Hospes," ait; simulatque gradu discedere verso.
Tum quoque respiciens, fruticumque recondita silva
Delituit; flexumque genu submisit: at ille, 340
Ut puer, et vacuis ut inobservatus in herbis,
Huc it: et hinc illuc; et in alludentibus undis
Summa pedum, taloque tenus vestigia tinguit.
Nec mora, temperie blandarum captus aquarum,
Mollia de tenero velamina corpore ponit.
Tum vero obstupuit; nudæque cupidine formæ
Salmacis exarsit: flagrant quoque lumina Nym-
phes;

345

Non aliter, quam quum puro nitidissimus orbe
Opposita speculi referitur imagine Phoebus: 349
Vixque moram patitur; vix jam sua gaudia differt:
Jam cupit amplecti : jam se male continet amens.
Ille, cavis velox applauso corpore palmis,
Desilit in latices; alternaque brachia ducens
In liquidis translucet aquis; ut eburnea si quis
Signa tegat claro, vel candida lilia, vitro. 355
"Vicimus! en meus est!" exclamat Naïs: et, omni

frequentatur. ii. 863. vix cætera differt.

Se continet, retinet. Male, vix.

352. Cavis velox, etc.] Lætitiæ puerilis signum. Cavis graphice additum, propter corporis convexitatem, ix. 35. Similiter Virg. Æn. xii. 85: auriga, manibus lacessunt Pectora (equorum) plausa cavis. Ducere brachia de natante, ut Amor. II. iv. 29. de saltante. Ut eburnea, etc. Comparatio exquisita et rem egregie illustrans.

356, Vicimus vox eorum, qui jam sibi videntur compotes fieri voti. Mox in singulis verbis est vis ad declarandum Nymphæ furorem, omni, procul, jacta, mediis. Luctantia, venuste, quoniam repugnabat puer. Totus hic locus est specimen phantasiæ

Veste procul jacta, mediis immittitur undis;
Pugnacemque tenet; luctantiaque oscula carpit;
Subjectatque manus, invitaque pectora tangit :
Et nunc hac juveni, nunc circumfunditur illac. 360
Denique nitentem contra, elabique volentem
Implicat, ut serpens, quam regia sustinet ales,
Sublimemque rapit; pendens caput illa pedesque
Alligat, et cauda spatiantes implicat alas :

Utve solent hederæ longos intexere truncos: 365
Utque sub æquoribus deprensum polypus hostem
Continet, ex omni dimissis parte flagellis.
Perstat Atlantiades; sperataque gaudia Nymphæ
Denegat: illa premit; commissaque corpore toto
Sicut inhærebat, "Pugnes licet, improbe," dixit,
"Non tamen effugies: ita Di jubeatis, et istum

Ovidianæ. Subjectat manus, scilicet, subter brachia pueri.

362. Implicat.] Quoniam idem verbum paulo post repetitur, propterea Heinsius alterutro loco impedit legendum censet. Sed alibi jam docuimus, Nostrum sæpissime intra paucorum versuum ambitum idem verbum repetere. In utroque loco Codices nostri Regii habent implicat. Cumulat rursus similitudines, e quibus prima, quæ ver. 713 sqq. repetita legitur, nunc quidem minus grata est. Regia ales, aquila. Sustinet, sursum tollit.

364. Spatiantes, longe extensas, longas, ut xiv. 630: spatiantia brachia arborum. Expressus autem locus ex Virg. Æneid. xi. 751. De pugna aquilarum et serpentum, vide Plin. Hist. Nat. x. 4: Acrior est (aquila) cum dracone pugna. Eum rapit ubicunque visum. Ille multiplici nexu ligat, ita se implicans, ut simul decidat. Pendere dicuntur aves volantes, hinc

et quæ ab iis tenentur. Intexere eleganter de hedera truncum nexibus suis includente.

366. Polypus, piscis voracissimus. Insidiarum causa sæpe in scopulis, quorum colorem assumit, latitat, pisciculosque secure adnatantes pedibus, veluti reti implicat. Ælian. V. H. 1. I; Plin. ix. 29; Noster Halieut. ver. 30 sqq. Pedes hic vocantur flagella, ab aliis cirri, crines, brachia.

369. Commissa, exquisitius quam conjuncta. Diduci recte dicuntur, qui divelluntur a complexibus. Propert. I. xiii. 14. Suos, propitios. Dii exaudiverunt preces. Sic et x. 489. Supra versu 164. vota tetigere Deos. Facies, corpus. Id eleganter dicitur induci, quum datur. Etiam vii. 624. membris inducere formam. Conducto cortice debemus Heinsio qui et corticem, generis feminini, et phrasin conducere corticem pluribus illustrat. Conducere, contrahere; etiam vulnera conducuntur, quando coeunt.

372

Nulla dies a me, nec me diducat ab isto."
Vota suos habuere Deos; nam mixta duorum
Corpora junguntur; faciesque inducitur illis
Una: velut si quis conducta cortice ramos
Crescendo jungi, pariterque adolescere cernat.
Sic ubi complexu coïerunt membra tenaci,
Nec duo sunt, et forma duplex, nec femina dici,
Nec puer ut possint; neutrumque, et utrumque
videntur.

377

Ergo ubi se liquidas, quo vir descenderat, undas Semimarem fecisse videt, mollitaque in illis 381 Membra; manus tendens, sed jam non voce virili, Hermaphroditus ait; "Nato date munera vestro, Et pater, et genetrix, amborum nomen habenti : Quisquis in hos fontes vir venerit, exeat inde 385 Semivir; et tactis subito mollescat in undis.' Motus uterque parens, nati rata verba biformis Fecit, et incerto fontem medicamine tinxit.

Finis erat dictis; et adhuc Minyeïa proles Urget opus, spernitque Deum, festumque profanat: Tympana quum subito non apparentia raucis 391

sus,

378. Nec duo sunt, etc.] Similis lu

iii. 352; sed et mox ver. 400 sqq. Et forma, sed tamen forma. Tales Hermaphroditos etiam artifices antiqui expresserunt, ut Polycles, auctore Plinio, xxxiv. 19 et 20. In iis dignitatem virilem venustatemque muliebrem miscere conabantur. Vide Winkelm. H. A. p. 37. Formam duplicem illi effinxere mammis et virilibus, reliquis autem membris ad mollitudinem muliebrem. Possint-videntur ; nostri Regii, possit—videtur; rectius forsan, quia duo unum efficiunt.

388. Incerto, arcano. Vide ad librum ii. 122.

389. Finis erat dictis, etc.] Pœna, quam passæ sunt Minyeïdes. In vespertiliones mutatæ sunt. Apud Antonin. Bacchus, sumpta puellæ forma, Minyadas hortatur, ut debitos Deo honores habeant; adversantibus illis, in leonem, taurumque mutatus, et aliis prodigiis se Deum ostendit. Signa, quæ hic jam commemorantur, propria sunt Baccho. Cf. iii. 664 sqq. Urget, lanificium. Non apparentia ; quæ Mineides mente captæ sibi visæ sunt audire. Obstrepuere, strepitu suo turbârunt tam opus, quam sermones mulierum. De tibia hac vide ad iii. 533.

Obstrepuere sonis; et adunco tibia cornu, Tinnulaque æra sonant: redolent myrrhæque, croResque fide major! cœpere virescere telæ, [cique; Inque hederæ faciem pendens frondescere vestis. Pars abit in vites: et quæ modo fila fuerunt, 396 Palmite mutantur: de stamine pampinus exit : Purpura fulgorem pictis accommodat uvis. Jamque dies exactus erat, tempusque subibat, Quod tu nec tenebras, nec possis dicere lucem; Sed cum luce tamen dubiæ confinia noctis. 401 Tecta repente quati, pinguesque ardere videntur Lampades, et rutilis collucere ignibus ædes ; Falsaque sævarum simulacra ululare ferarum. Fumida jamdudum latitant per tecta sorores; 405 Diversæque locis ignes, ac lumina vitant: Dumque petunt latebras, parvos membrana per Porrigitur, tenuique inducit brachia penna: [artus Nec, qua perdiderint veterem ratione figuram,

393. Myrrha, quarum unguentis Bacchi crines delibuti. Vide lib. iii. 555.

394. Capere virescere tela.] Ælia

nus,

Varr. Hist. i. 1 : ἄφνω κιττοί τε καὶ ἄμπελοι τοὺς ἱστοὺς περιεῖρπον. Sic, Venere adventante: Mavortia signa rubescunt Floribus et subitis animantur frondibus hastæ; Claudian. x. 187. Faciem, formam. Pendens: vide ad 275. Vestis, textum, opus textile.

399. Jamque dies exactus, etc.] Egregia crepusculi descriptio. Brevius, xi. 596. dubiæ crepuscula noctis; conf. et vii. 706. dubia nox, ut dubius et quasi languidus dies, Plin. VI. Ep. xx. 6. Varro de L. L. v. p. 44: Crepusculum significat dubium.

Ab eo

res dubia Crepera dicta; quod crepusculum dies etiamnum sit, an jam

nox,

multis dubium. Apud Antoninum et Ælian. Minyades furore Bacchico correpta Hippasum, Leucippes filium, tanquam hinnulum, dilaniant; tum se in silvas, vel ad reliquas Bacchas proripiunt, a quibus propter admissum repulsæ, in varias volucrum species mutantur, in quibus etiam vespertilio. A Plutarcho, præter illud admissum, nihil de iis memoratur. Falsa simulacra: vide ad iii. 668.

403. Collucere, infinitivo, ignibus languet, et elisionem præbet ingratam.

405. Per tecta, in variis ædium partibus. Jamdudum, continuo. xi. 482. Inducere; sic apud Hor. A. P. 2. inducere plumas membris. Quoniam vespertilionum forma nihil gratiæ habet, propterea Auctor eam paucis attingit, et quasi velat rem, Nec, qua perdiderint, etc.

411

Scire sinunt tenebræ : non illas pluma levavit; Sustinuere tamen se perlucentibus alis; Conatæque loqui, minimam pro corpore vocem Emittunt, peraguntque levi stridore querelas; Tectaque, non silvas, celebrant; lucemque perosæ Nocte volant; seroque trahunt a vespere nomen.

II. Tum vero totis Bacchi memorabile Thebis Numen erat; magnasque novi matertera vires 417 Narrat ubique Dei; de totque sororibus expers Una doloris erat, nisi quem fecere sorores. [tem Aspicit hanc natis, thalamoque Athamantis habenSublimes animos, et alumno numine, Juno; 421 Nec tulit, et secum: "Potuit de pellice natus

411. Sustinere se de avibus volantibus etiam viii. 148; x. 341. Querela omnino de voce et cantu avium. Horatio, queruntur in silvis aves. Levis, qui non multum exauditur. Sic leviter dicere. BURM.

416-561. Athamus et Ino.] Auctor fab. Pherecydes, quanquam Hom. jam Od. E. 333 sqq. eam attigit. Tum Tragici eandem certatim tractârunt, Æschylus in Semele, Sophocles in Ino et in Atham. Euripides in Ino, cujus fragmenta restant. E mythicis eam repetierunt Hygin. fab. 1. 2. 4; Apollod. I. ix. 2; III. iv. 3. His adde Pausan. Attic. p. 108. qui Athamanta narrat vel ira incensum, vel furore correptum in suos sævisse. Memorant eam etiam Scholiastæ Pindari Argum. Isthm. Apollonii, iii. 1239; Lycophr. 229. Sed in multis ejus partibus auctores variant. Noster in hoc tractando mytho ingenium et inventionem satis nobis approbavit. Eandem Noster, et Fast. vi. 485 sqq.; sed ex parte aliter retulit. Memorabile, celebre. Celebrabatur Bacchus sermonibus omnium. Novi. Vide ad iii. 520. Matertera, Ino,

Semeles soror et conjux Athamantis. Vires, potentia, quam declaraverat puniendis suis contemptoribus. Illas vires Ino maxime narrat, quia hoc suo alumno (iii. 313.) superbiebat. Sorores, Agave, Autonoe, Semele, omnes calamitatibus notabiles.

420. Aspicit hanc, etc.] Ad Junonis iram rem refert etiam Apollod. nempe quia Bacchum educaverat Ino. Conf. Fast. d. 1. Hic alia modo causa addita. Quam illa ira et altius repetenda, iii. 258. Jovem contra substituit Hygin. fab. 2. Aspicit: gravius, ii. 470: Obvertit savam cum lumine mentem. Sublimes animi, superbia. Claudian. xx. 101. sublimes mole, fastu inflati. Superbos sæpe debellant Dii in mythis.

422. Nec tulit, et secum, etc.] De soliloquio tali vide ad iii. 262. ubi simile, quod conferas. Expressit hoc quoque Virgil. Æneid. i. 39 sqq.; vii. 286-403: priore loco, Pallasne exurere classem Argivum-potuit; Ast ego, quæ Divum incedo regina, etc. posteriore, Mars perdere gentem Immanem Lapithum valuit; Ast ego magna Jovis conjux, etc. Sed h. 1.