Imatges de pàgina
PDF
EPUB

arcem

Hinc humilem Myconon, cretofque rura Cimoli,
Florentemq; Cythnon, Scyron,planamq; Seriphon,
Marmoreamque Paron, quaq; impia prodidit 465
Sithonis accepto, quod avara popofcerat, auro.
Mutata eft in avem, quæ nunc quoq; diligit aurum ;
Nigra pedem ; nigris velata monedula pennis.
XXV. At non Oliaros, Didymæque, & Tenos,
& Andros,

Et Gyaros, nitidæque ferax Peparethos olivæ, 470
Gnoffiacas juvere rates: latere inde finistro
Oenopiam Minos petit Æacideïa regna.
Oenopiam veteres appellavere: fed ipfe
Eacus Æginam genitricis nomine dixit.
Turba ruit, tantæque virum cognofcere famæ 475
Expetit. Occurrunt illi Telamonque minorque
Quam Telamon, Peleus, & proles tertia Phocus.
Iple quoque egreditur tardus gravitate fenili
acus: & quæ fit veniendi caufa requirit.
Admonitus patrii luctus fufpirat, & illi
Dicta refert rector populorum talia centum :
Armajuves oro pro gnato fumta; piæque
Pars fis militiæ. Tumulo folatia pofco.

hinc parvam Myconen, & claram Cythnon, Seyron, & campos cretofos Cimoli, & Seriphon planam, & Paros

marmoream, qua impia Sithonis prodidit arcem, auro arrepto, quod avara expetierat. Verfa eft in avem, qua etiamnum amat aurum; atra pedibus monedula, tecta atris pen

nis.

XXV. At non Oliaros, Didyma, & Tenos, & Andros, Gyaros, Peparethos fertilis fplendida oliva opem tulerunt navibus Cretenfibus. Poftea Minos venit Oenopiam, regna

Oeno

acideia, à parte lava. Antiqui dixerunt piam; fed ipfe acus vocavit Aginam, nomine matris. Populus accurrit, 480 cupit cernere virum tan

ta laude celebratum. Telamon, Peleus junior quam Telamon, & Phocus tertius filius, obviam, illi procedunt. Ipfe etiam Æa

Rex centum ci

cus gravatus tardiate fenili ex ædibus prodit; & petit qua fit cauffa adventus. vitatum recordatur luctus paterni suspirat, & illi narrat talia; Precor ut tuearis arma capta pro filio, & venias in focietatem belli pia caufa fufcepti: peto ultionem qua fepultos manes placet. Ad quem Alopiades refpondit, Pofcis impoffibilia, & non

NOTA.

463. Myconon] Eft Mycone feu Myconus maris Agai infula, una ex Cycladibus.

463. Cimoli] Quæ infula eft in Cretico mari inter Sporadas.

464. Cythnon] Hæc cum tribus fequentibus inter Cycladas recenfetur.

465. Quaque] Locus bic procul dubio corruptus, cui falutiferam manum admovere ob fabulæ obfcuritatem prorfus difficile eft.

466. Sithonis ] Thracia aliqua mulier, à Sithonia Thraciæ parte.

467. Mutata] Vides locum corruptum effe, nec fatis hæc inter fe cohærere.

468. Nigra] Rubris pedibus effe monedulas, quibus monete amor & furacitas nomen dedit. fcripferunt alii.

469. Oliaros] Sunt hæ omnes ex Cycladibus.

470. Gyaros] Hanc inter Sporadas re

[blocks in formation]

490

admittenda mea civitati; Huic Afopiades, Petis irrita, dixit, & urbi neque enim ulla eft terra Haud facienda meæ: neq; enim conjunctior ulla 485 magis amica quam hac Cecropidis: e funt fædera in- Cecropidis hac eft tellus. Ea foedera nobis. ter nos. Ille maftus difce-Triftis abit, Stabuntque tibi tua foedera magno, dit, atque, inquit, Magno Dixit: & utilius bellum putat effe minari, tibi conftabunt tua fœdera: Quam gerere, atque fuas ibi præconsumere vires. &fatius ducit effe bellum minitari quam intentare, Claffis ab Oenopiis etiamnum Lycia muris atque ibi antè perdere fuas Spectari poterat; cum pleno concita velo opes. Claffis Lytia poterat Attica puppis adeft, in portufque intrat amicos: videri ex manibus Oenopuis Quæ Cephalum, patriæque fimul mandata ferebat. cum navis Attica impulfa pleno velo appellit, & fubit acide longo juvenes poft tempore vifum pertus amicos, que vehebat Agnovere tamen Cephalum; dextrafq; dedere: 495 Cephalum, atque una juffa Inque patris duxere domum. Spectabilis heros, patria. Aacida juvenes Et veteris retinens etiamnum pignora formæ, agnoverant Cephalum quamvis non vifum longo tempore, Ingreditur; ramumque tenens popularis olivæ & dextras junxerunt,&A dextra lævaque duos ætate minores

[ocr errors]

505

duxerunt ad domum genito- Major habet, Clyton & Buten,Pallante creatos. 500 Heros corpore pra-Poftquam congreffus primi fua verba tulerunt; ftans, & habens etiamnum indicia priftina forma in- Cecropidum Cephalus peragit mandata, rogatque greditur; & gerens ramum Auxilium; fœdufque refert, & jura parentum: oliva domeftica, atate pro- Imperiumque peti totius Achaidos addit. vectior, habet à dextraSicubi mandatam juvit facundia cauffam; finiftra, duos juniores (lyton Buten Pallante fatos. Eacus in capulo fceptri nitente finistra, Postquam primi congreffus Ne petite auxilium, fed fumite, dixit, Athenæ. exhauferunt fuam oratio- Nec dubie vires, quas hæc habet infula, vestras nem, Cephalus exponit jula Ducite, & omnis eat rerum ftatus ifte mearum. Athenienfium, & petit auxilium;& memorat fœRobora non defunt. Superat mihi miles, & 510 dus, & jura majorum; atque adjicit imperium totius Achaia affectari. Poft quam ita defendiffet cauf

hofti.

Gratia Diis; felix & inexcufabile tempus.
Immo ita fit, Cephalus, crefcat tua civibus opto

fam concreditam eloquio, Æacus, lava pofita in capulo fceptri, Ne, inquit, opem pofcite, Athena, fed accipite. Neque parum fidenter exiftimate opes quas hac infula habet, effe veftras ; immo omnis ifte fplendor rerum mearum difcedat. Non careo viribus fupereft mihi miles, atque in beftem. Diis gratia, tempus eft profperum & quod excufationem negandi auxilii non patitur. Immo, inqnit Cephalus, ita eveniat, voveo ut tuopes augeantur civibus.

[blocks in formation]

Res, ait. Adveniens equidem modo gaudia cepi;
Cum tam pulchra mihi, tam par ætate juventus
Obvia proceffit. Multos tamen inde requiro, 515
Quos quondam vidi veftra prius urbe receptus.
Aacus ingemuit; triftique ita voce locutus:
Flebile principium melior fortuna fequetur.
Hanc utinam poffem vobis memorare! fine
Ordine nunc repetam. Neu longa ambage

morer vos;

ullo

520
520

Offa cinifque jacent, memori quos mente requiris.
Et quota pars illi rerum periere mearum !
Dira lues ira populis Junonis iniquæ
Incidit exofæ dictas à pellice terras.

Dum vifum mortale malum, tantæque latebat 525
Cauffa nocens cladis; pugnatum eft arte medendi.
Exitium fuperabat opem; quæ victa jacebat.
Principio cælum fpiffa caligine terras
Preffit; & ignavos inclufit nubibus æftus.
Dumque quater junctis implevit cornibus orbe 530
Luna, quater plenum tenuata retexuit orbem;
Letiferis calidi fpirarunt flatibus Auftri.
Conftat & in fontes vitium veniffe, lacufque;
Milliaque incultos ferpentum multa per agros
Erraffe; atque fuis fluvios temeraffe venenis.
Strage canum prima, volucrumque, oviumque,
boumque,

535

540

Inque feris fubiti deprenfa potentia morbi.
Concidere infelix validos miratur arator
Inter opus tauros; medioque recumbere fulco.
Lanigeris gregibus balatus dantibus ægros
Sponte fua lanæque cadunt, & corpora tabent.
Acer equus quondam, magnæque in pulvere famæ,
Degenerat palmas; veterumque oblitus honorum,
Ad præfepe gemit, morbo moriturus inerti.

[blocks in formation]

multos inde exquiro, quos vidi olim cum exceptus elfem in veftra urbe. Æacus fufpiravit, atque fic locutus eft lugubri fono: Latior fortuna fequetur trifte principium. Utinam pofnarrabo fine ullo ordine: fem vobis hanc referre! nunc

[ocr errors]

ne vas detineam prolixo verborum circuitu, quos expetis mente memori, jacent nil nifi offa & cinis: & cum illi occiderunt, quota pars occidit rern mearum! Crudelis peftis immiffa eft populis ira Junonis infenfa atque odio perfe quentis tellurem appellatam ab adultera. Quamdiu ftra

ges credita terreftris, & pra

va cauffa tanti, mali nos fugit, medica arte uteba mur. Atqui clades vincebat auxilium, quod nihil profuit. Initio aër incu buit terris opaca caligine, inclufit calores inertes nu

bibus. Et dum Luna quater implevit orbem cornibus concurrentibus, & quater diminuta diffolvit orbem plenum, noti tepentes flaverunt auris peftiferis. Certum eft malum irrepfiffe in fontes, &ftagna, atque multa millia anguium ferpfiffe per campes defertos, & infecil

fe flumina fuis venenis. Vis mali pracipitis primò nota

eft interitu canum & avium, & ovium, & boum itemque ferarum. Mifer agricola ftupet fortes tauros procumbere inter opus, atque cadere in medio fulco. Vellera ultro defluunt ovium gregibus emit tentibus balatus languidos, & corpora extenuantur. Equus nuper generofus, multa laude nobilis in certamine contemnit victoriam ; atque immemor honorum præteritorum gemit ad praepé periturus morbo ignavo.

[blocks in formation]

545

Aper oblitus eft frendere | Non aper irafci meminit; non fidere curfu
Cerva non credit curfui; ne-
Cerva; nec armentis incurrere fortibus urfi.
que urfi invadunt valida ar-
Omnia languor habet. Silvifque, agrifque, viifque
menta Morbus retinet om-
Corpora foeda jacent. Vitiantur odoribus auræ.
Mira loquor. Non illa canes, avidæque volucres,

nia; atque corpora turpia ftrata funt per nemora, per

campos,& per vias, ArNon cani tetigere lupi: dilapfa liquefcunt, 550
Afflatuque nocent; & agunt contagia latè.
Pervenit ad miferos damno graviore colonos
Peftis, & in magnæ dominatur moenibus urbis.
Vifcera torrentur primò: flammæque latentis

eft infectus odoribus. Stupenda dico. Neque canes, neque aves rapaces, neque lupi villis candentes illa cadavera guftaverunt: lique

facta diffluunt, atque offi-Indicium rubor eft, & ductus anhelitus ægrè. 555

ciunt halitu, & fpargunt la. tè contagia. Lues dimana vit ad infelices agricolas clade majore, atque graffatur intra muros magna urbis. Trimo pracordia aftuant:

at que rubor & difficilis re

fpiratio funt figna ardori in

Afpera lingua tumet ; trepidisque arentia venis
Ora patent: auræque graves captantur hiatu.
Non ftratum, non ulla pati velamina poffunt;
Dura fed in terra ponunt præcordia: nec fit
Corpus humo gelidum, fed humus de corpore 560

fervet.

clusi. Lingua afpera tur-Nec moderator adeft: inque ipfos fæva medentes get, atque ora exficcata hiant venus exsultantibus; Erumpit clades; obfuntque auctoribus artes. & air infectus attrahitur Quo propior quifque eft, fervitque fidelius ægro; per hiatum Nequeunt tole-In partem leti citius venit. Utque falutis

rare fuppofitas vestes, ant

ullos amiclus : fed immittunt Spes abiit, finemque vident in funere morbi; 565 pectora inflata in humum: Indulgent animis: & nulla, quid utile, cura est: neque corpus refrigeratur Utile enim nihil eft. Paffim, pofitoque pudore, terra, fed terra ardet ex cor- Fontibus, & fluviis, puteifque capacibus hærent:. pore impofito. Neque me- Nec prius eft extinéta fitis, quam vita, bibendo. Inde graves multi nequeunt confurgere, & ipfis 570 Immoriuntur aquis aliquis tamen haurit & illas. Tantaque funt miferis invifi tædia lecti; Profiliunt: aut, fi prohibent confiftere vires, Et cum Corpora devolvunt in humum; fugiuntq; penates fpe: falutis receffit, & cognof- Quifq; fuos: fua cuique domus funefta videtur. 575 cunt finem contagii in obitu, Et quia caufa latet, locus eft in crimine notus. obfequuntur libidini; neque Semianimes errare viis, dum ftare valebant, ullo modo funt folliciti de eo

dicus opem ferre poteft; & ipfa fera lues invadit eos; atque artes nocent iis qui il profitentur. Quo quifg propius accedit,& fidelius fert opem morbido, celerius morbido, celerius mortem incurrit.

quod juvet: nihil enim ju- Afpiceres; flentes alios, terræque jacentes; Hinc inde, & pudore Laffaque verfantes fupremo lumina motu. abjecto confiftunt ad fontes,

vat.

flumina, & amplos puteos: neque antè eft fitis adempta potando, quam vita. Multi ibi oppressi non poffunt inde fefe tollere; atque pereunt in ipfis aquis: nonnullus tamen etiam illas bibit. Et, adeo tadet odiofi tori infelices, ut inde prorumpant; vel fi vires impediunt stare, devolvant corpora in terram, & quifque vitet fuas domos ; fua fedes cuique videntur exitiales. Et quia cauffa ignoratur, locus caufa creditur vitii. Cerneres femimortuos vagari per vias, dum poterant confiftere; alios lugenies, & humi ftratos, & torquentes oculos ultimo motu.

NOTA.

561. Moderator] Medicum dicit. 562. Obfunt] Quia dum apud gros verfantur, pelle quoque corripiuntur.

571. Aliquis Quivis æger poft aliorum mortem adveniens, quem ne quidem immortua cadavera ab aquis, ob ardentem fitim, arcerent. Membraque

Atque hinc inde ubi mors corripuerat efflantes animam, tollunt artus ad aftra cæli imminentis. Quid mi

من

Membraque pendentis tendunt ad fidera cæli, 580
Hic, illic ubi mors deprenderat, exhalantes.
Quid mihi tunc animi fuit? an, quod debuit effe,
Ut vitam odiffem, & cuperem pars effe meorum?hi fuit tunc mentis? an,
Quo fe cunque acies oculorum flexerat ; illic
Vulgus erat ftratum. Veluti cum putria motis 585
Poma cadunt ramis, agitataque illice glandes.
Templa vides contra gradibus fublimia longis:
Jupiter illa tenet. Quis non altaribus illis
Irrita thura tulit? quoties pro conjuge conjux,
Pro gnato genitor, dum verba precantia dicit, 590

Non exoratis animam finivit in aris:

595

quod oportuit effe, ut vitam odio haberem, optarem effe pars meorum qui occubuerunt? In quamcumque partem lumen oculorum fefe obverterat ibi erat plebs jacens: quemadmodum cum poma corrupta defluunt ramis

agitatis, aut glandes quercu

concuffa. Cernis è regione templa excelfa longis gradibus: Jovi dicata funt. Quis non immifit thura inutilia illis aris? Quoties dum confors tori fundit preces pro conforte, pater pro filio, efflavit fpiritum ad altaria Deorum vota non audientium ? Atque pars thuris inventa est integra in manu. Que 6coties boves adducti ad templa procubuerunt non exspectato ictu, dum facerdos fundit preces, & fpargit vinum purum inter cornua. ipfe ego facra facerem Jovi pro me, pro patria, atque tribus filiis, victima emifit horrendos mugitus ; atque ftatim procumbens fine ullis itibus,infecit cultros immiffos pauco fanguine. Fibra etiam morbida amiserat figna

Inque manu thuris pars inconfumta reperta eft!
Admoti quoties templis, dum vota facerdos
Concipit, & fundit purum inter cornua vinum,
Haud exfpectato ceciderunt vulnere tauri !
Ipfe ego facra Jovi pro me, patriaque, tribufque
Cum facerem natis, mugitus victima diros
Edidit: & fubito collapfa fine ictibus ullis
Exiguo tinxit fubjectos fanguine cultros.
Fibra quoq; ægra notas veri, monitufq; Deoru
Perdiderat. Triftes penetrant ad vifcera morbi.
Ante facros vidi projecta cadavera poftes:
Ante ipfas, quo mors foret invidiofior, aras.
Pars animam laqueo claudunt; mortifque timorem
Morte fugant: ultroque vocant venientia fata. 605
Corpora miffa neci nullis de more feruntur
Funeribus: neque enim capiebant funera porta.
Aut inhumata premunt terras: aut dantur in altos
Indotata rogos. Et jam reverentia nulla eft :
Deque rogis pugnant; alienifq; ignibus ardent. 610

Cum

quibus verum cognofcitur & voluntas Deorum: fera lues graffatur in pracordia. Confpexi cadavera proftrata ad facra cemplorum limina; immo ad altaria ipfa, ut mors eßet magis odiofa. Pars fuffocant fpiritum fune, atque depellunt metum obitus obitu, & arcefunt fata fponte accedentia. Corpora morti tradita nullis exfequiarum honoribus efferuntur pro more: neque enim valva erant capaces exfequiarum. Vel fternuntur humi abfque fepultura; vel inhonorata tolluntur in excelfos rogos. Neque jam ulla eft veneratio: atque certant de rogis, & comburuntur alienis flammis.

NOTA.

587. Vides] Hoc dicit Æacus, digito templum demonftrans.

594 Fundit] Poft libatam, avulfis fetis, poft immalatam, fale & farre fronti infperfis, probata eft hoftia, vino, eoque mero, inter cornua fufo.

595. Haud expectato] Lue, non fecuri cecider unt.

600. Fibra] Per vifcerum partes extremas futurorum veritatem rimari folebant Harufpices; que quidem partes cum mor

bo abforptæ effent, nullum indicium habebant.

606. Nullis de more ] Nullo exequiarum honore honeftata dicit cadavera, cum ea nequidem portæ capere potuiffent quæ efferre ftuduiffent. Funus eft pompa exequiarum.

609. Indotata] Nec thure in rogum ingefto, nec ab amicis collatis muneribus: contra quam vulgo fiebar. Dd 2

Qui

« AnteriorContinua »