Imatges de pàgina
PDF
EPUB

Restabat: "6 Nunc," inquit, "ades, Dea muneris

auctor;"

673

Inque latus campi, quo tardius illa rediret,
Jecit ab obliquo nitidum juveniliter aurum.
An peteret, virgo visa est dubitare; coegi
Tollere, et adjeci sublato pondera malo;
Impediique oneris pariter gravitate moraque.
Neve meus sermo cursu sit tardior illo;
Præterita est virgo: duxit sua præmia victor. 680
Dignane, cui grates ageret, cui turis honorem
Ferret, Adoni, fui? nec grates immemor egit,
Nec mihi tura dedit: subitam convertor in iram;
Contemnique dolens, ne sim spernenda futuris,
Exemplo caveo, meque ipsa exhortor in ambos. 685
Templa Deûm matri, quæ quondam clarus Echion
Fecerat ex voto, nemorosis abdita silvis,
Transibant; et iter longum requiescere suasit.

Regius et Burmannus interpretantur, cum ardore et impetu, ut solent juvenes. Laudat Burmannus, iii. Art. Amat. 733. juveniliter arcum corripit, et ü. Trist. 117. nimium juveniliter uti ingenio. Adde supra, iiì. 626. juvenili guttura pugno rupit. Causa, cur fortiter jaceret, erat, quo tardius illa rediret.

679. Neve meus sermo, etc.] Frigida sententia. Præterita est virgo. Cl. Baconus hanc fabulam interpretatus, Atalantæ, inquit, id est, artis prærogativam et vigorem, mala aurea retardant: illa enim plerunque stadium deserit et ad lucrum declinat, etc. Quæ videre operæ pretium. Duxit, nempe uxorem, sua præmia, ut Perseus Andromedam, iv. 756. Sed Hygious, Hanc quum in patriam duceret. 681. Turis honorem ferret.] Alibi honores simpliciter de sacris. Tura VOL. IV.

dedit. Burm. mallet tura tulit, repetitione familiari nostro poetæ : utrumque Latinum est; vide ad i. 248.

684. Contemnique dolens ; deest me. Vulgo scribitur contemptuque dolens. Caveo, moneo aut prohibeo, ex juris Romani formulis; vide Ernest. clav. Cicer. hac voce.

686. Templa Deúm matri, etc. apud Apollodorum et Hyginum ingrediuntur Tò Téμevoc Aids, Jovis fanum. Clarus Echion. Quidam magnus. Recte Glareanus intelligit Echionem, Cadmi socium, cujus iii. 126. mentio fit; Atalanta enim hæc Schoeneïa fuit Bootica. Burmannus vero mallet, Echionem Arcadem, de quo viii. 311. intelligere, quia Noster cum aliis duas Atalantas confuderit. Ubi tandem confudit? Nemorosis silvis. Supra i. 568. Est nemus, quod claudit silva, ubi vide notam. Sic abdita esse solebant multa templa. Bb

Illic concubitus intempestiva cupido

689

Occupat Hippomenen, a numine concita nostro.
Luminis exigui fuerat prope templa recessus
Speluncæ similis, nativo pumice tectus,
Relligione sacer prisca: quo multa sacerdos
Lignea contulerat veterum simulacra Deorum.
Hunc init; et vetito temerat sacraria probro. 695
Sacra retorserunt oculos; turritaque Mater,
An Stygia sontes, dubitavit, mergeret unda.
Pœna levis visa est: ergo modo levia fulvæ
Colla jubæ velant; digiti curvantur in ungues;
Ex humeris armi fiunt; in pectora totum
Pondus abit; summæ cauda verruntur arenæ ;
Iram vultus habet; pro verbis murmura reddunt;
Pro thalamis celebrant silvas; aliisque timendi
Dente premunt domito Cybeleïa frena leones. 704

691. Burmannus per lumen intelligit fenestram et aperturam ædium, per quas lumen intromittitur, et ita Heinsius supra ver. 293. lumina capiebat. Sed nulla adest causa, cur hoc ita capiamus, quanquam sensus eodem redit. De nativo pumice vide ad iii. 159. Relligione sacer prisca, cultus inde ab antiquissimis temporibus. Cicero Verr. iv. 33. simulacrum summa atque antiquissima præditum religione. Veteres Dii, quorum simulacra vetusta.

695. Temerare, stupro polluere, ut ii. 592. Probrum passim de stupro.

696. Sacra, simulacra. Retorti oculi, ut alibi aversæ aures, signa iræ divinæ. Turrita mater, Cybele, quæ Fast. iv. 224. turrigera Dea dicitur, et cui ver. 219. turrita corona tribuitur. Causa ibidem redditur hæc, quia Phrygiis urbibus turres dederit. Ibi Burmannus turritam Deam cum comitatu e monumento antiquo exprimendam

700

curavit. Sed Lucret. ii. 606. Muralique caput summum cinxere corona, Eximiis munita locis quod sustinet urbes. Dubitavit, cogitavit, secum deliberavit.

698. Ergo modo.] Heinsius malit tergum et modo levia, etc. Deest auctoritas. Plinius, Hist. Nat. viii. 15. de leonibus: "Colla armosque vestiunt jubæ-Leonum animi index cauda. Immota ergo placidus, clemens, blandientique similis, quod rarum est: crebrior enim iracundia ejus. In principio terra verberatur, incremento terga, ceu quodam incitamento, flagellantur. Vis summa in pectore." Iram vultus habet. Supra vi. 35. confiteri vultibus iram; Trist. ii. 525. vultu fateri iram.

704. Premunt, mordent. Lucret. ii. 600. Hanc (Cybelen) veteres Graiúm docti cecinere poeta Sublimem in curru bijugos agitare leones-quia quamvis effera proles Officiis debet molliri victa

Hos tu, care mihi, cumque his genus omne ferarum, Quæ non terga fugæ, sed pugnæ pectora præbent, Effuge; ne virtus tua sit damnosa duobus.

710

Illa quidem monuit, junctisque per aera cygnis, Carpit iter; sed stat monitis contraria virtus. Forte suem latebris, vestigia certa secuti, Excivere canes, silvisque exire parantem Fixerat obliquo juvenis Cinyreïus ictu. Protinus excussit pando venabula rostro, Sanguine tincta suo; trepidumque, et tuta petenTrux aper insequitur; totosque sub inguine dentes Abdidit, et fulva moribundum stravit arena. Vecta levi curru medias Cytherea per auras

parentum. Noster Fast. iv. 215. Cœpi, cur huic, genus acre, leones, Præbeat insolitas ad juga curva jubas? Desieram. Capit, feritas mollita per illam Creditur. Id curru testificata suo est. Conf. et Servius ad En. iii. 113. Cæterum ex sententia Palæphati et Heracliti, Hippomenes et Atalanta, quum inter venandum se in speluncam contulissent, devorati sunt a leone et leæna; quas feras quum comites postea exeuntes e spelunca vidissent, illos mutatos in leones crediderunt.

708. Junctis, scilicet, currui ; vecta curru, cui juncti cygni. Horatius, III. Od, xxviii. 15. Venus Paphon junctis visit oloribus. Veneris enim currus trahebatur modo a columbis, modo a cygnis. Per aera carpit iter. Supra iv. 615. brevius, carpebat aera. Virtus, fortitudo, animus venatorius: stat contraria, non obtemperat. Proprie contrarii stant, qui diversas partes aut sententias vel in acie vel in senatu sequuntur.

710. Suem.] Aprum. Sues autem et apri Veneri sunt invisi propter Adonidis cædem: unde proverbium apud

[tem

716

Græcos in eos, qui rem ingratam alicui faciunt: 'Αφροδίτη ἂν ἔθυκεν, hoc est, Veneri suem sacrificavit. Vestigia certa. Unus Basileensis vestigia trita: sed certa opponitur obscuris, ut jam alicubi monuimus. Exciri et ex

citari e latebris, cubilibus, a canibus proprie dicuntur feræ. Senec. i. de Clem. 16: "Idem facit venator, qui instituit catulos vestigia sequi, quique jam exercitatis utitur ad excitandas vel persequendas feras." Silvis exire. Phædrus, I. ii. 9. feræ excitatæ exitus notos petunt. Juvenis Cinyreius. Adonis Cinyræ ex Myrrha filius.

713. Pando-rostro.] Septem curvo rostro. Regii nostri pando. Secundum Propertium, II. x. 53. id factum in Idalio, Cypri monte: Testis, qui niveum quondum percussit Adonem Venantem Idalio vertice durus aper. Mortem Adonidis et aprum hunc carmine Anacreontico celebravit Theocritus, Id. 30. Ibi aper prætendit, se id imprudentem fecisse, quum amore incensus femur Adonidis osculari voluerit.

717. Levi curru; vide ii. 531,

Cypron olorinis nondum pervenerat alis.
Agnovit longe gemitum morientis, et albas
Flexit aves illuc: utque æthere vidit ab alto 720
Exanimem, inque suo jactantem sanguine corpus,
Desiluit, pariterque sinus, pariterque capillos
Rupit, et indignis percussit pectora palmis :
Questaque cum fatis; "At non tamen omnia vestri
Juris erunt," inquit: "luctus monumenta mane-
bunt
725
Semper, Adoni, mei; repetitaque mortis imago
Annua plangoris peraget simulamina nostri.
At cruor in florem mutabitur: an tibi quondam
Femineos artus in olentes vertere menthas,
Persephone, licuit? nobis Cinyreïus heros

719. Agnovit longe gemitum.] Expressit Virgilium, Æn. x. 843. Agnovit longe gemitum præsaga mali mens. Exanimis nunc moribundus; jactabat enim adhuc corpus. Sed Heinsius, vel invitis membranis, scribendum censet, semanimem, ut vii. 850. Indignis: vide ad i. 308.

724. Queri cum aliquo illustravit Heinsius ad Velleium, ii. 130. At non. Vulgo (et in nostris Regiis) et non: vide ad viii. 279. Vestri juris ut supra ver. 37 non omnia, quæ ad Adonidem pertinent, absumetis. Repetita. Secundus Mediceus rediviva; Heinsius conjicit recidiva, de qua voce ipse exponit ad Claudianum, Phonic. Regii nostri repetita. Imago, repræsentatio. Similiter fere Virgilius, Æn. ii. 269. ubique pavor et plurima mortis imago. Peraget simulamina phrasis, simulabit, imitabitur: simulamen Ovidiana vox ut firmamen et alia in amen desinentia. Intelliguntur Adonia, quæ inter Phoenices orta mox accepta sunt a pluribus gentibus.

mera

Primo die sacrorum illorum Veneris

730

et Adonidis simulacra circumferebantur ritu funebri; mulieres laniabant capillos, percutiebant pectora palmis, addebantque et reliqua luctus signa.

729. Femineos artus, etc.] Solent Dii sua consilia et facta aliorum Deorum auctoritatibus, more hominum, tueri. In femineos artus et heros gravis oppositio. Mentha aut mintha herba, in quam Mintha nympha, Pollucis pellex, mutata erat; Lactantius, Argum. Oppianus, Halieut. iii. 113. κωκύτιδα νύμφην vocat, quia Cocyti filia. Olentes propter suavem odorem. Plinius, xix. 8: "Mentæ nomen suavitas odoris apud Græcos mutavit quum alioqui mintha vocaretur, unde Nostri nomen declinaverunt. Grato menta mensas odore percurrit in rusticis dapibus." Hine Græcis etiam novooμoc dicta. Dioscor. iii. 41 : Ηδύοσμος, οἱ δὲ μίνθην, γνώριμον βοτάνιον. Vide Hemster husium ad Aristoph. Plut. p. 97. Nobis invidiæ erit, nobis invidiam, convicia eonciliabit.

Invidiæ mutatus erit?" Sic fata, cruorem

Nectare odorato sparsit: qui tactus ab illo
Intumuit, sic, ut pluvio perlucida cœlo

Surgere bulla solet: nec plena longior hora [tus; Facta mora est, quum flos de sanguine concolor orQualem, quæ lento celant sub cortice granum, 736 Punica ferre solent: brevis est tamen usus in illo; Namque male hærentem, et nimia levitate caducum Excutiunt îdem, qui præstant nomina venti.

733. Pluvio.] Hoc paulo brevius et obscurius dictum. Sensum tamen assecutus est Burmannus, " quum pluvia cadit in aquam, surgit bulla ex gutta." Plena, integra.

736. Sub cortice.] Malus punica, sive granata rubicunda habet et poma et grana et flores. Schol. Nicand. ad Theriac. p. 63; Martialis, i. Ep. 44; Columella, x. Punica, scil. mala; Fast. iv. 607. solvit jejunia granis, Punica que lento cortice poma tegunt; IV. Pont. xv. 8. in horto fertilis arvi Punica sub lento cortice grana rubent. Sed Heinsio durior justo, ut est, visa ellipsis rov mala. Quum igitur novem MSS. habeant grana, suadet, qua lento celantur (aut celant se) cortice, grana Punica, etc. aut etiam celantur tegmine. Celare pas

sim pro, tegere, ut celat amictu ora, Fast. ii. 819; et vultus velamine celat, ib. vi. 579.

737. In illo, ejus vide ad versum 651. Male, non firmiter. Etiam iii. 730. frondes male hærentes; Hor. I. Sat. iii. 31. male in pede calceus hæret. Sed supra iv. 27. non fortiter hæret asello, pro quo Horat. III. Od. xxiv. 55. simpliciter Hæret equo, quia hærere jam in se habet notionem imbecillitatis. Præstant nomina Heinsius probavit post nostratem Ménage, cujus ingeniosum et eruditum vide opus, quod Gallicas origines inscripsit. Adonidis cruor in anemonen florem mutatus est, qui ab ávéμov, a vento, nomen deducit. Plinius, xxi. 23:"Flos nunquam se aperit, nisi vento spirante, unde et nomen accepit."

« AnteriorContinua »