400 Me sine ferre tibi; non est mea pigra senectus. timorem, 408 Sedulitas erit apta tibi: nec sentiet unquam dere fidem debebat sequi, sed opem etiam ferre. Verum mutavit orationem et nutricem ipsam loquentem induxit. Sqq. de furore, quem philtra excitant, accipienda. Noster, Art. Am. ii. 106. Philtra nocent animis, vimque furoris habent. Confer. Juvenalis, Sat. v. 609 sqq. Talis furor sanari etiam solebat magico ritu seu magicis artibus, quas commemorat Plinius, xxxii. 10. In iis herba potissimum et carmina, quibus etiam nocebatur. Propertius, III. iv. 25. Non me moribus, sed herbis improba vicit; et viii. 23. Quid queror, heu, misero carmen nocuisse? quid herbas? Habeo magam, quæ, etc. Lustratio fiebat etiam ad depellenda mala, ut morbos, etc. Tibullus, I. v. 11. 400. Rear, conjiciam. Certe fortuna domusque, etc. Calamitates tibi tuæque domo nullæ sunt. In cursu est, prospere tibi tuisque omnia cedunt. Passim apud Nostrum dolor, furor, spes, etc. dicuntur in cursu esse: vide Heinsium. Alibi concipere nefas est vel excogitare nefas, vel excogitatum committere. Sic Cicer. Cat. ii.4. concipere scelus; Tusc. i. 30. concipere fraudes; Horat. II. Od. xiii. quidquid concipitur nefas. Sed hoc loco concipere mente nil aliud nisi, suspicam. 407. Complectens-membra.] Pro membra unus Mediceus nata, quod venustum videbatur Heinsio, quia natæ alumnæ vocabantur a nutricibus, et hæ vicissim matres ab alumnis recepit vero colla secundo Palatino. 410. Exiluit.] Et gestibus et verbis præclare expressit furorem. Quærere, quid doleam: scelus est, quod scire laboras." 66 413 420 Horretanus; tremulasque manus annisque metuque 66 videtur pro, per numen jurans. Burmannus vero prioris Gronovii MS. lectionem præfert: Dicere, jurato promissaque numine firmat. Causa hoc præferendi fuit hæc, quia jurare numen pro, jurare per numen recte dicitur: vid. Drakenb. ad Silium, viii. 105. 431. Festa pia Cereris.] In honorem Cereris eoμópopov, s. legiferæ, annua sacra a multis Græciæ civitatibus, maxima autem religione ab Atheniensibus, celebrabantur, Thesmophoria inde dicta. Eaque sacra sine dubio et hoc loco intelligenda sunt. Agebantur enim non nisi a feminis ingenuis inde a die 14 mensis Pyanepsionis (qui erat mensium autumnalium pri Illa, quibus nivea velatæ corpora veste 440 Utque domum rediit: "Gaude mea," dixit, "alumVicimus." Infelix non toto pectore sentit [na; Lætitiam virgo; præsagaque pectora morent. 444 Sed tamen et gaudet: tanta est discordia mentis! Tempus erat, quo cuncta silent, interque Triones mus) per quinque dies. Mulieres illæ velatæ erant vestibus niveis, in signum intemeratæ sanctitatis, et quum per quinque illas noctes, tum per quatuor proxime præcedentes, et a Venere abstinere, et summæ modestiæ operam dare debebant. Hinc pia matres; piæ enim, quæ Deorum sacra rite colunt : vide Meursii Græc. feriatam in eoμopópia. Burmannus tamen putat, in animo habuisse poetam festum Cereri sacrum, quod in Oriente celebratum sit (at istius festi nulla extat memoria ;) nam in Thesmophoriis tres modo noctes pure se habuisse matronas, (quod est falsum; vid. Potteri Archæol. Græc. tom. i. p. 883. ed. Ramb.) neque se de primitiis oblatis quidquam reperisse. Negari sane non potest, primitias non tam in Thesmophoriis, quam in Oaλvoioic potius, oblatas Cereri et Baccho, sed Noster non semel confudit diversa. Tactusque viriles, concubitus cum maritis. 435. Cenchreis.] Auctor Argument. Myrrham Cinyræ et Cenchreidis filiam dicit; Hyginus, fab. 68. Smyrna Cinyræ Assyriorum regis et Cenchreidis filia. 437. Vacuus lectus, quum alter conjugum sacrorum causa seorsim secubat, est etiam Amor. III. x. 2. et Epiced. Tibul. ver. 33. Viduum cubile Amor. II. x. 17. Desertus lectus Heroid. i. 7. Et qui solus cubat, viduas exigit noctes, ibid. xix. 69. Nacta gravem. Apud Hyginum, fab. 164. Myrrha ipsa patrem inebriat. 441. Adducere.] Lenones et lenæ alibi et proprie meretrices stupri causa dicuntur ad aliquem deducere, (Cic. Ver. iii. 34.) et perducere, Ver. v. 12. Hinc. Ver. i. 12. perductores sunt lenones; vide Grævium ad Sueton. Cæs. 49. et Ernesti Clav. Cic. s. his vocibus. 443. Vicimus, formula exultantis propter spem certam. Flexerat obliquo plaustrum temone Bootes. Ter pedis offensi signo est revocata: ter omen [dorem; It tamen; et tenebræ minuunt, noxque atra puNutricisque manum læva tenet; altera motu 455 447. Bootes.] De Boote ejusque plaustro vide ad ii. 176. Is ubi media nocte culmen cœli attigit, et inde vergere incipit, flectit plaustrum, quod tunc obliquum temonem habet; Lucanus, ii. 237. Parrhasis obliquos Helice quum verteret axes; infra xi. 257. inclinato temone: contra equi solis surgunt elato temone apud Claudianum, Olybr. Cons. 4. Jam antiquissimi poetæ a siderum septemtrionalium culminatione mediam noctem designârunt; vide Heynii Excursum, ii. ad En. ii. ; et Brouckh. ad Propertium, I. eleg. xvi. 23. 448. Ad facinus venit.] Egregie hæc finxit rei turpitudinis declarandæ causa. Luna et sidera se abscondebant, ne offenderentur aspectu tam nefarii facinoris, et ut res tam atrox in densissimis tenebris perpetraretur. Fugit cælo, tegitur nubibus, ut non cernatur, ut fugisse videatur; Virg. Georg. i. 441. sol conditus in nubem medio refugit orbe. Suo, nocti proprio et usitato. Sic Virgilius, Georg. iv. 190. de apibus, sopor suus. Primos tegis, Icare, vultus. Commode Icarum præ pudore se abscondentem inducit, cujus filia Erigone pia satis in patrem fuerat. Nempe Icaro (quem alii Icarium appellant; vide Munker. ad Hyginum, fab. 130) a pastoribus Atticis, quos ebrios fecerat, interfecto, Erigone adeo doluit patris mortem, ut super corpus ejus in arbore suspendio vitam finiret. Deorum voluntate ambo inter sidera relati sunt. Erigone signum Virginis, Icarus Bootes in sideribus est dictus. Hygin. dicto loco, et P. A. ii. 4 et ab eodem fab. 254. Erigone inter mulieres piissimas refertur: confer. Tibullus IV. i. 9 sqq. Sacrata, inter sidera relata; vide ad ix. 88. Pio amore, propter pium amorem. 452. Ter pedis offensi, etc.] Neque infaustis omnibus, iisque ter repetitis, a conatu suo deterreri potuit. Offensio pedis in limine maxime sinistrum signum, id est, omen, apud Veteres ; videatur Tibul. I. iii. 19. et Noster I. Trist. iii. 55; Amor. I. xii. 4. Tertium demum omen priora firmabat ; Heroid. iv. 7 sq. Hinc etiam superstitiosi ter sortilegorum sortes tollere solebant; Tibullus, I. iii. 11. De bubone vide ad v. 543. Nostris dicitur der Schuhu, estque e genere strigum, de quibus ad vii. 269. diximus. Carmen letale, cantus lugubris malum exitum præsagiens. 454. Minuunt pudorem, quia non verendum erat, ut animadverterentur a quopiam. 455. Nutricisque manum, etc.] Hic locus ingeniose scriptus, ita ut virginem palpantem in tenebris et cum tremore accedentem ad patris lectum veluti oculis cernamus. Motu cacum iter explorat, Novem tactu: egregie Cæcum iter explorat: thalami jam limina tangit; Et scelus, et natam; verbisque dolore retentis, motu dextræ cæcum iter explorat. Cacum iter, via, qua incedebat in tenebris, quam cernere adeo nequibat. Hanc motu dextræ explorat, palpat manu, an obstet aliquid, quo offendatur. Expressit autem Tibul. II. i. 76 sqq: Ad juvenem tenebris sola puella venit, Et pedibus prætentat iter, suspensa timore, Explorat cæcas cui manus ante vias." Virgilius, Mor. 6. Sollicitaque manu tenebras explorat; confer et Cirin, 209 sqq. Mox singulas ejus actiones recenset, limina tangit, etc. Iis, quibus animus linquitur, aut qui tremunt, suavi imagine tribuitur poples succiduus, id est, labans; poples defectus, id est, deficiens, xiii. 477. 462. Cunctantem longæva manu.] Nutrix, quoniam videbat, si virgo VOL. IV. $ frustra esset reversa, mox rediturum furorem, ipsa cunctantem deducit. Altus erat lectus magnificentiæ causa. Junait, fecit ut jungerentur. 465. Obscænus, in quo res obscena agitur. Viscera. Tibullus, I. vi. 66. nata sanguis est tuus. 468. Sceleri ne nomina desint, ut ipsi nominibus utantur, quibus scelus indicetur. Plena patris, plena seminis paterni. Plautus, Amphytr. Sed quum te gravidam, et pulchre plenam aspicio, gaudeo. Noster, xi. 265. ingentique implet Achille. Concepta crimina, fœtum per crimen conceptum; iii. 268. manifesta crimina pleno fert |