, tu etiam habe femper gloriam ellibatam foliorum. Apollo finem fecerat:

laurus annuit ramis modo creatis, & vifa eft movere verticem tanquam caput. XI. Eft nemus Theffalia, quod fil-sa alta circumdat undique, dicitur Tempe; per qua Teneus defluens à radicibus Pindi fluctibus fpumosis fertur & vehementi lapfu devolvit nebulas facientes fubtilem rorem, madefacit arbores extremas

558. Habebunt] folebant Poëtæ, itemque Mufici, & Duces, caput, & fua pleraque Lauri ramis decorare.

560. Triumphum] Mos erat Triumphantibus acclamare, cum in Capitolium & Jovis templum facrificaturi afcenderent, Jo Triumphe.

561. Pompa ] Quæ triumphantem comitabantur; ut apud Alex. ab Alex. lib. 6. cap. 6. videre poteris.

562. Cuftos] Quia in veftibulo ædium Augufti Imperatoris laurus fuit pofita, in qua corona querna, (quæ ob fervatos cives Civica dicebatur) fufpenfa eft. Vid. Dion. lib. 53.

564. Intonfis] Fingitur Apollo comatus & imberbis ; qua re radiorum folarium vigor nunquam fenefcens fignificatur.

566. Taan] Eo nomine Græcis dictus eft Apolló, muiwy, fagittis, id eft, radiis feriens; vel múa fedans, & coërcens

morbos, vel ab acclamatione matris dum Pithonem interficereta, Jace filii.

566. Laurea] Laurus; quanquam pro ipfis foliis propriè laurea fumitur.

568. Eft nemus] Tempe, amoeniffimam Emonia feu Theffaliæ partem, quam præterfluit Peneus amnis, defcribit Poëta, ut cum illuc, Penei confolandi caufa, cateri convenerint fluvii, unius Inachi abfentia proxima fabulæ occafionem da

ret.

irrigatione, & gravis eft Impluit, & fonitu plus quam vicina fatigat.

ftrepitu pluribus quam pro- Hæc domus, hæ fedes, hæc funt penetralia magni pinquis locis. Hac regia, Amnis: in hoc refidens facto de cautibus antro, 575 ha fedes, hac funt penetralia magni fluvii; ha- Undis jura dabat, Nymphifque colentibus undas. bitans banc fpeluncam de Conveniunt illuc popularia Alumina primùm; faxis paratam aquis impera- Nefcia gratentur, confolenturne parentem, bat & Nymphis frequentan

tibus aquas. Fluvis vici- Populifer Spercheos; & irrequietus Enipeus, na regionis illuc concurrunt Apidanufq; fenex, lenifq; Amphryfos, & Æas. 580 dubitantes primò gratulen- Moxque amnes alii qui, qua tulit impetus illos, turne, an confolentur pa- In mare deducunt feffas erroribus undas.

trem: advenit multa popu- Inachus unus abeft: imoque reconditus antro li ferax Spercheus, & con

citatus Enipeus,& fenex Fletibus auget aquas: natamque miferrimus Jo Apidanus, & mitis Am- Luget, ut amiffam. Nefcit vitane fruatur, 585 phryfus, & Aas, & ftatin An fit apud manes. Sed quam non invenit usquam, cateri fluvii, qui qua rapiditas illos impulit, devo!- Effe putat nufquam ; atque animo pejora veretur. vunt in aquor aquas laffas Viderat à patrio redeuntem Jupiter Jo flexuofis curfibus. Solus Ina- Flumine: &, O virgo Jove digna, tuoque beatum chus defideratur,& latens Nefcio que factura toro, pete, dixerat, umbras 590 fpecu profundiffima crefcere facit aquas lacrymis, & inAltorum nemorum (& nemorum monftraverat feliciffimus deflet filiam Jo, umbras,) tanquam perditam. Ignorat vivatne, an fit apud inferos: verum nullibi credit

من

Dum calet, & medio Sol eft altiffimus orbe:
Quod fi fola times latebras intrare ferarum,
Præfide tuta Deo nemorum fecreta fubibis;
Ncc de plebe Deo, fed qui cæleftia magna
Sceptra manu teneo; fed qui vaga fulmina mitto.

595

effe quam nullibi repperit, atý fecum timet graviora. Jupiter intuitus erat fo venientem à fluvio patrio ; dixerat, O puella digna Jove, & tuo lecto nefcio quem felicem redditura, accede ad umbras excelfarum filvarum, (& oftenderat umbras filvarum) dum aftus eft, & Sol eft fublimis medio cœlo. Quod fi vereris fubire fola latibula ferarum, fecura ingredieris receffus filvarum Deo duce; nec Deo de infimo ordine, fed qui tracto fceptra cœleftia ampla manu; fed qui jaciò fulmina vaga.

NOTA.

574. Domus] Habebant aquarum nu-| Occafum in Adriaticum mare fefe exonemina, Poëtarum beneficio, domos fuas in rans, cum ille in Ægæum ad Ortum curipfis fontibus & feauturiginibus. fum fuum dirigat. 576. Nymphis] Naïdibus fontium incolis.

577. Conveniunt illuc ] Non quafi eundem horum fluminum curfum falfo crediderit Poëta quod vir magnus incaute videtur caftigaffe.

578. Nefcia gratentur] Quia filiam Peneus quanquam amifit, Apollini adamatam, & Dei cumulatam beneficiis cognofcit.

580. Senex] Quia lenis & tardus ejus lapfus. Sunt verò hæc omnia Theffalia fluviorum nomina.

580. Eas]. Aliis dicitur Aous, qui ex iifdem propè montibus cum Peneo prodiens. longe diverfiffimas terras alluit, ad

583. Inachus] Fluvius Achaia ab Inacho Rege dictus.

584. Jo] Accufativus eft Græcus, ab Jo, jûs.

586. Sit apud Manes] Sit mortua. Per Manes enim fæpe dii inferi, itemque anima è corporibus egreffe intelliguntur.

587. Animo pejora veretur Graviffima omnia pra timore fufpicatur. Vel fortè timet graviora pericula veris ut alibi loquitur Poëta.

596. Vaga] Non quidem fi ad Jovem refpicias, cujus i&tus certiffimi, fed habita ratione hominum, quibus fortuiti videntur fulminis tactus,

Ne

Ne fuge me. Fugiebat enim. Jam pafcua Lernæ,
Confitaque arboribus Lircea reliquerat arva;
Cum Deus inducta latas caligine terras
Occuluit, tenuitque fugam, rapuitq; pudorem. 600
Interea medios Juno defpexit in agros:
Et noctis faciem nebulas feciffe volucres
Sub nitido mirata die; non fluminis illas
Effe, nec humenti fentit tellure remitti :
Atq; fuus conjux, ubi fit, circumfpicit; ut quæ 605
Deprenfi toties jam noffet furta mariti.

invenit in cælo, Vel, inquit, ego decepta vel injuria afundefecta fum:& poftquam defcendiffet à fupremo cœlo pedem fixit in terris, & im

615

Quem poftquam cælo non repperit; Aut ego fallor,
Aut ego lædor, ait. Delapfaque ab æthere fummo
Conftitit in terris; nebulafque recedere juffit.
Conjugis adventum præfenferat, inq; nitentem 610
Inachidos vultus mutaverat ille juvencam.
Bos quoque
formofa eft. Speciem Saturnia vaccæ,
Quanqua invita, probat: nec non & cujus, &
Quove fit armento, veri quafi nescia, quærit.
Jupiter è terra genitam mentitur, ut auctor
Definat inquiri. Petit hanc Saturnia munus.
Quid faciat? crudele, fuos addicere amores:
Non dare, fufpectum. Pudor eft, qui fuadeat illinc,
Hinc diffuadet amor. Victus pudor effet amore:
Sed leve fi munus fociæ generifque torique
Vacca negaretur; poterat non vacca videri.
Pellice donata, non protinus exuit omnem
Diva metum; timuitq; Jovem, & fuit anxia
Donec Ariftoridæ fervandam tradidit Argo.

620

peravit nubila difcuti. Ille
praviderat acceffum uxoris,
& transformaverat faciem

filia Inachi in nitidam vac-
cam.
cam. Vacca quoque pulchra
eft. Filia Saturni, quam-
vis reluctanti animo laudat
elegantiam vacca, & quafi
incerta veritatis, petit cujus

furti.it, & unde, & ex quo ar-
mento. Jupiter fingit è terra
ortam effe ne dominus ul-
terius petatur. Juno hanc

pofcit dono. Quid agat? Durum in alterius poteftatem tradere fuos amores; non tradere, fufpectum : pudor illinc follicitat, hinc amor, Pudor fuiffet fuperabus amore; fed fr juvenca donum tam exiguum recufaretur ei qua pariter foror eft & uxor, videretur non effe juvenca. Pellice tradita, Dea non ponit statim omnem timorem, & metuit Jovem, & fuit follicita de adulterio, ufquedum dedit Jo custodiendam Argo Ariftoris filio.