Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Contigit; & fpoliis decorata eft regia fixis.
Creverat opprobriú generis: foedumq; patebat 155

Matris adulterium monftri novitate biformis.
Destinat hunc Minos thalamis removere pudorem;
Multiplicique domo, cæcifque includere tectis.
Dædalus ingenio fabræ celeberrimus artis

165

Ponit opus: turbatq; notas, & lumina flexum 160
Ducit in errorem variarum ambage viarum.
Non fecus ac liquidus Phrygiis Maandros in arvis
Ludit; & ambiguo lapfu refluitque fluitque :
Occurrenfque fibi venturas afpicit undas:
Et nunc ad fontes, nunc in mare verfus apertú,
Incertas exercet aquas. Ita Dedalus implet
Innumeras errore vias: vixque ipfe reverti
Ad limen potuit; tanta eft fallacia tecti.
Quo poftquam tauri geminam juvenifque figuram
Claufit; & Actaeo bis paftum fanguine monftrú 170
Tertia fors annis domuit repetita novenis;
Utque ope virginea nullis iterata priorum
Janua difficilis filo eft inventa relecto;

taurorum; atque bafilica ornata est appofitis fpoliis. De

decus gentis auctum erat;

turpe adulterium matris manifeftum erat novitate monftri bimembris. Minos conftituit tollere illud probrum ex cubiculis, at que

Quem

coercere domo finuofa, & ob-
fcuris tectis. Dadalus infi-
gnis peritia artis fabrilis
ftruit opus, & confundit in-
dicia, & inducit oculos in
errorem ancipitem flexu di-
verfarum viarum.
admodum fluidus Maander
ludit in campis Thrygiis,
atque currit & recurrit flu-
xu dubio, & fibi obviam
procedens videt fluctus ven-
turos, & modo flexus ad fea-
turigines, modo ad mare a-
git aquas ambiguo curfu
fluentes ita Dadalus in-
texit infinitas vias fallacin;
atque ipfe agre potuit redire

ad januam; tantus eft error domus. Qua poftquam conjecit duplicem formam tauri & hominis;& tertia fors iterata poft norem annos fuperavit monftrum bis refectura fanguine Athenienfi ; & pare ta abftrufa nullis repetita priorum reperta eft auxilio puella, filo relecto,

NOTÆ.

154. Spolis] De more; quibus qui- | fignificandis, quas Meandros dicimus," dem Victoris virtus decorabatur, pofteri ufurpatur. ad egregia facinora incitabantur: antiquitate venerationem & majeftatem if dem conciliante..

155. Opprobrium] De Minotauro loquitur; quem non ex bove, ut fabulati funt, fed ex quodam Minoïs fcriba feu duce, cui nomen fuit Taurus, Pafiphaë conceperat.

158. Multiplici] De labyrintho loquitur, plurimis finuofis erroribus viarumque irremeabilibus ambagibus, à Dædalo conftructo, in quem Minotaurum monftrum Minos concludi juffit.

159. Dadalus] Faber fuit Athenienfis, qui ftatuas etiam ufque adeo mirabilis fructute dicitur feciffe, ut fpirare & ambulare viderentur.

160. Notas Signa quibus aliquis labyrinthum ingreffus iter relegere poffet, feu exitum invenire.

162. Maandros Fluvius eft Phrygiæ in minore Afia, qui ita finuofus, ut fæpe ad caput recurrere yideatur : unde & pro perplexis & involutis rebus

163. Ambiguo] Quia quorfum fluat ambigitur.

169. Tauri geminam ] Minotaurum monftrum ambiguum.

170. Actag] Athenienfi. Duriffima enim lege tenebantur Athenienfes Androgei interfecti caufa quotannis, ut quibufdam placet, feptem puberes mares forte delectos, à Minotauro vorandos, totidemque virgines ex nonnullorum fententia, tributi loco in Cretam mit

[blocks in formation]

re.

ftatim Ægides, carbafa ex- Protinus Egides, rapta Minoïde, Dian plicuit verfus Dian abdu-Vela dedit: comitemque fuam crudelis in illo 175 dla Minoide: atque ferus) deftituit fociam in illo litto-Litore deferuit. Defertæ, & multa querenti, Bacchus auxilium at- Amplexus & opem Liber tulit. Utque perenni que amplexus tulit deftituta Sidere clara foret, fumtam de fronte coronam, multa dolenti: atque ut Immifit cælo. Tenues volat illa per auras: effet illuftri immortali fidere, intulit cœlo coronam de- Dumque volat; gemmæ fubitos vertuntur

reptam fronte. Illa volat

fer fubtilem aerem; & dum

ftellas repentinas, & figura

in ignes :

} 180

Confiftuntque loco, fpecie remanente, Coronæ :

volat, wiones mutantur in Qui medius nixique genu eft, anguemque tenentis. III. Dædalus interea Creten longumque perofus loco qui medius eft infiftentis Exilium, tactufque foli natalis amore;

Corona remanente, fant in

geau, & tractantu ferpen- Claufus erat pelago. Terras licet, inquit, & 185

tem.

III. Interea Dadalus exofus Creten & longum exihum, & tallus amore terra patria retentus erat mari

Quanquam, ait claudat Minos terrram & aquam, aer eft apertus. Difcedemus illac. Minos imperet licet cundis, non imperium obtinebit in aerem. Dixit, & conver tit ingenium ad artes inauditas,& novitatem excogitat

undas

Obftruat at coelum certè patet. Ibimus illac.
Omnia poffideat ; non poffidet aëra Minos.
Dixit: & ignotas animum dimittit in artes:
Naturamque novat. Nam ponit in ordine pennas,
A minima coeptas, longam breviore fequenti: 190
Ut clivo creviffe putes. Sic ruftica quondam
Fiftula difparibus paulatim furgit avenis.
Tum lino medias, & ceris alligat imas.
Atque ita compofitas parvo curvamine flectit ;

in natura: nam concinnat pennas cœptas à minima, breviore fequente longam; ut credas in modum collu paulatim auctas eße. Tari modo fistula agreftis fenfim fuit olim compofita inaqualibus arundinibus. Tum connectit mediam pennarum partem lino, & infimam ceras: atque ita conftruct as curvat exiguo flexu,

NOTÆ.

174 Agides] Thefeus Agai filius, qui juvenes liberandi caufa in Cretam cum illis navigaverat.

182. Nixi] De Hercule laquitur, qui dextero genu nixus in celo figuratur, (ideo Engonafi dicitur,) draconem Hefperidum cuftodem interficere tentans. Qua de re vide Hyginum.

174. Minoide] Ariadna, Minois filia, 174. Dian] Infula eft una ex Cycladibus, qua & Naxus dicitur, multis item-182. que aliis nominibus infignita, in qua Ariadne, Bacchi admonitu, ut nonnullis placet, à Thefeo relicta. T

176. Deferra] In patris domo à Baccho vitiaram, quo tempore ad Minoa pervenit, coronæ pretio illectam, quidam prodidit qui confcripfit Cretica!!

178. Sidere] Corona eft fignum Boota ab humero finiftro proximum, novem in orbem difpofitis ftellis lucidum. Illam verò dicitur Vulcanus ex auro & gemmis Indicis fabricaffe, quarum fplendore dicitur Thefeus labyrinthi tenebras difcuffiffe. De qua alia alii fcripferunt. 178. Fronte] Ariadnes.

[ocr errors]

Anguemque 1 Ophiuchus Græcis dicitur, fydus cælefte, quem nonnulli Efculapium, alium alii in cœlum tranflatum comminifcuntur.

[ocr errors]

1

184. Exilium] Athenis enim profugerat, cædis reus, ob interfectum per invidiam difcipulum, quem nonnulli fororis filium fcripferunt.

'

185. Pelago] Nam in Creta infula erat, claufus infuper labyrinthi fui cuftodia, quo, propter navatam Pafiphae in amoribus operam, à Minoë detrufus erat.

189. Novat] Quia, ut inquit Horatius,
Expertus vacuum Dadalus aëra
Pennis non homini datis.

189. Ponit] Quomodo alitibus natura 182. Qui Locus, in quo Corona eft, aptavit, ut aerem valide poffint impelinter Herculem & Ophiuchum.

lere.

Ut

Ut veras imitentur aves. Puer Icarus una
Stabat: &, ignarus fua fe tractare pericla,
Ore renidenti, modo quas vaga moverat aura,
Captabat plumas: flavam modo pollice ceram
Mollibat; lufuque fuo mirabile patris

195

205

210

ut fimulent veras aves. Puer
Icarus una aderat ; & nef-
cius fe tenere fua difcrimina,
nunc lato vultu corripiebat
pennas quas ventus
bilis abftulerat, nunc fubi-

ma

atque morabatur opus admirandum parentis fuo ludo. Postquam noviffima manus addita incaptis, ipfe artifex commifit fuum corpus in alas, & fuftentatus eft aëre

agitato. Accommodat etiam alas filio; atque inquit, hortor te, Icare, ut voles medio fpatio ne fi inferior eas, aqua impediat pennas, fi altior, ignis inflammet: Vola inter utrumque. Neque impero te intueri Booten aut Urfam, aut gladium evaginatum Orionis: tene iter me

Impediebat opus. Poftqua manus ultima coeptiszcogebat flavam ceram pollice,
Impofita eft; geminas opifex libravit in alas
Ipfe fuum corpus: motaque pependit in aura.
Inftruit & natum: Medioque ut limite curras,
Icare, ait, moneo. Ne, fi demiffior ibis,
Unda gravet pennas; fi celfior, ignis adurat.
Inter urrumque vola. Nec te fpectare Booten,
Aut Helicen jubeo, ftrictumque Orionis enfem.
Me duce carpe viam. Pariter præcepta volandi
Tradit; & ignotas humeris accommodat alas.
Inter opus monitufque genæ maduere feniles:
Et patriæ tremuere manus. Dedit ofcula nato
Non iterum repetenda fuo: pennisque levatus
Ante volat; comitique timet, velut ales, ab alto
Quæ teneram prolem produxit in aëra nido.
Hortaturque fequi; damnofafque erudit artes: 215
Et movet ipfe fuas, & nati refpicit alas.
Hos aliquis, tremula dum captat arundine pifces,
Aut paftor. baculo, ftivave innixus arator,
Vidit; & obftupuit: quiq; æthera carpere poffent,
Credidit effe Deos. Et jam Junonia læva
Parte Samos fuerant, Delofque, Parofque relicta:
Dextra Lebynthos erant, foecundaque melle Ca-
lymne.

220

duce. Docet fimiliter leges volandi; & aptat humeris alas ignotas. Gena feniles humida funt facta inter opus patria trepidarunt. Obtulit & pracepta ; atque manus fuavia filio fuo non iterum renovanda; atque pennis fuftentatus ante volat, metuit comiti; ficut avis qua protulit mollem proge-. niem in aerem ab excelfo nido. Admonet fequi; & docet artes noxias ; & ipfe

agitat fuas, refpicit alas filii. Dum aliquis pifcatur virga tremula, aut paftor fultus fcipione, vel arator ftiva, intuitus eft iftos; & miratus eft; atque arbitratus eft effe Deos, qui poffunt tenere aerem. Et jam Samos Junonia, & Delos, & Paros fuerant praterita à parte finiftra: Lebynthas Calymane melle affluens erant à dextra :

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

cum adolefcens cœpit exultare volatu temerario, reliquit ducem, atque impulfus defiderio cali, carpfit

quitas Solis fervidi lique facit ceras odoratas qua erant vincula pennarum. Cera tabuerant: ille movet

men patrium excipiuntur

Cum puer audaci coepit gaudere volatu;
Deferuitque ducem: coelique cupidine tactus
Altius egit iter. Rapidi vicina Solis

225

230

viam fublimius. Tropin-Mollit odoratas pennarum vincula ceras. Tabuerant cera: nudos quatit ille lacertos : Remigioque carens non ullas percipit auras. Oraque cærulea patrium clamantia nomen brachia nuda, & deftitutus Excipiuntur aqua: quæ nomen traxit ab illo. remigio, nullo fuftentatus At pater infelix, nec jam pater, Icare, dixit, aere:& ora citantia no-Icare, dixit, ubi es? qua te regione requiram ? aqua carulea, qua habuir Icare, dicebat: pennas afpexit in undis. nomen ab illo. At mifer Devovitque fuas artes; corpufque fepulchro parens, neque jam pareas, Condidit; & tellus à nomine dicta fepulti. Icare, inquit, Icare inquit, Hunc miferi tumulo ponentem corpora nati Ubi es ? qua ora te veftigem? Garrula ramofa profpexit ab ilice perdix: Icare, dicebat; vidit pennas inter fluctus,& maledixit Et plaufit pennis: teftataque gaudia cantu eft; furs artibus; & fepultura Unica tunc volucris; nec vifa prioribus annis, mandavit corpus ; atý, terra Factaque nuper avis, longum tibi, Dædale, 240 appellata eft à nomine Icari ibi inhumati. Perdix lo

[ocr errors]

crimen.

235

quax profpexit ab ilice fron-Namque huic tradiderat fatorum ignara, docendam dofa hunc fepelientem cor- Progeniem germana fuam, natalibus actis pus infelicis filii ; & alas Bis puerum fenis, animi ad præcepta rapacis. titia canendo Perdix qui-Ille etiam medio spinas in pifce notatas

concuffit, & indicia fecit la

ne

dem tunc avis fola,
que confpecta fuperiore ata
te, & nuper facta avis,
tibi magnum probrum, Da-
dale. Namque foror ejus,
fati nefcia huic dederat

Traxit in exemplum: ferroque incidit acuto 245 Perpetuos dentes ; & ferræ repperit usum. Primus & ex uno duo ferrea brachia nodo Vinxit ; ut, æquali fpatio diftantibus illis, Altera pars ftaret; pars altera duceret orbem. fuum filium inftituendum Dedalus invidit; facraque ex arce Minervæ 250

[ocr errors]

puerum natum annos duo- |

decim, ingenio difcendi avido. Ille etiam imitatus eft fpinas quas obfervabat in medio pifce atque incidit ferro acuto dentes continuos ; &invenit ufum ferra. Primus etiam junxit duo brachia ferrea ex uno node; ut illis diffitis aquali fpatio, pars altera hareret, pars altera defcriberet circulum. Dadalus livore tactus eft, atque illum dejeeit ex facra arce Minerva,

NOTÆ.

223. Tuer] Icarus, Dædalum patrem fequi contemnens.

228. Remigio] Alarum remigio ufus quoque Virgilius non abs re profecto, fi quidem non alis, fed navi velis novi cujufdam artificii instructa regiam Minoïs claffem Dedalus effugerit, quæ tamen Icarum fcopulo cum navi impa&um corripuit.

230. Aqua] Mari, quod ab Icaro Icarium dictum eft, ficuti & infula Samo proxima ab eodem Icaria nomen accepit.

237. Ab ilice] Quanquam rariffime arboribus perdices infident.

240. Longum ] Quippe perdicem, quem alii Calum, diverfis itemque nominibus nonnulli appellant, fororis filium, Dædalus per invidiam, quod multo ingenio valeret, de tecto dejecit : quem quidem excipiens Minerva in perdicera avem mutavit.

245 Traxit] Quia ad fpina exemplum ferram invenit.

-247. Ex uno] Cirçinum defcribit.

Præcipitem

Præcipitem mittit, lapfum mentitus. At illum,
Quæ favet ingeniis, excepit Pallas; avemque
Reddidit: & medio velavit in aëre pennis.
Sed vigor ingenii quondam velocis in alas,

falfo pradicans eum incaute cecidife. At Pallas que amplectitur ingenio praditos illum excepit; & mutavit in alitem, & induit pennis in medio aere. Sed vis inin

Inque pedes abiit; Nomen, quod & ante, 255 genti olim celeris conceffit

remanfit.

Non tamen hæc altè volucris fua corpora tollit,
Nec facit in ramis altoque cacumine nidos;
Propter humum volitat: ponitque in fepibus ova;
Antiquique memor metuit fublimia casus.

IV. Jamque fatigatum tellus Ætnæa tenebat 260
Dædalon: & fumtis pro fupplice Cocalus armis
Mitis habebatur. Jam lamentabile Athenæ
Pendere defierant Thefea laude tributum.
Templa coronantur: bellatricemque Minervam

alas atque pedes: nomena quod etiam antè illi erat, remanfit. Ea tamen avis non effert fuum corpus in fu

blime, neque struit nidos in

ramis excelfo faftigio: volitat juxta terram, & deponit ova in fepibus: & recordans veteris lapfus timet excelfa.

IV. Jamque terra Atnaa habebat Dadalum defeffum:& Cocalus habebatur

Cum Jove Diifq; vocant aliis: quos fanguine 265 fenis armis captis ingratiam

voto,

Muneribufque datis, & acerris thuris adorant.
Sparferat Argolicas nomen vaga Fama per urbes
Thefeos: & populi, quos dives Achaia cepit;
Hujus opem magnis imploravere periclis:

fupplicis Dadali: Jam Athena omiferant folvere luctuofum tributum, virtute

Thefei. Templa coronis de

corantur; atque invocant Palladem belli prafidem cum

Hujus opem Calydon, quamvis Meleagron 270 Jove & cateris Diis, quos

haberet,

Sollicita fupplex petiit prece. Cauffa petendi
Sus erat, infeftæ famulus vindexque Diane.
Oenea namque ferunt, pleni fucceffibus anni,
Primitias frugum Cereri, fua vina Lyxo,
Palladios flavæ latices libaffe Minervæ.
Cœeptus ab agricolis Superos pervenit ad omnes

275

honorant fanguine promißo & donis oblatis, & acerris thuris. Fama velox impleverat urbes Argolicas laudibus Thefei: & populi quos dives Achaia habuit ejus petiverunt auxilium in urgentibus difcriminibus: Calydon fupplex imploravit prece an

xia ejus auxilium, quamvis haberet Meleagrum. Aper minifter & ultor Diana infenfa erat cauffa implorandi. Namque aiunt Oeneum ob fertilitatem anni copia redundantis obtulisse primitias, frumentum Cereri, fua vina Baccho, oleum flava Minerva. Honar facrificiorum invidiofus ortus ab ruricolis permanavit ad omnes reliquos

NOTA.

260. Tellus] Sicilia eft, in qua flammarum eructationibus notiffimus mons Ethna.

261. Cocalus] Siciliæ rex, ad quem Dædalus confugit quique Minoëm dicitur fuftuliffe.

262. Mitis habebatur] Quanquam interfecerat Minoa.

265. Voto] Quo tempore ab Athenienfibus ad Minoëm tributum cum Thefeo miffum, & tauros & multa alia pro difcedentium incolumitate voverant.

270. Calydon] Urbs Etolia, contra quam Aprum ferociffimum feu potius latronem immitiffimum Diana in facrificio

quodam ab Oeneo rege neglecta immifit. 270. Meleagron] Virum fortem Oenei regis filium.

273. Succeffibus] De frugum copia loquitur.

274. Lyo Latine Libero patri, Baccho; cui vinum dicatum, ficuti Minerva oleum, frumenta Cereri.

175. Palladios latices ] Oleum dicit, ex baccis, quas fert arbor à Pallade producta, expreflum.

276. Agricolis Agricolas vocat Deos agriculture, aut certè earum rerum quæ per agriculturam comparantur tutores, quales Bacchus, Ceres, Minerva. Invidiofus

« AnteriorContinua »