Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Ultor adest Aphareus, saxumque e monte revulsum
Mittere conatur: conantem stipite querno
Occupat Ægides, cubitique ingentia frangit
Ossa: nec ulterius dare corpus inutile leto
Aut vacat, aut curat: tergoque Bianoris alti 345
Insilit, haud solito quemquam portare, nisi ipsum;
Opposuitque genu costis; prensamque sinistra
Cæsariem retinens, vultum, minitantiaque ora
Robore nodoso, præduraque tempora, fregit.
Robore Nedymnum, jaculatoremque Lycotan 350
Sternit, et immissa protectum pectora barba
Hippason, et summis extantem Riphea silvis,
Tereaque, Hæmoniis qui prensos montibus ursos
Ferre domum vivos, indignantesque solebat.
Haud tulit utentem pugnæ successibus ultra 355
Thesea Demoleon; solidoque revellere dumo
Annosam pinum magno molimine tentat:
Quod quia non potuit, præfractam misit in hostem;

343. Occupat, prævertit, ut Fast. i. 575. Occupat Alcides. Inutile, scil. armis, quod interdum additur. Heroid. i. 105. qui sit inutilis armis; Fast. iii. 173. Deus utilis armis.

345. Tergoque--ipsum. Frigidus jocus. Pars equina Centauri portabat humanam. Opposuit, pressit genubus costas, quo fortius hæreret. Retinens, retractam tenens. Minantia aut minacia ora tribui solent fortibus bellatoribus; vide Horat. II. Od. vii. 11.

352. Summis extantem Riphea silvis.] Heroes et Centauri tam immani robore, quam insigni magnitudine excellebant. Roboris signa habes vers. 281. 327. 341. 432. Nunc magnitudinem, quam jam ver. 343. ingentia ossa declaraverant, definit. Homerus, unde pendent cæteri, priscæ ætatis

homines comparat vel cum montibus, ut Polyphemum, Od. I. 191. vel cum arboribus, 11. E. 560. Ornate hujusmodi monstra describuntur a Virgilio, En. ix. 675 sqq. Hinc altus Bianor intelligendus ver. 345. et immania membra, ver. 501. Prehendi dicuntur feræ vagantes, quum vivæ capiuntur. Sic prensi boves Virgil. Georg. i. 285.

356. Dumo dictum volunt pro dumeto. Sed quid est solidum dumetum? et num recte dicitur pinum revellere dumeto? MSS. valde variant. Forte præstat cum Cantabrigiensi, Gronoviano et Regio tertio legere, solidaque revellere terra, aut cum uno, fundoque evellere ab imo. Radicitus eam evellere tentabat; quod quia non potuit, præfractam misit. Sic ver. 327. evellere terra Glandiferam quercum.

Sed procul a telo Theseus veniente recessit
Pallados admonitu, credi sic ipse volebat;

360

Non tamen arbor iners cecidit: nam Crantoris alti Abscidit jugulo pectusque, humerumque sinistrum. Armiger ille tui fuerat genitoris, Achille,

Quem Dolopum rector, bello superatus, Amyntor Eacidæ dederat pacis pignusque fidemque. 365 Hunc procul ut fœdo disjectum vulnere Peleus Vidit, "At inferias, juvenum gratissime Crantor, Accipe," ait: validoque in Demoleonta lacerto Fraxineam misit, mentis quoque viribus, hastam; Quæ laterum cratem perrumpit, et ossibus hærens

359. Venire et ire de volatu telo rum. Pallados admonitu; heroum præstantissimis numen aliquod adesse solebat in præliis, quod aut tela missa ab iis repellebat, ut v. 46. Pallas a Perseo; aut ipsos admonebat. Et Palladi tribuebantur, quæ quis prudenter fecerat. Iners, sine fructu. Abscidit ex abs et cado, non ex abs et scindo compositum esse monemus, ne claudicet syllaba. Jugulo; multi jugulum. Regii nostri, ut plurimi, jaculo habent; malim jaculum, ut sit non telum seu arbor, sed ictus; parum placent jugulo et jaculo.

363. Achille; quidam (et Regii codices) Achilles; sed præferunt poetæ alteram formam. De hac apostropha vide ad ver. 191. Armiger regius etiam v. 148. prælio interest. Ab Amyntore, Phoenicis patre, viii. 367. Achilles educatus; Il. I. 447. Dolopum. Etiam Phoenix apud Homerum, ver. 480. incolebam extremam Phthia oram, Δολόπεσσιν ἀνάσσων. Sape accensebantur Myrmidonibus, quibus Achilles imperabat; Virgilius, Æn. ii. 7. et 29; alii de Amyntoris regno aliter; Strabo, ix. p. 670. Rarior significatio, qua hic fides occurrit, decepit non modo librarios, sed ipsum

etiam Heinsium, ut præferrent fideque, id est, fideique. Sed recte observavit Burmannus fidem nunc esse signum et documentum, quod spondeat quasi de futuro, et certam spem faciat, ut apud Florum, i. 2: “Ancilia atque Palladium, secreta quædam imperii pignora, Janumque geminum, fidem pacis ac belli." Pacis pignusque fidemque significat Crantora Peleo obsidem ab Amyntore fuisse datum. Fœdus, fœdare et aioxývav de mutilatis corporibus solet adhiberi.

367. At; vide ad viii. 279. Inferias accipe; vide ad xi. 381. Fraxineam: vide ad v. 9. Mens, ira, furor; v. 13. Ira vim auget lacertorum, apud Silium, ii. 123. Asbyte post cædem Harpes totis annisa doloris Viribus intorquet hastam. Confer v. 32. Heinsius putat, scripsisse poetam, contentis viribus: contendere enim vires esse, omnes vires simul intendere. Burmannus legit, gentis quoque (vel cum) viribus, gentis nimirum Æacidarum. Herens intremuit et vix sequitur bene declarant corporis Demoleontis molem. Laterum crates ut pectoris et costarum crates Virgil. Æn. xii. 508; Prudent. Peristeph. xi. 57.

Intremuit: trahit ille manu sine cuspide lignum :
Id quoque vix sequitur: cuspis pulmone retenta est.
Ipse dolor vires animo dabat: æger in hostem
Erigitur, pedibusque virum proculcat equinis.
Excipit ille ictus galea clypeoque sonantes, 375
Defensatque humeros, prætentaque sustinet arma:
Perque armos uno duo pectora perforat ictu.
Ante tamen leto dederat Phlegræon, et Hylen,
Eminus; Hiphinoum collato Marte, Claninque.
Additur his Dorylas, qui tempora tecta gerebat
381
Pelle lupi, sævique vicem præstantia teli
Cornua vara boum multo rubefacta cruore. [dixi,
Huic ego, nam vires animus dabat; " Aspice,"

66

Quantum concedant nostro tua cornua ferro:" Et jaculum torsi; quod quum vitare nequiret, 385 Opposuit dextram passuræ vulnera fronti.

Affixa est cum fronte manus; fit clamor: at illum

373. Animus, Ovuòc, ira. Dolor iram excitabat et augebat; ver. 532. Possis tamen et animum de fortitudine capere. Eger, male se habens ex vulnere; vide Burmannum; Lenzius iratum, irritatum interpretatur. Erigitur sublatis pedibus anterioribus. Novum pugnæ genus. Proculcat, proculcare conatur. Multi habent conculcat. Ictus, pedum equinorum, sonuntes, cum sonitu incidentes. Excipere clypeo tela aut ictus, clypeum opponere telis. Defensare etiam xi. 373. et apud optimos auctores occurrit; vide Drakenb. ad Silium, i. 507. Sustinet, tenet prætenta, prætendit. Duo pectora, duplex pectus Centauri, humanum et equinum. Nam in pectore coibat forma humana et equina. Similiter apud Claudianum, xxxvii. 82. in cæde Pelori, cui pro pedibus duo angues, Mars uno ternas animas inficit ictu.

Lenzius vero hunc locum accipit de pectore dextro et sinistro.

379. Collato Marte, consertis armis, cominus pugnans cum hoste. Clanis memoratur etiam a Valerio Fl. 146. E pellibus luporum, taurorum, canum, etc. fieri olim solebant galeæ. Vara, introrsum curvata, lunata; vide Heinsium ad Amor. iii. 24. Regii nostri habent dura. Pyrrhum Epirotarum regem cornua hircina in galea gestâsse scribit Plutarchus: non subscribo interpretibus qui Dorylam putant itidem cornua bubula in galero gestâsse: quin manu gerebat potius, ut cervi cornua Exadius. LEM. Cruore eorum, quos jam interfecerat.

383. Vires animus dabat modeste præmissum a Nestore. Concedant, cedant, inferiora sint. Affixa est. Simile quid v. 124. Heinsius putat scribendum : Affixa cum fronte manu, fit clamor.

Hærentem Peleus, et acerbo vulnere victum, Stabat enim propior, mediam ferit ense sub alvum. Prosiluit, terraque ferox sua viscera traxit; 390 Tractaque calcavit; calcataque rupit ; et illis Crura quoque impediit, et inani concidit alvo. Nec te pugnantem tua, Cyllare, forma redemit, Si modo naturæ formam concedimus illi. 394 Barba erat incipiens: barbæ color aureus: aureaque Ex humeris medios coma descendebat in armos; Gratus in ore vigor; cervix, humerique, manusque, Pectoraque artificum laudatis proxima signis,

390. Terraque ferox, etc.] Foeda rursus res lectoribus ante oculos pingitur, ut ver. 269 sq. Sed bellicosis Romanis talia nauseam non fecisse videntur fœditate sua. Itaque etiam in Virgilio similia loca reperiuntur.

393-428. Nec te pugnantem, etc.] Locus pulcher et commode insertus. Ita enim aliquamdiu interrumpitur cædium descriptio, commiseratio movetur, et Centaurorum tam forma quam amor studiumque placendi cognoscitur. Etiam v. 47 sqq. pulcher juvenis in prælio, quicum una moritur amicus. Forma, pulchritudo. Redemit, liberavit a morte. Eleganter redimere nos dicuntur ea, quæ faciunt, ut malum aliquod a nobis avertatur. Mox conjunge naturæ illi, scil. bimembri, Centauris. Natura ponitur pro re aut homine, cui certa est natura, etiam a Cicerone aliisque. Male igitur Heinsius conjungebat, naturæ formam, et suadebat illis, scil. Centauris. A Silio, iii. 41. vocantur genus deforme. Barba incipiens, prima lanugo. Sic amor incipiens, nox incipens apud Nostrum. Aureus; vide ad ii. 319. Regii nostri cod. habent: barbe color aureus; aureaque Ex humeris, etc. et bene; ita et octo optimi ab Heinsio nominati, et plurimi alii: hic est versus dactylicus, ut apud Virgi

lium, Georg. ii. 69. et Æn. vi. 33. et apud Nostrum iv. 779. et vi. 507; vide insuper ad xv. 147. Quare non dubitavimus lectionem codicum, quam editor variorum et Burman. receperunt, in jus suum vindicare. Descendebat, melius quam vulgatum dependebat, Burmannus laudavit e Petronio, 18. descendentes ab aure capillos.

398. Regii nostri vigor. Proxima, scil. dignitate, vide Heynii Observationes in Tibull. p. 161. Laudatis, quæ omnium puncta tulerunt. Cum signis et picturis præstantissimorum artificum comparari solent pulcherrima corpora: confer x. 516. Cervix, humeri, manus, Et qua parte viri est, scilicet species. Facilior est lectio vulgata, Et quacunque vir est. Da ei caput equi, erit equus ille dignus Castore, in modάue, qui gaudet equis, et cui Cyllarus equus a Junone datus; conf. Suidas in hoc vocab. Sic eleganter in epiphonemate cum exclamatione aut admiratione rationem reddit, ut alibi ita (Cic. Att. vii. 2.) et adeo, idem Off. i. 11. Sessile nunc passive, in quo sedetur commode, novatum ab Ovidio videtur. Stare de carnosis et eminentibus membris; xiv. 283. colla tumere toris. De pectore toroso vide ad ii. 854.

Et qua parte viri est: nec equi mendosa sub illa Deteriorque viro facies: da colla, caputque, 400 Castore dignus erit: sic tergum sessile, sic stant Pectora celsa toris: totus pice nigrior atra:

Candida cauda tamen: color est quoque cruribus
Multæ illum petiere sua de gente; sed una [albus,
Abstulit Hylonome; qua nulla decentior inter 405
Semiferos altis habitavit femina silvis.

Hæc et blanditiis, et amando, et amare fatendo
Cyllaron una tenet: cultus quoque quantus in illis
Esse potest membris; ut sit coma pectine lævis,
Ut modo rore maris, modo se violave, rosave 410
Implicet; interdum candentia lilia gestet;
Bisque die lapsis Pagasææ vertice silvæ

Fontibus ora lavet, bis flumine corpora tingat:
Nec, nisi quæ deceant, electarumque ferarum
Aut humero, aut lateri prætendat vellera lævo. 415
Par amor est illis: errant in montibus una;
Antra simul subeunt: et tum Lapitheïa tecta

Certe

403. Color cruribus albus; tres crinibus, non improbante Burmanno, ut cauda et juba alba fuerit: at Centauri non habebant jubam. Petere, ambire alterius connubium; vide ad ix. 11. Modestius Burmanno videtur, quod in uno Heinsii est, cupiere, ut iii. 353. Multi illum juvenes, multæ cupiere puellæ, quanquam et ibi vulgo petiere: sed nihil hoc loco mutandum. Hylonome amare fatendo illum petiit. Abstulit dictum ut auferre præmium, prædam, etc. Mox vulgo decentior, ut passim decentes puellæ et decor puellarum; sed Burmannus e quinque MSS. prætulit nitentior, quia nitor et puellis convenit, (vide ad xi. 271,) et pecoribus bene habitis; vide ad ix. 47. Altis silvis, quia silvæ illæ in altis montibus, ut i. 568. prærupta silva;

Amor. I. i. 9. silvæ jugosa. Silvis dantur epitheta montium, ut mox ver. 412. vertex silva, et apud Horatium, II. Sat. vi. 91. dorsum nemoris; Virgilius, Æneid. vi. 256. juga silvarum.

407. Blanditiis, et amando; multi (et Regius noster A) blanditiis, et amans. Zeuxis etiam feminas Centaurorum biformes pinxit. Noster Hylonomes non formam descripsit, quam modo in Cyllaro notavit, sed cultum et placendi curam. Tenere verbum proprium in hac re. Quintilianus, Decl. 367. mulieris illecebris teneri.

409. Ut sit, etc.] Supple, curat. Coma se implicat floribus pro vulgari sententia, flores innexi sunt comæ. De Pagasis vide ad vii. 1.

417. Lapitheia tecta; antrum ar

« AnteriorContinua »