P. OVIDII NASONIS METAMORPHOSEON LIBER NONUS. N. B. Argumentum hujus libri noni Metamorphoseon, relatum invenies in serie CANTERI, tom. iii. pag. 56. FAB. I. QUÆ gemitus, truncæque Deo Neptunius heros Causa rogat frontis; quum sic Calydonius amnis 1-100. Acheloi fabula ducta est e Sophoclis Trach. init. Confer. Diodorus Sic. iv. 34 sqq.; Strabo, lib. x. pag. 458; Apollodorus, II. vii. 5; Schol. Homeri ad II. . 194; Hygini fabula 31. Monumentum cedrinum et inauratum referens Herculis cum Acheloo pugnam, spectabatur apud Megarenses, in quo Mars Acheloo, Herculi Minerva aderat, astantibus etiam Jove et Dejanira; Pausanias, Eliac. ii. p. 500. Cernebatur etiam in solio Amyclæi. Idem, p. 256. Mole extructa Herculem coercuisse hunc fluvium, rapiditate sua multum damni inferentem accolis, jam olim suspicabantur; vid. Strabo, d. 1. Ea latius persequitur Heynius in Antiq. Aufsaetzen, tom. i. p. 57. ubi monet, hac fabula vel maxime illustrari imagines et sermonem poetarum antiquissimorum, eandemque facillime posse explicari. Qui non recens a libri superioris lectione nexum quærit, respiciat ad viii. 548 sqq. et 884 ad finem. Neptunius heros, Theseus, cujus cum VOL. IV. matre Ethra Neptunus et Ægeus una nocte concubuisse credebantur ; Meursius, in Thes. 1. Gementem, aut mærentem, tristem, pudibundum inducere Acheloum solent poetæ, quod exemplis docet Brouckhusius, ad ProTrunca frons, pertium, II. xxv. 34. cujus alterum cornu truncatum et revulsum, ver. 86; Boethius, de Consolatione Philos. iv. Fronte turpatus Achelous; Silius Ital. iii. 42, frontem minor truncam amnis Acarnan; sed hoc loco Calydonius, quia Achelous inter Ætolos, quorum urbs Calydon, et Acarnanes in mare defluit. Solenne autem Veteribus, fluviis vel propter mugitum aquarum (Scamander μεμυκώς ήΰτε ταῦρος apud Homerum, Il. . 237.) vel propter curvaturas eorum, quæ cornuum figuram referunt, taurina aut capita, aut cornua tribuere; Strabo, dicto loco. Acheloi nostri caput cornutum extat in monumentis; vid. Spanhemius, de usu et præstantia Numismatum, diss. vii. p. 490: confer. Jani ad Horatium, K Cœpit, inornatos redimitus arundine crines: Triste petis munus: quis enim sua prælia victus Commemorare velit? referam tamen ordine: nec tam Turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est; 66 IV. Od. xiv. 25. Inornatos; tertius Mediceus inepte inauratos. Horridi et inculti pingebantur Fluvii. Vide v. c. Rheni descriptionem apud Claudianum Cons. Olyb. 210 sqq. Arundo insigne Fluviorum, quo coronari solebant. Virgilius, Æneid. viii. 33: eum tenuis glauco velabat amictu Carbasus, et crines umbrosa tegebat arundo. Confer etiam locum Vellei. Paterc. ii. 83. 4. Triste petis munus: etc.] Talia præfari solent, rem ingratam narrare jussi. Prælia dignius quam colluctatio, certamen. Referre ordine formula solennis, totam rei seriem narrare, non summatim. v. 335. Nec tam Turpe, etc. Vere e sensu Græcorum: vide in xiii. 19. Mors etiam a viro forti et a bestia majore illata minus acerba habebabur; v. 191; Ælianus, Variar. Histor. xiv. 4; quein sensum leoni etiam tribuit Phædrus, i. fab. 21. Decorum, gloriosum; Cicero, Brut. i. de Hortensio cum quo certare erat gloriosius, quam omnino adversarium non habere. Victus tamen Achelous erat, quum Hercules nondum Deus esset, adeoque turpe duxerat ei cedere ; ver. 16. Tantus victor, quantus Hercules fuit. Vide quæ fuerit interpretatio ver. 191. lib. v: Magna feres 5 10 tacitas solatia mortis ad umbras, A tanto cecidisse viro. 8. Tandem Regius interpretatur, aliquando; Burmann. hoc non concoquit, sed corruptum voc. putat, quod et Heinsio visum sit, qui margini ascripserit forte, forsan. Ipse malit, fando, ut xv. 497; Virgil. Æneid. ii. 81. Mihi tamen hoc parum placet propter ingratum sonum, suo fando. Usitatius est, si forte, ut vii. 694. et sæpe. Dejanira nomine suo pro vulgari, nomen Dejaniræ. Quum addit qua, indicat, non satis celebrem fuisse mulierem: quod tamen melius forte omisisset. Multorumque, etc. Idem versus legitur iv. 794 (ubi vide quæ Cl. Gierig dixerit, et quæ exempla ex Propertio attulerit.) 11. Petere, ut airtiv, proprie de procis puellam ambientibus; vid. Cerda ad Virgilium, Æn. vii. 54. 12. Accipe me generum.] Missis more antiquissimo ambagibus, rem ipsam proponit: accipere, ut λaμßávεiv, proprie de adoptione; vid. Corte ad Sallustium Jug. 10, (et quæ collega noster doctis. J. L. BURNOUF ad eundem locum dixerit, nost. edit. p. 158.) Hinc etiam bene, accipere generum, ut alibi, accipere amicum, in amicitiam, Dixit et Alcides: alii cessere duobus. 15 Ille Jovem socerum dare se, famamque laborum, in matrimonium: supra, ii. 526, sumere socerum, et Heroid. vi. 80. sumere nurum. Parthaone natus, Eneus, de quo libro superiori. Hujus filiam Dejaniram faciunt et alii, paucis dissentientibus, qui ei Dexamenum patrem dant, vel Bacchum. Eam, auctore Diod. Hercules duxit, Meleagro extincto. Meleagri umbra impulsus, quum esset apud inferos, duxisse eam traditur a Schol. Homeri, Il. : secundum Homerum, II. E. 115. Porthei filius fuit Eneus. Alcides, Alcei nepos, dictus creditur, dum in terris versabatur, Hercules autem in cœlum receptus; Cerda ad Virgil. viii. 203. Alii, cæteri. Auctore Lactantio, in Argumento, pater promiserat, se filiam daturum ei, qui lucta vicisset: hinc cæteri proci, metu perculsi, cesserunt Herculi et Acheloo. 14. Ille Jovem socerum, etc.] Nobilem se genere, clarum rebus gestis jactat, ut Perseus Andromedam ambiens, iv. 357. Dat, tanquam munus, ea, in quorum societatem ventura erat conjux futura. Mirari licet, placuisse Heinsio et Burmanno, quod in Græviano MSS. legitur, summamque laborum; etenim summa laborum vel universos labores significat, vel maximum laborem. Sed Dejanira profecto et hunc et illos recusâsset. Noverca, Junonis, qua postulante, Eurystheus Herculem ad labores istos adegerat ; Seneca, Herc. Fur. 34. 41. Novercales stimulos vocat Claudianus, R. P. ii. præf. 29. Superare, exequi. Ea jussa Hercules ipse ver. 69 sqq. 182 sqq. recenset. 16. Turpe Deum, etc.] Attemperata est hæc Acheloi oratio cupiditati proci, puellam ambientis; suas virtutes commendat, rivalis autem laudes invidiose minuit. Nondum erat ille Deus; drobéwow ejus habes infra, 240. Me cernis regem pro simplici, sum rex, quia coram hæc dicebat. Cursibus obliquis tantum ornatus causa additum. 19. Nec gener hospes, etc.] Cum hospite sive advena matrimonium inire summum dedecus apud Græcos. Etiam in tibi missus aliquid invidiæ est; et oris contemptim additum, quasi nesciret, unde esset Hercules. Popularis, dnpórne, qui est ejusdem populi. Rerum tuarum, regni tui, ut vii. 509 sed Gronovius, Observat. iv. p. 706. res hoc loco interpretatur subditos: sic sane, vii. 522. pars: Heroid. iii. 46. patriæ pars ego magna mea; infra, xi. 216. pars militiæ. Una; Lovaniensis, pars priva, id est propria, quod Burmannus non credit ab indocto librario profectum; ita illum dicere, se totum esse in ejus regno et ditione. Verum Ovidius non amat obsoleta. 21. Tantum ne noceat, etc.] Satis 25 Odit, et omnis abest jussorum pœna laborum. acerbe respondet et ad rerum gestarum gloriam et ad generis nobilitatem. De nec-et vide ad ii. 42. Pœna laborum, labores pœnæ loco impositi, non sponte suscepti. Bene autem pœnam memorat, et jussos labores, quia sic minuitur gloria actorum. Omnis abest a me pana; ad nullos unquam labores condemnatus sum. 23. Nam quod te, etc.] Dilemmate admodum molesto premit Herculem. Nam alterum multo minus nocet. Jactas, dicis, fateris. Falsus, fictus. Etiam, i. 754. falsus genitor, sed iii. 558. elegantius assumptus pater. Crimen passim absolute de adulterio. Ut Hercules sentiat vim omnem opprobrii, clarioribus verbis repetit, Matris adulterio, etc. matrem facis adulteram, ut Jovem patrem habeas. Capoferreus matris-petis per interrogationem efferendum censet. Elige, utrum fictum patrem esse Jovem malis, etc. Pro fictum Junianus repetit falsum. Ita et nostri Regii. Dedecus, adulterium, ut ii. 473. 27. Jamdudum, continuo. Vix expectare potest finem orationis. Torvo (quod bene habent nostri Regii :) Leidensis, torto, ut, ii. 787. obliquum lumen, quod Burmannus comparat: at ibi de invidia, nunc de ira sermo est. Bene non fortiter; fortis enim animi est, imperare affectibus. Qui id non potest, impotens dicitur. Melior mihi, etc. Cf. xiii. 9. Est sermo hominis corporis robore, non item ingenio valentis, nec crimina repellere sustinentis. Et Herculis ætate nihil gloriosius corporis robore. Melior, valentior et exercitatior. 31. Congrediturque, etc.] Non credibile est, eos in ipso nei conclavi congressos esse, neque hoc sequentia credere sinunt; sed quum ibi alter alterum provocâsset ad certamen, elegerunt extra domum aream colluctationi aptam. Feror, iratus. Magna loqui, gloriari. Vide ad i. 751. Alibi magnifica dicere, ut Tibul. I. Eleg. v. 6; II. vi. 11. Gloriantibus tribuuntur et magna verba, Senec. Ep. 82; et magna lingua, Horat. IV. Od. vi. 1 ; Sophocl. Antig. 108. μɛyáλns yλwoons KóμжоL. Contrarium est, verbis minoribus uti, vi. 151. 32. Rejeci-vestem, etc.] Parat se pugnæ. Viridem vestem Fluviis tribuebant poetæ, quia ripæ viridibus herbis consitæ. Rejeci, scilicet in tergum, quo sensu proprie rejicere dicitur. Id autem facere solebant, qui se ad pugnam parabant ; Suetonius, in Augusto, 26; Phædrus, V. fab. ii. 3; item ad 35 Brachiaque opposui, tenuique a pectore varas pugilatum; Virgilius, Æn. v. 421: Hæc fatus, duplicem ex humeris rejecit amictum. Sed hoc loco forte pro dejeci, nisi ita legi malis. Græci instituebant luctam ante Acanthum Lacedæm. qui vixit Olympiad. xv. succincti (sic etiam apud Homerum, Il. Y. 710.) postea nudi; vid. Dionysius Halic. Antiq. Rom. vii. cap. 72; habemus autem hic locum classicum de lucta, antiquissima omnium certaminum, (Plutarch. Sympos. ii. 4.) qua inprimis excellebat Hercules. Noster singulos motus ita descripsit, ut res subjecta oculis videatur. Varas; Vivianus et alii, curvas, quod fluxit vel ex interpretatione, vel ex ignorantia vocis varas, quam interpretor projectas et recurvas passim brachia vara luctantium; vid. Heinsius. Statio, gestus luctantium. De verbi stare hoc sensu vid. Brouckhus. ad Propertium, III. Eleg. xii. 7. 35. Ille cavis, etc.] De hac pulveris palæstrica aspersione vid. Salmasius ad Tertull. Pall. p. 217; et Mercurialis, de Arte Gymn. i. 8. In palæstra fiebat, postquam oleo corpus unxerant, ut melius pulvis hæreret, eoque induceretur cutis; nam sic eo facilius adversarius capi poterat. Hoc loco nulla unctionis mentio. Flavescit, verbum delectum, quia arena flava. Etiam Martialis, VII. Epigram. Ixvi. 5. flavescere haphe. Nempe haphe, Græcis, apǹ, tactus pulveris. Vide Gronovium, Observ. iii. 18. qui etiam hoc loco tuetur tactu: quod idem Hermolaus ad Plinium, Hist. Nat. xxxviii. 10. agnoscebat. Recte, fuit enim don, tactus, verbum proprium de hac pulveris aspersione. Id ergo revocavi. 37. Crura micantia Safftius vertit glaenzende Schenkel. Sed unde nunc ille splendor? Nec membra vel maxime oleo uncta facile quisquam dixerit micantia. Itaque micantia sunt celeriter mota; talis enim motus fuit in artibus palæstricis. Virgilius, Æneid. v. 430. in cæstus descriptione: Ille pedum melior motu, hic membris et mole valens, qua et ipse valebat Achelous, ver. 39. Et quoniam celeritate pedum effugiebat captationes adversarii, propterea ingeniose addit, aut captare putes. Trementia, quod habent quatuor MSS. glossa esse videtur. Tremere enim de crebo et celeri motu dicitur. Etiam Homerus, Od. 0.265. celerrimos motus saltantium vocat μαρμαρυγὰς ποδῶν, coruscationes, micationes pedum. Metaphora haud dubie a celeri ignis motu petita. Ambo nostri Regii habent micantia. Gravitas, moles corporis. Defendit a lapsu. Petere et de ictibus gladiatorum et de captationibus luctantium dicitur. 40. Haud secus ac moles; hoc vocabulum, moles, quo Virgil. usus, peperit haud dubie similitudinem seq. |