Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Achelous auctus pluvia ob

ftruxit viam, remoratus eft redeuntem. Subi domum

meam, inquit, illuftris Ce

Claufit iter, fecitque moras Achelous eunti, Imbre tumens. Succede meis, ait, inclyte, tectis, Cecropida; nec te committe rapacibus undis. 550 copida ; neque te objice un- Ferre trabes folidas, obliquaque volvere magno du furentibus. Confueve- Murmure faxa folent. Vidi contermina ripæ Cum gregibus ftabula alta trahi: nec fortibus illic Profuit armentis, nec equis velocibus effe. Multa quoque hic torrens nivibus de monte folutis

runt abripere tigna integra,

&devolvere moles tranfver

fas cum magno fonitu. Vidi excelfa fabula propinqua ripa avelli cum gregibus:

neque illic profuit quic

quam armentis quod effent

de monte, abforbuit multa

Corpora turbineo juvenilia vortice merfit.

}

555

valida, neque equis quod Tutior eft requies; folito dum flumina currant
Limite; dum tenues capiat fuus alveus undas.
Annuit Egides: Utarque, Acheloë, domoque
Confilioque tuo, refpondit : & ufus utroq; eft. 560
Pumice multicavo, nec lævibus atria tophis
Structa fubit. Molli tellus erat humida mufco.
Summa lacunabant alterno murice concha.

effent celeres. Hic etiam torrens, nivibus liquefactis corpora juvenilia vortice in modum turbinis fe volven te. Securior eft mora donec Aluenta ferantur confueto alVeo j donec fua foffa conti

neat paucas aquas. Thefeus Jamque duas lucis partes Hyperione menfo, affenfus eft, &, inquit, Difcubuere toris Thefeus comitefq; laborum : 565 utar, Acheloe, & domo & Hac Ixionides, illa Trozenius heros

fusasu tus; atque ufus eft Parte Lelex, raris jam fparfus tempora canis. utroq. Intrat atria exftru- Quofque alios parili fuerat dignatus honore &a pumice multum concavo,

570

tophis afperis. Terra erat Amnis Acarnanum, lætiffimus hofpite tanto. madida lento mufco, Concha Protinus appofitas nudæ veftigia Nymphæ diftinguebant fupremum la- Inftruxere epulis menfas: dapibufque remotis cunar alterno murice. Jam- In gemma pofuere merum. Tum maximus heros que Sole permenfo duas partes diei, Thefeus &, focii labo- quora profpiciens oculis fubjecta, Quis, inquit, rum fefe compofuerunt in le- Ille locus? digitoque oftendit: &, Infula nomen &tos ; hac parte Ixionides,

illa Lelex heros Trazenius, jam diftinéta habens tempora paucis crinibus canis ; aliique quos fluvius Acarnanum, festivissimus ob tantum hofpitem, dignos judicaverat eo honore. Continuo Nympha nudos pedes habentes appofuerunt dapes menfis admotis, & epulis fublatis fuderunt vinum in gemmeum poculum. Tum beros maximus procul videns maria oculis obverfa, Quis, ait ille locus? indicat digito: atque affigna nomen

[blocks in formation]
[ocr errors]

}

575

Quod gerat illa, doce. Quanquam non una
videtur.
Amnis ad hæc, Non eft,inquit,quod cernimus,unu.
Quinque jacent terræ: fpatii difcrimine fallunt.
Quoque minus fpretæ factum mirere Dianæ ;
Naïdes hæ fuerant: quæ cum bis quinq; juvencos
Mactaffent; rurifque Deos ad facra vocaffent; 580
Immemores noftri feftas duxere choreas.

· Intumui: quantufque feror, cum plurimus, unquã;

[blocks in formation]

Ad hac fluvius, Non eft, inquit, unum quod videmus. Quinque terra funt porrecta: decipiunt oculos parva differentia intervalli. Atque, ut minus ftupeas vindictam Diana neglecta; ha infula fuerant Naiades: qua cum immolaffent decem juven

Tantus eram: pariterque animis immanis & undiscos, atque invitaffent Deos
A filvis filvas, & ab arvis arva revelli.
Cumq; loco Nymphas, memores tum deniq;2
noftri,

585

In freta provolvi. Fluctus nofterque marifque
Continuam diduxit humum; partesque refolvit
In totidem, mediis quot cernis Echinadas undis.
VI. Ut tamen ipfe vides, procul, en procul una
receffit

590

ruris ad facra, agitaverunt choreas feftas noftri oblita. Inflatus fum, atque tantum intumefcens excurro quantu cum maximè exundo: & aqualiter terribilis ira & fluEtibus abripui nemora à nemoribus, & campos à campis. Et protraxi in mare Nymphas tum denig, nos reveri tas, cum loco. Unda noftra & fresi divellit folum conjun&tum, atque divifit in totidem partes, quot vides E

chinadas in mediis fluctibus.

VI. Caterum uti cernes ipfe procul, ecce una infula mihi accepta procul abiit.

Infula grata mihi. Perimelen navita dicit.
Huic ego virgineum dilectæ nomen ademi.
Quod pater Hippodamas ægre tulit: inq; profundú
Propulit è fcopulo parituræ corpora natæ.
Excepi; nantemque ferens, O'proxima cælo
Regna vage, dixi, fortite, tridentifer, undæ, 955
In quo definimus, quo facri currimus amnes,
Huc ades, atq; audi placidus, Neptune, precantem.
Huic ego, quam porto, nocui. Si mitis, & æquus, rens Hippodamas iniquo ani-
Si pater Hippodamas, aut fi minus impius effet; mo paffus eft: & deturba-
Debuit illius mifereri; ignofcere nobis.

Nauta vocant Perimelen.

Ego fuftuli huic amata ne

men virgineum. Quod pa

600 vit ex caute corpus filia fetum enixura. Excepi

Affer opem; merfæque precor feritate paterna fustentans natantem,

dixi, tridentifer, qui confecutus es forte imperium in aquas incertas proximum calo, in quo nos fluvii facri fubfiftimus, in quem fluimus, buc adfis, atque aquus aufculta oranti, Neptune. Ego bfui, huic quam fero. Si parens Hippodamas effet lenis & juftus, aut minus impius, debuit illius mifereri, & nobis parcere. Subveni, & prabe quafo, fubmerfa favitia paterna locum habitationis:

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

vel concedatur ut ipfa fit lo- Da, Neptune, locum: vel fit locus ipfa licebit. cus. Complectar hanc etiam. Hanc quoque complectar. Movit caput æquoreus Deus maris capite annuit,

atque movit omnes aquas fuo

rex:

nutu. Nympha exterrita eft: Concuffitque fuis omnes affenfibus undas.

tu timido: & dum illud tan

go, adverti univerfum cor

natabat egomet tangebam Extimuit Nymphe: nabat tamen. Ipfe natantis 605 pectus natantis micans mo- Pectora tangebam trepido falientia motu: Dumque en contrecto, totum durefcere fenfi fus indurari, & vifcera pre-Corpus; & inducta condi præcordia terra. terra appofita. Dum Dum loquor; amplexa cft artus nova terra natantes, verba facio; nova terra Et gravis increvit mutatis infula membris. complexa eft membra nanVII. Amnis ab his tacuit. Factum mirabile tia, & in infulam ponderofam auta eft verfis artubus. cunctos

[ocr errors]

nes tetigerat. Filius Ixio

610

VII. Poft hac fluvius fi-Moverat. Irridet credentes: utque Deorum luit. Factum mirandum om- Spretor erat, mentifque ferox Ixione natus; nis exfibilat fidem adhiben-Ficta refers, nimiumque putas, Acheloë, potentes tes; atque ut erat Deorum Effe Deos, dixit; fidant adimuntque figuras. 615 contemtor & fuperbo animo, Obftupuere omnes, nec talia dicta probarunt: Ante omnefque Lelex, animo maturus & ævo, Sic ait: Immenfa eft, finemque potentia cæli Non habet: & quidquid Superi voluere,peractú eft. Quoque minus dubites; tiliæ contermina 620

Vana memoras, inquit, atque credis Deos nimium poffe, Acheloe, fiquidem prabent atque tollunt formas. Omnes mirati funt ; neque

ejufmodi verbis faverunt: Lelex anne omnes, men

quercus

te fapiens atque atate, fic Collibus eft Phrygiis, modico circumdata muro. dicit: Potestas Deorum eft Ipfe locum vidi: nam me Pelopeia Pittheus infinita, neque terminis ul-Mifit in arva fuo quondam regnata parenti. lus comprehenditur : & quod-Haud procul hinc itagnum; tellus habitabilis olim; folutum eft. Et ut minus Nunc celebres mergis fulicifque paluftribus

cumque Dii cupierunt ab

hafites, quercus eft proxima tilia in valibus Thrygis cincta parvo muro. Eg

vidi locum: nam Pittheus

mifit me in agros Pelopeios, qui olim fub poteftate fuerant fui patris. Non longe

us}

625

undæ.
Jupiter huc, fpecie mortali, cumque parente
Venit Atlantiades pofitis caducifer alis.
Mille domos adiere, locum requiemque petentes :
Mille domos claufere feræ. Tamen una recepit,

inde lacus; terra olim hofpitalis: Nunc aqua frequentata à mergis & fulicis paluftribus.
Jupiter figura humana & caducifer Atlantiades defcendit cum patre, omiffis alis. Accef-
ferunt ad mille domos, rogantes hofpitium & requiem: Obices obferarunt mille domos.
men una accepit illos,

Ta

[blocks in formation]

exigua quidem, tecta ftipu

lis & arundine paluftri. Verum Baucis pia vetula, atque Philemon in illo tu gurio convenerunt atate integra: illo fenectutem con635gnofcendo reddiderunt eam traxerant: & inopiam afacilem, neque tolerandam averfo animo. Neg, intereft ibi utrum voces heros an fervos: univerfa familia duo funt; iidem & imperant & obtemperant. Poftquam igi

Parva quidem, ftipulis & canna tecta paluftri: 630
Sed pia Baucis anus, parilique ætate Philemon
Illa funt annis juncti juvenilibus; illa
Confenuere cafa: paupertatemque fatendo
Effecere levem, nec iniqua mente ferendam.
Nec refert dominos illic, famulofne requiras;
Tota domus, duo funt: idem parentque jubentque.
Ergo ubi Calicolæ parvos tetigere penates;
Submiffoque humiles intrarunt vertice poftes;
Membra fenex pofito juffit relevare fedili:
Quo fuperinjecit textum rude fedula Baucis.
Inde foco tepidum cinerem dimovit : & ignes
Sufcitat hesternos ; foliifque & cortice ficco
Nutrit; & ad flammas anima producit anili :
Multifidafque faces, ramaliaque arida tecto
Detulit, & minuit, parvoque admovit aheno. 645
Quodque fuus conjux riguo collegerat horto,
Truncat olus foliis. Furca levat ille bicorni
Sordida terga fuis, nigro pendentia tigno:
Servatoque diu refecat de tergore partem
Exiguam; fectamque domat ferventibus undis. 650

640

655

Interea medias fallunt fermonibus horas:
Sentirique moram prohibent. Erat alveus illic
Fagineus, curva clavo fufpenfus ab ansa:
Is tepidis impletur aquis; artufque fovendos
Accipit. In medio torus eft de mollibus ulvis
Impofitus lecto, fponda pedibufque falignis.
Veftibus hunc velant, quas non nifi tempore fefto
Sternere confuerant: fed & hæc vilifque vetufque
Veftis erat, lecto non indignanda faligno.
Accubuere Dei. Menfam fuccincta tremenfq; 660
Ponit anus. Menfæ fed erat pes tertius impar:
Tefta parem fecit. Quæ poftquam fubdita clivum

tur Dii adierunt exiguam cafam, atque fubierunt parvam januam capite inclinato, fenex hortatus eft quietem prabere artubus, oblato fedili, quod officiofa Baucis fternit craßo texto. Deinde abftulit calidum cinerem foco, atque excitat ignes hefternos, atque fouet frondibus & cortice arido, & per

ducit ad flammas spiritu

anili

; & attulit ligna in multa fegmenta divifa, & ramufculos ficcos tecto dereptos, fregit, & admovit exiguo cacabo; & concidit olera qua fuus conjux

collegerat in horto riguo. Ille

deripit furca bicorni turpia terga porci pendentia trabe fumida; atque abfcindit de

tergo diu fervato parvam partem mollit abfciffam aquis bullientibus. Interea tadium tollunt tempo

is interjecti colloquio,&

faciunt ne cunctatio molefta fit. Ibi erat crater fagineus fuspenfus clavo ab anfa curva: is impletur aquis calidis, atque accipit membra lavanda. In medio erat torus de lentis ulvis impofitus lecto, sponda & pedibus falignis. Hunc fternunt vefte, quam non nifi tempore fefto foliti erant depromere: fed & illa veftis & vilis & vetus erat, non erubefcenda letto faligno. Dii accubuerunt. nus accincta & tremens admovet menfans; verum pes tertius menfa erat inaqualis, later fecit aqualem: qui poftquam fubjectus demfit

NOTA.

631. Philemon] Hunc Poëtæ villicum fuiffe nonnulli volunt.

641. Dimovit] Ea cura mores totamque aniculæ rationem ob oculos ponit Poëta, ut ipfam coram cernere vi

A

rum lardum domitum & co&tum effet. 662. Tefta] Fragmentum aliquod teftæ, quod, ne menfa titubaret, pedis brevitati opitulatur.

662. Clivum] Non quidem quod effet, verum quod ob pedis brevitatem effe viSuftulit;

dearis.
651. Medias] Donec fumofum & du- deretur.

inaqua'itatem, menta viri-Suftulit; æquatam mentæ terfere virentes.
des deterferunt aquatam. Ponitur hic bicolor finceræ bacca Minervæ,
Tum apponitur bacca bico-
Conditaque in liquida corna autumnalia foece, 665
Intubaque, & radix, & lactis massa coacti;
Ovaque, non acri leviter versata favilla;
Omnia fictilibus. Poft hæc cælatus eadem
Siftitur argilla crater; fabricataque fago
Pocula, qua cava funt, flaventibus illita ceris. 670
Parva mora eft; epulafque foci mifere calentes :
Nec longæ rurfus referuntur vina fenectæ ;
Dantque locum menfis paulum feducta fecundis.
Hic nux, hic mifta eft rugofis carica palmis,
Prunaq;, & in patulis redolentia mala caniftris, 675
Et de purpureis collectæ vitibus uvæ.

ex

lor intemerata Talladis, & corna autumnalia defruto condita, & cichoreum, & raphanus, o cafeus recens, bova leviter verfata in levi cinere: atque hæc omnia in vafibus ex argilla fadis. Postea fculptus urceus ex eodem luto apponitur in menfa, & pocula falta fago, obducta intus ceris flavus. Breve eft tempus, & foci dederunt dapes calidas: & rurfus apponitur vinum novum. Atque hæc lum fepofita vicem praftant bellariis. Tum nux, tum ficus arida juncta funt corrugaris dactylis, itemque pruna mala fragrantia in corbibus, cum racemis collectis ex rubris vitibus. Favus albus est in medio. Lata facies addita eft fuper omnia & voluntas neque fegnis neque parca. Interea cum advertunt urceum repleri per fe quoties evacuatus effet, at

pau

Candidus in medio favus eft. Super omnia vultus
Acceffere boni: nec iners pauperque voluntas.
Interea, quoties hauftum cratera repleri

Sponte fua, per feque vident fuccrefcere vina, 680
Attoniti novitate pavent, manibufque fupinis
Concipiunt Baucifq; preces timidufque Philemon:
Et veniam dapibus, nullifque paratibus orant.
Unicus anfer erat, minimæ cuftodia villæ:
Que Dis hofpitibus domini mactare parabant. 685
Ille celer penna tardos ætate fatigat;
Eluditque diu: tandemque eft vifus ad ipfos
que ultro vina augeri, fu- Confugiffe Deos. Superi vetuere necari;
pentes novitate timent, do

Baucis & pavidus Philemon ad preces confugiunt manibus in cœlum fublatis, & veniam implorant epulis, atque exiguo apparatui. Unicus anfer erat, cuftos viliffima villa, quem domini volebant occidere in gratiam Deorum hofpitum. Ille velox pennis laffat lentos annis, & diu effugit; atque tandem vifus eft confugiffe ad Deos ipfos. Illi probibuerunt occidi,

[blocks in formation]

670. Ceris Multus eft nimirum in ligno illinendo ceræ ufus.

671. Epulas] Lardum nempe cum oleribus. Cæterum, ut ut apparatus levis, & cibi tenues, more tamen Romano ordinata coena; ut ejus ineuntis ferculum, deinde folidiot noviffime Bellaria appofita fuerint

674. Carica] Eo nomine appellantur ficus, cujus generis in Syria effe Plinius

meminit.

674. Palmis] Dactylos volgo vocitant.

Dates.

pitolio, quod fopitos cuftodes ad ar684. Cuftodia] Anferes etiam in Cacis defenfionem, adverfus Gallos excitaviffent, publice ali ex Plutarcho difcimus.

« AnteriorContinua »