Carbasa mota sonant: jubet uti navita ventis. Troja, vale; rapimur;" clamant, dantque oscula terræ

420 Troades, et patriæ fumantia tecta relinquunt. Ultima conscendit classem, miserabile visu! In mediis Hecube natorum inventa sepulcris. Prensantem tumulos, atque ossibus oscula dantem Dulichiæ traxere manus : tamen unius hausit, 425 Inque sinu cineres secum tulit Hectoris haustos. Hectoris in tumulo canum de vertice crinem, Inferias inopes, crinem, lacrimasque relinquit.

Est, ubi Troja fuit, Phrygiæ contraria tellus, Bistoniis habitata viris. : Polymestoris illic 430 Regia dives erat, cui te commisit alendum

et apud Virgilium, Æneid. iii. 3. ubi proficiscitur Æneas, omnis humo fumat Neptunia Troja.

422. Ultima Hecuba conscendit classem, navem, ex Euripidis Troad. ver. 1330; sed Noster causam moræ satis piam addidit: notus mos amplectendi sepulcra amicorum ; conf. i. 338 ; prensantem, amplectentem. Dulichia, quia Ulyssi tributa Hecuba ; Euripides, Troad. 1285. Hausit, effodit, ut xi. 187. hausta terra. Cineres amicorum peregre mortuorum in patriam interdum portari solebant, plerunque in sinu : sic apud Martialem, ix. Epigr. 31. Rettulit ossa sinu cari Nigrina mariti; sic etiam Agrippina cineres Germanici sui secum attulit Romam; Tacitus, Ann. II. Ixxv. 1.

428. Inopes, viles, quales sunt inopum hominum : eas nunc offerre cogitur regina modo beatissima. Contra apud Eurip. Troad. 1249. alovoia KTepiouara, divites inferiæ, quas ibi spernit ipsa Hecuba hoc tali tempore.

429. Contraria, ex adverso atque e

regione posita (vide i. 65 :) designat Thraciam, quæ Hellesponto a Phrygia separatur. Illius autem partem extremam Bistones tenebant; sed h. I. pro universis Thraciæ incolis commemo. rati sunt; nam Polymestoris regia in Chersoneso Thracica erat; vide Euri. pid. Hec. 8. et 569; quanquam eam ad Hebri ostia transtulit Virgilius, Æn. iii. 13 sqq. ubi vide Heynii Excurs. i. Vulgo edebatur Polymnestor, sed Heinsius prætulit Polymestor, ut legitur apud Euripidem, Tzetzem et alios : similiter veteres scribebant Clytemestra. Committi de iis, qui traduntur alterius curæ. Polydorus apud Homer. Il. Y. 407 sqq. ab Achille interficitur. Sed Noster et Virgil. secuti sunt Euripid. Hec. init. Alii aliter ; vid. Hyginus, fab. 109; Servius ad Virg. Æneid. iii. 49. Irritamen, ut i. 140. opes irritamenta malorum. Similem sententiam addit Virgilius : Quid non mortalia pectora cogis, Auri sucra fames ? Etiam a Propertio, III, xi. 55. abominabile hoc avaritiæ exemplum commemoratur.

Clam, Polydore, pater, Phrygiisque removit ab

armis.
Consilium sapiens, sceleris nisi præmia magnas
Adjecisset opes, animi irritamen avari. 434
Ut cecidit Fortuna Phrygum, capit impius ensem
Rex Thracum, juguloque sui defigit alumni:
Et, tanquam tolli cum corpore crimina possent,
Exanimem e scopulo subjectas misit in undas.
Litore Threïcio classem religârat Atrides, 439
Dum mare pacatum, dum ventus amicior esset.
Hic subito, quantus, quum viveret, esse solebat,
Exit humo late rupta, similisque minaci
Temporis illius vultum referebat Achilles,
Quo ferus injusto petiit Agamemnona ferro. 444
“Immemoresque mei disceditis,” inquit, “ Achivi?
Obrutaque est mecum virtutis gratia nostræ ?
Ne facite; utque meum non sit sine honore sepul-
Placet Achilleos mactata Polyxena manes.”[crum,
Dixit: et immiti sociis parentibus umbræ,

449

435. Fortuna singulis terris urbi. busque tribuebatur, quæ cum illis vel stare vel cadere et vinci dicebatur. E scopulo mittitur in undas etiam apud Eurip. Hec. 26. et 697; apud Virg. autem, ver. 45. telis obruitur.

439. Litore Threicio, etc.) In Thracia Græci Achilli, in agro 'Trojano sepulto, Kevorádiov extruxerant. Quum igitur discedere vellent, umbra ejus apparet, et postulat, nt Manibus suis Polyxena, Hecubæ filia, immoletur ; Euripides, Hec. 35 sqq. 110 sqq; Seneca, Troad. 191; Q. Calab. xiv. Extat in eam Ausonii Epitaph. xxvi. Ex antiqua traditione, quam Arcuin. et auctor carminis Nooroi servârunt, Achillis umbra Græcis in agro Trojano apparuit : sed Noster hic quoque

Euripidis vestigia premit. Religirat
retinaculis. Dum, donec; vide Bur-
mannum ad Phædr. III. s. 13. Ami-
cior, ut Trist. I, v. 17. vento ferri
amico. Docte ex Homero, II. A. 188
sqq. certum quoddam tempus memo-
rat, quo minacem habuerat vultum.
Refert et reddit vultum alterius, qui
ei similis est; vide Drakenb. ad Sil.
ii. 634. Petiit, petere voluit.

447. Sine honore, sine inferiis, ut
sacra sæpe honores dicuntur.

449. Sociorum sententiæ divisa erant, aliis non parendum immiti um. bræ censentibus : sed hic quoque vicit eloquium Ulyssis; Euripid. ver. 119 seq. Fovebat eleganti metaphora amorem exprimit, quo parentes amplectuntur liberos. Solus et solitudo

Rapta sinu matris, quam jam prope sola fovebat,
Fortis, et infelix, et plus quam femina, virgo
Ducitur ad tumulum, diroque fit hostia busto.
Quæ memor ipsa sui, postquam crudelibus aris
Admota est, sensitque sibi fera sacra parari; 454
Utque Neoptolemum stantem, ferrumque tenen-
Inque suo vidit figentem lumina vultu : [tem,
“ Utere jamdudum generoso sanguine,” dixit;
“Nulla mora est: at tu jugulo, vel pectore telum
Conde meo” (jugulumque simul, pectusque re-
“Scilicet aut ulli servire Polyxena ferrem, [texit.)
Aut per tale sacrum numen placabitur ullum : 461
Mors tantum vellem matrem mea fallere posset.
Mater obest, minuitque necis mihi gaudia; quamvis

de iis dicitur qui parentibus, conjugi modo interfecta sit, diligenter matri bus, liberis privati sunt. Plus quam refert. Talthybius ibid. ver. 521 sqq. femina, superans sexum suum toleran 457. Jamdudum, continuo, quam dis calamitatibus ; ix. 543. plus quam primum, ut xi. 482. At tu. Ap. Eurip. ferre puellam Posse putes, ego dura ver. 563. rupto peplo, 'idov, inquit, tuli. Tan. Faber h. vers. ad artis re τόδ' ει μεν στέρνον, ώ νεανία, Παίειν gulas morose examinans, valde eum προθυμή, πσίσον. ει δ' υπ' αυχένα improbat, emendatque, Fortiter in Χρήζεις, πάρεστι λαιμός ευτρεπής όδε. felir. Æstum ejus componit Bur Dictis et factis sic ostenderat, se limannus qui suadet, Fortis (at infelir;) bentissime oppetere mortem ; jam ver. verum illud at hic vix habet suum lo. 460 sq. causam addit: malo equidem cum. Ordo verborum debebat esse, morte mea numen aliquod placare, virgo, infelix, sed fortis et plus quam quam servitutem ferre. Polyrena cum femina : sed licuit poetæ hæc verba vi, pro, ego : vide ad ver. 17. Eurip. transponere, ut centiesfactum videmus. ν.361. εμε την "Εκτορός τεχ' ατέρων

453. Memor sui, se esse virginem Tollwy cáow. Ferrem, sustinerem, regiam, et animum fortem servans. ut Heroid. v. 12. servo nubere tuli, et Hos mores spirat tam quæ sequitur sæpius apud Nostrum. Mors tantum, oratio, quam præclara cædis ipsius etc. Languidos judicat Burmannus narratio, vers. 475_480. ad exem et simul durissimos hos numeros, triplum Euripidis, ver. 345 sqq. Sibi bus vocibus in mugientem illam litesacra parari, pro, se destinatam esse ram m exeuntibus, et tribus ibidem hostiam, etiam apud Virgiliun, Æn. spondeis se subsequentibus ; mallet: ïi. 132. Non autem tum demum sen Mors tamen hæc vellem mea matrem sit, sed jam ante cognôrat. Neoptole- fallere posset. Fallere, latere. Mater nus sacerdos erat constitutus hujus obest ; dolor quo mater afficitur morte sacrificii; Euripides, ver. 223. Quo mea, animum meum cruciat.

cuncta: liber manes Vadit ad imos. Etiam Gestar apud Silium, ii. 367.

Homerum, Il. A. 99. ubi explicationis

redimat, etc. Cicero, Verr. v. 45. in

336

Non mea mors illi, verum sua vita gemenda est.
Vos modo, ne Stygios adeam non libera manes,
Este procul, si justa peto; tactuque viriles 466
Virgineo removete manus; acceptior illi,
Quisquis is est, quem cæde mea placare paratis,
Liber erit sanguis : si quos tamen ultima nostri
Verba movent oris; Priami vos filia regis, 470
Non captiva, rogat: genetrici corpus inemptum
Reddite; neve auro redimat jus triste sepulcri

, Sed lacrimis: tunc, quum poterat, redimebat et auro.”

473
Dixerat: at populus lacrimas, quas illa tenebat,
Non tenet: ipse etiam flens invitusque sacerdos
Præbita conjecto rupit præcordia ferro.
Illa, super terram defecto poplite labens,
Pertulit intrepidos ad fata novissima vultus.
Tunc quoque cura fuit partes velare tegendas,

465. Vos modo, etc.] Astabant lecti juvenes Græcorum, qui apprehenderent virginem; Eurip. ver. 545. Hos esse procul vult, ut libera, volens, non coacta, quod servile foret, moriatur. Hoc quoque sumpsit ab Euripide, ver. 548 : Εκούσα θνήσκω, μή τις άψηται χροός Τουμού: παρέξω γάρ δέρην εύκαρδίως. Ελευθέραν (non apprehensam) δε μ', ώς ελευθέρα θάνω, Προς θεών μεθέντες, κτείνατ'. 'Εν νεκρούσι γάρ Δούλη κεκλήσθαι, βασιλίς ουσ', aioxúvouai. Alio sensu apud Sene

Troad. 144. felix Priamus Dicite

nibus numerat hoc, quod parentes oc-
cisorum liberorum coacti fuerint redi-
mere pretio sepeliendi potestatem, Tune
-uuro: Hectoris corpus auro rede-
merat Priamus; Homer. II. Q. 299
sqq. Quod ille fecerat, id nunc He-
cubæ tribuitur.

474. Populus, exercitus Græcus
tumulum cingens. Tenebat, reprime.
bat. Magna in his et in sequentibus
virginis commendatio. Flens invitus-
que. Ου θέλων τε και θέλων, οίκτω
kópns, Eurip. ver. 560. Defectus, de-
ficiens, ut ix. 154. Succiduus poples
labanti tribuitur x. 458.

479. Tunc quoque cura, etc.] De studio moribundorum decore cadendi, post Cortium et Gesnerum ad Plinii Ep. IV. xi. 9. nonnulla collegit Klotzius ad Tyrtæum, p. 63: idque studium imprimis decebat virginem inge

Sed hæc quoque translata ex

cam,

liber Acheronta videre cupit.
471. Inemptum, ut á Apiarov apud

subjicitur άπoινoν. Neue auro
crudelitatis Verrinæ specimi.

causa

nuam,

summa

Quum caderet, castique decus servare pudoris.
Troades excipiunt, deploratosque recensent 481
Priamidas; et quid dederit domus una cruoris ;
Teque gemunt, virgo; teque, o modo regia conjux,
Regia dicta parens, Asiæ florentis imago;
Nunc etiam prædæ mala sors : quam victor Ulixes
Esse suam nollet, nisi quod tamen Hectora partu
Edideras : dominum matri vix repperit Hector.
Quæ corpus complexa animæ tam fortis inane,
Quas toties patriæ dederat, natisque, viroque,
Huic quoque dat lacrimas; lacrimas in vulnera
fundit;

490 Osculaque ore tegit, consuetaque pectora plangit; Canitiemque suam concreto in sanguine verrens, Plura quidem, sed et hæc laniato pectore dixit :

Euripid. ver. 569 : IIoMnv spóvolav suam servam habere vellet : quo nihil είχεν ευσχήμως πεσείν, κρύπτεινθ' tristius. & κρύπτειν όμματ' άρσένων κρεών. 488. Animæ tam fortis inane ; conPartes tegendas, modeste.

junge, inane anima ; unde discesserat 482. Quid—cruoris ; nam Priami anima tam fortis : Heroid. iii. 60. dæ omnes fuerant interfecti. Teque Sanguinis atque animi pectus inane. gemunt, etc. Præclare ad commisera In vulnera fundit; iv. 140. vulnera tionem faciendam valet hæc pristinæ supplevit lacrimis. Tegit ore suo os et præsentis fortunæ comparatio, ut et filiæ, ex more de quo vid. ad xii. 423. quæ sequuntur, ver. 509 sqq. Asia" quanquam anima nunc jam aufugeflorentis imago, cujus felicitas respon.

rat. Lenzius tamen legit exquisitius debat opulentiæ Asiæ minoris, cujus judicat, atque explicat, colligit oscula, florentissima pars parebat Priamo; osculatur. Ambo Regii codices tegit. Virg. Æn. ii. 556 : tot quondam popu Canitiemque, etc. Proprie verrit sanlis terrisque superbum Regnatorem guinem canis, sed maluit inverse, ca. Asiæ ; Seneca, Troad. ver. 6. Troja nos verrit in sanguine, ut ver. 961. columen pollentis Asiæ. Prade mala cæsariem per æquoru verrere. sors, vilis prædæ pars, quæ sorte dis 493. Sed et hæc, quæ deploratam tribuebatur : ipsa Hecuba apud Sene Hecubæ sortem egregie pingunt, et cam, ver. 58. præda quem vilis sequar?

commiserationem extorquent legentiMea sors timetur. Nisi tamen correc bus. Dolor ultime, ut x. 193. Tu dolor tioni aut exceptioni declarandæ inse es facinusque meum. Sine causa Heinruit, ut ver. 507. si tamen, Dominum sius matris MSS. Amb. et unius Patav. - Hector ; Hector virtute sua vix ef auctoritate, mutavit in matri; suadefecit, ut quisquam hostium matrem bat etiam Nata tuæ, quis enim superest VOL. IV.

Xx