456

Byblida cum Cauno prolem est enixa gemellam.
Byblis in exemplo est, ut ament concessa puellæ:
Byblis Apollinei correpta cupidine fratris,
Non soror ut fratrem, nec qua debebat, amavit.
Illa quidem primo nullos intelligit ignes ;
Nec peccare putat, quod sæpius oscula jungat,
Quod sua fraterno circumdet brachia collo;
Mendacique diu pietatis fallitur umbra.
Paulatim declinat amor; visuraque fratrem
Culta venit, nimiumque cupit formosa videri :
Et, si qua est illic formosior, invidet illi.

ma,
vel præstantia formæ (quod habet
unus Mediceus, ut præstantis animi
apud Virgilium) legi; multi Codices
præstantia forma ; vulgo præstanti cor-
pore nympha. Corpora de una nym-
pha interpretatur Gierig, quod diffi-
cile receperim. Byblis an Biblis scri-
bendum est dubium; Sthephanus By-
zant. in Búßlog eam Byblen vocat.
Byblidis nomen casu, non consilio
aliquo, in trium versuum principio
repetitum. Regii nostri Codices scri-
bunt Biblis, sed melius, ut docet Hein-
sius, Byblis. Conon apud Photium
ait Byblidem a Cauno fuisse perdite
amatam, in quo a cæteris auctoribus
discedit: nam quod et nuce arbore se
suspendisse Byblis ab illo traditur, id
ipsum Ovidius quoque, Art. Amat. i.
283. testatum reliquit hisce verbis:
Byblida quid referam, vetito quæ fra-
tris amore Arsit, et est laqueo fortiter
ulta nefas. Meminit ejus quoque in
Ibide, versu 357. Hyginus, fab. 243.
de morte quidem violenta, sed de
genere nihil dicit.

453. Byblis in exemplo, etc.] Præmittit sententiam moralem, quam suppeditat fabula: in exemplo est, exemplum dat, exemplo suo monet. Concessa, juvenes, quos licet amare. Horat. I. Sat. iv. 113. concessa Venere

VOL. IV.

460

uti; Noster infra ver. 637. inconcessa spes Veneris; Horat. III. Od. vi. 27. Impermissa gaudia. Apollineus ab avo paterno, mox ver. 573 juvenis Mœandrius ab avo materno. Qua, quantum, ut in illo, qua licet et possum. Sic etiam quo; A. A. i. 285. Myrrha patrem, sed non quo filia debet, amavit. Confer, in eodem libro, versum 745; sed mox, versu 509. rursus, nisi qua fas est. Καύνιος ἔρως in proverbium abiit de inconcesso amore.

456. Illa quidem primo, etc.] Jam exemplo insigni ostenditur, quomodo gradatim crescant cupiditates in animo, novaque, dum iis indulgemus, incrementa capiant. Intelligit, sentit. Ignes opp. ver. 459. pietati. Mendaci umbra; fallenti specie. Duo habent mendacis, ut ad pietatis referatur. Pietas, id est, amor sororius, qui non urit ut amor, quo juvenes et virgines erga se ardent.

460. Declinat, scil. a pietate: aut declinare pro, inclinare; Horat. I. Od. xxxiii. 5. in asperam declinat Pholoen. In prosa foret, sed paulatim declinat, quia cohæret cum ver. 456. Illa quidem, etc. Culta venit, primus gradus declinantis amoris, simul invidet aliis, zelotypia uritur.

P

Sed nondum manifesta sibi est; nullumque sub illo Igne facit votum; verumtamen æstuat intus; 464 Jam dominum appellat; jam nomina sanguinis odit; Byblida jam mavult, quam se vocet ille sororem. Spes tamen obscœnas animo demittere non est Ausa suo vigilans: placida resoluta quiete [fratri Sæpe videt, quod amat: visa est quoque jungere Corpus, et erubuit, quamvis sopita jacebat. Somnus abit: silet illa diu, repetitque quietis Ipsa suæ speciem, dubiaque ita mente profatur: "Me miseram! tacitæ quid vult sibi noctis imago? Quam nolim rata sit! cur hæc ego somnia vidi?

463. Sed nondum manifesta sibi est, nondum scit, nec credit, quo declinet amor, aut quid sibi velit illa animi affectio. Sub illo igne, ardens illo igne. Sub hoc sensu amat in primis junior Plinius. Votum, ut potiatur amato, more amantium.

465. Domini et domine vocabula, quæ olim tyrannidis vim haberent, Augusti temporibus in blanditiis habebantur, monente Ernestio ad Sueton. Aug. 53. Hinc etiam amantes ita se appellare solebant. Noster Amor. III. vii. 11. Et mihi blanditias dirit, Dominumque vocavit. Plura de hoc vocabulo diximus ad Plin. X. Ep. ii. 1. Sanguinis, consanguinitatis.

467. Spes animo (pro, in animum) demittere, spes animo concipere. Etiam descendere in animum dicuntur, quæ in eo excitantur, ei traduntur. Obscanus, incestus, ut x. 465. Quod amat solenne pro, quem et quam amat. vii. 23. Placida tantum ornat. Resoluta vide ad vii. 185. jungere corpus, pectora proprie de Venere, ii. 604: Miscere pectora dixit Statius, II. Silv. i. 206; Tibul. I. i. 69. jungere amores; et Eleg. ix. 76. jungere Venerem ;

470

Cic. Off. i. 4. conjunctio simpliciter de coitu. Sopita jacebat plenius quam, sopita erat xi. 238. somno vincta jacebas. Hæc et sequentia egregie pingunt voluptatis illecebras, et certamen cupiditatis cum ratione. Primum erubescit et aversatur somnium, sed mox diligentius de eo cogitare incipit. Comparat rei turpitudinem cum gaudiis in somnio perceptis, sed his diutius immoratur et fortius, quam illi. Contenta esse vult somnio, sed dulcedo ejus efficit, ut eventum quoque ejus optet. Mox succurrunt exempla Deorum hominumque, qui idem fecerant. Atque ita animus anceps tandem inclinat ad flagitium, voluptatisque illecebræ vincunt sanam ratio

nem.

471. Somnus dicitur venire, abire et (ver. 479.) redire. Ipsa, sua sponte, et cum voluptate. Species quietis, species per quietem oblata, somnium. Mox noctis imago. Variat oratio. Tibul. III. iv. 9. omina noctis.

473. Tacita nox, ut silens: Virg. Æneid. ii. 255. tacitæ silentia luna. Rata, quibus eventus constat. Talia somnia etiam vera dicuntur ab Horatio, Sat. x.

Ille quidem est oculis quamvis formosus iniquis;
Et placet, et possum, si non sit frater, amare; 476
Et me dignus erat: verum nocet esse sororem.
Dummodo tale nihil vigilans committere tentem;
Sæpe licet simili redeat sub imagine somnus.

Testis abest somno, nec abest imitata voluptas. 480
Pro Venus, et tenera volucer cum matre Cupido!
Gaudia quanta tuli! quam me manifesta libido
Contigit! ut jacui totis resoluta medullis!
Ut meminisse juvat! quamvis brevis illa voluptas,
Noxque fuit præceps, et cœptis invida nostris. 485
O ego, si liceat mutato nomine jungi,

Quam bene, Caune, tuo poteram nurus esse parenti!
Quam bene, Caune, meo poteras gener esse parenti!
Omnia, Dî facerent, essent communia nobis,

Præter avos: tu me vellem generosior esses. 490 Nescio quam facies igitur, pulcherrime, matrem:

Resoluta, libidinis sensu, ex præcepto, quod ipse poeta dedit Art. Amat. iii. 793: Sentiat ex imis Venerem resoluta medullis Femina. Confer ibid. ii. 683. Etiam juvat solenne de gaudiis venereis, vide Burm. ad Heroid. xv. 134.

488. Quam bene, Caune, meo, etc.] Quidam hunc versum omittunt; sed similis repetitio versus præcedentis et alibi occurrit, ut i. 325; vi. 16.

490. Avi, nunc omnino majores, genus. Hinc addit, Tu me vellem, etc. Hoc optat Byblis, quia tunc Caunus ad stuprum sine metu repulsæ ferretur. BURM. Tanaq. Faber hæc concoquere non poterat suadebat igitur saltem facerent alienior esses. Unum, quod frater es, habemus a Natura, sed id ipsum obest. Non igitur erat, cur Heins. hunc locum adulterinum judicaret, aut emendaret, una.

At mihi, quæ male sum, quos tu, sortita parentes, Nil nisi frater eris: quod obest, id habebimus unum. Quid mihi significant ergo mea visa? quod autem Somnia pondus habent? an habent et somnia pondus?

495

Di melius! Dî nempe suas habuere sorores.
Sic Saturnus Opim, junctam sibi sanguine, duxit,
Oceanus Tethyn, Junonem rector Olympi.
Sunt Superis sua jura: quid ad cœlestia ritus
Exigere humanos, diversaque fœdera tento? 500
Aut nostro vetitus de corde fugabitur ardor:
Aut, hoc si nequeo, peream, precor, ante; toroque
Mortua componar, positæque det oscula frater.
Et tamen arbitrium quærit res ista duorum.
Finge placere mihi: scelus esse videbitur illi. 505
At non Eolidæ thalamos timuere sororum.

494. Significant, onμaivovoi, portendunt, verb. pr. de somniis, ominibus, prodigiis, quæ inde significationes Deorum dicuntur; Cic. Cat. ii. 13. Pro ergo Heinsius conjicit ægræ, id est, amanti, aut cum primo Gronoviano misera. Pondus, vim; Heroid. vii. 65. nullum sit in omine pondus. Di melius, scil. dent, ferant: abominandi formula; vide vii. 37; Tibul. III. iv. 1. Di meliora ferant, nec sint insomnia vera. Nempe objectioni nunc inservit. Habuere in matrimonio.

499. Sunt Superis sua, etc.] Jam se corrigit. Sua, ipsis propria et ab humanis diversa, ad cœlestia exigere, cum cœlestibus comparare, et sic eorum pretium æstimare. Fadera, matrimonia, aut omnino jura. Fœdus omne id, de quo inter plures convenit.

503. Componar, positæque.] Post componar, repetit simplex positaque,

ut viii. 653. resecat sectamque. Componere quum omnino sit, ornare: etiam mortui, cum ornatu funebri decorantur ad exequias, dicuntur componi. Ardor Byblidos tantus est, ut posita etiam oscula optet a fratre.

504. Arbitrium, lubitum, voluntatem. Quærit, requirit, opus habet.

506. At non Eolidæ. Non attingitur hie, ut Safftius putabat, Macarei et Canaces fabula; nam ea potius valuisset ad extinguendas obscœnas Byblidis flammas; sed Eolus sex filios habuisse legitur, quibus sorores in matrimonium dederit; Homerus, Od. K, 6. Timuere, aversati sunt. Hos, tam antiquos et vulgo parum notos. Affectus ea nobis suppeditat, quæ nos scire ipsi ignorabamus ante. Paravi, nota mihi feci. Quo feror? ad quorum exemplorum imitationem rapit me furor? Nec; Heinsio placet ne. Qua, quantum, ut ver. 455. Sic ratio vicisse videbatur, ut vii. 72 seq.

Unde sed hos novi? cur hæc exempla paravi?
Quo feror? obscœnæ procul hinc discedite flammæ;
Nec, nisi qua fas est germanæ, frater ametur.
Si tamen ipse mei captus prior esset amore, 510
Forsitan illius possem indulgere furori.

Ergo ego, quæ fueram non rejectura petentem,
Ipsa petam? poterisne loqui? poterisne fateri?
Coget amor; potero: vel, si pudor ora tenebit,
Litera celatos arcana fatebitur ignes."
515
Hæc placet, hæc dubiam vincit sententia mentem.
In latus erigitur, cubitoque innixa sinistro,
"Viderit; insanos," inquit, "fateamur amores:
Hei mihi! quo labor? quem mens mea concipit ig-

nem ?"

Et meditata manu componit verba trementi.

512. Rejectura; multi neglectura ; primam syllabam rov rejicere fere semper produci docuit Burmannus. Rejicere, repudiare. Terent. Phorm. IV. iv. 5. si altera illa magis instabit, forsitan nos rejiciet. Vide Gebhard. Crepund. iii. 10.

514. Ora tenebit, os continebit, præcludet: vocem præcludere et continere alii dixerunt. Litera pro, literæ : litera arcana, quæ continet rem arcanam. Heroid. xvii. 265. eleganter, conscia mentis litera.

516. Vincit sententia mentem, id est, determinat. Apud Antoninum Liberal. cap. 30. Byblis constituit, ne amorem in fratrem prodat, saxo se dejicere; quo facto, mutatur a Nymphis. Sed Noster prætulit rationem eam, in qua ingenium ostentare posset. Et est sequens locus ingeniosissimus. Dum enim poeta singulas Byblidis actiones exponit, res non narrari, sed ante oculos agi videtur; et quo melius naturam fluctuantis animi expressit, eo majore laude dignus

519

est. Viderit vox eorum, qui curam et judicium alicujus rei alteri relinquunt.

Medi

520. Meditata; Leidensis mediata, quod a librario sequioris ævi esse, qui dimidiata verba forte in Minucio Felici legerit, Burmannus indicat. tata, passive, literas antea animo conceptas. Componit, scribit, ceræ mandat. Ferrum; Leidensis tertius tenet calamum pro varia lect. cum glossa ascripta stilum ferreum. Et calamum in simili loco Ep. xi. 2. legitur. In Regio uno et 3 aliis hic ver. præponitur præcedenti. Uterque ordo ferri potest. Damnat tabellas, improbat quæ scripserat in tabellis. Durum tamen hoc visum est interpretibus: Heinsius itaque conjicit mandatque tabellis, quod vix probabitur cuipiam; nam hoc idem foret, quod scribit; Burm. mutata interpunctione, scribit damnatque. Tabellas Et notat, etc. Sed non opus est, ut quidquam mutemus. Certe tabellas pertinet etiam ad sqq. culpatque probatque, quod