Imatges de pàgina
PDF
EPUB

XXVII. Muneris alterius quæ fit fortuna requiris?

765

770

Accipe. Mirandi novitate movebere facti.
Carmina Laïades non intellecta priorum
Solverat ingeniis; & præcipitata jacebat
Immemor ambagum vates obfcura fuarum.
Scilicet alma Themis non talia linquit inulta.
Protinus Aoniis immittitur altera Thebis
Peftis; & exitio multi pecorumque fuoque
Rurigenæ pavere feram. Vicina juventus
Venimus; & latos indagine cinximus agros.
Illa levi velox fuperabat retia faltu :
Summaque tranfibat pofitarum lina plagarum.
Copula detrahitur canibus, quos illa fequentes
Effugit, & volucri non fecius alite ludit.
Pofcor & ipfe meum confenfu Lælapa magno.
Muneris hoc nomen. Jamdudum vincula pugnat
Exuere ipfe fibi, colloque morantia tendit.
Vix benè miffus erat; nec jam poteramus, ubi effet,
Scire; pedum calidus veftigia pulvis habebat: 780
Ipfe oculis ereptus erat. Non ocior illo
Hafta, nec excuffæ contorto verbere glandes,

775

XXVII. Pofcifne qua fit fors alterius doni? Audi, Tangeru novitate facti ftupendi. Laiades explicuerat anigmata qua majores non poterant comprehendere, atque vates ambigua dejecta humi procubuit oblita anigmatum fuorum. Nimirum alma Themis non finit talia impunita. Extemplo aliud monftrum excitatur in Thebas Aonias ; atque plurimi coloni aluerunt feram damno pecorum atque fuo. Proxima juventus accurrimus; atque circumdedimus vafos campos indagine. Illa agilis fuperabat plagas facili faltu; atque tranfgrediebatur fupremos funes retium extenforum. Canes tes illa pravertit, neque folvuntur, quos infequenaliter eos fruftratur quam

avis volatilis. Meus Lalaps petitur à me unanimi voto. Hoc erat nomen dono. Jam diu ipfe nititur fe expedire loris, collo ea detrahere qua morabuntur eum inter currendum. Vix benè folutus erat, neque jam poteramus noffe ubi effet. Tulvis calidus retinebat impreffionem pedum : ipfe erat fublatus ab oculis. Jaculum non fertur velocius illo, neque globi emiffi ictu contorto,

NOTA.

[blocks in formation]

none adverfus Thebanos immiffum.

767. Themu] Cœli ac Terræ filia, que homines quod fas fit fervare docebat, cujus vetuftiffimum fuit in Boeotia oraculum.

767. Talia] (i. e.) Cædem Laii & nuptias Oedipi cum matre fua Jocafta. 768. Aoniis Boeotiis; eft enim Aonia Bocotia pars montana.

769. Teftis] De Vulpe intelligit; quomodo & alibi peftis Nemaa pro Leone fu-\ mitur.

770. Pavere] Non modo eam feram pueros rapuifle, fed ei trigefimo quoque die unum expofitum fuiffe, quem ablatum devorabat, narrat Ant. Liberalis.

771. Indagine] Hoc eft, Hominum, plagarum, retium, formidinum circumductu. Venationi vox propria.

776. Lalapa] Qui canis fuit Cephalo à Procri datus, ab impetu & velocitate fic dictus.

[blocks in formation]

Subjectos: Illuc afcendo, at

neque levis arundo ab arcu Nec Gortyniaco calamus levis exit ab arcu. Gortyniaco. Culmen montis Collis apex medii tollitur Juper campos Tollor co, capioque novi fpectacula curfus: 785 medii fubjectis imminet arvis : que specto novos curfus: un-Qua modo deprendi, modo fe fubducere ab ipfo de fera confpecta eft inter- Vulnere vifa fera eft. Nec limite callida recto, dum corripi, nunc fe fub- In fpatiumque fugit; fed decipit ora fequentis: trahere ab ipfo vulnere. Neque vafra fugit recto calle, Et redit in gyrum, ne fit fuus impetus hofti.

utatur fuus viribus. Hic ur

in campum, fed eludit Imminet hic,fequiturq; parem: fimilifq; tenenti 790 rictus infequentis: & recur-Non tenet, & vacuos exercet in aëra morfus. rit in circulum, ne boft Ad jaculi vertebar opem: quod dextera librat get, & fequitur ear in Dum mea; duin digitos amentis indere tento; curfu fibi aqualem; atque Lumina deflexi: revocataque rurfus eodem fimilis corripienti non cor- Rettuleram, medio (mirum) duo marmora ripit, atque intentat morfus inanes in aerem. (oncampo

fugiebam ad auxilium teli: quod dum dextera vibrat; dum conor inferere digitos in

amenta, dimovi oculos; atque reflexeram rurfus redutos ad eundem locum, video (monftrum) duo mar

illud latrare. Nempe Deus voluit utrumque indomitum

}

795

Afpicio; fugere hoc, illud latrare putares.
Scilicet invictos ambo certamine curfus
Effe Deus voluit; fi quis Deus adfuit illis.
XXVIII. Hactenus: & tacuit. Jaculo quod
crimen in ipfo?

per annos

805

Phocus ait. Jaculi fic crimina reddidit ille. 800 morea figna in media pla- Gaudia principium noftri fint, Phoce, doloris. nitie: crederes hoc fugere, Illa prius referam. Juvat ô meminiffe beati Temporis, acida, quo primos ritè effe in contentione curfus; Conjuge eram felix, felix erat illa marito. fi quis Deus auxilio fuit illis. Mutua cura duos, & amor focialis habebat. XXVIII. Huc ufque locutus eft Cephalus; deia Nec Jovis illa meo thalamos præferret amori: filuit. Qua in culpa fuit Nec me quæ caperet, non fi Venus ipfa veniret, telum, inquit, Thocus? Ulla erat. Æquales urebant pectora flammæ. Ille fic expofuit culpam teli. Sole ferè radiis feriente cacumina primis, Latitia fit initium noftra Venatum in filvas juveniliter ire folebam :

arumna, Phace eam prius narrabo. Gratum eft Eacida, recordari felicis

810

Nec mecum famulos, nec equos, nec naribus acres

"

temporis, quo eram perfecte beatus uxore primis annis; illa erat beata viro. Solicitudo reciproca, atque amor conjugalus tenebat ambos: neque illa anteponeret lectum Jovis meo amori; neque ulla erat, qua tangeret, non fi Venus ipfa adejer. Tar amor flagrabat in corde utriufque. Quam primum fere Sol illuftraverat montium faftigia radiis fuis, confueveram proficifci ad venationem in nemora more juvenum: neque patiebar fervos, neque equos, neque canes odoros mecum

NOTA.

783. Gortyniaco Cretenfi; Gortyn enim, | vi fumma & ad fcopum ellud emittat, quæ & Gartys dicitur, Crete infule urbs quærit. eft, fagittaria arte celeberrima.

789. Ne fit fuus] Non enim poffunt toto impetu currere canes > cum tergiverfantem perque varios orbes fefe morfibus fubtrahentem feram perfequuntur.

793. Amentis] Amenta funt lora, quibus jacula facilius longiufque emittuntur.

795. Marmora ] In quæ fera & canis mutati funt, uti quidem Nafoni placuit; nam alii aliter.

797. Ambo Pro ambos: antique.
803. acida] Phocum alloquitur Æa-

792. Librat ] Jaculum librare ille dicitur, qui eo ad aurem admoto quomodo Ici filium.

815

Ire canes, nec lina fequi nodofa finebam.
Tutus eram jaculo. Sed cum fatiata ferine
Dextera cædis erat : repetebam frigus, & umbras,
Et, quæ de gelidis halabat vallibus, auram.
Aura petebatur medio mihi lenis in æltu:
Auram exfpectabam: requies erat illa labori.
Aura (recordor enim) venias, cantare folebam :
Meque juves, intrefque finus, gratiffima, noftros:
Utq; facis, relevare velis, quibus urimur, æftus. 820
Forfitan addiderim (fic me mea fata trahebant)
Blanditias plures: &, Tu mihi magna voluptas,
Dicere fim folitus: tu me reficifque fovelque.
Tu facis, ut filvas, ut amem loca fola: meoque
Spiritus ifte tuus femper captatúr ab ore.
Vocibus ambiguis deceptam præbuit aurem
Nefcio quis nomenque auræ tam fæpe vocatum
Effe putans Nymphæ, Nympha mihi credit amari.
Criminis extemplo ficti temerarius index
Procrin adit: linguaque refert audita fufurra.
Credula res amor eft. Subito collapfa dolore,
Ut fibi narratur, cecidit: longoque refecta
Tempore, fe miferam, fe fati dixit iniqui:
Deque fide quefta eft. Et crimine concita vano,

825

830

venire, neque retia nodofa apportari. Securus eram teerat nece ferina, me recilo. Sed cum manus expleta piebam ad frigus & umbras atque auram, qua oriebatur ex frigidis vallibus. aura à me requirebatur in medio calore Exspectabam auram: illa erat recreatio labori. Confueveram canere, (nam memini) Accedas aura; atque mihi fis folatio, fubeas gremium noftrum, amabilis ; atque ut foles, velis lenire calores quibus ardemus. Fortè adjecerim plura lenocinia; (ita me fata cogebant) atque confueverim dicere, Tu mihi fumma voluptas; tu me reftituis, atque folamora, & loca deferta; ris; tu facis ut diligam netuus halitus femper captatur ab ore meo. Nefcio quis adhibuit aures falfas fonis ancipitibus; atque credens nomen aura toties citatum effe Nympha, arbitratur Nym

من

Quod nihil eft, metuit; metuit fine corpore 835 ham a medi igi. Continuo

nomen:

Et dolet infelix veluti de pellice vera.

840

Sæpe tamen dubitat; fperatque miferrima falli:
Indicioque fidem negat; &, nifi viderit ipfa,
Damnatura fui non eft delicta mariti.
Poftera depulerant Aurora lumina noctem;
Egredior, filvafque peto: victorque per herbas,
Aura veni, dixi, noftroque medere labori,
Et fubito gemitus inter mea verba videbar e
Nefcio quos audiffe. Veni, tamen, optima, dixi.
Fronde levem rurfus ftrepitum faciente caduca, 845
Sum ratus effe feramtelumque volatile mifi.
Procris erat: medioque tenens in pectore vulnus,

inconfultus delator falfi criminis adoritur Procrin, atque narrat que audierat lingua trepida. Amantes omnia facile credunt. Cum

fibi referretur, procubuit oppreffa dolore repentino: recreata poft longum tempus, Se infelicem, fe perverfi fati foeminam pradicavit, atque conquesta est de fide delicto, timet quod nihil eft ; mea: atque impulfa falfo

timet nomen fine re; atque mifera folicita eft tanquam

de certa adultera. Attamen fape haret, atque infeliciffima fperat decipi, & non adhibet fidem accufationi, & nifi ipfa confpexerit, non eft damnatura crimina fui viri. Cum fequens Aurora lumen fugaverat tenebras, difcedo, atque me confero in nemora; & voti compos, atque ftratus in herba, Aura ades, dixi, atque fuccurre noftro labori. Atque repente videbar audiiffe nefcio qua fufpiria inter meas voces ; Accede, tamen, optima, dixi. Cum denuo folia cadentia levem ftrepitum ederent, credidi adeffe feram aliquam: atque contorfi jaculum volatile. Procris erat; atque habens plagam in medio pectore.

NOTA.

819. Sinus] Qui æftuant, pectus cap- I tiffimum calores fentiuntur. tanda auræ aperiunt; ibi enim po- 841. Victor Ferarum cade fatiatus.

E e 2

Hei

220 P. OVID. NAS. METAM, LIB. VII.

Hei mihi! exclamat, Poft- Hei mihi! Conclamat. Vox eft ubi cognita fidæ quam ego cognoui vocem fida Conjugis; ad vocem præceps amenfque cucurri.

uxoris, accurri feftinans at

felix reperio femivivam, &

cruore e,. atque evellentem

[ocr errors]

que exapinis ad verem, In- Semanimem, & fparfis foedantem fanguine 850 inficientem amictus fuo Et fua (memiserum!) de vulnere dona trahentem Invenio; corpufque meo mihi charius ulnis jaculum, quod mihi dono dederat, ex plaga; & fub- Sontibus attollo; fciffaque à pectore veste levo corpus mihi carius mea Vulnera fæva ligo; conorque inhibere cruorem: manibus fceleftis;& ami- Neu me morte fua fceleratum deferat, oro. Etu derepto a pectore curati Viribus illa carens, & jam moribunda, coëgit crude'e vulnus; atque nitor reprimere fanguinem, & Hæc fe pauca loqui: Per noftri foedera lecti, precor ne me fceleftum defti- Perque Deas fupplex oro, fuperofque, meofque, tuat fuo obitu. Illa exhau- Per fi quid merui de te bene; perque manentem fibi vin fecit, ut hac pauca Nunc quoque, cum pereo, cauffam mihi 860

proferret; Precor humilis

mortis, amorem,

855

per Deos cœleftes, & meos, Ne thalamis Auram patiare innubere noftris. per fi quid bene fum merita Dixit: & errorem tum denique nominis effe de te, & per amorem cauf- Et fenfi, & docui. Sed quid docuiffe juvabat? perfeverantem cum morior, Labitur; & parvæ fugiunt cum fanguine vires. me frus Aaram fuccedere Dumque aliquid fpectare poteft, me fpectat: 3 865

fam mea necis, nunc etiam

noftris thalamis. Sic ait;

in me

&tum denique & cognous, Infelicem animam noftroque exhalat in ore.
admonui eam erraviffe de
nomine. Verum quid pro- Sed vultu meliore mori fecura videtur.

derat admonusfe? Deficit, Flentibus hæc lachrymans heros memorabat; & &exigua vires abeunt cum

cruore.

quid intueri, me intuetur,

ecce

Et dum licet ali-acus ingreditur duplici cum prole, novoque atque exfpirat miferam ani Milite; qué Cephalus cú fortibus accipit armis. 870

mam in me, & in noftro ore. Secura verò facta videtur obire facie minus inquieta. Lagens Cephalus narrabat ifta lugentibus, & ecce Æacus intrat cum duobus filiis, atque milite recenter confcripto; quem Cephalus accipit cum ftrenuis viris.

NOTÆ

858. Meos] Inferos dicit, ad quos de- | fugientem animam & extremum halifcendebat. tum excipere, & oculos claudere.

862. Errorem nominis] Credidit nempe Procris Auram, amica nomen effe, quæ fibi fuum Cephalum fubtraheret.

866. Noftroque ] Ad veterum alludit morem, quibus, prout quifque moribundo chariffimus, folemne fuit expirantis

læfam Cephalus docuiffet; qui non ami867. Secura] Cum ipfam à pellice ilcæ fed venti opem contra æftum imploraflet.

869. Duplici] Telamone, & Peleo, qui copias, Athenienfibus auxilium, confcripferant.

P. OVID.

P. OVIDII NASONIS

Metamorphofeon

LIBER VIII.

ARGUMENTU M.

Inos interim Alcat hoën obfidet. Qua capta, Nifus in Haliæétum & Scylla in Cirin fuerunt tranflati. Hinc in Cretam ille reverfus eft, ubi Minotaurus labyrintho erat inclufus. Quem cum Thefeus deinde de medio fuftuliffet, cum Ariadne in patriam rediens, eam in itinere dereliquit. Hinc eam Bacchus affumpfit, ejufque coronam inter fidera collocavit. Icarus verò, cum ex infula conaretur post patrem evolare, fubmer fus est: ejufque exfequias celebrantem patrem vidit perdix, è Talo nuper. transformata. Thefeus interea cum valde celebris jam effet, ad aprum Calydonium, (cujus interfectore fublato, forores ejus in Meleagrides aves mutata funt,) fuit convocatus. Inde ad Acheloum divertitur, & Echinades infulas confpicit, in quas Naiades erant converfæ. Quod ita fieri potuiffe, Lelex primum Baucidis & Philemonis probat exemplo, qui in arbores fuerint commutati: ficut & domus ipforum in templum, ac pagus ipfe in Fiagnum. Achelous deinde Protei Mestre transformationes adjicit, ac fuas denique, quibus ufus quondam fuerat, cum ipfum premeret Hercules, gratia Deianira.

I.

J

A M nitidu retegente diem, noctifq; fugante INTERPRETATIO.
Tempora Lucifero, cadit Eurus; & humida
furgunt

Nubila Dant placidi curfum redeuntibus
Auftri

Eacidis, Cephaloque; quibus feliciter acti

NOTA.

I. Lucifero jam aperiente clarum diem, atque depe lente tempora noctis, Subfolanus flare definit; atý, nubes humida ingruunt. Noti lenes permittunt reditum acidis revertentibus atque Cephalo: à quibus feliciter impulfi,

2. Cadit Eurus] Flare definit ventus ab | bat ventus, à meridie & mari in illas terortu fpirans, qui Cephalo ex Ægina in- ras excurrens.

fula Athenas redituro adverfus erat.

2. Humida] Quæ quidem fecum rapie

4. acids] Militibus ab Æaco in auxilium Athenas miffis, & Cephalo datis.

Ante

« AnteriorContinua »